beyin sisi nasıl tedavi edilir / NBL Türkiye - Beyin Sisi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Beyin Sisi Nasıl Tedavi Edilir

beyin sisi nasıl tedavi edilir

Çağımızın Hastalığı: COVID Kaynaklı da Olabilen Beyin Sisi

 

Modern hayat, birçok konuda hayatı kolaylaştıran yenilikleri beraberinde getirirken insan doğasına ters düşen durumlar da yaratabilir. Modern yaşam şeklinin ve insan doğasının birbiriyle uyumsuz olması ile de beyin sisi denilen bir durum ortaya çıkabilir. Özellikle de son yıllarda dünya genelini etkileşmiş olan COVID salgını da düşünce ve fikirlerin belirsizleşmesi şeklinde ortaya çıkan zihin bulanıklığı odaklanamama durumunda etkili. Pandemi sürecinde karantina önlemlerinin artması pek çok kişide unutkanlık, odaklanamama, uyku sorunları ve karamsarlık gibi problemleri de beraberinde getirmiş durumda. Kişide zihinsel işlev bozukluğuna neden olarak yaşam kalitesini ciddi anlamda düşüren bu durum, günlük hayat akışında aniden beynin durduğu ve yavaş çalıştığı hissini yaşatabilir.

Ağır geçen COVID vakaları, bu konuda semptomlar geliştirmede yüksek risk altında. Hastalık süresinin uzaması ile durumun oluşma riski de artabilir. Bir modern çağ hastalığı olan beyin sesi unutkanlık, dikkat dağınıklığı, konuşma esnasında kelimenin devamını hatırlayamama, dalgınlık hali, uyku problemleri yaşama, bilgisayar ve araba kullanmada güçlük yaşamaya başlama, kararsızlık ve başlanan işi bitirememe gibi geniş bir şikayet yelpazesine sahip. Peki, beyin sisi nedir? İşte bu sorunun yanıtı!

Beyin Sisi Nedir?

Beyin sisi daha öncelerden de görülen ancak koronavirüs enfeksiyonu ile daha da sık karşılaşılan bir sağlık sorunu. Bilinç bulanıklığı olarak da adlandırılabilen bu durum, Koronavirüs enfeksiyonunu ağır geçiren kişilerde daha sık görülür. Bu beyinde prefrontal korteks denilen alanın etkilenmesi sonucu ortaya çıkan bir zihinsel işlev bozukluğudur. Günlük yaşantıda aniden beynin durduğu veya yavaş çalıştığı hissine neden olur. Bu durum bazen stresten kaynaklanacağı gibi herhangi bir sağlık sorununa da bağlanabilir.

Beyin Sisinin Belirtileri Nelerdir?

Beyin sisi belirtileri arasında en önemlisi unutkanlık. Durumu yaşayan kişi konuşurken kelimeleri bulamama, dikkat dağınıklığı, konsantrasyon kaybı, okuduğunu anlayamama, başladığı işi bitirememe, iki işi aynı anda yapamama, daha evvel yaptığı işleri yetiştirememe, mental performans gerektiren herhangi bir işte zorluk çekme, tepkisellik, kolay öfkelenme, uyku bozuklukları gibi şikayetler yaşar. Sisli beyin belirtileri geniş kapsamlı olarak da aşağıdaki gibi sırlanabilir:

 

  • Araba sürme ve bilgisayar kullanma gibi işlerde beceri kaybı yaşama
  • Unutkanlık
  • Sinirlilik hali
  • Uykudan yorgun uyanma
  • Dikkat dağınıklığı
  • Uykuya dalamama ya da sürekli uykulu hissetme
  • Konsantrasyon bozukluğu
  • Konuşurken ya da yazarken kelimeleri bulmada güçlük çekme
  • Çevreden kopuk hissetme
  • Başlanan işi bitirememe
  • İki işi aynı anda yapamama
  • Kullanılan eşyaları bulamama ya da sık sık kaybetme
  • Kararsızlık
  • Tepkisel davranma
  • Çene ve eklemlerde sorunlar
  • Diş sorunlarının yaşanması
  • Bağırsak sağlığının bozulması

 

Beyin Sisinin Oluşma Nedenleri Nelerdir?

Beyin sisi neden olur?” sorusu hastalık hakkında merak edilen konuların başında gelir. Beyin sisi olarak adlandırılan durum, farklı nedenlerin sonucunda yaşanır. Bu nedenler herkes özelinde farklıdır. “Bilinç bulanıklığı neden olur?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:

 

  • Aşırı çay ve kahve tüketimi
  • B vitamini eksikliği
  • Demir eksikliği
  • D vitamini eksikliği
  • Düzensiz ve yetersiz beslenme
  • Bağırsak geçirgenliği
  • Kansızlık
  • Tiroit sorunları
  • Yoğun tempoda çalışma
  • Şeker hastalığı
  • Uyku problemleri
  • Magnezyum eksikliği
  • Metilasyon bozukluğu
  • Hormonal dengesizlikler
  • Kan-beyin bariyerinin bozulması
  • Kronik toksin yükü ve enflamasyon

 

Kronik Yorgunluk Sendromu (KYS)

Nedenleri tam olarak tespit edilmemiş olsa da beyin sisine yol açtığı rapor edilen en önemli olgulardan biri de kronik yorgunluk sendromudur. Bu sendrom kişide hem fiziksel hem de bilişsel olarak kendini gösterir ve genellikle 6 aydan uzun süren yorgunluk durumu ile kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bu sendromun nedeni, azalmış beyin kan akımıdır. Bunun yanında yapılan MR ve çeşitli tarama testleri sonucunda bu sendroma sahip kişilerin zorluk gerektiren zihinsel görevleri yerine getirmek için beyinde gerekli olan bölgelerin normalden yüksek aktivite sergilemesi gerekir. Sendromun bir diğer nedeni de ortostatik intoleranstır. Ortostatik intolerans, uzun süre hareketsiz bir pozisyondan aniden harekete geçme ile gelişen durumu tanımlar.

