Gazete Köşe Yazıları Örnekleri

EXTENDED ABSTRACT Introduction: The discourse of op-ed articles, a type of media discourse, aims to affect or persuade people. While giving information and commenting on the current affairs, op-ed article writers make implicit or explicit linguistic choices and express their attitude and judgment in line with their own ideology and the ideology of the newspaper they are a member of. The system of Attitude is a category within the framework of Appraisal Theory in which writers or speakers express their subjective positions through evaluative linguistic resources. Judgment which is a sub-category of this system is about the expressions via which the ideas, actions or utterances of people or groups are admired/criticized/, or praised/condemned which are called judgments of Social Esteem and Social Sanction respectively. Social Esteem consists of three categories: Normality, Capacity, and Tenacity. Social Sanction on the other hand, consists of Veracity and Propriety. They all have positive and negative aspects as well. In this regard, it provides a comprehensive analysis for revealing the attitudes and judgments of op-ed article writers. Objective: The objective of our study is to find out if there is a preferred type of Judgment by op-ed article writers and whether the political ideology of the newspaper has an effect in the selection of the Judgment type. Data base and Methodology: To this end, the op-ed articles written on current political issues in six different Turkish daily newspapers published between November, known to be representing different political ideologies, i.e. Secular (Cumhuriyet, Aydınlık), Liberal (Hürriyet, Milliyet), and Islamist were chosen as our database. With ‘selected sampling’ method, these newspapers were classified according to the topics. During this period, op-ed articles were mainly on six topics: AKP government, PKK/Resolution process, Recep Tayyip Erdoğan, CHP, Atatürk, and The Congregation/Parallel Structure. The topics on which less than 10 articles were written on were regarded as miscellaneous and thus out of articles were analyzed for the linguistic resources expressing Judgment. In order to answer our first research question, the linguistic resources were grouped according to the types of Judgment and their sub-types, the percentage of the frequency of their usage was taken. Then, for answering our second question, the relation between the frequency and ideology has been researched. Findings: The analysis of our database reveals that except for the Capacity the writers of Liberal ideology prefer using the positive dimension of Social Esteem judgments Normality and Tenacity most and the negative dimension the least. The percentage of Capacity judgment is high both in the positive and negative aspects in all ideologies; though the highest ratio is in the newspapers adopting Islamic ideology (%). On the other hand, op-ed articles in the newspapers of Secular ideology make use of negative Normality and Tenacity judgments more frequently than the others. Judging from these findings, it can be alleged that writers of liberal ideology refrain from making negative judgments as the ideology requires them to be “middle of the roader” and expressing their opinions sharply. Writers in the newspapers of Secular and Islamist ideology on the other hand, can be argued to attempt to judge the “others” using linguistic resources expressing ‘negative Social Esteem Judgment’ as a persuading strategy. Relating Social Sanction judgments, both positive and negative aspects of Veracity and Propriety are used in similar frequency in all ideologies; however negative Social Sanction judgments are used in higher percentage. This shows that in line with Social Esteem judgments, writers prefer to emphasize the negative sanction about the “other” person or groups. When the Social Esteem and Social Sanction judgments are considered as a whole, it has been detected that negative aspects of all judgment types outweigh the positive ones. The most frequent negative judgement type is Social Sanction of Propriety (Secular 39%; Liberal %; Islamist 40%). Social Sanction of Veracity follows this (Secular 23%; Liberal 17%; Islamist %). Compared to the judgments of Social Sanction, Social Esteem judgments are found to be used much less frequently in op-ed articles. This finding reveals that Social Sanction is the preferred type of judgment in Turkish op-ed articles. As for the effect of ideology, in newspapers of Liberal ideology, positive dimensions of Social Esteem judgments and Social Sanction judgment of Veracity are used at a higher percentage than in newspapers of Secular and Islamist ideology, which have higher percentage of negative judgments. Conclusion: In conclusion, the research questions aiming to find out whether in the genre of op-ed articles opt for a type of Judgment and if the political ideology of the newspaper is effective in this, have been answered within the scope of this study. The analysis of the database shows that of linguistic resources (i.e. 77%) are used to express negative judgment, which means that writers prefer to use negative judgment expressions in op-ed articles so that they can criticize and condemn the ‘others’ and persuade their readers in line with their opinions. Regarding the answer to our second research question, it was determined that political ideology is effective on the type and dimension of the judgment used. In the op-ed articles from newspapers of Liberal ideology, the percentage of linguistic resources expressing positive judgment is higher than the ones from other ideologies. However in articles from the newspapers of Secular and Islamist ideology, linguistic resources of positive judgment are more frequent. Thus, it can be concluded that political ideology is an important factor in the choice of judgement type and dimension. Keywords: Appraisal Theory, System of Attitude, Judgment, Media Discourse, Op-Ed Articles

