Hafif Otizm Ders Programı

Atipik otizm bazı yönleriyle otizme benzeyen ancak Yaygın Gelişimsel Bozukluklar spektrumundaki bozukluklardan birinin altında sınıflandırılamayan bozukluğa verilen addır. Otizmden daha az şiddetlidir. Bazen otizmden oldukça uzak görünebilir.

Atipik otizm; dil ve sosyal iletişimle ilgili sorunlar, dilin amaca yönelik kullanımındaki problemler, aşırı çekingenlik, aşırı utangaçlık, gündelik ve özel yaşamında belli ilkelere aşırı bağlılık gibi durumlarla kendini gösterebilir. İlerleyen yaşla tanı değişebilir ve durum bir kişilik özelliğine dönüşebilir. Otistik belirtiler zamanla kaybolabilir; iyi eğitimle ve elverişli şartlarda durum tamamen normale dönebilir. Bu açıdan, erken tanı ve tedaviye süratli geçiş önem taşır. Ağır formu yoktur ve hafif otizmden ayrılması zordur. Bu nedenle normal gelişimin bir parçası olarak görülebilir.

Atipik Otizmin Belirtileri Nelerdir?

• Göz kontağı kurmazlar. Gözlerinize baksalar bile kısa sürelidir veya sizden uzaklara bakıyormuş gibidirler.
• Huzursuz görünürler.
• Sözel veya sözel olmayan (yüz ifadesi gibi) birtakım ifadelere tepki vermeyebilirler. (Seslenildiğinde duymuyormuş gibi davranırlar.)
• Bazıları birtakım ses, koku, ışık veya dokunuşa aşırı hassastırlar.
• Bazıları ise sıcak, soğuk veya herhangi bir acıya karşı oldukça duyarsızdır.
• Etraftaki birtakım değişikliklere stresli bir tepki gösterirler. Bazı çocuklar ev veya oda düzenlerinin bozulmasına karşı aşırı tepki gösterirler. (örneğin, evdeki eşyaların yerleri değiştirilmişse, eşyalar eski yerlerine konana kadar kendilerini yerden yere vurup ağlayabilirler.)
• Rutin olarak görmeye ve yapmaya alıştıkları şeyleri severler. Zihinlerinde yaşadıkları ortamın bir haritasını gezdirirler ve yapılan her küçük değişiklik çocuğun daha fazla stres yaşamasına neden olur.
• Bazı çocuklar çok saldırgan olurlar. Kendilerine, başkalarına ya da eşyalara zarar verebilirler.
• Tehlike ve korku duygusu hissetmezler. (örneğin, korkusuzca trafiğe çıkabilir, ateşle oynayabilirler.

Atipik otizmde erken tanı ve teşhis hayati önem taşımaktadır. Erken tanının hemen ardından ebeveynlerin yapması gereken, çocuklarının yoğun ve sistematik eğitim almalarını sağlamaktır. Yapılan araştırmalara göre, haftada 30 saatin üzerinde uygulamalı davranış analizine dayalı eğitim alan çocukların %40’ı kaynaştırma eğitimine devam edebilmektedir. Otizmli çocukların toplumsal hayata katılımlarını sağlayabilmek için kanıtlanmış tek etkili yol yoğunlaştırılmış bireysel eğitimdir.

Çocuğuma atipik otizm tanısı konuldu, şimdi ne yapacağız?

Çocuğunuzun uzman bir ekip tarafından oluşturulmuş bir program ile yoğun ve sistematik bir eğitim almasını sağlamalısınız. Bunun için çocuğunuzun bireysel öğrenme özelliklerine uygun olarak bireyselleştirilmiş eğitim planları(BEP) hazırlanmalıdır. Ardından, çocuğunuz, kendisi için oluşturulan bireyselleştirilmiş eğitim planı ile gerekli eğitimi almalıdır.

Basamak Özel Eğitim Merkezi’nde gerekli olan tüm eğitim ve destek programları bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemlerle sağlanmaktadır.

Çocuğunuzla çalıştığımız her programda ilgili veriler toplanarak grafiksel analizi yapılmakta,  çocuğunuzun için oluşturulmuş programdaki hedeflerin ne kadar gerçekleştiğiyle ilgili bilgiler sunulmaktadır. Kullandığımız yöntem hakkında detaylı bilgi almak isterseniz tıklayınız.

Basamak Özel Eğitim Merkezi’nde ücretsiz değerlendirme seansına katılarak çocuğunuzun durumu hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz. Seansa katılmak için aşağıdaki başvuru formunu doldurun sizi arayalım;

Ayrıca () 0 numaralı telefonumuzdan &#; saatleri arasında bizlere ulaşabilirsiniz. Basamak Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Ümraniye/Çekmeköy (Çekmeköy metro durağının hemen yanında) ve Ataşehir şubeleriyle hizmetinizde.