Azalmış Sosyal Etkileşim

Beyin sisine neden olan en önemli faktörlerden biri de azalmış sosyal etkileşim ve kişinin tekdüze bir hayat geçirmesidir. Her günü aynı işleri yaparak ve aynı rutinde yaşayarak geçirme sonucunda beyin kendini tasarruf moduna alır. Bu durumun yaşanmasını önlemek adına günlük akışta ufak değişiklikler yapılması önemlidir. Her günün aynı akışta geçirilmesi ve sosyalleşmeden uzak durulması, beynin hatıraları işleme mekanizmasını etkiler.

COVID

Koronavirüs dönemi hem yarattığı viral enfeksiyon hem de zorunlu evde izolasyon nedeniyle beyin sisine neden olan faktörlerden biridir. Yapılan son çalışmalarında desteklediği koronavirüs, belirli bir beyin hücrelerine direkt saldırıp beyindeki kan akımını azaltır ya da beyin hücrelerine zarar verebilecek bağışıklığı uyarır.

İnflamasyon

Nörolojik bozuklukların nedenlerinden biri olarak kabul edilen nöroinflamasyon, beyin sisinin yaşanmasına da katkıda bulunur.

Anksiyete

Kaygı bozukluğu olarak da adlandırılan anksiyete, zihinsel kaynakları tüketen ve beyni yoran bir faktör olarak tanımlanır. Bu durumun içinde olan birey, rutin hayattaki görevlerine odaklanabilmek için fzla çaba sarf edebilir ve bu nedenle de beyin sisi yaşanabilir.

Beyin Sisi Nasıl Tedavi Edilir?

Beyin sisi tedavisi için unutkanlık yapabilecek diğer zihinsel nedenleri aradan çıkarabilmek için tanı amaçlı kan tetkikler, nöropsikolojik testler ve görüntülemeler kullanılır. Bu durumun tedavisinde eğer koronavirüs enfeksiyonu dışında bir neden tespit edilirse ilk olarak tespit edilen durum tedavi edilir. Bunun dışında rutin tedavide bol sıvı, Omega 3 ve Omega 6 bakımından zengin gıdalar, sigara ve alkolden uzak bir yaşam, tepkisellik, kolay öfkelenme uyku bozukluğu varsa psikolojik destek tavsiye edilir. Kişinin beslenmesine dikkat etmesi de önemlidir. Şekerden, glütenden ve süt ürünlerinden uzak durması ve beslenme rutinine taze sebze, taze meyve, doymamış yağ, işlenmemiş protein kaynaklarını dahil etmesi de gerekir. Düzenli ve yeterli uyku da beyin sisi tedavi sürecinde gereklidir. Bunun yanında kişinin fiziksel aktivitesini artırması da tavsiyeler arasındadır. Günlük 20 dakikalık yürüyüşler dahi beyin sisi ile mücadelede etkilidir.

Kişinin sosyal yaşamında bilişsel fonksiyonlarını kısıtlaması da yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürür. Bu nedenle aktif bir sosyal yaşam kurulmasına özen gösterilmeli ve günlük akışa sosyal aktiviteler dahil edilmelidir. Ağır metal toksisitesi yaşanmasına karşı birtakım önlemlerin alınması da önemlidir. Bu nedenle mutfakta sağlıklı metal gereçlere yer verilmeli, deniz ürünleri güvenilir yerlerden alınmalı, deterjan ve kimyasallardan uzak durulmalıdır. Gerekli önlemlerin alınmasının ardından rutin hayatta önemli işler küçük adımlara bölünmeli ve not alınmalıdır. Yapılacaklar ve randevular günlük ve haftalık olarak planlamalı ve bir takvim üzerinden takip etmelisiniz. Telefona hatırlatıcı eklemeniz de hayatınızı kolaylaştırır.

Beyin Sisini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Psikolojik bilinç bulanıklığı önlenmesi için ilk olarak nöroloğa görünmeli ve detaylı bir tarama yaptırılmalıdır. Ardından beslenme düzeninde birtakım iyileştirilmeler yapılmalı ve beslenmeye dikkat edilmelidir. Karbonhidrat yalnızca avokado, fındık ve tohum gibi besinlerden alınmalıdır. Şeker ve işlenmiş gıdalardan da bu dönemde uzak durulmalıdır. Çiğ sebze tüketimi de artırılmalıdır. Bilinç bulanıklığı yaşayanlar için düzenli uyku önerilenler arasındadır. Bu nedenle her gece aynı saatte yatağa girilmelidir. Bu dönemde meditasyon gibi rahatlatıcı aktiviteler günlük akışa dahil edilmelidir.

Ne Zaman Doktora Danışılmalı?

Beyin sisi ilaç tedavisi ve gerekli iyileşme süreci için doğru zamanda doktora başvurulmalıdır. Günlük hayatta fiziksel olarak aktif olduktan sonra yorgunluk yaşanıyor, uyku sorunları nedeniyle uyku düzeni bozuluyor, yoğun stresli bir dönemden geçiliyorsa bu durumlara neden olabilecek faktörlerden kaçınılmalıdır. Kaçınılma yeterli olmuyor ve bu faktörler kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiliyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

 

 

 

Yorum Ekle

BEYİN SİSİ DEYİP GEÇMEYİN

  • Unutkan mı oldunuz?
  • Konsantrasyon güçlüğü mü çekiyorsunuz?
  • Fiziksel ve zihinsel olarak kendinizi fazla yormamış olmanıza rağmen yorgunluk ve unutkanlık mı yaşıyorsunuz?

Bu soruların birine evet diyorsanız sizde “beyin sisi" olma olasılığı çok yüksek!

Beyin sisine karşı ne yapabilirsiniz?

Beyin sisi dikkatinizi toplamanızda zorlandığınız konsantrasyonunuzu çalan hatta düşüncelerinizi bulanıklaştıran yaygın bir durumdur.  Beyin sisi yaşıyorsanız sağlıklı düşünemez, en basit şeyleri unutabilir ve kendinizi olan güveninizi yitirmiş hissederseniz.  