“Haberlere yorum katmak yanl&#;&#;sa, yoruma haber katmak do&#;ru mu?” funduszeue.info Süleyman &#;rvan’&#;n bu soruyu gündeme getirmesinin nedeni “haber mi yorum mu oldu&#;u net olmayan yaz&#;lar”d&#;. Bu sorudan hareketle “haber-yorum ayr&#;m&#;”n&#;n tart&#;&#;&#;lmas&#; gerekti&#;ini savunuyordu.

“Özgürlük için Bas&#;n Projesi” koordinatörü Yusuf Kanl&#; da &#;rvan’&#;n sosyal medyada dile getirdi&#;i soruya “Yorum kat&#;l&#;rsa haber kirlenir, yoruma haber kat&#;l&#;rsa derinlik sa&#;lan&#;r” yan&#;t&#; verdi. Ancak diye de ekledi:

“Ancak yorum yoksunu, özelle&#;tirilmi&#;, s&#;rf kö&#;ede yay&#;nland&#;&#;&#; için ki&#;isel aç&#;yla manipüle edilmi&#; haber/yorum yaz&#;lar&#; Özal dönemi art&#;&#;&#;d&#;r. Çölle&#;en haber sayfalar&#;n&#;n baz&#; kö&#;eler sayesinde az da olsa haber bulabilmesi de önemlidir.”

“Haber-yorum ayr&#;m&#;” çetrefilli bir konu. Habere yorum kat&#;lmamas&#; gerekti&#;inde hepimiz hemfikiriz. Subjektif yorumlar kat&#;lmas&#; haberi bozar. Ama yorum kat&#;lmayacak diye uzmanl&#;k ve ar&#;iv bilgisiyle, farkl&#; görü&#;lerin eklenmesiyle haberin beslenmesini sa&#;layan analizden de kaç&#;nmamak gerek. Analiz ve yorum farkl&#;d&#;r çünkü.

Yoruma haber kat&#;lmas&#;nda ya da kö&#;e yaz&#;lar&#;nda haber verilmesinde de sak&#;nca yok. As&#;l sorun haber ve yorumun birbirine kar&#;&#;t&#;&#;&#;, haberin öznelle&#;ti&#;i, kimi zaman bilginin spekülasyonla iç içe geçti&#;i kö&#;e yaz&#;lar&#;. Temel yanl&#;&#; bu. &#;rvan, &#;ngilizce “Commentary” (yorum) ve “story” (öykü) sözcüklerinden hareketle bu tür kö&#;e yaz&#;lar&#;n&#; “Commentory” olarak adland&#;r&#;yor. Ben de “haberimsi” olarak adland&#;rmaktan yanay&#;m bu tür kö&#;e yaz&#;lar&#;n&#;.

Abdülkadir Selvi’nin “Ekrem &#;mamo&#;lu tehdit etti mi” ba&#;l&#;kl&#; yaz&#;s&#;, medyada yayg&#;nla&#;an “haberimsi” kö&#;e yaz&#;lar&#;na güncel bir örnek. Birincisi haber soru sormaz, sorulara yan&#;t verir. &#;kincisi iddian&#;n kayna&#;&#; belirsizdi. Üçüncüsü Selvi, &#;mamo&#;lu’nun CHP’li bir belediye meclis üyesini tehdit etti&#;ini öne sürüyordu ama kontrol için ne taraflar&#; aram&#;&#;t&#; ne de iddias&#;n&#; do&#;rulayan ba&#;kaca bir kan&#;ttan söz ediyordu. Sadece “söyleniyor” diyordu. Yaz&#;n&#;n sonunda “&#;mamo&#;lu’nun ç&#;k&#;p bu do&#;ru de&#;il demesini bekliyorum” diyerek de sorumlulu&#;u kayna&#;a yüklüyordu. “Haberimsi” yaz&#; yaz&#;nca habercilik kurallar&#; tümüyle tersine dönmü&#;tü.

