Emekli Savcı Maaşı 2017

K  A  R  A  R

            Davac&#;             : M. V. M.

Vekili              : Av. L. B.

Daval&#;             : Çukurova Üniversitesi Rektörlü&#;ü

Vekili              : Av. Y. S. P.

O L A Y          :Davac&#; vekili dava dilekçesinde özetle;  Çukurova Üniversitesi Di&#; Hekimli&#;i Fakültesinde görev yapan dava d&#;&#;&#; borçlusu hakk&#;nda Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#; arac&#;l&#;&#;&#; ile ba&#;latt&#;&#;&#; icra takibinde borçlunun maa&#;&#;n&#;n 1/4'üne ve emekli olmas&#; halinde hak edece&#;i emekli ikramiyesi üzerine borç miktar&#;nca haciz konulmas&#;na ra&#;men, emeklilik ba&#;vurusunda bulunan dava d&#;&#;&#; borçluya ili&#;kin Çukurova Üniversitesi Personel Daire Ba&#;kanl&#;&#;&#; taraf&#;ndan Sosyal Güvenlik Kurumu Ba&#;kanl&#;&#;&#;'na gönderilen belgeler aras&#;nda davac&#;n&#;n alacakl&#; oldu&#;u Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#;ndan gelen haciz yaz&#;s&#; bulunmad&#;&#;&#; ve böylelikle dava d&#;&#;&#; borçlunun emekli ikramiyesine haciz uygulanamad&#;&#;&#;ndan bahisle u&#;ran&#;lan zarara kar&#;&#;l&#;k ,00 TL tazminat&#;n tarihinden itibaren i&#;leyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle 22/09/ tarihinde adli yarg&#; yerinde dava açm&#;&#;t&#;r.

ADANA 4. ASL&#;YE HUKUK MAHKEMES&#;: gün ve E/ K/ say&#;l&#; dosyas&#;nda "Dava konusu eylem daval&#; Çukurova Üniversitesi Rektörlü&#;ünün hizmet kusuruna ili&#;kin olup, &#;YUK 2/1-b maddesinde belirtilen tam yarg&#; davas&#; olarak görülmesi gerekmekte olup, idari yarg&#; alan&#;n&#;n görevine girdi&#;i" gerekçesiyle yarg&#; yolu nedeniyle davan&#;n usulden reddine karar vermi&#;, istinaf edilmeyen karar&#;n 11/09/ tarihinde kesinle&#;ti&#;i anla&#;&#;lm&#;&#;t&#;r

Davac&#; vekili bu kez 13/09/ tarihinde ayn&#; istemle idari yarg&#;da dava açm&#;&#;t&#;r.

ADANA 3. &#;DARE MAHKEMES&#;: gün ve E/ say&#; ile " say&#;l&#; &#;cra &#;flas Yasas&#;'n&#;n "Sorumluluk" ba&#;l&#;kl&#; 5. maddesinde; "&#;cra ve &#;flas Dairesi görevlilerinin kusurlar&#;ndan do&#;an tazminat davalar&#;, ancak idare aleyhine aç&#;labilir. Devletin, zarar&#;n meydana gelmesinde kusuru bulunan görevlilere rücu hakk&#; sakl&#;d&#;r. Bu davalara adliye mahkemelerinde bak&#;l&#;r."; "Maa&#; ve ücretlerin kesilmesinde usul" ba&#;l&#;kl&#; maddesinde; "Devlet i&#;lerinde veya hususi müesseselerde bulunan borçlu memur veya müstahdemlerin maa&#; ve ücretlerinden kesilmesi için icra dairelerinden yap&#;lacak tebligat&#;n kanuni muhataplar&#; haczin icra edildi&#;ini ve borçlunun maa&#; ve ücreti miktar&#;m nihayet bir hafta içinde bildirme&#;e ve borç bitinceye kadar icra dairesinin tebligat&#; mucibince haczolunan miktar&#; tevkif edip hemen daireye gönderme&#;e mecburdurlar. Memurun maa&#;, ücret veya memuriyetinde yahut ba&#;ka bir &#;ubeden maa&#; alma&#;&#; mucip olacak surette vukubulacak tebeddülleri ve hizmetine nihayet verildi&#;i takdirde bu keyfiyeti de mal memuru veya daire amiri yahut hususi müesseselerin kanuni muhataplar&#; derhal icra dairesine bildirme&#;e ve ikinci halde haciz muamelesinden o &#;ube veya amirini haberdar etme&#;e mecburdur." hükmü yer alm&#;&#;t&#;r.

Dava dosyas&#;n&#;n incelenmesinden; davac&#; taraf&#;ndan Çukurova Üniversitesi Di&#; Hekimli&#;i Fakültesinde görev yapan dava d&#;&#;&#; borçlusu hakk&#;nda Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#; arac&#;l&#;&#;&#; ile ba&#;latt&#;&#;&#; icra takibinde borçlunun maa&#;&#;n&#;n 1/4'üne ve emekli olmas&#; halinde hak edece&#;i emekli ikramiyesi üzerine borç miktar&#;nca haciz konulmas&#;na ra&#;men, emeklilik ba&#;vurusunda bulunan dava d&#;&#;&#; borçluya ili&#;kin Çukurova Üniversitesi Personel Daire Ba&#;kanl&#;&#;&#; taraf&#;ndan Sosyal Güvenlik Kurumu Ba&#;kanl&#;&#;&#;na gönderilen belgeler aras&#;nda davac&#;n&#;n alacakl&#; oldu&#;u Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#;ndan gelen haciz yaz&#;s&#; bulunmad&#;&#;&#; ve böylelikle dava d&#;&#;&#; borçlunun emekli ikramiyesine haciz uygulanamad&#;&#;&#;ndan bahisle u&#;ran&#;lan zarara kar&#;&#;l&#;k ,00 TL tazminat&#;n gününden itibaren i&#;leyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle adli yarg&#; merciinde dava aç&#;ld&#;&#;&#;, aç&#;lan bu davada Adana 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin gün, E/ ve K/ say&#;l&#; karar&#; ile hizmet kusuru nedeni ile aç&#;lan tam yarg&#; davalar&#;nda görevli yarg&#; yolunun idari yarg&#; oldu&#;u gerekçesi ile davan&#;n usulden reddedildi&#;i, bunun üzerine davac&#; taraf&#;ndan Mahkememizde dava aç&#;ld&#;&#;&#; görülmektedir.

&#;dare hukuku kurallar&#; içinde, kamu hizmetinin yürütülmesi amac&#;yla, kamu gücü kullan&#;larak tesis edilen idari i&#;lemler ile ayn&#; amaçlarla gerçekle&#;en idari eylemler ve idari sözle&#;melerden do&#;an uyu&#;mazl&#;klar&#;n görüm ve çözümü idari yarg&#;n&#;n görev alan&#;na girmektedir.