Kronik yorgunluk ve beyin sisi çok benzer bir klinik tabloyu ifade eder. Beyin sisini yaşayan ne ilk ne de son insansınız. Şunu bilin ki bu durumda yalnız değilsiniz.

Pandemi öncesi beyin sisi bu kadar yaygın değildi. Artık covid ve covide bağlı gelişen long veya post covid sendromu yaşayanlarda, sağlıksız ve dengesiz beslenenlerde, kalitesiz uyku uyuyanlarda, bağırsak florası bozuk olanlarda, candida albicans yani maya mantarı olanlarda, stresi yönetemeyenler de yaygın olduğu kadar aşı sonrası da benzer klinik şikayetleri yaşayan hasta sayısında her geçen gün artış oluyor.

Ama şunu da başta söyleyelim ki bu konuda yalnız olmadığınız gibi bundan kurtulmakta mümkündür çünkü bu bir kader değildir.

Beyin Sisi’nin Başlıca Belirtileri

Buna neden olan asıl durum kronik enflamasyon dediğimiz mitokondiyal yetersizlik başta olmak üzere beyindeki küçük iltihaplardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Duygularınızı net toparlama ve değerlendirmekte büyük güçlük çekersiniz.

Beyin sisi durumunda duygularımızın ve anılarımızın işlendiği limbik sistem özellikle etkilenir. 

Burada bir dengesizlik varsa, örneğin oksidatif stres veya besin eksikliği nedeniyle, aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir (1):

  • Konsantrasyon zorluğu ve oryantasyon bozukluğu
  • Unutkanlık, dikkat dağınıklığı
  • Bilinç bulanıklığı ve bilinç dağınıklığı
  • Odaklanma zorluğu veya odaklanma yoksunluğu
  • Fatig sendromu, kronik yorgunluk tükenmişlik hali
  • Baş ağrısı
  • Kayıtsızlık
  • Anksiyete
  • Uyku bozukluğu veya uykuya dalamama, sürekli uyku hali
  • Başladığınız işi bitirememe, yarım bırakma eğilimi
  • Bir şeyi koyduğunuz yeri unutma veya bulamama
  • Çalışırken yapmak istediğini hatırlamama

Beyin sisinin pek çok nedeni var! Ancak burada en yaygın 10 neden üzerinde duracağım…

Beyin sisi aslında henüz tıbbi olarak tanımlanmış bir terim değildir.  Pandemi ile birlikte bu konu da birçok kişinin aşina olduğu bir durum haline geldi. Bu durumun çok yaygın olmasına rağmen, beyin sisinin normal olduğu anlamına gelmez. Unutkanlık ve kişinin günlük işlerinin aksamasına neden olan bu beyin sisi durumunun aksine, beyinden bir şeylerin dengede olmadığına ve acilen düzeltilmesi gerektiğine dair bir uyarı sinyalidir.

Beyin sisi ile ilgi hastalarımız artıkça ve bu hastalarımıza yardımcı oldukça, bu durumu tetikleyen unsurun besin eksikliği olabileceği gibi beden ve zihin için iyi olmayan bazı yaşam koşullarının da bir tetikleyici olduğunu gördük. 

Kişisel gözlemlerim ve bu kliniği yaşayan hastalarımızı yakinen incelediğimizde ve yapmış olduğumuz analizler sonucunda beyin sisinin en yaygın nedenleri şunlardır:

Sağlıksız ve Dengesiz Beslenme

Bağırsak florası bozukluğuna iştirak eden dengesiz veya tamamen yanlış beslenme, beyin sisinin ana nedenlerinden biri olduğunu düşünüyorum. 

Örneğin, karbonhidrat ve şekeri fazla yerseniz, insülin seviyeniz yükselir. Ancak insülin seviyeniz kısa bir süre sonra tekrar aşağıya iner, bu nedenle beyin performansında hızlı bir düşüş olabilir. Yani düşüncelerinizi şeker tüketerek yerine koyamazsınız (2).

Bu iniş çıkışlardan kaçınmanın ve uzak durmanın en önemli koşulu sağlıklı ve dengeli beslenme olduğu kadar rafine işlenmiş boş kalori anlamına gelen tatlı, şeker, bal, çikolata ve alkolden uzak durmak olmazsa olmazlarımız arasında yer almalıdır.

Oysa sağlıklı ve dengeli beslenmek, düşük şekerli ancak besin açısından zengin bir perhiz anlamına gelir. Yaşamsal gıda tüketmek olmazsa olmazımız olmalıdır. Mevsimsel ve organik gıda tüketimine önem vermek ve lokmaları iyi çiğnemek günlük ihtiyacımız olan yaşamsal suyu yeteri kadar içmek çok önemlidir. Doğru ve dengeli beslendiğinizde beyin, gün boyunca hayati maddelerle yeterince beslendiği için beyin sisi bulgularını da yaşamazsınız veya daha az yaşarsınız.  Ancak çok az yüksek kaliteli yağ yemek de zihinsel performansınızı zayıflatabilir (1).

Unutmayın ki beyninizin ortalama %'i yağdan oluşur. Beyin faaliyetleri için rafine şekerden daha çok kaliteli yağa aslında omega 3 yağ asidine ve NADH Q10 kombinasyonuna ihtiyacımız vardır. Beslenmemizde omega 3, NADH ve Q10 oranı ne kadar az olursa beyinde enflamasyon olma oranı artar ve buda beyin sisini tetikler.

Beyin fonksiyonlarının iyi çalışması ve korunması için omega-3 içeren besinler düzenli olarak menüde yer almalıdır. Omega 3 yağlar arasında kaliteli kaynaklar olarak yağlı deniz balığı, fındık, hindistancevizi yağı, yumurta, avokado, kril oil sayılabilir.   