Geçmi&#;te kö&#;e yazarl&#;&#;&#;nda yorum ve haber ayr&#;m&#; çok netti. Kö&#;e yazarlar&#; makale, f&#;kra ya da deneme türünde yaz&#;lar kaleme al&#;rlard&#;. Kö&#;e yaz&#;lar&#;, ’lardan itibaren iyiden iyiye de&#;i&#;ti. Kö&#;elerde de habercilik öne geçti; bu dönü&#;ümle birlikte kö&#;e yazarlar&#;n&#;n say&#;s&#; da artt&#;. 

Ay&#;en Gür’ün ara&#;t&#;rmas&#;na göre, y&#;l&#;nda ulusal yay&#;n yapan 10 gazetede ekleriyle birlikte toplam kö&#;e yazar&#; vard&#;. Alaattin Asna da ’teki ara&#;t&#;rmas&#;nda 20 gazetede kö&#;e yazar&#; tespit etmi&#;ti. Yeni bir ara&#;t&#;rma yap&#;lsa bu say&#;lar&#;n kat be kat artt&#;&#;&#; görülecektir. &#;nternet habercili&#;i ve haber televizyonlar&#;n&#;n da etkisiyle kö&#;e yazarlar&#;n&#;n say&#;s&#; çok artt&#;.

AKP iktidar&#;yla birlikte medya kurulu&#;lar&#;n&#;n kö&#;e yazan temsilcileri ile “haberci” kö&#;e yazarlar&#;, ço&#;u kez muhabirlerin i&#;levini üstlenir oldu. Özellikle siyasi alanda haber kaynaklar&#;, muhabirler yerine “haberci/yorumcu” kö&#;e yazarlar&#; ile temas kurmay&#; ye&#;liyor. Bu da muhabirli&#;in zay&#;flamas&#;na ve haber mutfa&#;&#;n&#;n fakirle&#;mesine yol açan etmenlerden biri.

Haber içeren kö&#;e yaz&#;lar&#;na kategorik olarak itiraz edilemez. Analizle birlikte haber içeren ama haberle öznel yorumun ayr&#;ld&#;&#;&#; kö&#;e yaz&#;lar&#;n&#;n habercili&#;e katk&#;s&#; yads&#;namaz. Haberin kö&#;e yaz&#;s&#; çerçevesinde çarp&#;t&#;ld&#;&#;&#;, bilginin deforme edildi&#;i “haberimsi” kö&#;e yaz&#;lar&#; ise habercili&#;e zarar veriyor. Kö&#;e yazarl&#;&#;&#;n&#;n a&#;&#;rl&#;&#;&#;n&#; da azalt&#;yor. Meslek örgütleri de ödüllendirerek bu tarz “haberimsi” yaz&#;lar&#; özendirmemeli…

ÇETELE EKS&#;K OLUNCA   

“Gazetecilik refleksi i&#;ba&#;&#;nda” ba&#;l&#;kl&#; yaz&#;mda Eski Ülkü Ocaklar&#; Genel Ba&#;kan&#; Sinan Ate&#; cinayetinin kapan&#;p gitmesini önleyen, “siyasi cinayet” oldu&#;unu ortaya ç&#;karan ba&#;&#;ms&#;z ve ele&#;tirel gazetecileri tebrik etmi&#;tim. Ancak ilk günlerde ürettikleri bilgi, yaz&#; ve haberlerle kamuoyunun dikkatini çeken meslekta&#;lar&#; s&#;ralarken atlad&#;klar&#;m olmu&#;.

Atlad&#;klar&#;m diyorum, çünkü çok say&#;daki payla&#;&#;m, yaz&#; ve haberlerin çetelesini ç&#;kar&#;rken fark etmemi&#;tim. Listede eksik kalanlardan ilki, 2 Ocak’ta Habertürk’te “Benim kalemimi k&#;rm&#;&#;lar” diye yazan Fatih Altayl&#;. Ate&#;’in sald&#;r&#; bekledi&#;ine dair bilgi içeriyordu bu yaz&#;.

