^JELIS - Japan Eicosapentaenoic acid (EPA) Lipid Intervention Study 20 Kasım tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^Poynter JN, Gruber SB, Higgins PD, Almog R, Bonner JD, Rennert HS, Low M, Greenson JK, Rennert G. Statins and the risk of colorectal cancer.N Engl J Med ; PMID
^Chasman DI, Posada D, Subrahmanyan L, Cook NR, Stanton VP Jr, Ridker PM. Pharmacogenetic study of statin therapy and cholesterol reduction. JAMA ; PMID
^Graham DJ, Staffa JA, Shatin D, Andrade SE, Schech SD, La Grenade L, Gurwitz JH, Chan KA, Goodman MJ, Platt R. Incidence of hospitalized rhabdomyolysis in patients treated with lipid-lowering drugs. JAMA ; PMID
^Kane GC, Lipsky JJ. Drug-grapefruit juice interactions. Mayo Clin Proc ; PMID
^Endo A. The discovery and development of HMG-CoA reductase inhibitors. J Lipid Res ; PMID
Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemine dayalı olarak - Büyük ilaç grupları
İnsan sindirim sistemi/metabolizma (A)
Mide asidi (Antiasitler sınıfı, H2 antagonist sınıfı, Proton pompa inhibitörü sınıfı )&#;• Antiemetik sınıfı &#;• Laksatif sınıfı &#;• Antidiyare ilaçları sınıfı/Antipropulsif sınıfı &#;• Anti-obezite ilacı sınıfı • Anti-diyabetikler • Vitamin sınıfı&#;• Diyet minerali sınıfı
Kan ve kan üreten organlar (B)
Antitrombotik sınıfı (Antikoagülan sınıfı, Antiplateletler, Trombolitikler)&#;• Antihemorajik sınıfı
Dolaşım sistemi (C)
Kardiyak tedavi/antianjinaller (Kalp glikozidleri sınıfı , Antiaritmikler, Kardiyak stimulanlar)&#;• Antihipertansif sınıfı &#;• Diüretik sınıfı &#;• Vazodilatör sınıfı&#;• Beta blokör sınıfı&#;• Kalsiyum kanal blokörü&#;•renin-anjiyotensin sistemi (ACE inhibitörü sınıfı, Anjiotensin II reseptör Antagonistleri sınıfı, Renin inhibitörü sınıfı)&#;• Antihiperlipidemikler (Statinler , Fibratlar , Safra asidi bağlayıcıları)
Lipit düşürücü başka bir ilaç grubuna ait olan fibratlarla herhangi bir statin birlikte kullanılınca rabdomiyoliz oranı kişi-yıl için 6,0'a varır. Çoğu hekim karaciğer enzimleri ve kreatin kinaz'ı rutin takip etmeyi bırakmışsa da yüksek doz statin veya fibrat/statin kombinezonu alanlar için bunu yapmak tedbirli sayılır; kas krampları veya böbrek fonksiyonu bozuklukları görüldüğünde ise bu uygulama mecburi sayılır.
Greyfurt yemek veya greyfurt suyu içmek statin metabolizmasını engeller. Gerfurt suyunda bulunan furanokumarin, P enzimlerinden CYP3A4'ü inhibe eder. Bu enzim statinlerin çoğunu ve bazı başka ilaçların yıkımından sorumludur[5]. Bu durumda kanda statin konsantrasyonu artar, bu da doza bağlı yan etki riskini artırır (miyopati ve rabdomiyoliz dahil olmak üzere). Bu yüzden statin kullanan hastaların greyfurt içmesi tavsiye edilmez. Bazı hastalar (ucuz olsun diye) düşük dozda statin alıp onun daha etkili olmasını sağlamak için greyfurt suyu içerler ama bu riskli bir uygulamadır.
Tarihçe[değiştir kaynağı değiştir]
En güçlü kolesterol düşürücü ilaç grubu olan statinler, "kötü kolesterol" olarak adlandırılan LDL kolesterolunu % oranında azaltırlar. Ancak trigliseritleri azaltmak ve ("iyi kolesterol") HDL kolesterolunu yükseltmekte fibratlar veya niasin kadar etkili değillerdir. Statin ve niasin kombinezonlarının çok emniyetlidirler. Buna karşın statin ve fibratlar, özellikle yüksek dozda, beraber alınınca olumsuz yan etkileri kayedilmiştir. bu yan etkiler arasında miyopati, miyosit ve rabdomiyoliz bulunur, bu yüzden yüksek dozda nadiren kullanılır.