Bağırsak Florası Bozukluğuna Sekonder gelişen Entolerans, Duyarlılılık ve Alerjiler

Takip ettiğim hastalarda besin duyarlığı, hassasiyeti, intoleransı, histamin fazlalığı veya maya mantarı dediğimiz candida albicans olan hastalarda beyin sisini yaygın olarak gördüğümü buradan belirtmekte faydası olduğunu düşünüyorum.

Özellikle bağırsakların bozukluğu ile birlikte candida albicans yani maya mantarı olanlarda glutene karşı duyarlılığı / entolerensı olanlarda beyin sisine daha sık rastlıyoruz. Özellikle candida albincas olan hastalarda beyin sisi, kronik yorgunluk, kilo alma, şişmanlama, tatlıya karşı aşırı istek ve arzuyu sıkça görüyoruz. Glutenin ise sadece çölyak hastalarında değil intoleransı olan hastalarda dabeyin sisine neden olduğu gösterilmiştir (3). 

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan hastalarda da yüksek oranda çölyak hastaları olduğu görülmüştür. Buna göre, diyetteki bir değişiklikten sonra, deneklerin davranış ve performansında bir iyileşme olduğu tespit edilmiştir.

Bundan dolaydır ki tüm beyin sisi hastalarımıza bizim öncelikle yaklaşımımız şu şekildedir:  bozulmuş bağırsak florasını düzeltmek, varsa candida albicans ile mücadele etmek, ayrıca kişinin besinlere karşı bir duyarlılık, entorlens veya alerjisi olup olmadığını baştan tespit edip kişinin beslenmesini ona göre düzenlemek olmazsa olmazlarımızın arasındadır.

Peki aynı zamanda kuruyemişlere, süt ürünlerine veya belirli meyve türlerine de tepki gösteriyorsunuz?   Burada belirli ürünleri yedikten sonra konsantrasyonunuzun düşüp düşmediğini yakından izlemelisiniz. Lektinlere karşı bir hoşgörüsüzlük de beyin sisini tetikleyebilir (3).

Aspartam veya sukraloz gibi glutamat ve yapay tatlandırıcılar da bazı insanlarda beyin üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. 

Candida Albicans yani maya mantarı olan hastalara etkin tedavi, doğru ve dengeli beslenme, nöralterapi kadar doğru bir gıda takviyesi desteği olan “NTVita CandStp MCT Oil Plus” kullanmak çok önemlidir (4).

Yeteri Kadar Su İçmemeye Bağlı Dehidrasyon

Beyin sisi yaşayan hastalarının hikayesini biraz derinlemesine sorguladığımda pek su içmediklerini görüyorum. Beyin sisini ortaya çıkaran önemli nedenler arasında susuzluk olduğunu hatırlatmak isterim. Su eksikliği, tipik konsantrasyon sorunlarına neden olur ve hafif bir yetersizlik durumunda bile önemli sonuçlara yol açabilir.

Beynimizin toplam hacminin %75'inin sudan oluştuğunu biliyor muydunuz? Beyninizin normal çalışması ve işlevlerini düzgün yapması için beynin bu su seviye her zaman korunmalıdır. İspanya’da Barcelona Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada insanlardaki %2 susuz kalma durumunda bile bilişsel yeteneklerin büyük ölçüde azaldığını ortaya çıkardı.

Efor veya stres durumunda, insanlar düzenli olarak su içmeyi unutma eğilimindedir. Normalde ihtiyacımız olan su kilo başına 40 ml’dir.

BEYİN SİSİ DURUMUNDA SIKÇA TESPİT ETTİĞİMİZ BESİN EKSİKLİĞİ

En sağlıklı beslenme bile beyinde bu sisli hissi yaratan besin eksikliklerine sahip olabilir. Eksik olabileceğiniz şeylerden bazıları şunlardır:

NADH:

  • NADH yaşamsal durumumuz için hücrelerimize enerji sağlar
  • Zihinsel ve fiziksel performansımızı artırır
  • Konsantrasyonu artırır
  • Kronik yorgunluğu giderir
  • Kaliteli cinsellik ve cinsel performans üzerinde olumlu etkiye sahiptir
  • Kronik nörolojik dejeneratif hastalıkların tedavisi üzerinde olumlu etkiye sahiptir
  • Uykusuzluk sonucu ortaya çıkan hasarların onarımını sağlar
  • İmmün sistemimizi güçlendirir (5).

NADH ile Koenzim Q10, enerji metabolizmasında önemli bir rol oynar ve sağlam bir bağışıklık sistemi için gereklidir.

Enerji sağlayan metabolik süreçlerimizin % 97'i Koenzim Q10 + NADH‘ın varlığına bağlıdır. Beyin sisi ile mücadele de bu iki kombinasyon olmazsa olmazlar arasındadır (4,6).

Koenzim Q10, mitokondride özellikle önemlidir. Vitamin benzeri, endojen bir bileşik olan Koenzim Q10, mitokondride enerji üretimi için gereklidir. Mitokondrilerde oksijen yardımıyla vücudun kendi enerjisi olan ATP üretimini artırır.  Bedenimiz için çok önemli olan hem mitokondriyalarımız daha çok çalışması için ve nitelikli enerji üretimi için NTVita NADH Plus Q10 Kapsül önemli bir gıda takviyesi olarak görüyorum (4,5,6).

Vitamin B Bu hastalarda B12 vitamini eksikliği de azımsanmayacak seviyede fazladır. Hastalarımızda yapmış olduğumuz incelemelerde %'ı B12 vitamini eksikliğini tespit ettiğimizi de buradan belirtmemde fayda var.

Vitamin D: Vitamin D eksikliğinde azımsanmayacak derecede fazladır. Hastalarımızın yaklaşık %’unda D vitamini eksikliği ile karşıkaşıyoruz.

Omega Yukarıda belirtildiğimiz gibi beynin çalışması için iyi yağlara ihtiyacı vardır. Balık yemeyi sevmeyenler, önemli omega-3 yağ asitleri olan DHA ve EPA'yı takviyeler yoluyla alabilirler. 