Eksik kalanlardan ikincisi de 5 Ocak’ta Evrensel’de yay&#;mlanan “AKP, Sinan Ate&#; cinayetinde orta&#;&#;n&#; üzmeyi göze alabilecek mi?” ba&#;l&#;kl&#; yaz&#;y&#; kaleme alan Fatih Polat.

Listemdeki üçüncü eksiklik de sosyal medyadaki payla&#;&#;mlar&#; ve YouTube’daki “BelgeliYorum” hesab&#;nda cinayetin failllerine dair bilgiler veren Erk Acarer. 2 Ocak’taki payla&#;&#;m&#;nda “&#;ddiaya göre tetikçileri Ankara’da 2 Özel Harekât kar&#;&#;lad&#;. Yine bilgiye göre onlar da gözalt&#;nda!” diye yazan Erk Acarer, ayn&#; gün “Sinan Ate&#; cinayetine ili&#;kin yeni geli&#;meler, derin ayr&#;l&#;klar, tart&#;&#;mas&#;z &#;ok bilgiler! Gözalt&#; say&#;s&#; &#;çi&#;leri Bakanl&#;&#;&#;’ndaki ‘o’ oda! Çi&#;nenen ülkücü gelene&#;i!” ba&#;l&#;klar&#;n&#; içeren video yay&#;mlam&#;&#;. Sonraki günlerde de cinayete ili&#;kin payla&#;&#;mlar&#; sürdürmü&#;, gözalt&#;na al&#;nanlar&#;n baz&#; ifade metinlerini de aç&#;klam&#;&#;.

Listedeki bu eksiklikleri gecikmeli de olsa, yine ayn&#; zeminde düzeltirken ilk yaz&#;da isimlerini ve ürettikleri içeri&#;i eksik b&#;rakt&#;&#;&#;m bu arkada&#;lardan özür dilerim. E&#;er listede eksik kalan, atlad&#;&#;&#;m ba&#;ka meslekta&#;lar&#;m varsa onlardan da pe&#;inen özür dilerim.

Fakat bu hata nedeniyle kimsenin de bana hakaret etme, damgalama hakk&#; olamaz. Sosyal medya üzerinden yöneltilen hakaretlere yan&#;t vermek gibi bir tavr&#;m yok ama Erk Acarer ve onunla benzer ifadeler kullanan ki&#;ilerin üslubunu yad&#;rgad&#;&#;&#;m&#; vurgulamadan geçemeyece&#;im.

TEK CÜMLEYLE:

• AKP Antalya Kad&#;n Kollar&#;’n&#;n düzenledi&#;i ve Cumhurba&#;kan&#; Erdo&#;an’&#;n da kat&#;ld&#;&#;&#; “Kad&#;nlarla Büyük Türkiye Yolunda” program&#;n&#; TV’den Beyza Hakan’&#;n, hem de “Gazeteci olarak &#;eref duydum” diyerek sunmas&#; gazetecilik yanl&#;&#;&#;yd&#;.
• Haber kanal&#; TV, paramiliter bir örgütlenme olan SADAT’&#;n üstelik de silahl&#; ve maskeli bask&#;n foto&#;rafl&#; reklam&#;n&#; yay&#;mlayarak habercilik hatas&#; yapt&#;; bu reklam&#; U&#;ur Dündar’&#;n CHP Genel Ba&#;kan&#; K&#;l&#;çdaro&#;lu ile konu&#;mas&#; s&#;ras&#;nda ekrana getirerek de SADAT’&#;n K&#;l&#;çdaro&#;lu’na yönelik misillemesine katk&#;da bulunmu&#; oldu.
• Korkusuz, Meteoroloji’nin kar ve ya&#;mur ya&#;aca&#;&#; tahminini “Kötü haber” diye duyurdu!
• RTÜK’ün, Halk TV’ye haks&#;z ceza verdi&#;i ak&#;am, &#;rfan De&#;irmenci haber program&#;nda izleyicilerin desteklerine “Bana att&#;&#;&#;n&#;z tweetler önemli. Yönetim Kurulu Ba&#;kan&#;m&#;z Cafer Mahiro&#;lu’na da yine tweet atarsan&#;z moral deste&#;i olmu&#; olur” diye te&#;ekkür etti.
• “Pisveç” ba&#;l&#;&#;&#; atan Takvim, bir Türk ö&#;rencinin staj ba&#;vurusunu reddeden &#;sveçli bir profesörün davran&#;&#;&#;ndan ötürü bütün ülkeyi a&#;a&#;&#;layarak nefret söyleminde bulundu.   
• “Normalle&#;mede Esad’dan üç &#;art” ba&#;l&#;&#;&#;n&#; atan Karar gazetesi ile “Esad’dan Ankara ile bar&#;&#;mak için iki &#;art” haberi yapan Sözcü, Esad’&#;n &#;artlar&#;n&#;n say&#;s&#; konusunda anla&#;amad&#;!
• Türkiye’de birçok ilac&#;n piyasada bulunamamas&#;n&#; görmezden gelen Sabah, Yeni &#;afak ve Türkiye gazeteleri, “Avrupa’da ilaç krizi” haberleri yay&#;mlad&#;lar.
• Hürriyet’in, “Otoparktaki s&#;f&#;r araçlar bayinin ç&#;kt&#;” haberinde ne bayinin ad&#; ne de konu&#;ulan yetkililerin adlar&#; yer al&#;yordu.
• Ak&#;am, Posta ve Hürriyet, Müge Anl&#;’n&#;n program&#;na kat&#;lan Sinan Sar&#;do&#;an adl&#; ki&#;iyi polisin “iki yana sallanarak yürüyü&#;ü”nden te&#;his etti&#;ini yazarken, Sabah, 4 y&#;l önce tecavüz etti&#;i erkek çocu&#;unun bu ki&#;iyi TV’de görmesi üzerine ailesinin ihbar etti&#;ini aç&#;klad&#;.
• Yeniça&#;, Hatay Belediye Ba&#;kan&#; Lütfü Sava&#;’&#;n Suriyeli s&#;&#;&#;nmac&#;lara yönelik ayr&#;mc&#; sözlerini “Sanki do&#;urmak için Türkiye’ye gelmi&#;ler” diye man&#;et yapt&#;.
• A Haber, Ak&#;am, Ayd&#;nl&#;k, Cnn Türk, Habertürk, Haber7, Hürriyet, Karar, NTV ve Takvim siteleri, iki marketin kataloglar&#;n&#; reklam/advertorial uyar&#;s&#; koymadan “katalo&#;unda klas indirimler” ve “&#;ndirimleri duyanlar kuyru&#;a girdi” gibi ba&#;l&#;klarla haber gibi sunuyorlar.
• Gazete Pencere’deki, bir akaryak&#;t &#;irketinin Türkiye’de faaliyete geçmesinin y&#;ldönümü hakk&#;ndaki sayfa örtülü reklam niteli&#;indeydi ama “Bu bir iland&#;r” uyar&#;s&#; yoktu.
• Tekirda&#;'&#;n Ergene Belediye Ba&#;kan&#; Rasim Yüksel, bas&#;n toplant&#;s&#;nda gazetecilere çanta hediye etti; gazetecilerin bir bölümü çantay&#; reddetti.
• Türkiye gazetesi, Çin Büyükelçisi Liu Shaobin’in “Salg&#;n önleme politikalar&#;” ve ülkesinin tan&#;t&#;m&#;yla ilgili yaz&#;s&#;n&#; ilan/reklam uyar&#;s&#; koymadan yay&#;mlad&#;.
• Sözcü, “K&#;l&#;çdaro&#;lu’ndan ak&#;amc&#;lara vergi indirimi müjdesi” ba&#;l&#;&#;&#; atarak, alkollü içecek tüketen her insan&#; “ak&#;amc&#;” ilan etti.
• Hürriyet ve Karar, bir kütüphaneye Do&#;an H&#;zlan’&#;n ad&#;n&#;n verildi&#;ini yazarken Yeni &#;afak, bakanl&#;&#;&#;n projesinin geni&#; kapsaml&#; bir proje oldu&#;unu ve Do&#;an H&#;zlan’&#;n da aralar&#;nda oldu&#;u on yazar&#;n adlar&#;n&#;n kütüphanelere verildi&#;ini duyurdu.

ELE&#;T&#;R&#;, &#;&#;KÂYET VE ÖNER&#;LER&#;N&#;Z &#;Ç&#;N: [email protected]