İlköğretim Programını Takip Eden Özel Eğitim İlkokulları ve Ortaokulları Haftalık Ders Çizelgeleri Güncellendi

eğitim öğretim yılından itibaren ilkokullarda okutulan   Oyun ve Fiziki Etkinlikler dersinin adı, oyun ve spor yoluyla öğrenme temelli bir ders olması ve ortaokullarda uygulanan dersle hem içerik hem de alanda oluşturduğu algı bakımından bütünlük arz etmesi  sebebiyle Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarihli ve sayılı Kararıyla   “Beden Eğitimi ve Oyun” olarak değiştirilmiştir  Bu kapsamda ilköğretim programı takip eden özel eğitim okulları olan hafif düzeyde zihinsel engelli ilkokulları ve ortaokulları, işitme engelliler ilkokulları ve ortaokulları ile bedensel engelliler ilkokulları ve ortaokullarının haftalık ders çizelgelerinde yer alan “Oyun ve Fiziki Etkinlikler” ders adı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarihli ve sayılı Kararı ile  “Beden Eğitimi ve Oyun” olarak değiştirilmiştir. 

Talim ve Terbiye Kurulu Kararı için tıklayınız.

Hafif Düzeyde Zihinsel Engelliler İlkokul ve Ortaokulları Haftalık Ders Çizelgesi için tıklayınız.

İşitme Engelliler İlkokul ve Ortaokulları Haftalık Ders Çizelgesi için tıklayınız.

Ortopedik Engelliler İlkokul ve Ortaokulları Haftalık Ders Çizelgesi için tıklayınız. 

Kaynak: funduszeue.info

Yeni yönetmelikte kaynaştırma uygulamalarına yer verilse de, özel eğitimde, merkezde en az sınırlandırılmış ortam yerine daha çok ayrıştırmanın esas alındığı bir yapı hedeflendiğini görüyoruz.

Yazı: Avukat Jülide Işıl Bağatur

Yeni yönetmelikte eski adıyla alt sınıf olan özel eğitim sınıflarının açılması ve uygulama esaslarında da değişiklikler yapılmıştır. tarihli Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre okul öncesi kademesinde; yetersizliği olmayan akranlarıyla aynı sınıfta tam zamanlı kaynaştırma yoluyla eğitim alamayacak durumdaki özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için özel eğitim sınıfı açılabilir. İlkokul kademesinde; görme, işitme, zihinsel yetersizliği ya da otizmi olan öğrenciler için yetersizlik türü ve derecesine göre özel eğitim sınıfı açılabilir. Ortaokul ve lise kademesinde; zihinsel yetersizliği ya da otizmi olan öğrenciler için yetersizlik türü ve derecesine göre bu kademelerde özel eğitim sınıfı açılabilmesi söz konusu iken görme veya işitme yetersizliği olan öğrenciler için özel eğitim sınıfı açılmaz.

Lise kademesinde mesleki eğitim hizmeti veren ortaöğretim kurumları bünyesinde, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler ile otizmi olan bireyler için özel eğitim mesleki eğitim merkezi programı uygulayan özel eğitim sınıfları; orta veya ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler ile otizmi olan bireyler için özel eğitim iş uygulama merkezi programı uygulayan özel eğitim sınıfları açılabilir.

Okul ve kurumlarda, uygulanacak eğitim programı temel alınarak iki tür özel eğitim sınıfı oluşturulur; bulunduğu okulun veya kurumun eğitim programını uygulayan özel eğitim sınıfları (m)  ve bulunduğu okulun veya kurumun eğitim programından farklı bir eğitim programı uygulayan özel eğitim sınıfları (m).

07 Temmuz tarihli yönetmelikte ise yine uygulanan eğitim programları esas alınarak okulun tür ve kademesine göre özel eğitim sınıfları yeniden düzenlenmiştir. Buna göre ilköğretim programı uygulayan özel eğitim sınıfları (m) ve özel eğitim programı uygulayan özel eğitim sınıfları (m) iki tür özel eğitim sınıfları açılabilir. Özel eğitim sınıfı açılması sürecinde; yerleşim yerinde yönetmeliğin 27 nci ve 28 inci maddeleri doğrultusunda açılmış olan mevcut özel eğitim sınıflarının eğitim hizmeti verdiği kademe, sınıflara kayıtlı olan öğrencilerin yetersizlik türü, sınıfların kapasitesinin azami sayıya ulaşıp ulaşmadığı ve bu sınıflara taşıma yoluyla eğitime erişim sağlanıp sağlanamayacağı ile yerleşim yerinde bulunan özel eğitim okullarının öğrenci kapasitelerinin değerlendirilerek ihtiyaç olması halinde yeni bir sınıf açılması ile ilgili iş ve işlemler başlatılır.