Kan dolaşımındaki kolesterolun büyük bir kısmı, tipik olarak 24 saatte &#;mg dolayında, vücutta sentezlenir. Vücuttaki kolesterol'un yaklaşık %50'si, gıda veya safra kaynaklı olarak, bağırsaklar tarafından emilir. ABD'deki tipik beslenmede bağırsak tarafından günde –&#;mg kolesterol emilir, bu miktar safra tarafından bağırsağa boşalıp geri emilen miktardan çok daha azdır. Dolayısıyla kolesterolun dahili üretimi ve onun kandaki lipoproteinler tarafından taşınma biçimi kardiyovasküler hastalık riskine gıdadaki kolesteroldan çok daha fazla etki eder. Bu yüzden ve kardiyovasküler hastalıkları azaltmak için yapılmış çeşitli klinik denemelerin bulgularından dolayı, hekimler kan dolaşımındaki kolesterol taşıma biçimlerine en etkili müdahale yolu olarak statinleri artan bir sıklıkla kullanmaktadırlar. Düşük yağlı rejimler nadiren etkilidir, karbonhidrat ve hidrojenli yağı azaltmaya yönelik diyetler daha etkili olmakla beraber gene de statinler kadar etkili değillerdir. Hatta, diyet tavsiyeleri genelde etkisiz olduğu için çoğu doktor diyet tedavisini atlayıp doğrudan ilaç tedavisine geçmeyi yeğler. Ancak, Amerikan Kardiyoloji Derneği (American Heart Association) yakın zamanda statinlerle omega-3 yağ asitlerinin beraber kullanımını önermiştir[1]
Hem klinik deneme sonuçları, hem Amerikan Millî Kolesterol Eğitim Programı (National Cholesterol Education Program) kılavuzları, hem den LDL kolesterolunun düşürülmesine verilen önemin artmasından dolayı statinlerin tedavideki rolü gittikçe artmaktadır. Statinler, koroner kalp hastalığı miyokardiyal enfarktüs, akut inme ve periferal arter hastalığında hem birincil (koruyucu) hem de ikincil (hastalığın baş göstermesinden sonraki) tedavide kullanılmaktadır.
Statinlerin olumlu etkilerinin olduğu tahmin edilen diğer hastalıklar konusunda da araştırmalar sürmektedir. Bunların arasında yangı (enflamasyon), bunama (demans) ve tümör büyümesi (neoplazma) vardır.
Farmakoloji[değiştir
Kolesterol ila&#;ları ve yan etkiler
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
KALP ve damar hastalıklarının oluşumunda etkili rol oynayan kolesterol, bazen diyete bağlı olmaksızın da yüksek bulunabiliyor.
Doktorlar, böyle durumlarda kolesterol düşürücü ilaç öneriyorlar. Ancak hastaların bir kısmı 'o ilaçların çok yan etkisi varmış' diyerek kullanmak istemiyorlar.
Kolesterol düşürücü ilaçlar arasında son yıllarda en yaygın olarak kullanılanları, statin grubu olarak adlandırılan ilaçlar. Bu grupta lovastatin, pravastatin, simvastatin, fluvastatin, atorvastatin ve cerivastatin içeren ilaçlar, değişik ticari markalarla satılıyor. Statin grubu ilaçları her gün dünya üzerinde milyonlarca insan kullanıyor. Uzmanlar yaptığı araştırmalarda, bu ilaçlar sayesinde her yıl binlerce kalp krizinin, binlerce kalp ameliyatının ve yine binlerce kalp nedeniyle ölümün önlendiğini ortaya koydular.
Statinler bu koruyucu etkilerini kandaki kolesterolü düşürerek sağlıyor. Kötü kolesterol denilen LDL kolesterol düzeyi, statin kullanımı ile yüzde 20 ile yüzde 60 oranında düşme gösteriyor.
Statinler bu denli çok ve çoğu kişi tarafından rahatlıkla kullanılıyor. Buna karşılık yan etki gösterdiği kişilerin sayısı çok düşük. Kaliforniya Üniversitesi öğretim üyelerinden Dr.Myron Leibhaber yaptığı çalışmalarda bu ilaca karşı aşırı duyarlık gösteren kişilerin oranının binde bir olduğunu ortaya koydu. Bir çeşit alerji benzeri bir durum olan bu aşırı duyarlık, genellikle yüksek dozlarda ortaya çıkan bir durum. AIDS tedavisinde proteaz inhibitörleri kullanırken statinlerin de alınması halinde, statinler vücutta birikerek sorunlar görülebiliyor.
Kaslarla ilgili yan etkilerden de bahsediliyor. Rabdomiyolizis adı verilen bu durumda, kaslarla ilgili hasar görülüyor, böbrek kanalları tıkanıyor ve ölümcül durumlara yol açabiliyor. Ancak bu durum çok nadir. Dr. Leibhaber şimdiye kadar 50 hasta görüldüğünü belirtiyor.
Sindirim sisteminde hafif yan etkiler görülebiliyor ancak bunların çoğu ilacı kesmeyi gerektirmeyecek düzeylerde. İlacı kullanırken karaciğer enzimlerinde aşırı yükselme görülürse, ilaç dozunu azaltmak ya da ilacı kesmek gerekebiliyor.
Johns Hopkins Üniversitesi Prevantif (önleyici) Kardiyoloji Bölümü Başkanı Dr. Roger Blumenthal ‘‘Statin kullanan yüz kişiden beşinde yan etki görülebiliyor, bunların çoğu ilacı kesmeyi gerektirecek düzeyde bile değil, buna karşılık ilaç kullananlar çok daha az oranda kalp hastalığı, krizi ya da ameliyatına maruz kalıyor veya ölüyor’’ diyor.
Dr. Blumenthal, statin grubu ilaçların, kalp ilaçları grubunda aspirinden sonra dünya üzerinde en çok araştırılan ve en güvenli ilaçlar olduğunu ve doktor kontrolünü ihmal etmemek şartıyla rahatça kullanılabileceğini de belirtiyor.