Bu durumda, daval&#; idarenin yükümlülü&#;ü, &#;cra ve &#;flas Yasas&#;'ndan do&#;an bir sorumluluk olup, yukar&#;da yer verilen özel yasa hükümlerinin uygulanmas&#;ndan ve özel hukuk hükümlerine tabi zarar&#;n tazmininden kaynaklanan uyu&#;mazl&#;&#;&#;n görüm ve çözümünün adli yarg&#;n&#;n görev alan&#;nda oldu&#;u anla&#;&#;lmaktad&#;r.

Aç&#;klanan nedenlerle, Mahkememizin görevinde olmayan Adana 4. Asliye Hukuk Mahkemesi taraf&#;ndan da görevsizlik karan verildi&#;inden görevli Mahkemenin belirlenmesi için bu dava dosyas&#;n&#;n ve Adana 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nden temin edilen E/ say&#;l&#; dava dosyas&#;n&#;n, say&#;l&#; Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesi'nin Kurulu&#; ve &#;&#;leyi&#;i Hakk&#;nda Yasa'n&#;n maddesi uyar&#;nca Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesine gönderilmesine, Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesi'nce bir karar verilinceye kadar yarg&#;laman&#;n ertelenmesine" karar vererek her iki dava dosyas&#;n&#; 19/07/ gün, / esas say&#;l&#; üst yaz&#; ila Mahkememize göndermi&#;, ba&#;vuru 27/08/ tarihinde kay&#;t alt&#;na al&#;nm&#;&#;t&#;r.

&#;NCELEME VE GEREKÇE :

Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesi&#;nin, Ba&#;kan Hicabi DURSUN, Üyeler; &#;ükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Süleyman Hilmi AYDIN Aydemir TUNÇ ve Turgay Tuncay VARLI&#;n&#;n kat&#;l&#;mlar&#;yla yap&#;lan günlü toplant&#;s&#;nda:

I-&#;LK &#;NCELEME:  

Dosya üzerinde say&#;l&#; Yasa&#;n&#;n maddesi uyar&#;nca yap&#;lan incelemeye göre; &#;dare Mahkemesince, say&#;l&#; Yasa&#;n&#;n maddesine göre ba&#;vuruda bulunulmu&#; oldu&#;u, idari yarg&#; dosyas&#;n&#;n Mahkemece, ekinde adli yarg&#; dosyas&#; ile birlikte Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesi&#;ne gönderildi&#;i ve usule ili&#;kin herhangi bir noksanl&#;k bulunmad&#;&#;&#; anla&#;&#;ld&#;&#;&#;ndan görev uyu&#;mazl&#;&#;&#;n&#;n esas&#;n&#;n incelenmesine oy birli&#;i ile karar verildi.

II-ESASIN &#;NCELENMES&#;: Raportör-Hâkim Engin SEL&#;MO&#;LU&#;nun, davan&#;n çözümünde idari yarg&#;n&#;n görevli oldu&#;u yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Ba&#;savc&#;larca görevlendirilen Yarg&#;tay Cumhuriyet Savc&#;s&#; Halil &#;brahim Ç&#;FTÇ&#; ile Dan&#;&#;tay Savc&#;s&#; Yakup BAL&#;&#;n davada idari yarg&#;n&#;n görevli oldu&#;u yolundaki sözlü aç&#;klamalar&#; da dinlendikten sonra GERE&#;&#; GÖRÜ&#;ÜLÜP DÜ&#;ÜNÜLDÜ:

Dava, davac&#;n&#;n borçlusu olan daval&#; kurum çal&#;&#;ana ait emeklilik ba&#;vuru evrak&#;n&#;n SGK Ba&#;kanl&#;&#;&#;na gönderilmesi s&#;ras&#;nda, öncesinde ba&#;lat&#;lan icra takibine ili&#;kin Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#;ndan gelen haciz yaz&#;s&#;n&#;n eklenmemesi yüzünden borçlunun emekli ikramiyesine haciz uygulanamad&#;&#;&#;ndan bahisle u&#;ran&#;lan zarara kar&#;&#;l&#;k gelen tazminat&#;n yasal faiziyle birlikte Çukurova Üniversitesi taraf&#;ndan ödenmesine karar verilmesi istemiyle aç&#;lm&#;&#;t&#;r.

say&#;l&#; Yüksekö&#;retim Kanununun

3/d maddesi üniversiteyi; Bilimsel özerkli&#;e ve kamu tüzelki&#;ili&#;ine sahip yüksek düzeyde e&#;itim - ö&#;retim, bilimsel ara&#;t&#;rma, yay&#;n ve dan&#;&#;manl&#;k yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kurulu&#; ve birimlerden olu&#;an bir yüksekö&#;retim kurumu olarak tan&#;mlam&#;&#;t&#;r.

say&#;l&#; &#;cra ve &#;flas Kanununun

&#;&#;ikayet ve &#;artlar&#; ba&#;l&#;kl&#; maddesinde; &#;Kanunun hallini mahkemeye b&#;rakt&#;&#;&#; hususlar müstesna olmak üzere &#;cra ve &#;flas dairelerinin yapt&#;&#;&#; muameleler hakk&#;nda kanuna muhalif olmas&#;ndan veya hadiseye uygun bulunmamas&#;ndan dolay&#; icra mahkemesine &#;ikayet olunabilir. &#;ikayet bu muamelelerin ö&#;renildi&#;i tarihten yedi gün içinde yap&#;l&#;r. Bir hakk&#;n yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede b&#;rak&#;lmas&#;ndan dolay&#; her zaman &#;ikayet olunabilir.&#;

&#;&#;ikayet üzerine yap&#;lacak muameleler&#;  ba&#;l&#;kl&#; maddesinde; &#;&#;ikayet tetkik merciince, kabul edilirse &#;ikayet olunan muamele ya bozulur, yahut düzeltilir. Memurun sebepsiz yapmad&#;&#;&#; veya geciktirdi&#;i i&#;lerin icras&#; emrolunur.&#; hükmü yer almaktad&#;r.