Magnezyum: Magnezyum eksikliği düşündüğünüzden daha yaygındır.  Eksiklik, diğer şeylerin yanı sıra, yorgunluk, konsantrasyon sorunları ve azalmış bilişsel yetenekler, beyin sisi ile kendini gösterir. Magnezyum tüm vücut fonksiyonları ve metabolik süreçler için gerekli olduğundan eksikliği zamanında önlenmelidir.

Kalitesiz Uyku ve Uyku Eksikliği

Çok az, çok huzursuz uyuyor ve geceleri daha sık uyanıyor musunuz? Yoksa saatlerce yatakta uyanık yatıyor ve uyuyamıyor musunuz? O halde beyin sisinizin nedeni muhtemelen uykusuzluktur (7).

Uyku pasif bir zaman dilimi değildir. Gün içinde hasar görmüş olan organ ve hücrelerin onarılması için aktif bir süreçtir. Kaliteli uyku uyumadığınız sürece ertesi gün tam verimli olamazsınız. Uyku sırasında öğrendikleriniz hafızanızda saklanır ve hatırlaması daha kolaydır (7).

Aynı zamanda, sadece beyin değil, tüm bedenimizdeki hücreleri dinlendirici bir uyku evresinde yenilenir.  Ne kadar kaliteli uyursanız, beyniniz gün boyunca o kadar iyi performans gösterebilir. Huzursuz bir gecenin bile düşünme yeteneğiniz üzerinde büyük bir etkisi olabilir (7).

Stres ile Etkin Mücadele

Stres çok yüksekse, tüm vücut fonksiyonları kontrolden çıkar. Bu da diğer şeylerin yanı sıra beyninizin bulanıklaşmasına ve artık sağlıklı düşünememenize neden olur. Kronik stres vücuttaki kortizol salınımını arttırır. Bu da beyin hücrelerine zarar veren serbest radikallerin oluşumunu destekler. Stresi iyi yönetmek için meditasyon ve doğru nefes kullanmak fayda sağlayabilir. Ayrıca nöralterapi ile yapılan bir hormonal eksen çok önemlidir. Kineziyolojik uygulamalardan faydalanarak limbik sistem regülasyonu bu durumda büyük bir öneme sahiptir (8).

Çay ve Kahveyi Bırakmak

Fazla çay ve kahve tüketimi beyin sisine neden olabilmektedir. Çünkü gerek siyah çay gerekse kahve çok ciddi idrar sökücü olduklarından sıvı kayıp ettirdikleri için susuzluğa neden oldukları için beyin sisi yapabilir. Aniden kesilen çay ve kahve yoksunluk durumu da aynı zamanda başlangıçta beyin sisine neden olur. Kahve ve çay yoksunluk belirtileri yaşayabilirsiniz. Beyin sisine genellikle baş ağrısı eşlik eder.  Ancak kahve ve çay bırakılmasına bağlı bu yoksunluk bulguları uzun sürmez. İyi haber şu ki bu yoksunluk durumu en fazla hafta kadar sürmektedir (1,2,8).

Hareketsizlik - Egzersiz Eksikliği

İnsanın düzenli olarak koşmak veya yeterli sayıda spor yapmak için bazen yeterli zaman yaratamaz. Daha önce aktif olan bir beden hareket etmeyi bırakırsa beyin sisi hızla oluşabilir, çünkü yeterince egzersiz yapmazsanız beyniniz yeterli kan akışına sahip olmaz (1,8).

Temiz havada kısa bir yürüyüş bile beyin hücrelerine daha iyi oksijen sağlamaya ve onları tekrar yoluna koymaya yardımcı olabilir. Haftada en az iki üç kez dakikalık kapsamlı yürüyüşler bile gelen bilişsel performansı artırabilir.

Çevre Kirliliği - Çevresel Toksinler

Dengeli besleniyorsanız, yeterince egzersiz yapıyorsanız, ideal bir iş-yaşam dengesi sağlıyorsanız ve yine de beyin sisinden yakınıyorsanız, nedeni maruz kaldığınız çevresel toksinler ve ağır metaller alabilir. Kronik yorgunluğu olan, beyin sisinden şikayet eden ve nörolojik dejeneratif hastalıkları olanlarda yapmış olduğumuz incelemeler sonucu çoğu kez latent asidoz ve ağrı metal yüklenmesi tespit ediyoruz (9).  Beyin sisi tanısı ile takip ettiğim hastaların nerdeyse tamamında ağır metal yüklenmesi tespit ediyoruz. Ağır metal yükünüz ne kadar fazla olursa bağ dokusunda birikim o kadar fazla olur ve hücrelere yeteri kadar oksijen taşınamaz ve mitokondriyal yetersizlikler yerleşir. Ağır metallerde etkin kurtulmak için nöralterapinin yanı sıra NTVita Tetra DTX Plus Kapsülden faydalanmak mümkündür. İçinde taşıdığı etkin fitoşelatörler ağır metalleri mobilize etmek ve elimine etmek konusunda çok doğru bir destek ürünüdür (10).

Post Covid – Long Covid ve Aşılara Sekonder Beyin Sisi

Beyin sisini covid geçirenlerde sıkça görüyoruz. Bunun altında yatan covid de sekonder zayıf halkaların alevlenmesi ve alttan yatan otoimmün hastalıklarında nüks ettiğini gözlemliyoruz. Covide sekunder dolaşım bozukluğu artığı kardiyovasküler rahatsızlıklarında çoğaldığını gözlemliyoruz.

Covid de sekonder gelişen kronik enflamasyon durumunda L. Fischer ve Hans Barop’un yapmış oldukları önemli bir çalışmada sempatik sinir sisteminde meydan gelen aktif yüklenmenin çok önemli olduğunu, gerek sitokin fırtınası gerekse enflamasyon durumunda nöralterapi yaklaşımı ile oluşan bu enflamasyon ile etkin mücadele edildiği kadar beyin sisi ve kronik yorgunluk sendromun etkin bir şekilde iyileştiği yönünde olmasıdır. Bu durumda hastaların bağışıklık sistemin güçlendirilmesi önemlidir.