Yeni yönetmeliğe göre ortaokul ve ilkokul seviyesinde ancak hafif düzeyde zihinsel engeli ya da hafif düzeyde otizmi olan öğrenciler için özel eğitim sınıflarının açılmasının mümkün olacağı belirtilmiştir. Yine imam hatip ortaokullarında özel eğitim sınıfları açılamaz. Görme ve işitme engelli öğrenciler için ise ancak ilkokul kademesinde özel eğitim sınıfı uygulaması mümkündür. Bu öğrenciler 5. sınıfta mutlaka tam zamanlı kaynaştırma yolu ile eğitim almak zorundadır. İlköğretim programı uygulayan özel eğitim sınıflarında ise aşağıdaki esaslara göre eğitim yapılır (m 27);

1. a) Aynı tür yetersizliği olan öğrencilere birleştirilmiş sınıf uygulaması ile eğitim yapılır.
2. b) Öğrenciler, ilköğretim programını takip ederler. Öğrencilerin takip ettikleri programlar temel alınarak BEP hazırlanır.
3. c) Sınıfların mevcudu en fazla 10 öğrenciden oluşur. Ancak otizmi olan öğrenciler için sınıf mevcutları en fazla 4’tür.

ç) Öğrenciler BEP geliştirme biriminin kararı doğrultusunda bazı dersleri ve sosyal etkinlikleri diğer akranları ile bir arada yaparlar.

1. d) Görme veya işitme yetersizliği olan öğrenciler için açılan sınıflarda birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar dersler özel eğitim öğretmeni tarafından okutulur. Ancak, yabancı dil ile din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri, alan öğretmenlerince okutulur. Alan öğretmeni tarafından okutulan derslere özel eğitim öğretmeni ders işlenişine destek vermek üzere katılır.
2. e) Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği veya hafif düzeyde otizmi olan öğrenciler için açılan sınıflarda birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar ve beşinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar dersler özel eğitim öğretmeni tarafından okutulur. İlkokulda açılan sınıflarda din kültürü ve ahlak bilgisi, ortaokulda açılan sınıflarda din kültürü ve ahlak bilgisi, görsel sanatlar, müzik ve beden eğitimi alanlarına ilişkin dersler ile meslek dersleri ilgili alan öğretmenleri tarafından okutulur. Alan öğretmeni tarafından okutulan derslere özel eğitim öğretmeni de ders işlenişine destek vermek üzere katılır.
3. f) İşitme yetersizliği, zihinsel yetersizliği veya otizmi olan öğrenciler için yabancı dil dersi zorunlu dersler arasında yer almaz. Bu öğrenciler merkezi sistem sınavında yabancı dil ders sınavından muaf tutulurlar.
4. g) Görme veya işitme yetersizliği olan öğrenciler için açılan özel eğitim sınıflarında görme veya işitme engelliler ilkokulları haftalık ders çizelgesi uygulanır. Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği veya hafif düzeyde otizmi olan öğrenciler için açılan özel eğitim sınıflarında bu engel türlerine göre hazırlanan haftalık ders çizelgesi uygulanır.

ğ) Bu sınıflar ders, teneffüs, yemek ve diğer etkinlik saatleri bakımından bünyesinde açıldığı okulda uygulanan programa uyarlar.

1. h) Görme yetersizliği olan öğrenciler için resim, şekil ve grafik içeren sorular kabartma olarak, betimlenerek veya bu soruların yerine eş değer sorular hazırlanarak değerlendirme yapılır.

Yeni yönetmeliğe göre okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve mesleki eğitim veren ortaöğretim kurumlarında özel eğitim programı uygulayan özel eğitim sınıfları açılabilir. Burada yarı zamanlı kaynaştırmanın kapsamı ilk iki kademede hafif zihinsel engelli öğrenciler ve hafif düzeyde otizmi olan öğrenciler için sınırlanarak son derece daraltılmış, ancak ayrı bir özel eğitim programı uygulanan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve mesleki eğitim veren ortaöğretim kurumlarında özel eğitim sınıflarının açılabileceği öngörülmüştür. Ortaöğretim yani lise kademesinde örgün eğitimde MEB doğal gelişim gösteren çocuklara uygulanan eğitim programlarının okutulduğu okullarda özel gereksinimli bireyler için özel eğitim sınıfları açılmaz. Lise kademesinde sadece mesleki eğitimde ayrı bir özel eğitim programı uygulanan özel eğitim sınıfları açılabilir.

Bu sınıflarda eğitim hizmetlerinin yürütülmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

1. a) Aynı tür yetersizliği olan öğrencilere birleştirilmiş sınıf uygulaması ile eğitim yapılır.
2. b) Sınıfların mevcutları oluşturulurken takip edilen özel eğitim programının uygulandığı okullardaki sınıf mevcutları esas alınır.
3. c) Yetersizlik türüne göre hazırlanmış özel eğitim programları uygulanır.