&#;Tetkik mercii&#; ba&#;l&#;kl&#; 4. maddesinde;  &#;&#;cra ve iflâs dairelerinin muamelelerine kar&#;&#; yap&#;lan &#;ikâyetlerle itirazlar&#;n incelenmesi icra tetkik mercii hâkimi yahut kanun gere&#;ince bu görev kendisine verilmi&#; olan hâkim taraf&#;ndan yap&#;l&#;r. &#;&#; durumunun gerekli k&#;ld&#;&#;&#; yerlerde Hâkimler ve Savc&#;lar Yüksek Kurulunun olumlu görü&#;ü ile Adalet Bakanl&#;&#;&#;nca icra tetkik merciinin birden fazla dairesi kurulabilir. Bu durumda icra tetkik mercii daireleri numaraland&#;r&#;l&#;r. &#;cra tetkik merciinin birden fazla dairesi bulunan yerlerde i&#; da&#;&#;l&#;m&#; ve buna ili&#;kin esaslar, Hâkimler ve Savc&#;lar Yüksek Kurulunca belirlenir. Her icra tetkik mercii hâkimi, kendisine Adlî Yarg&#; Adalet Komisyonu Ba&#;kanl&#;&#;&#;nca dönü&#;ümlü olarak ba&#;lanan icra ve iflâs dairelerinin muamelelerine yönelik &#;ikâyetleri ve itirazlar&#; inceler, bu dairelerin gözetim ve denetimlerini yapar, idarî i&#;lerine bakar. &#;cra yetkisini haiz sulh mahkemelerinin muamelelerine kar&#;&#; vuku bulacak &#;ikayet ve itirazlar&#;n tetkik mercii o mahkemenin hâkimidir.&#;

"K&#;smen haczi caiz olan &#;eyler" ba&#;l&#;kl&#; maddesinde; "Maa&#;lar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa haklar&#; ve has&#;lat&#;, ilama müstenit olmayan nafakalar, tekaüt maa&#;lar&#;, sigortalar veya tekaüt sand&#;klar&#; taraf&#;ndan tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir.

(De&#;i&#;ik: 12/4/ - /1 md.) Ancak haczolunacak miktar bunlar&#;n dörtte birinden az olamaz. Birden fazla haciz var ise s&#;raya konur. S&#;rada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemez"

Hükümleri yer almaktad&#;r.

Ayr&#;ca ayn&#; Yasan&#;n "Maa&#; ve Ücretlerin Kesilmesi Usulü" ba&#;l&#;kl&#; Maddesinde; &#;Devlet i&#;lerinde veya hususi müesseselerde bulunan borçlu memur veya müstahdemlerin maa&#; ve ücretlerinden kesilmesi için icra dairelerinden yap&#;lacak tebligat&#;n kanuni muhataplar&#; haczin icra edildi&#;ini ve borçlunun maa&#; ve ücreti miktar&#;n&#; nihayet bir hafta içinde bildirme&#;e ve borç bitinceye kadar icra dairesinin tebligat&#; mucibince haczolunan miktar&#; tevkif edip hemen daireye gönderme&#;e mecburdurlar./Memurun maa&#;, ücret veya memuriyetinde yahut ba&#;ka bir &#;ubeden maa&#; alma&#;&#; mucip olacak surette vuku bulacak tebeddülleri ve hizmetine nihayet verildi&#;i takdirde bu keyfiyeti de mal memuru veya daire amiri yahut hususi müesseselerin kanuni muhataplar&#; derhal icra dairesine bildirme&#;e ve ikinci halde haciz muamelesinden o &#;ube veya amirini haberdar etme&#;e mecburdur.&#; denilmek sureti ile borçlunun devlet kurum ve kurulu&#;lar&#; nezdinde bulunan hak ve alacaklar&#;n&#;n ne &#;ekilde haczedilece&#;i, ilgili kurum ve kurulu&#;un haciz i&#;lemi üzerine yerine getirmesi gereken yükümlülükler düzenlendi&#;i,

"Yukar&#;daki maddeye riayet etmeyenler hakk&#;nda Hükümler" ba&#;l&#;kl&#; Maddesinde; &#;Yukar&#;daki madde hükümlerine riayet etmemi&#; olanlar&#;n kesmedikleri veya ilk vas&#;ta ile göndermedikleri para ayr&#;ca mahkemeden hüküm al&#;nmas&#;na hacet kalmaks&#;z&#;n icra dairesince maa&#;lar&#;ndan veya sair mallar&#;ndan al&#;n&#;r./ Bunlar&#;n borçluya kanun hükümleri dairesinde rücu hakk&#; vard&#;r. Yukar&#;daki madde hükümlerine riayet etmeyen her hangi bir memur veya amir hakk&#;nda istenecek malumat&#;n icra dairesine hemen verilmesi bunlar&#;n mensup oldu&#;u dairenin vazifesidir.&#; denilmek sureti ile, icra müdürlü&#;ünün talebi üzerine yedinde borçluya ait ücret veya maa&#; bulunan kurumlar&#;n, icra müdürlü&#;ünün talebi do&#;rultusunda i&#;lem tesis etmekle mükellef olduklar&#;, aksi durumda ilgili borç, borçluya rücu hakk&#; sakl&#; kalmak kayd&#; ile suiistimal gösteren memurlar&#;n maa&#;lar&#;ndan ve mallar&#;ndan tahsil edilece&#;inin düzenlendi&#;i,

"Cumhuriyet Savc&#;l&#;&#;&#;&#;nca Takip" ba&#;l&#;kl&#; Maddesinde; &#;&#;cra dairesince kanuna göre yap&#;lan tebli&#; ve emirleri derhal yapma&#;a ve neticesini geciktirmeksizin icra dairesine bildirme&#;e alakadarlar mecburdur. Makbul sebep haricinde tebli&#; ve emirleri yapmayanlar hakk&#;nda ait oldu&#;u dairece tahkikat&#; evveliyeye hacet kalmaks&#;z&#;n Cumhuriyet Savc&#;l&#;&#;&#;nca do&#;rudan do&#;ruya takibat yap&#;l&#;r.&#;  denilmek sureti ile Madde gere&#;ince yedinde bulunan borçluya ait maa&#; ve ücret hakk&#;nda, icra müdürlü&#;ünün talebi üzerine gerekli i&#;lemleri yerine getirmeyen memur veya amirler hakk&#;nda Cumhuriyet Savc&#;l&#;&#;&#; taraf&#;ndan soru&#;turma ba&#;lat&#;labilece&#;i düzenlenmi&#;tir. Görüldü&#;ü üzere, yedinde borçluya ait alacak bulunup, icra müdürlü&#;ünün talebi do&#;rultusunda gere&#;ini yerine getirmeyenler hakk&#;nda genel hükümler çerçevesinde i&#;lem tesis edilece&#;i belirtilmi&#;, say&#;l&#; Kanun&#;un Maddesine herhangi bir at&#;f yap&#;lmam&#;&#;t&#;r.