Sonuç - Beyin sisinizi nasıl tedavi edersiniz?

Artık beyindeki rahatsız edici sisin en yaygın nedenlerini biliyorsunuz ve kişisel kontrol listenizi gözden geçirebilirsiniz. Belki de diyetinizi optimize etmelisiniz veya yeterince önemli besinleri almıyor musunuz?

Yoksa son zamanlarda düzenli egzersiz yapmak için biraz fazla mı halsizsiniz? 

Şu anda çok işiniz var ve kafanızı toparlayamıyor musunuz? 

Yoksa geceleri bir yandan diğer yana savurup dönüyor musunuz?

Belki sorunun çok basit bir çözümü vardır. Yaşam tarzınızda yapacağınız ufak bir değişiklik, zihinsel performansınız üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Daha sık temiz havaya çıkın, güneşte oturun, diyetinizi optimize edin ve daha iyi uyumaya çalışın işte o zaman kafanızdaki sis dağılacaktır.

Dr. Hüseyin NAZLIKUL,  M.D.,  PhD.
IFMANT = Uluslararası Nöralterapi Federasyonu Başkanı
Bilimsel Nöralterapi Regülasyon Derneği Başkanı 

KAYNAKÇA:

  1. Nazlikul, H: Anti Enflamatuar Beslenme Rehberi – Zehirsiz Beslenme – Destek Yayınları- 1 Baskı
  2. Nazlikul,H.:  Duygusal Beyin Bağırsak – Destek Yayınları – 27 Baskı
  3. Nazlikul, H. et Acarkan, T: Güzel Mutlu ve sağlıklı – Holistik Beslenmeyi Keşfet – Destek Yayınları – 1 Baskı
  4. funduszeue.info
  5. funduszeue.info
  6. funduszeue.info
  7. Nazlikul, H: Uykunun Sihirli Gücü ve Tehlikleli Ninni Elektrosmog
  8. Nazlikul, H: Yıl Yaşamak Mümkün – Anti Aging Kılavuzu – Destek Yayınları –
  9. Nazlikul, H: Detoksu Keşfet – Alfa
  10. funduszeue.info

 


Beyin Sisi Nedir?

Beyin sisi nedir?’ sorusu yavaş ve durgun düşünceye neden olan ve uykusuzluk, yorgunluk, alınan ilacın yan etkisi gibi birçok farklı koşulda ortaya çıkabilen durum olarak yanıtlanabilir. Beyinde düşünme, okuma, öğrenme, hatırlama, akıl yürütme, dikkat etme gibi süreçleri yürüten bilişsel yetenek, herhangi bir bozukluk halinde bir veya birden fazla düşünme becerisini etkileyebilir. Özellikle COVID sonrası beynin bilişsel süreçlerinde meydana gelen bozuklukların neden olduğu şikayetlerde artış görülmüştür (1). Bu şikayetlerden biri de ‘beyin sisi’ olarak adlandırılan ve birtakım algı bozuklukları ile karakterize bilişsel değişim semptomlarıdır.

Nedenleri arasında yakın zamanda geçirilen rahatsızlıklar, yüksek çalışma temposu, stres ve uykusuzluk yer alır. Çoğu durum için geçici olan beyin sisine ait semptomların süresi hakkında yapılan araştırmalar henüz kesin bir sonuç vermemiş olsa da bilişsel süreçleri hangi yönden etkilediği hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir.

Beyin Sisi Nedenleri Nelerdir?

Konsantre olmakta güçlük yaşıyorsanız veya doğru düşünmediğinizi hissediyorsanız beyin sisi yaşıyor olma ihtimaliniz yüksektir. ‘Beyin sisi ne demek?’ sorusunu yanıtlarken bu duruma neden olan faktörleri tespit etmek, tedavi ve alternatif çözüm önerilerini belirlemek bakımından önemlidir. Beyin sisi kendi başına bir teşhis niteliğinde olmasa da çeşitli tıbbi durumlar ve belirli yaşam koşullarında ortaya çıkabilecek semptomlardan biridir.

Hale Üniversitesi’nde yapılan araştırmalara göre beyin sisi yaşayan hastaların ortak şikayetleri arasında konsantrasyon ve odaklanma güçlüğü, yorgunluk veya tam olarak uyanık olmama hali ve düşük farkındalık bulunur. Doğru bir tedavi için beyin sisinin nedenlerini bilmek önemlidir. Beyin sisinin öne çıkan olası nedenlerinden bazıları şunlardır:

Uykusuzluk

Uyku apnesi veya düzensiz uyku gibi kronik nedenlerle uykusuzluk yaşamak beyin sisine neden olabilir. Yeterli uyku alınmadığı durumlarda beynin bazı bölümleri koordineli çalışmayabileceği gibi bu durum bulanık bir algı hissine neden olabilir (2).

Hormonal Değişiklikler

Östrojen ve progesteron gibi hormonlarla gelen ve özellikle kadınlarda görülen büyük değişimler beyin sinir ağını etkileyip beyin sisine dair bazı semptomlara neden olabilir. Menopoz sırasında düşen östrojen seviyeleri ile hayatlarına devam eden kadınlarda bu oran artış gösterebilir. Menopoz öncesi, perimenopoz ve menopoz sonrası kadınlarla ilgili yapılan araştırmalar beyin yapısında meydana gelen nöroglial semptomların beyin sisi ile ilişkili olabileceğini ortaya koymuştur (3).

Stres ve Kaygı

Beyin sisi semptomlarına, stres ve kaygı bozukluğuna sahip kişilerde diğer kişilere oranla daha sık rastlanabilir. Özellikle dikkat dağınıklığı ve odaklanamama hissi yaygın olarak görülen şikayetler arasında yer alır. Yapılan araştırmalar stres ve kaygının hafıza üzerinde olumsuz etkisi olduğunu ve beyin sisine neden olabileceğini gösterir (4).