ç) Orta veya ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrenciler ile orta veya ağır düzeyde otizmi olan öğrenciler için açılan sınıflarda ilköğretim kademesinde özel eğitim uygulama okulu haftalık ders çizelgesi; ortaöğretim kademesinde özel eğitim uygulama okulu (III. kademe) haftalık ders çizelgesi uygulanır.

1. d) Görme, işitme veya hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrenciler ile hafif düzeyde otizmi olan öğrenciler için ortaöğretim kademesinde açılan sınıflarda özel eğitim meslek okulu haftalık ders çizelgesi uygulanır.
2. e) Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği veya hafif düzeyde otizmi olan öğrencilere ortaöğretim kademesinde özel eğitim sınıfı açılabilmesi için bu okullarda iş eğitimi ve meslek ahlakı dersi kapsamında okutulacak mesleki eğitim programlarının uygulanabileceği alan ve dalların olması zorunludur. Açılan sınıflara devam eden öğrenciler için okulda bulunan alanlar içinden tek bir alana yönlendirme yapılır. Aynı okulda birden fazla özel eğitim sınıfı bulunması halinde ise sınıflar için birden fazla alana yönlendirme yapılabilir.
3. f) Öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesi, takip ettikleri programın uygulandığı özel eğitim okullarındaki değerlendirme ölçütlerine göre yapılır.
4. g) Okul öncesi kademesinde açılan sınıflarda etkinlikler okul öncesi öğretmeni ile özel eğitim öğretmeni tarafından okutulur.

ğ) İlkokul, ortaokul ve lise kademelerinde açılan sınıflarda dersler özel eğitim öğretmenleri tarafından okutulur. Ancak, ilkokullarda haftalık ders çizelgesinde yer alan din kültürü ve ahlak bilgisi ile diğer kademelerdeki din kültürü ve ahlak bilgisi, görsel sanatlar, müzik ve beden eğitimi alanlarına ilişkin dersler ile meslek dersleri ilgili alan öğretmenleri tarafından okutulur. Alan öğretmeni tarafından okutulan derslere özel eğitim öğretmenleri ders işlenişine destek vermek üzere katılır.

1. h) Bu sınıflar ders, teneffüs, yemek ve diğer etkinlik saatleri bakımından bünyesinde açıldığı okulda uygulanan programa uyarlar.

ı) Özel eğitim meslek okulu ve özel eğitim uygulama okulu (III. kademe) programını tamamlayan öğrencilere takip ettikleri eğitim programına uygun diploma (yönetmelik EK-8 veya EK-9) düzenlenir.

1. i) Öğrenciler BEP geliştirme biriminin planlaması doğrultusunda bazı dersleri ve sosyal etkinlikleri diğer akranları ile bir arada yapabilirler.
2. j) Görme yetersizliği olan öğrenciler için resim, şekil ve grafik içeren sorular kabartma olarak, betimlenerek veya bu soruların yerine eş değer sorular hazırlanarak değerlendirme yapılır.

İlk yazımızda da belirttiğimiz gibi 7 Temmuz tarihli yönetmelikte her ne kadar kaynaştırma bütünleştirme uygulamalarına yer verilse de, yönetmeliğin içeriğinde özel eğitimde merkezde en az sınırlandırılmış ortam ve kaynaştırma uygulamalarından uzaklaşıldığı, onun yerine daha çok ayrıştırmanın esas alındığı bir yapının hedeflendiği görülmektedir. “Ancak yapabileni kaynaştırabiliriz, yapamayanı mesleki eğitime yönlendiririz” mantığının yönetmeliğin hazırlanışında esas alındığı görülmektedir.

Yeni Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği ile ilgili yazımıza devam edeceğiz.

Atipik otizm nedir? Atipik otizmin belirtileri nelerdir? Bebeklerde ay ay otizmin belirtileri, konuşma, beslenme, otizmde ilaçsız eğitim tedavisi, testleri, ağır metaller

Otizm spektrum bozukluğunda çok sık karşılaşılan karşılıklı sosyal iletişim, sözlü veya sözsüz iletişim becerilerinin gelişiminde ciddi ve yaygın bozulma; basmakalıp tekrarlı, takıntılı davranışlar; tipik olmayan uygunsuz sosyal davranış; ince veya kaba motor beceriler ve bilişsel becerilerin yetersiz gelişimi; dil ve konuşmada gecikmeler; tat, görme, ses, koku, ve dokunmaya karşı artan ya da azalan hassasiyetlerle belirti göstermektedir.