Dosya kapsam&#;nda yap&#;lan inceleme neticesinde; davac&#; taraf&#;ndan Çukurova Üniversitesi Di&#; Hekimli&#;i Fakültesinde görev yapan dava d&#;&#;&#; borçlu hakk&#;nda Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#; arac&#;l&#;&#;&#; ile ba&#;latt&#;&#;&#; icra takibinde borçlunun maa&#;&#;n&#;n 1/4'üne ve emekli olmas&#; halinde hak edece&#;i emekli ikramiyesi üzerine borç miktar&#;nca haciz konulmas&#;na ra&#;men, emeklilik ba&#;vurusunda bulunan dava d&#;&#;&#; borçluya ili&#;kin Çukurova Üniversitesi Personel Daire Ba&#;kanl&#;&#;&#; taraf&#;ndan Sosyal Güvenlik Kurumu Ba&#;kanl&#;&#;&#;na gönderilen belgeler aras&#;nda davac&#;n&#;n alacakl&#; oldu&#;u Adana 8. &#;cra Müdürlü&#;ünün E/ say&#;l&#; dosyas&#;ndan gelen haciz yaz&#;s&#; bulunmad&#;&#;&#; ve emekli ikramiyesinin ba&#;ka borcundan dolay&#; yap&#;lan takibe ili&#;kin Adana &#;cra Müdürlü&#;ünün / say&#;l&#; dosyas&#;na aktar&#;lmas&#;na neden olundu&#;u, böylelikle dava d&#;&#;&#; borçlunun emekli ikramiyesine haciz uygulanamad&#;&#;&#;ndan bahisle u&#;ran&#;lan zarara kar&#;&#;l&#;k ,00 TL tazminat&#;n gününden itibaren i&#;leyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle uyu&#;mazl&#;k konusu davalar&#;n aç&#;ld&#;&#;&#; anla&#;&#;lmaktad&#;r.

Her ne kadar Adana 3. &#;dare Mahkemesi gönderme karar&#;nda; &#;daval&#; idarenin yükümlülü&#;ünün, &#;cra ve &#;flas Yasas&#;'ndan do&#;an bir sorumluluk olup, yukar&#;da yer verilen özel yasa hükümlerinin uygulanmas&#;ndan kaynakland&#;&#;&#;" iddia edilmi&#; ise de, say&#;l&#; Kanun kapsam&#;nda yedinde borçlunun hak ve alaca&#;&#;n&#; bulunduranlar&#;n yükümlülüklerine yer verilmi&#; olmas&#;, bu ki&#;iler hakk&#;nda say&#;l&#; Kanun&#;un Maddesinin uygulanaca&#;&#; sonucunu do&#;urmamaktad&#;r.

Nitekim say&#;l&#; Kanun&#;un Maddesinde aç&#;kça icra müdürlü&#;ünün hatal&#; i&#;lem ve eylemlerinden do&#;an sorumluluk ve görevli mahkeme düzenlenmi&#; olup, dava konusu olayda icra müdürlü&#;ünün de&#;il, borçlunun i&#;vereni konumunda olan daval&#; idarenin hatal&#; i&#;leminden kaynaklanan bir zarar söz konusudur. 

Kamu tüzel ki&#;ili&#;ini haiz Çukurova Üniversitesinin dava d&#;&#;&#; borçlu çal&#;&#;an&#;n&#;n emeklilik ba&#;vurusuna ili&#;kin evrak&#; SGK Ba&#;kanl&#;&#;&#;na gönderirken takip ve haciz i&#;lemini bildirmeyerek, davac&#;n&#;n alaca&#;&#;n&#;n tahsiline engellemesi eyleminin say&#;l&#; say&#;l&#; &#;dari Yarg&#;lama Usulü Kanunu'nun 2/b maddesi kapsam&#;nda kald&#;&#;&#; ve uyu&#;mazl&#;&#;&#;n idari yarg&#; yerinde çözümlenmesi gerekti&#;i sonucuna var&#;lm&#;&#;t&#;r.

Aç&#;klanan nedenlerle davan&#;n görüm ve çözümü idari yarg&#; yerinin görevine girdi&#;inden, Adana 3. &#;dare Mahkemesi&#;nin gün ve E/ say&#;l&#; ba&#;vurusunun reddine karar verilmesi gerekmi&#;tir.

S O N U Ç  : Davan&#;n çözümünde &#;DAR&#; YARGININ görevli oldu&#;una, bu nedenle Adana 3. &#;dare Mahkemesi&#;nin gün ve E/ say&#;l&#; BA&#;VURUNUN REDD&#;NE, gününde OY B&#;RL&#;&#;&#; &#;LE KES&#;N OLARAK karar verildi.

Hükümet ,yargı teşkilatının bir süredir beklediği maaş zammı düzenlemesini hayata geçiriyor. Başbakanlık'a gönderilen yargı tazminatı artışına ilişkin taslakla, adli ve idari yargıda görev yapan hâkim ve savcılara kademeli olarak önemli miktarda maaş artışı getiriliyor.

Kanun hükmünde kararname (KHK) ile hayata geçirilecek düzenlemeyle, hâkim ve savcıların maaşlarında derecelerine göre kademeli olarak artış yapılacak. Bu düzenleme ile 1. sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar 2 bin TL maaş artışı alacak. Hâkim-savcı ve bu meslekten sayılanların 1 Ocak'tan geçerli yüzde 3'lük genel maaş zammı ve 15 Ocak'tan geçerli asgari geçim indirim artışına bağlı olarak 10 bin TL'ye ulaşan maaşları, bu zamla birlikte 13 bin TL'ye çıkacak. Meslekte 21 yılını doldurmuş 1. sınıf hâkim ve savcılar için bu, yüzde 25'lik bir artış anlamına geliyor.

Habertürk’ten Bülent Aydemir’in haberine göre; yüksek yargı organlarının başkanları ve başsavcıları da düzenlemeden faydalanabilecek. Yargı mensupları, derecelerine göre bu yargı tazminatı  artışından kademeli  olarak faydalanacak.

16 BİN YARGI  MENSUBU

Yargı tazminatı artışından halen görevde bulunan  11 bin hâkim, 4 bin   savcı olmak üzere  15 bin yargı mensubu yararlanacak. Adli yargıda 12 bin , idari yargıda  bin hâkim ve savcı görev yapıyor. Danıştay'da , Yargıtay'da  , HSYK'da yargı mensubu bulunuyor.  Adalet Bakanlığı merkez teşkilatında , Anayasa  Mahkemesi Raportörü 15, Türkiye Adalet Akademisi'nde ise 6 yargı mensubu düzenlemeden yararlanacak.

HEKİME ZAM NEREDE

Diğer taraftan hekimlerle hakimler arasındaki ücret farklılığı da açılmaya devam ediyor. Hekimlerle ilgili hala yıpranma payının gelmemiş olması, ücretlerinde önenmli bir değişikliğin de olmaması camiada eleştiri konusu oldu.  Hakimlere yapılacak yeni zamla birlikte hakimler hekim maaşının neredeyse 4 katına yakın maaş alacak.

özlük hakları

hekim maaşı

hakim maaşı

Emekli Maaşına Banka Tarafından Bloke Konulamaz

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU

ESAS NO                         : /

KARAR NO                    : /

KARAR TARİHİ             :

1. Taraflar arasındaki “muarazının giderilmesi ve istirdat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, 2. Tüketici Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı vekilinin temyizi üzerine Yargıtay (kapatılan) Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.

2. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ

Davacı İstemi:

4. Davacı vekili tarihli dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı bankanın şubesinden emekli maaşını aldığını, yılının Aralık ayı başında emekli maaşının dörtte biri üzerine bloke konulduğunu, bu suretle her ay gerçekleşen kesintinin ilgili şubeden çekilen tüketici kredisine dayalı olarak yapıldığının anlaşıldığını, bloke konulan hesap emekli maaşı hesabı olduğundan haciz ve bloke işleminin gerçekleştirilemeyeceğini ileri sürerek blokenin kaldırılmasına ve yapılan kesintisinin iadesine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı Cevabı:

5. Davalı vekili; taraflar arasında imzalanan tüketici kredisi sözleşmesi ile taahhütname kapsamında davacıya kredi tahsis edilerek kullandırıldığını, davacının emekli maaşından tüketici kredisi kesintilerinin tahsiline muvafakat verdiğini, bankanın rehin, takas, mahsup ve hapis hakkı bulunduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkeme Kararı:

6. 2. Tüketici Mahkemesinin tarihli ve / E., / K. sayılı kararı ile; taraflar arasındaki kredi sözleşmesinde yer alan takas mahsup talimatının standart olup içeriğinin davacının haklarını iyi niyet kurallarına aykırı olarak zedelediği, davacı aleyhine dengesizlik yarattığı, sözleşme ve talimat içeriğinin müzakere edildiği hususunun davalı banka tarafından ispat edilemediği, sözleşmenin bu hükümlerinin sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (TKHK) 5. Maddesi uyarınca haksız şart teşkil ettiği, tüketicinin maaşına bloke konularak borcu için takas ve mahsup yapılamayacağı ayrıca sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Maddesi uyarınca da maaşın haczedilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının emekli maaşına davalı banka tarafından konan blokenin kaldırılmasına, kesilen ,70TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

Özel Daire Bozma Kararı:

7. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

8. Yargıtay (kapatılan) Hukuk Dairesinin tarihli ve / E., / K. Sayılı kararı ile; “… Sayılı Yasanın maddesine değişiklik getiren ve tarihinde yürürlüğe  giren Sayılı Yasanın 32/2-b maddesi gereği, "Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir." Bu yasa İİK. nun 83/a maddesine göre daha özel düzenleme içerdiğinden takibin kesinleşmiş olması şartıyla tarihi ve sonrasında artık borçlunun Sayılı Yasanın maddesi kapsamındaki gelir, aylık ve ödeneklere ilişkin hacze muvafakati geçerli olacaktır. Bahsedilen yasal düzenlemelerin, haciz, icra takibi olmadan temlik ve taahhütnamelere göre emekli maaşı hesabından kredi ödemeleri yapılmasına ilişkin durumlarda da kıyasen uygulanması gerekir.

Somut olayda bu açıklamalar karşısında tarihinden sonraki yasal düzenleme ile emeklinin muvafakati ile emekli maaşı hesabından kesintinin mümkün bulunmasına ve davacının, davalı bankaya verdiği temlik ve taahhütnamelerin muvafakat niteliğinde olmasına göre mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir…” gerekçesi ile karar bozulmuştur.

Direnme Kararı:

9. Mahkemece tarihli ve / E., / K. sayılı karar ile ilk karar gerekçeleri tekrar edilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir.

Direnme Kararının Temyizi:

Direnme kararı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK

Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; tüketici kredisinin imzalanması sırasında, kredi borcunun teminatı olarak banka nezdindeki emekli maaşı hesabından virman/takas/mahsup suretiyle ödeme yapılmasının borçlu tüketici tarafından kabul edildiği düzenlemesini içeren sözleşme hükümlerinin geçerli ve tarafları bağlayıcı sayılmasının mümkün olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

III. GEREKÇE

Uyuşmazlığın çözümünde öncelikle konuyla ilgili mevzuat hükümleri ve ilkelerin açıklanması gerekir.

Gerek sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda (İİK) gerekse diğer kanunlarda cebri icraya ilişkin hükümlerin sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda öngörülen temel hak ve ilkelere ilişkin düzenlemelere aykırı olmaması gerekir. Bu anlamda özellikle, hukuk devleti, hak arama özgürlüğü, sosyal devlet, adil yargılanma ve hukukî dinlenilme hakkı, eşitlik ilkesi, ölçülülük ilkesi, insan onuru, yaşam hakkının ve kişiliğin korunması, ailenin ve çocukların korunması ve mülkiyet hakkı gibi temel hak ve ilkelerin göz önünde bulundurulması gerekir. Zira Anayasa’nın 2. maddesinde anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralı olduğu ve kanunların anayasaya aykırı olamayacağı; 5. maddede de devletin amaç ve görevleri arasında kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak olduğu açıkça hükme bağlanmıştır (Topuz, G.: sayılı Kanunda Öngörülen Emekli Aylığının Haczedilmezliği Kuralı ve Bu Kuralın Anayasaya Uygunluğu Üzerine Düşünceler, AÜHFD., cilt, 4. sayı, , s. ).

Alacaklının, borçlunun mal varlığından tatmin edilmesi ilkesi takip hukukunda asıldır ve bu ilkenin sınırları da kanunla çizilmiştir. Bu bağlamda kanun koyucu gerek İİK gerekse bazı özel kanunlarda haczedilemeyecek veya yalnızca bir bölümünün haczi mümkün birtakım mal ve haklar öngörmüştür. Amaç, borçlu ve ailesinin mutlak yoksulluğa düşürülerek ekonomik varlığını kaybedip, Devlet yardımına muhtaç hâle getirilmesine engel olmaktır (Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, 2.b., , s. ).

Takip hukukunda sorumluluk kural olarak şahsi emeğe değil mala yöneliktir. Dolayısıyla borçlu iktisadi ve sosyal açıdan varlığını sürdürebilmek için şahsi emeğini ortaya koyarak bir gelir elde etmişse bunun üzerine borcun tamamı kadar haciz koymak Anayasa’nın maddesindeki “Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.” düzenlemesine aykırılık teşkil edecektir (Yavaş, M.: Maaş ve Ücret Haczi, TBB Dergisi, Sayı 84, , s).

Bu anlamda kanun koyucu birtakım mal ve hakların haczedilemeyeceğini kararlaştırmıştır.

İcra ve İflas Kanunu bu konuda kısmen veya tamamen haczedilemezliğe ilişkin bir ayrıma gitmiş ve kısmen haczedilemeyen mal ve hakları maddede;

“Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilâma müstenid olmayan nafakalar, tekaüd maaşları, sigortalar veya tekaüd sandıkları tarafından tahsis edilen iradlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra müdürünce lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir.

Ancak haczolunacak miktar bunların dörtte birinden az olamaz. Birden fazla haciz var ise sıraya konur.

Sırada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemez” şeklinde düzenlemiştir.

Kanun’un “Önceden yapılan anlaşmalar” başlıklı 83/a maddesi hükmüne göre ise “82 ve 83 üncü maddelerde yazılı mal ve hakların haczolunabileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar muteber değildir.” Önceden feragatin geçersizliğinin nedeni, borçlunun hacizden önceki bir dönemde böyle bir anlaşmanın sonuçlarını ve hacze gelindiğinde kendisine yükleyeceği yükün ağırlığını tahmin edemeyeceğinin varsayılmasıdır. Bu hâlde, borçluyu bizzat kendisine karşı koruma gereği vardır (Kılıçoğlu, E.: İcra Sözleşmeleri, , s. ).

Bu maddeyle, borçlu ile alacaklının hacizden önceki dönemde aslında haczedilmemesi gereken mal veya hakkın haczedilebileceği konusunda yaptıkları sözleşmelerin geçerli olmayacağı düzenlenmiştir. Anılan düzenleme sadece icra takibinin kesinleşmesi sonrası bu yönde yapılan sözleşmeleri değil, icra takibi yapılmadığı durumlarda da sözleşmelere borçlunun haczi mümkün olmayan mal veya haklarına bloke konulması ve kesinti yapılması sonucunu doğuran muvafakatlerin de geçersiz olacağına ilişkin emredici bir hüküm niteliğindedir.

İcra ve İflâs Kanunu’nun maddesinde ise tamamı haczedilemeyen mal ve haklar düzenlenmiş olup bu hükümdeki mal ve haklar borçlu ve ailesinin yoksul kılınıp sonuçta Devletin sosyal yardımına muhtaç bırakılmaması ve borçlunun ekonomik varlığını devam ettirebilmesi düşüncelerine dayanılarak haczedilemez olarak kabul edilmiştir. Anılan maddenin birinci fıkrasına göre “mahsus kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar” haczedilemez.

İcra memuru, haczi talep edilen mal veya hakların haczinin caiz olup olmadığını değerlendirir ve talebin kabulüne veya reddine karar verir [İİK, m. 82/son (ek fıkra tarihli, sayılı

Kanun, m. 16)].

İcra ve İflâs Kanunu’nun 82/1. maddesinde belirtilen özel kanunlarında haczedilemeyeceğinin kararlaştırıldığı hak ve alacaklardan biri de sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenmiştir. Buna göre sigortalılara ve hak sahiplerine bağlanan gelir, aylık ve ödeneklerin Sosyal Güvenlik Kurumu’nun maddeye göre tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez ( s. K., m. 93/1).

Anılan maddenin devamına tarihli ve sayılı Kanun’un maddesiyle; “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir.” ibaresi eklenmiştir. Bu hüküm ile icra takibinin kesinleşmesi sonrasında takip alacaklısının borçlunun emekli maaşı üzerine haciz konulması talebinin kabul edilebilmesi, borçlunun muvafakati şartına bağlanmıştır. Borçlu hacze muvafakat etmez ise haciz talebi reddedilecektir.

Gelinen aşamada bu hükmün konuluş amacı irdelenmelidir.

İcra ve İflas Kanunu’nun maddesine eklenen ve yukarıda bentte bahsi geçen düzenleme öncesi dönemde; İİK’nın maddesi hükmüne göre icra memurlarının haciz talebine konu mal veya hakkın haczinin mümkün olup olmadığını denetleme imkânı bulunmadığından SGK gelir, aylık ve ödenekleri de haczedilmekte, sonrasında takip borçlularının haczedilemezlik şikayetleri icra mahkemeleri önüne taşınıp Kanun’un açık hükmü gereği emekli maaşları üzerine konulan haciz kaldırılmaktayken; gerek Kurum gerekse icra daireleri ve mahkemeleri nezdinde gereksiz iş yüküne neden olan bu duruma son vermek için sayılı Kanun’un 93/son düzenlemesi getirilmiştir. Söz konusu hüküm icra takibinin kesinleşmesinden sonraki aşamayla ilgili olup kıyas yoluyla takip ve haciz öncesi dönemdeki sözleşmelerle borçlunun emekli maaşına kredilerin ödenmesi amacıyla bloke konulmasına veya kesinti yapılmasına yönelik verdiği muvafakatlere uygulanamaz.

Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde; davacı Kurum emeklisi, davalı bankadan tüketici kredisi kullandığı sırada banka nezdinde aldığı emekli maaşından takas ve virman suretiyle tahsilat yapılmasına muvafakat etmiş, kredi taksitleri bir süre sorunsuz ödenmiş ancak davacı daha sonra ödeme güçlüğüne düşmüş, kredi taksitlerini ödeyememiştir. Banka sözleşmedeki bu düzenlemeden hareketle emekli maaşının dörtte birine bloke koyarak kredi borcuna mahsup etmiştir. Ne var ki İİK’nın 83/a maddesi gereğince haczedilemezlikten önceden feragat geçersiz olup henüz hakkında herhangi bir icra takibi başlatılıp maaşından haciz suretiyle borcun ödenmesine izin verildiği yönünde davacının iradesinin açıkça ortaya konulduğundan da bahsedilemeyeceğinden kredinin alınması sırasında takas ve mahsup yönünde verilen muvafakat da geçerli sayılmaz. Direnme kararındaki bu yöne ilişkin kabul bu nedenle haklı ve yerindedir.

tarihli, / E., / K. Sayılı kararında da benimsendiği, Özel Daire kararının bu nedenle haklı ve yerinde olduğu, direnme kararının bozulması gerektiği yönünde görüş ileri sürülmüş ise de bu görüş yukarıda açıklanan nedenlerle Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir.

Diğer taraftan dava tarihi olduğu hâlde, direnmeye ilişkin gerekçeli karar başlığında

olarak gösterilmesine ilişkin yanlışlık, mahallinde düzeltilebilir maddi hata niteliğinde bulunduğundan ayrıca bozma nedeni yapılmamıştır.

Sonuç olarak usul ve yasaya uygun direnme kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.