İlaçlar

Bazı nörolojik ilaçlar beyin sisine neden olabilecek yan etkiler içerebilir. Bu yan etkiye neden olabilecek ilaçlar arasında antikolinerjik ilaçlar, benzodiazepinler, antipsikotiler bulunur. Diüretikler sodyum ve potasyum seviyelerini düşürebilir. Meydana gelen bu elektrolit değişiklikleri kişinin ilacı almadan önce bilişsel fonksiyonlarının daha iyi olduğu ve bunun bir şikayete dönüştüğü tablo ile karakterizedir (5).

Enfeksiyonlar

Vücutta meydana gelen iltihaplanma, inflamatuar sitokinler adı verilen hücrelerin beyne sinyal vermesine ve bu tepki de sizi yavaşlatmaya, daha çok dinlenme isteğine, odaklanma zorluğuna itebilir. COVID geçiren kişiler üzerinde yapılan bir araştırma, virüsten aylar sonra dahi kişilerin beyin sisi semptomlarının devam ettiğini tespit etmiştir (6).

Beyin Sisi Belirtileri Nelerdir?

Beyin sisi yaşayan bir kişi zihinsel olarak normalden daha az netlik içerisinde hissedebilir. Düşünceler ve duygular hissizleşebilir ve günlük aktiviteler daha fazla çaba gerektiriyormuş gibi görünebilir. Bazı kişiler bu durumu, düşüncelerine erişmeyi ve önceden planlama yapmayı güç hale getiren bir zihinsel bulanıklık olarak tanımlar. Henüz tıbbi bir durum olarak değerlendirilmese de bazı belirtiler ile tespit edilebilir durumdadır. Bu belirtilerden bazıları şunlardır (7):

  • Beynin çevrede olup bitenleri aktif olarak işlemesine ve aynı anda diğer ayrıntıları görmezden gelebilmesine izin veren dikkat etme eyleminde meydana gelen bozukluk
  • Bilgiyi öğrenme, saklama ve daha sonra geri getirme işlemini sürdüren bellekte birtakım sorunlar
  • Planlama, odaklanma, yapılacakları hatırlama, birden fazla görevi yerine getirme gibi karmaşık becerileri yürütme işlevlerinde yaşanan zorluk
  • Boşluk veya kafası karışmış hissetmek
  • Normalden daha yavaş düşünmek ve basit görevleri tamamlamak için daha fazla zamana ihtiyaç duymak
  • Düşünceleri organize etmede sorun yaşamak
  • Konsantrasyon bozukluğu
  • Kelime bulmada zorluk yaşamak

Beyin Sisi Tedavisinde Kullanılan Vitamin ve Mineraller

Hafıza sorunları, konsantrasyon güçlüğü, bilgi işlemede güçlük, yorgunluk ve dağınık düşünceler gibi bir grup semptom içeren beyin sisi, besin eksiklikleri ve yetersizlikleri dahil olmak üzere birçok faktörün neden olduğu bir durumdur. Düşük vitamin, mineral seviyeleri bu semptomların oluşmasına veya var olan semptomların artmasına neden olabilir (8). Bu durumda beyin sisi tedavisi için vitamin ve mineral takviyeleri etkili olabilir.

‘Beyin sisine ne iyi gelir?’ sorusuna beyne yaptığı pozitif etkilerle öne çıkan önemli bir takviye olan Ginkgo Biloba ile yanıt verilebilir. Ginkgo Biloba, beyne giden kan akışını iyileştirir ve bir antioksidan görevi görür. Hafıza ve bilişsel hızı arttırmasının yanı sıra Alzheimer hastalıklarının neden olduğu hafıza sorunlarının azaltılmasına da yardımcı olur (9).

Ginkgo Biloba içerisinde ’tan fazla bileşik keşfedilmiştir. Bu bileşikler beyin hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları kimyasalların artmasını, kan viskozitesinin azalmasını, beyin hücrelerine zarar veren radikallerin azaltılmasını sağlar (10).

Bir diğer önemli takviye kaynağı fosfatidilserin, beyindeki hücreleri kaplayan, koruyan ve hücreler arası mesajları taşıyan yağlı bir maddedir. Fosfatidilserin hafıza kaybını ve zihinsel gerilemeyi önleyerek, ruh halini ve konsantrasyonu artırıcı etkiye sahiptir (11).

Ginkgo Biloba, fosfatidilserin, glutatyon ve çok daha fazla özel besini içeren Neurozan ile Vitabiotics’in gıda takviyelerinin sağlığınız üzerindeki etkilerini deneyimlemeye başlayabilirsiniz.

Kaynaklar:

  1. funduszeue.info
  2. funduszeue.info
  3. funduszeue.info
  4. funduszeue.info#h5
  5. funduszeue.info
  6. funduszeue.info
  7. funduszeue.info#symptoms-of-brain-fog
  8. funduszeue.info
  9. funduszeue.info
  10. funduszeue.info
  11. funduszeue.info

Akıl sağlığımızın sinsi d&#;şmanı: Beyin Sisi

LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi

Günümüzün en önemli sağlık sorunları arasına girmeyi başaran beyin sisi, sadece ülkemizde değil, dünyada da hızla yayılmaya devam ediyor.