Otizmin karakteristik özellikleri kadar yoğun görülmemesi ya da çok hafif seyretmesi durumunda eski tanımı ile atipik otizm; yeni tanımı ile hafif otizm; resmi olmayan halk arasındaki tanımı ile yalancı otizm, silik otizm, geçici otizm veya yarı otistik adını alır.

İçindekiler

1. Atipik otizm nedir?
2. Otizm çeşitleri
   • Hafif düzey otizm
   • Orta derece otizm
   • Ağır otizm
3. Atipik otizmin belirtileri
4. Atipik otizmin nedenleri
5. Otizmde konuşma
6. Atipik otizmde beslenme
7. Otizm ağır metal ilişkisi
8. Atipik otizmde ilaçsız, eğitim ile tedavi
9. Otizmde ilaç kullanımı
10. Atipik otizm testi
11. Bebeklerde otizm belirtileri
    • 6 aya kadar
    • 9 aya kadar
    • 12 aya kadar
    • 16 aya kadar
    • 24 aya kadar
12. Aile ve annelere Derincocuk tavsiyeleri

ATİPİK OTİZM NEDİR?

yılında DSM-4 kitapçığıyla hayatımıza giren Atipik otizm, beş otizm spektrum bozukluğu(OSB, autism, autism spectrum disorder) ya da yaygın gelişimsel bozukluk tanısından birisiydi.

Atipik otizm; yüksek işlevli otizm olarak bilinen asperger sendromundan ve otizmin orta ya da ağır spektrumundan farklı olarak daha az belirti gösteren otizmin bir alt türüdür. Halk arasında silik otizm, yalancı otizm, geçici otizm, yarı otistik gibi tanımlar kullanılmaktadır.

Atipik tanımı yılında Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından yayınlanan DSM 5 kitapçığı ile kaldırılmıştır yerine hafif otizm tanısı kullanılabilir.

Nörogelişimsel bir farklılıktır, eğer erken çocuklukta ya da okul öncesi yaşlarda aileler ya da doktorlar tarafından tespit edilebilirse, yoğun aba davranış terapi eğitimleriyle birlikte uzman eğitimcilerin rehberliğinde ilaçsız tedavi edilebilir.

Bir başka ifadeyle çocuğun olumsuz davranışları kontrol altına alınabilir, böylelikle çocuğun ilerleyen yıllarda kendini sosyal hayattan izole etmesinin önüne geçilmiş olur.

OTİZM ÇEŞİTLERİ

Otizm yılından beri 3 kategoride incelenmektedir, çocuklar bu skalaya göre tanımlanır.

• Hafif düzey otizm(1. derece otizm)

Atipik tanımı bu kategoriye dahildir, belirtiler çok hafif seyreder.

• Orta derece otizm(2. derece otizm)

Günlük destek davranış kontrolü sağlanan kadar devam ettirilmek zorundadır.

• Ağır otizm(3. derece otizm)

Günlük destek şarttır, bu durumda bile tam davranış kontrolü sağlanamayabilir.

ATİPİK OTİZMİN BELİRTİLERİ

Dil ve konuşmada gecikmeler, sözlü ifade ve beden dili ifadesinde güçlükler, zaman planlaması güçlükleri, tat, ses, koku, görme ve dokunmaya karşı artan ya da azalan hassasiyetler, tekrarlayan takıntılı davranışlar, soyut kavramları anlamada zorluklar, kaygı, fiziksel koordinasyon problemleri ve kas yoğunluğunda düşüklük gibi sorunlar atipik otizm belirtileri olarak gösterilebilir.

Ancak bu atipik otizm belirtileri, otizm karakteristik özelliklerinin tümü kadar baskın ya da ağır değildir. Bu belirtilerin birçoğu belli belirsiz ve değişen yoğunluklarda olabilir.

ATİPİK OTİZMİN NEDENLERİ

Atipik otizm, genetik &#; çevresel &#; hormonal nedenlerine sıklıkla atıf yapılan nörogelişimsel bir farklılıktır. Nedenleri henüz tamamen kanıtlanmamıştır ayrıca çalışmalar devam ediyor ancak yine de bazı şüphe edilen konular maddeler halinde sıralanmıştır.

• Gen birleşimi esnasında meydana gelen mutasyonlar
• Gen silinimi ya da fazlalılığının sorumlu tutulduğu bazı protein sentezi eksiklikleri
• İlerleyen yaşlardaki ebeveynlik
• Erken doğum, zor doğum gibi çocuğun sinir sistemlerinde iz bırakan sorunlar(Bu sorunlar sadece otizm ile değil bazı kas ve sinir sorunları ile de ilişkilendiriliyor)
• Sezaryen doğum(Bu konuda yapılan az sayıda çalışma mevcut ve nispeten tartışmalı bir konu yalnız şunun bilinmesi gerekiyor ki annenin normal doğum yapması durumunda çocuğun bağırsak florasını destekleyen yararlı bakterileri bünyesine aldığı, sezaryende ise böyle bir ihtimalin olmadığı tıp hekimleri tarafından vurgulanıyor, ilave olarak şunu belirtelim bağırsak florası ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve otizm arasında ilişkiye dikkat çeken bazı çalışmalar mevcut.(1)
• Annenin hamileyken madde kullanması
• Anneden çocuğa ağır metal geçişi ya da çocukta sonradan birikim
• Kısaca otizm genetik faktörlerden, hormonal ve çevresel faktörlerden etkilenmektedir.

ATİPİK OTİZMDE KONUŞMA

Otizmde konuşma yaşı hakkında şu söylenebilir ki; erken çocuklukta yani okul öncesi yaşlarda uygulanan &#;uygulamalı davranıs analizi&#; ve ailelerin ortaklaşa çabalarıyla çok verimli sonuçlar alınabildiğini gösteren çalışmalar mevcuttur.

İletişim sadece sözlü konuşma değil aynı zamanda sözsüz konuşmayı da ifade etmektedir. Bu noktada mimikler ve davranışlar, otizmli çocuğun konuşmayı öğrenene kadar olan süre zarfında anlaşıldığını hissetmesi açısından önemlidir.

Bu aşama eğer aile ve çocuk için olumlu geçirilebilirse ayrıca ilave destek olarak uzman özel eğitimcilerden davranış ve dil konuşma terapileri alınabilirse Atipik belirtilerin çok hızlı azalabileceği biliniyor. Uzman desteği atipik belirtiler gösteren çocuklarda anahtar rol oynamaktadır.

Okula gidene kadar çocukta bu sorun tedavi edilmelidir çünkü akran zorbalığına maruz kalma, dışlanma veya kendini ifade edememe gibi olumsuz uyaranlar akademik başarıda olumsuz bir etki bırakmaktadır. Bu anlamda otizmde konusma konusu üzerinde durulması gereken hassas bir durumdur.

Otizmli çocuklarda konuşma ile ilgili ailelerin yaptığı genel bir hata şudur ki konuşmayı sadece dil konuşma terapistlerinin çözebileceğini düşünmektir halbuki çocuğun &#;yerinde oturabilme, dikkat odaklanma süresi, saldırganlık, ısırma, hiperaktivite, direnme ve çok ciddi davranış problemlerinin olduğu&#; durumlarda öncelikle bu belirtilerin azaltılması gerekmektedir.

Dil konuşma terapisi akademik çalışmayı olumsuz etkileyecek bu davranışlardan hafifletilmesinden sonra dil terapistleri eşliğinde devam ettirilmektedir. Ayrıca anlamlı anlamsız ses, harf, kelime tekrarı olarak tarif edilen ekolalinin &#;doğumdan konuşmayı öğrenene kadar&#; çocuğun sesleri tanıması açısından faydalı olmasına rağmen, ilerleyen yaşlarda bu devam ediyorsa müdahale faydalı olabilir.

ATİPİK OTİZMDE BESLENME

Atipik otizmde beslenmenin beden ve ruh sağlığı üzerindeki etkileri, bağırsak florası, ağır metal birikimi gibi konularla bağlantılı olabilir. Beslenme sadece katı gıda alımı değildir aynı zamanda soluduğumuz hava, içtiğimiz suda bulunan zararlı bileşenlere vurgu yapmak günümüzde önem kazanmıştır.

Genetik ve çevresel faktörlerin etkin olduğu düşünülen otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi konularda son zamanlarda yapılan çalışmalar sanayileşmenin ve şehirleşmenin getirdiği sorunlara vurgu yapmaktadır.

Hava, su ve toprak kirliliği, meyve sebze ilaçlamaları yani pestisitler konusu, yemekleri sarıp fırına attığımız alüminyum folyoların ısıl işlemlerde etkilenmesi gibi sorunlar aslında nasılda kendi kendimizi zehirliyor olabileceğimizi gözler önüne sermektedir.(Konuyla ilgili kaynağa alüminyum başlığındaki ingilizce kaynaktan ulaşabilirsiniz)

Yakın zamanda yapılan yeni bir çalışmada bağırsak florasının(İntestinal Gut Microbiome) ve geçirgenliğinin &#;Otizm spektrum bozukluğu, DEHB, öğrenme güçlüğü, diyabet, parkinson, şizofreni, majör depresif bozukluk, çölyak hastalığı&#; vs. hastalıklarıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.(2) Horward Üniversitesinde yapılan bu çalışmada dikkat çekilen nokta bağırsak geçirgenliğine sebep olan sorunun ana kaynağının bakteri aşırı büyümesi ve glütenli beslenme sonucu açığa çıkan zonulin maddesidir.

Bu çalışmanın ifade ettiğine göre glütenli beslenmenin, ortaya çıkardığı zonulin maddesinden dolayı otizm spektrum bozukluğunu olumsuz etkilediğine atıf yapılmaktadır. Aynı çalışmada &#;bağırsak otoimmün bariyerinin&#; D vitamini sayesinde desteklendiği de vurgulanmaktadır. Kültürlü ve fermente(Ev yoğurdu, tarhana vs) ürünlerle beslenmenin önemine vurgu çok açıktır.

Otizm ağır metal ilişkisi

Birçok materyalden ya da besinden gelebilir. En iyi örnek dişleri yeni çıkan çocukların ”standart dışı oyuncaklar ile dişlerini kaşırken” metali, boya ya da başka yollarla ağızdan almaları.

Ayrıca Benzin, boya, eskimiş, çürümüş su şebekelerinden, yani çürümüş metal borulardan dolayı evlerimize, musluklarımıza su ile taşınarak ulaşan ağır metaller.

Amalgam diş dolgusu olarak kullanılmakta ve eğer bir damlası bile dolgu esnasında yanlış kullanılıp tükürükle vücuda alınırsa cıva birikimine yol açmaktadır. Birçok balıkta olmasına rağmen özellikle dip balıkları, deterjanlar, yumuşatıcılar vs.

Isıtılan alüminyum kaplar ya da folyolar ciddi oranda alüminyumu besinlere geçirmekte ve bu besinler aracılığıyla vücutta birikmektedir. (Aluminium in brain tissue in autism) ayrıca soya içeren bebek mamaları ve çayda içeriğinde bulunmaktadır.

Tarım ilacı olarak kullanıldığı biliniyor, sebze ve meyve iyi yıkanmadığı zaman besin yoluyla vücuda alınmaktadır.

• Standart dışı oyuncaklar, baskılı tişörtler, deri yolu ile alınan standart dışı giysiler vb.

Diyet tedavileri faydalı olabilmektedir, otistik çocuklarda genellikle sindirim sistemindeki sorunlardan dolayı bağırsak sorunları ve gıda alerjisi gibi sorunlar olabilmektedir bu noktada tıp doktorlarından destek almak mantıklı bir yaklaşım olabilir.

ATİPİK OTİZMDE İLAÇSIZ, EĞİTİM İLE TEDAVİ

Atipik otizm diğer otizm çeşitlerinden daha hafif seyrettiğinden her yaşta ilerleme kaydedilebilecek bir otizm hastalığıdır. Fakat eğer okul öncesi yaşlarda tespit edilebilirse özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri atipik otizmin tedavisinde etkin görev üstlenebilmektedirler.

Son yapılan çalışmalarda her &#;44 çocukta 1&#;e düşen oranlarda&#; görüldüğü belirtilen otizmde; Yoğunlukla özel eğitim uzmanlarının uyguladığı ABA Davranış terapisi(Applied Behavior Analysis, UDA, Uygulamalı Davranış Analizi) ardından, dil terapistleri tarafından verilen eğitimler otizmin asıl ayrıştırıcı belirtilerinden olan konuşma için faydalıdır.

Okul öncesi yaşlarda yürütülen davranış terapileriyle ilaçsız davranış kontrolü sağlanabilmektedir, ayrıca bu çalışmaları destekleyici &#;duyu bütünleme, yüzme, spor, ergoterapi, dil konuşma terapisi&#; gibi çeşitli etkinlikler sonucunda çocukların, sosyal ve akademik yaşama hazırlıklarının tamamlanması amaçlanır sonrasında çocuklar &#;anaokulu ve ilkokul&#; düzeyinde akranlarıyla sosyal etkileşime hazır hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

Atipik belirtilerin tedavisine yardımcı bilgiler

• Fizyoterapist, ergoterapist ve yüzme eğitmenleri eşliğinde yapılan yüzme ,fizyoterapi, ergoterapi, duyu bütünleme, denge, egzersiz, spor gibi kaba motor beceri çalışmaları
• Beslenme diyet uygulamaları, müzik sanat çalışmaları, çocuk psikolojisi ilgili eğitim çalışmaları
• &#;Çocuk-okul-aile” üçgeninde otizmli çocuğun okulda aldığı eğitimi evde devam ettirmesiyle atipik otizmli çocuğu olan anneler ve ailelerin çözümün bir parçası olduğu tedavi çalışmaları
• Diyet tedavileri; çocuğun bağırsak florasına ve alerji durumuna bağlı olarak kişiye göre değişkenlik gösterse de genellikle glütensiz, kazein içermeyen diyetler kullanılmaktadır. ancak bunlarında henüz kesinliği kanıtlanmamıştır.

• Sanat terapileri, Hayvan terapileri(ata binme, hizmet köpekleri) ailelerin faydalı olabileceğine inandıkları kanıtlanmamış tedavi yöntemleri
• Gelişim terapileri ile genellikle duygusal, entelektüel, ve sosyal becerilere odaklanır.

ABA terapileri bu noktada otizmli bireyler için en eski, en kapsamlı ve kanıtlanmış tedavidir. ABA terapileri, diş fırçalama, otizmde tuvalet eğitimi, ayakkabı bağlama gibi günlük görevlerle ilgili belirli beceri ve davranışları öğretmeye odaklanan ödüllendirme temelli tam gün ya da çok yoğun uygulanabilen bir terapi eğitim sistemidir.

Pivotal yanıt terapisi, gelişim terapileri ABA terapisine ek olarak gösterilebilir.

Her otistik çocuk kendine özgü özellikler barındırdığından tedavi yöntemlerinin de kendine özgü olması gerekmektedir.

ATİPİK OTİZMDE İLAÇ KULLANIMI

Atipik otizmde ilaç kullanımı söz konusu olduğunda genellikle anksiyete, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk için serotonin inhibitörleri verilmektedir. Amerikan ilaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan ilaçlar ve etken maddeleri şunlardır.

Prozac (fluoksetin)

7 yaş üstü çocuklarda kullanımı FDA(amerikan ilaç dairesi) tarafından onaylanmıştır.

Lexapro (essitalopram)

12 yaş ve üstü çocuklarda FDA onaylamıştır.

Luvox (fluvoxamin)

8 yaş üstü çocuklar için FDA tarafından onaylanmıştır.

Zoloft (sertralin)

6 yaş üstü çocuklar için FDA onaylıdır.

Anafranil (klomipramin)

10 yaş üstü çocuklar için FDA onaylıdır.
Melatonin kesinliği henüz kanıtlanmamış bir tedavi yöntemidir amacı otizmde uyku problemlerini tedavi etmek üzerinedir.

Şelasyon yöntemleri

Ağır metallerin vücuttan uzaklaştırılmasıyla ilgili tedavi yöntemleridir ve FDA bu yöntemin henüz desteklenmediği konusunda uyarı yapmaktadır.

ATİPİK OTİZM TESTİ

Genel olarak otizm üzerine yapılan birçok test çeşidi bulunmaktadır.

Otizm tarama testi

Bir çeşit davranış testidir, beden hareketleri kullanımı, dil ve konuşma becerisi, uyum sağlama yeteneği, sosyal iletişim becerileri gözlemlenir.

Cocuk otizm testi

18 Aya kadar çocuklara uygulanan bir testtir.

40 soruluk bir test çeşididir.

İki yaş otizm testi

İki yaş altında ki çocuklara uygulanan bir çeşit dikkat ve oyun beceri testidir.

BEBEKLERDE OTİZM

Otizmin 2 yaşına kadar ki bebeklerde teşhisi aile ve çocuğun geleceği, akademik başarısı ve sosyal hayatla uyumu açısından önem arz ediyor. Aşağıda sıraladığımız maddeler bebeklerde otizm belirtileri ile ilgili gerekli bilgiyi vererek, profesyonel desteğe ihtiyacınız olup olmadığını anlayabilmeniz için hazırlanmıştır.

Bebeklerde Ay Ay otizm belirtileri

6 ay kadar belirtiler

Sınırlı göz kontağı kurmak ya da hiç kurmamak.

9 ay kadar belirtiler

Seslere gülümsemelere hiç tepki vermemek.

12 ay kadar belirtiler

Az babıldamak ya da hiç babıldamamak, ismine az veya hiç tepki vermemek.

16 ay kadar belirtiler

Çok az kelime kullanmak ya da hiç kullanmamak.

24 ay kadar belirtiler

Anlamlı kelime kullanmamak ya da çok az kullanmak, ikili kelime öbekleri kullanmamak.

AİLE VE ANNELERE DERİNCOCUK TAVSİYELERİ

Otizm zor bir yolculuk, çocuğu atipik otizmli olan annelere tavsiyemiz ise bu yolculukta profesyonel destek almaları, kendi sağlıklarını da bu esnada korumaları olabilir.

Bunun için her şeyden önce tıp doktorlarıyla ardından kesinlikle alanında uzman ve bu konuda kendini akademik olarak, geliştirmiş özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden destek almalarıdır.

Çünkü bireysel eğitim her yaşta çocuk için, aileler ve toplum sağlığı için gereklidir.

Derin Çocuk&#;tan Sevgilerle..

Sevgilerle …

İstanbul Bahçelievler ve İstanbul Bağcılar&#; ilçelerinde bulunan Derin Çocuk ABA Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Fizik Tedavi Merkezlerimizi ziyaret edebilir, ücretsiz canlı destek talebinde bulunabilirsiniz…

Kaynak

Derincocuk Ana Sayfa