IV. SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle;

Davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile direnme kararının ONANMASINA,

Harç peşin alındığından harç alınmasına yer olmadığına,

sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun “Geçici Madde 3” hükmü gereği uygulanmakta olan sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun maddesi uyarınca kararın tebliği tarihinden itibaren on beş gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, tarihinde yapılan ikinci görüşmede oy çokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Davacı vekili tarihli dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı bankanın şubesinden emekli maaşını aldığını, yılının Aralık ayı başında emekli maaşının 1/4'ü üzerine bloke konduğunu ve her ay kesinti gerçekleştiğini, kesintinin ilgili şubeden çekilen tüketici kredisine dayalı olarak yapıldığının anlaşıldığını, bloke konulan hesap emekli maaşı hesabı olduğundan haciz ve bloke işleminin gerçekleştirilemeyeceğini ileri sürerek blokenin kaldırılmasına ve yapılan kesintisinin iadesine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı vekili; taraflar arasında imzalanan tüketici kredisi sözleşmesi ile taahhütname kapsamında davacıya kredi tahsis edilerek kullandırıldığını, davacının emekli maaşından tüketici kredisi kesintilerinin tahsiline muvafakat verdiğini, bankanın rehin, takas, mahsup ve hapis hakkı bulunduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece sözleşmenin ve takas mahsup talimatının standart olup içeriğinin davacının haklarını iyi niyet kurallarına aykırı olarak zedelediği, davacı aleyhine dengesizlik yarattığı, sözleşme ve talimat içeriğinin müzakere edildiği hususunun davalı banka tarafından ispat edilemediği, sözleşmenin bu hükümlerinin sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca haksız şart teşkil ettiği, tüketicinin maaşına bloke konularak borcu için takas ve mahsup yapılamayacağı ayrıca sayılı Kanun’un Maddesi uyarınca da maaşın haczedilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüyle, davacının emekli maaşına davalı banka tarafından konan blokenin kaldırılmasına, kesilen ,70TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. Davalı vekilinin temyiz itirazları üzerine Özel Dairece, “… sayılı Yasanın maddesine değişiklik getiren ve tarihinde yürürlüğe giren sayılı Yasanın 32/2-b maddesi gereği, "Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakatı bulunmaması hâlinde, icra müdürü tarafından reddedilir." Bu yasa İİK. nun 83/a maddesine göre daha özel düzenleme içerdiğinden takibin kesinleşmiş olması şartıyla tarihi ve sonrasında artık borçlunun sayılı Yasanın maddesi kapsamındaki gelir, aylık ve ödeneklere ilişkin hacze muvafakati geçerli olacaktır. Bahsedilen yasal 21/2 düzenlemelerin, haciz, icra takibi olmadan temlik ve taahhütnamelere göre emekli maaşı hesabından kredi ödemeleri yapılmasına ilişkin durumlarda da kıyasen uygulanması gerekir. Somut olayda bu açıklamalar karşısında tarihinden sonraki yasal düzenleme ile emeklinin muvafakati ile emekli maaşı hesabından kesintinin mümkün bulunmasına ve davacının, davalı bankaya verdiği temlik ve taahhütnamelerin muvafakat niteliğinde olmasına göre mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir…” şeklindeki gerekçeyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Bozma kararı üzerine Mahkemece tüketicinin maaşına bloke konularak borcu için takas ve mahsup yapılamayacağı, sayılı Kanun’un maddesi uyarınca maaşın haczedilemeyeceği İİK'nın maddesinde hacze muvafakatin düzenlendiği, davaya konu blokenin ise taraflar arasında imzalanan sözleşme uyarınca yapıldığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; tüketici kredisinin imzalanması sırasında, kredi borcunun teminatı olarak banka nezdindeki emekli maaşı hesabından virman/takas/mahsup suretiyle ödeme yapılmasının borçlu tüketici tarafından kabul edildiği düzenlemesini içeren sözleşme hükümlerinin geçerli ve tarafları bağlayıcı sayılmasının mümkün olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 26’ncı maddesinde “Sözleşme özgürlüğü” başlığı altında bir sözleşmenin içeriğinin, bu sözleşmenin taraflarınca kanunda öngörülen sınırlar içerisinde özgürce belirlenebileceği düzenlemesi yer almaktadır. Bu temel kuralın istisnası ise 27’nci maddenin birinci fıkrasında ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmelerin kesin olarak hükümsüz olduğu belirtilmek suretiyle açıklanmıştır.

Dolayısı ile taraflar kanunun belirlediği sınırlar dahilinde sözleşme yapabileceklerdir.

sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (TKHK) “Sözleşmedeki haksız şartlar” başlıklı

6’ncı maddesinde ( sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, m.5) düzenlenmiştir.

Bu madde içeriğine göre “Satıcı veya sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır.”

Anılan maddenin üçüncü fıkrasında tüketici ile müzakere edilmeme kavramı “Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir.” şeklindeki anlatımla açıklanmıştır.

Tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan bu tip düzenlemelerin yaptırımı maddenin ikinci fıkrasında “tüketici için bağlayıcı değildir” denilmek suretiyle kanun koyucu tarafından ortaya konulmuştur.  Nitekim bu durum, paralel düzenleme içeren sayılı TKHK’nın 5’inci maddesinin ikinci fıkrasında da “Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüzdür. Sözleşmenin haksız şartlar dışındaki hükümleri geçerliliğini korur.” hükmü ile düzenlenmiştir.

Tüketici sözleşmelerinde haksız şart teşkil ettiğinin kabul edilebilmesi için de birtakım şartlar gereklidir.

tarihli ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız  Şartlar Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesinin birinci fıkrasına göre; “Tüketici ile kurulan sözleşmelerde yer alan bir şartın haksız şart olarak kabul edilebilmesi için;

a) Tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilmesi,

b) Tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olması, unsurlarının bir arada bulunması gerekir.”

Sözleşmeye müzakere edilmeden konulan bir hükmün haksızlığını denetleyen hâkimin ana ölçütü dürüstlük kuralıdır. Dürüstlük kuralına aykırı olarak ileri sürülmesi hâlinde, haksız şart olarak nitelendirilmesi mümkün değildir.  

Somut uyuşmazlıkta davacı başka kredilerini kapatmak için davalı bankadan kredi kullanmış, sözleşme öncesi bilgi formu tarafına verilmiş ve tüketici olan davacıya sözleşme haricinde ek taahhütname imzalattırılmıştır.

Hâl böyle olunca yukarıda yapılan açıklamalar da gözetildiğinde taraflar arasındaki bahsi geçen sözleşme düzenlemelerinin haksız şart teşkil ettiği kabul edilemez.

Yerel mahkemece sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sayılı İcra ve

İflas Kanunu çerçevesinde emekli maaşlarının haczedilmesinin mümkün olmaması nedeniyle banka işleminin hukuka aykırı olduğu belirtilmiş olmasına göre söz konusu mevzuat hükümlerinin ve cebri icra kavramının kısaca irdelenmesi gerekir.

Özel hukuktan kaynaklanan borçların, borçlu tarafından rızayla ifa edilmemesi hâlinde alacaklının alacağının tahsil edilmesi için devletin cebri icra organlarına başvurması modern hukuk sistemlerinde kural olup, kendiliğinden hak almak (ihkak-ı hak) yasaklanmıştır. Ancak devletin cebri icra organları vasıtasıyla alacaklının alacağı tahsil edilirken, alacaklı, borçlu ve takiple ilgili üçüncü kişiler de etkilenebilmektedir. Bu nedenle cebri icra faaliyeti yerine getirilirken, menfaatleri çatışan alacaklı ve borçlu arasında bir denge kurulması, aynı zamanda takiple ilgili üçüncü kişilerin ve kamunun da menfaatlerinin korunması gerekir. Söz konusu dengenin ve menfaatin korunması ise ülkede hukukî barışın ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacaktır (Topuz, G.: sayılı Kanunda Öngörülen Emekli Aylığının Haczedilmezliği Kuralı ve Bu Kuralın Anayasaya Uygunluğu Üzerine Düşünceler, AÜHFD., cilt, 4. sayı, , s. ).

Cebri icrada kural; alacaklının, borçlunun mal varlığından tatmin edilmesi ilkesidir ve bu ilkenin sınırları da kanunla çizilmiştir. Bu bağlamda kanun koyucu gerek sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda gerekse bazı özel kanunlarda haczedilemeyecek veya yalnızca bir bölümünün haczi mümkün birtakım mal ve haklar öngörmüştür. Amaç, borçlu ve ailesinin mutlak yoksulluğa düşürülerek ekonomik varlığını kaybedip, Devlet yardımına muhtaç hâle getirilmesine engel olmaktır (Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, 2.b., , s. ).

Eldeki uyuşmazlıkla sınırlı olarak konuya bakıldığında; İİK’nın 83’üncü maddesinin birinci bendinde

“Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama müstenit olmayan nafakalar, tekaüt maaşları, sigortalar veya tekaüt sandıkları tarafından tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir.”; ikinci bendinde ise “Ancak haczolunacak miktar bunların dörtte birinden az olamaz. Birden fazla haciz var ise sıraya konur. Sırada önde olan haczin kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemez” denilmek suretiyle düzenlenen kısmen haczedilemeyen mal ve haklar arasında sayılan maaş kavramının içine emekli aylıkları da girmektedir.  

Bütün sosyal güvenlik kurumlarını tek çatı altında toplayan sayılı Kanun’un 93’üncü maddesinde sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri ile sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde doğan alacaklarının devir ve temlik edilemeyeceği düzenlenmiştir. Ne var ki bu düzenleme, sigortalının uhdesine geçen gelirin sigortalı tarafından tasarrufunu kısıtlayıcı mahiyette olmayıp Kurumun yalnızca bu Kanun çerçevesinde borçlu olduğu kişiyle muhatap olması, Kuruma karşı alacaklı sıfatının değiştirilmemesi amacına yöneliktir.

Yine aynı maddenin devamında “Gelir, aylık ve ödenekler maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez” hükmü ile İİK’nın 83’üncü maddesinin a bendi ile de haczi caiz olmayan veya kısmen haczedilebilen mal ve hakların (m, 83) haczolunabileceğine ilişkin önceden yapılan anlaşmaların muteber olmayacağı düzenlemesi mevcut ise de, somut olayda herhangi bir haciz işlemi değil, sözleşmenin âkidi tarafından borcun ifa biçimine ilişkin karşı âkide verilmiş bir yetki söz konusudur. Kaldı ki, Özel Dairenin bozma kararında belirtildiği üzere tarihinde yürürlüğe giren sayılı Kanun’un 32’nci maddesi ile değişik sayılı Kanun’un 93’üncü maddesinin birinci fıkrası ile borcun icra takibi ile tahsili yoluna başvurulmuş olması hâlinde dahi borçlunun muvafakati ile hacze devam edilmesine imkân tanınmıştır.

Aksi yönde bir değerlendirme, emekli maaşı dışında geliri ve bu surette teminat gösterebileceği herhangi bir mal varlığı bulunmayan tüketiciyi, tacir olmakla alacağının tahsili imkânını kuvvetlendirmek istemesi makul olan banka karşısında güç duruma düşürecek, günümüz sosyoekonomik koşullarında emeklinin sahip olduğu nakdi varlıklar dışında hareket etmesine imkân bırakmayacaktır.

sayılı Kanun’un 93’üncü maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ile getirilen “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması hâlinde, icra müdürü tarafından reddedilir” şeklindeki düzenleme ile ahde vefa göstermesi umulan borçlunun haczedilmezlikten feragat etmesine izin verilmek suretiyle kuralın aksi yönde serbestçe tasarruf imkânı yaratılmıştır.

Kanun koyucu ekonomik yönden eşit olmayan taraflar arasında zayıf olanı korumaya yönelik düzenlemelerle, ki bu tip yasal düzenlemeler doktrinde nispi emredici norm olarak tanımlanır (Öztan,

B.: Medeni Hukukun Temel Kavramları, , s. 21), sosyal adaleti sağlama ve koruma görevini yerine getirir.

Somut uyuşmazlıkta tüketici, çekeceği kredinin ödeneceği ihtimalini banka gözünde kuvvetlendirir şekilde emekli maaşını mal varlığının bir parçası olarak göstermiş, bu inançla hareket eden banka, kredi tutarını nakden ve peşinen davacı hesabına yatırmış ve davacıda aldığı kredi ile başka bankalardaki borçlarını ödemiştir.

Yukarıda yapılan açıklamalar karşısında; tüketici hukuku anlamında somut olayda haksız şart teşkil eden herhangi bir uygulaması söz konusu değildir. Öte yandan emekli maaşından başka bir gelirinin olmadığı yönündeki genel kabulden dolayı zayıf tarafı daha da zayıf hâle getirmeme saiki ile korunan emekli, kendi iradesi ile imzaladığı kredi sözleşmesi çerçevesinde kavuştuğu ve sosyo-ekonomik ihtiyaçları doğrultusunda harcadığı meblağı yine emekli maaşı ile ödemek zorunda olduğunu bilebilecek durumdadır. Bu noktada yerel mahkemenin emekli maaşının haczine ilişkin düzenlemelere dayandığı gerekçesi yerinde değildir.

Bunun yanı sıra tüketici, tahsis edilen kredi tutarını bloke konulan tarihe kadar düzenli ödemiş, herhangi bir itirazda bulunmamışken eldeki dava ile bankaca maaşına konulan blokenin kaldırılması istemi iyi niyetle bağdaşmamakta ve bu talebi sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2’nci maddesi gereğince hukuken korunamayacaktır.

Sonuç olarak, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uymak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Bu nedenle direnme kararı bozulması gerektiğini düşündüğümüzden, çoğunluk görüşüne katılamıyoruz.

-ERK Avukatlık & Arabuluculuk-