Haberin Devamı

Akıl sağlığımızın sinsi düşmanı: Beyin Sisi
Akıl sağlığımızın sinsi düşmanı: Beyin Sisi

Unutkanlık, odaklanmada zorluk, öğrenme güçlüğü, kararsızlık ve kaygılı ruh hali gibi bulgularla kendini gösteren beyin sisi, eğer dikkate alınmaz ise akıl sağlığınızı da tehdit edebilecek boyutlara ulaşabiliyor. Bu nedenle beyin sisinin belirtilerinin farkında olmak ve hastalıkla nasıl mücadele edileceğini bilmek oldukça önemli. Koronavirüs enfeksiyonunu ağır geçiren hastalarda sık karşılaşılmasıyla birlikte daha çok gündeme gelen beyin sisi durumu, aslında beyinde prefrontal korteks denilen alanın etkilenmesi sonucu ortaya çıkan bir zihinsel işlev bozukluğudur. Dikkat dağınıklığı, odaklanamama, algılayamama, konsantre olamama, öğrenme güçlüğü, asabiyet, kafayı toparlayamama, zaman zaman sersemlik hissi, anlık hafıza kayıpları gibi belirtilerle kendini gösteren beyin sisi, aslında yaşam kalitemizi de oldukça düşüren sağlık problemlerinden biri. Stresli yaşam, iş yoğunluğu ve modern hayatın getirdiği zorluklar ise maalesef ki, her geçen gün daha çok kişinin bu hastalıkla karşı karşıya kalmasına neden oluyor. Belki şu anda bu yazıyı okurken, siz de bazı belirtilerin kendinizde olduğunu görüyor ve böyle bir sorun yaşayıp yaşamadığınızı merak ediyor olabilirsiniz.

Haberin Devamı

Akıl sağlığımızın sinsi düşmanı: Beyin Sisi

BU BELİRTİLER, BEYİN SİSİ HABERCİSİ OLABİLİR

Eğer, günlük konuşmalarınızda kelime bulmak da zorlanıyorsanız, olumsuz düşünceleriniz arttıysa, kaygılı bir ruh hali içindeyseniz, karar vermekte zorlanıyorsanız, unutkanlık yaşıyorsanız, uyku sorunları baş göstermeye başladıysa, ani öfke atakları geçiriyorsanız, tükenmişlik hissi yaşıyorsanız ve odaklanmakta zorluk çekiyorsanız, beyin sisi sorunuyla karşı karşıya olabilirsiniz demektir. Bu belirtileri kesinlikte normal bir durum olarak algılamayın. Çünkü beyin sisi sorunu, göz ardı edilir ve tedavi edilmez ise akıl sağlığınızı da tehlikeye sokabilir.

Haberin Devamı

VİTAMİN VE MİNERAL EKSİKLİĞİNE DİKKAT!

Beyin sisinin ana nedenlerinin başında, B6, B1 ve B12 gibi vitaminlerin veya magnezyum, fosfor ve iyot gibi minerallerin eksikliği geliyor. Bu nedenle yukarıda belirttiğim bulguları yaşayan kişilerin öncelikle kan değerlerine bakılması ve genel bir muayeneden geçirilmeleri önemlidir. Çünkü hastalarda vitamin ve mineral eksikliği söz konusu değilse, o zaman vücuttaki hücrenin kendini onarabilme kapasitesiyle alakalı bir sorun olabileceği düşünülmelidir. Böyle bir durum mevcut ise o zaman devreye beynin senkronize çalışmasına, hücrenin kendini toparlamasına ve gençleşmesine destek olan doğal yöntemler girmelidir.

Haberin Devamı

AKUPUNKTUR, GLUTATYON VE OZON TERAPİ

Bu doğal tedavilerin başında ise vücudun enerji akışını dengelemeye yardımcı olan akupunktur gelir. Bunun yanı sıra hücrelerin yenilenmesine destek olan ve vücudumuzdaki en güçlü antioksidan olan glutatyon desteği ve ozon terapi gibi yöntemler, beyin sisiyle mücadelede bizlere oldukça yardımcı olmaktadır. Doğal tedaviler sonrasında, hücrenin kendini toparlamaya başlamasıyla birlikte de şikâyetler ortadan kalkacaktır.

Akıl sağlığımızın sinsi düşmanı: Beyin Sisi

SAĞLIKLI BESLENME PROGRAMINA GEÇİN

Beyin sisi tedavisinde dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri de beslenmedir. Dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı uygulamak, size iyi gelecektir. Mesela zeytinyağı, meyve ve sebze, kuru yemiş, fasulye ve tam tahıl ile beslenmenin hafıza ve beyin sağlığına önemli katkıları vardır. 3 ay boyunca glütensiz, şekersiz ve süt ürünlerinin olmadığı bir beslenme programı uygulanmak, beyin sisi sorunundan kurtulmanıza destek olur. Özellikle zeytinyağı, tereyağı, Hindistan cevizi gibi sağlıklı yağlara, taze sebze ve meyvelere, doğru protein kaynaklarına, çiğ kuru yemişlere ve fermente ürünlere beslenme listenizde yer vermelisiniz. Ayrıca işlenmiş ve paketlenmiş gıdalardan da uzak durmaya özen gösterilmelidir. Omega 3 ve Omega 6 bakımından zengin gıdalar tüketmek de sizlere yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra vücudunuzdaki ağır metal toksisitesini de azaltmak için önlemler almalısınız. Bunun için temas ettiğiniz ağır metal kaynaklarından uzak durmalı, tükettiğiniz sebze ve meyveleri iyice yıkadıktan sonra yemeğe özen göstermelisiniz.

Haberin Devamı

Akıl sağlığımızın sinsi düşmanı: Beyin Sisi

KALİTELİ UYKU DÜZENİ ŞART

Uyku, bedensel ve ruhsal sağlık için vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Özellikle yaşadığınız uyku sorunları, zihinsel sağlığınızı olumsuz yönde etkileyerek, dikkat dağınıklığı, motivasyon eksikliği ve iş verimini azaltmak gibi sorunlara neden olur. Bu nedenle uyku hijyenine dikkat edilmeli ve kaliteli bir uyku düzenine geçmelisiniz.

DOĞADA VAKİT GEÇİRİN

Şehir hayatının getirdiği en önemli sorunlardan biri de doğadan uzak kalmaktadır. Beyin sisi yaşayan bireylerin doğada vakit geçirmesi, yürüyüşlere gitmesi ya da kamp yapmaları inanılmaz faydalıdır. Fiziksel aktivitenizi arttırmak, emin olun hem bedensel hem de ruhsal anlamda size iyi gelecektir.

#Beyin Sisi#Buğra Buyruk&#;u#Uyku D&#;zeni

LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi

Yazarın Tüm Yazıları

nest...

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası