Kurallar ve Detaylar
Akvaryum haftanın 7 günü açıktır.
Kasa Açılışı :
Kasa Kapanışı :
Akvaryum Kapanış :
Temeli yılının Kasım ayında atılan dev akvaryum, ilk ziyaretçisini 15 Ağustos yılında ağırlamıştır. Antalya’nın kalbinde; Konyaaltı plajına sadece 70 metre mesafede bulunan Antalya Aqurium, 30 dönüm arazi içerisinde metre kapalı alana sahip bir cazibe merkezi olarak tasarlanmıştır. Sadece günde tamamlanarak faaliyete geçen Antalya Aquarium, eğlence ve yeme içme alanlarının yanı sıra her gece doğal kar yağdırılan kapalı kar alanı Snow World ve Buz Müzesi, zehirli sürüngenler, dev böcekler ve rengarenk canlılarla tropik bir macera sunan WildPark, çok boyutlu sinema tekniği ile dünya denizlerini dolaştıran Oceanride XD Cinema gibi farklı alternatifleriyle de Antalya’nın başlıca cazibe merkezi haline gelmiştir.
Turizm sezonunda Antalya ve çevresinde en çok satılan tur olan Antalya Aquarium, Topkapı Sarayı ve Ayasofya gibi Türkiye’nin en önemli turistik noktaları ile birlikte; Türkiye’nin en çok yabancı turist ağırlayan ilk beş yerinden biridir. Antalya’nın uluslararası arenada marka değerine olan katkısının yanı sıra Antalyalılar için de önemli bir cazibe merkezi haline gelen Antalya Aquarium, yılının Haziran ayında ’inci yabancı turisti ve yılının Eylül ayının sonunda da, açılışından yaklaşık 13 ay sonra ’uncu ziyaretçisini ağırlamıştır.
Ziyaretçi Sağlığı ve Güvenliği Altında Alınan COVID Önlemleri Aşağıdakileri Kapsar;
1 YAZ YIL 3 SAYI 11 TÜRK DÜNYASI BELEDİYELER BİRLİĞİ UNION OF TURKISH WORLD MUNICIPALITIES СОЮЗА МУНИЦИПАЛИТЕТОВ ТЮРКСКОГО МИРА Kırgızistan da Türk Dünyası Camii Açıldı Doboj İstok Şehitlik Anıtı Açıldı Arnavutluk Skrapar Belediyesine İtfaiye Aracı
2 Doğumunun Yılında BAYMİRZA HAYİT ve Günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmaları ULUSLARARASI SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ Orta Boy Sayfa Baymirza Hayit in hayatı ve Türkistan tarihi Doğumunun Yılında Baymirza Hayit ve Günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmaları Uluslararası Sempozyumu nun bildirileri Prof. Dr. Abdulvahap Kara, Yrd. Doç. Dr. Ömer Kul ve Arş. Gör. Filiz Ferhatoğlu nun editörlüğünde kitaplaştırılarak TDBB yayınları arasında yayınlandı.
3 S U N U Ş Türk Dünyası nda Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından Birlik faaliyetlerine, üyelerimizin bulunduğu ülkelerde gerçekleşen faaliyet ve gelişmelerle ilgili haberlere yer vermek üzere, 3 ayda bir ve 3 dilde hazırlanan Avrasya da Yerel Gündem isimli süreli yayınımızın on birinci sayısı ile sizlerle birlikteyiz. Bültenimizde; Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) nin gerçekleştirdiği, destek verdiği ve katılım sağladığı faaliyetlerin yanı sıra, üye belediyelerimizin Türk Dünyası başta olmak üzere, dost ve kardeş ülkelere yönelik gerçekleştirdiği faaliyet haberleri, ortak kültür mirasımıza ilişkin bilgilendirici içerikleri sizlere sunmanın gayretindeyiz. Bültenimizin on birinci sayısındaki kapak konularımız; TDBB tarafından Kırgızistan da yaptırılan Türk Dünyası Camii nin açılması, TDBB ile Doboj İstok Belediyesi işbirliğinde yaptırılan Şehitlik Anıtı nın açılması ve TDBB tarafından Arnavutluk un Skrapar Belediyesi ne itfaiye aracı verilmesi şeklinde sıralanıyor. Bu sayımızda yer alan diğer konular arasında, Azerbaycan Kadın Yerel Yöneticiler, TDBB Moğolistan Bayan-Ulgi Heyeti ve TDBB Azerbaycan Üye Belediyeler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programları, TDBB Yaz Staj Programı, Srebrenitsa Soykırımının Anma Törenlerine ve Ayvaz Dede Şenliklerine TDBB tarafından destek verilmesi, TDBB Faaliyet Raporu, Tecrübe Paylaşımı ve Uzman Eğitimleri Raporu ve Doğumunun Yılında Baymirza Hayit ve Günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmaları kitabının yayınlanması, TDBB tarafından Filistin e Ramazan Kolisi Yardımı, Bişkek Ulusal Çocuk Forumu na katılımcı desteği verilmesi, Bişkek Atatürk Parkı nın Yenilenmesi Projesi Mutabakat Zaptı nın imzalanması, Gelecekle İletişim Çalıştayı nın Özbekistan da yapılması ve Gagauz Özerk Yeri Kazakliya ilçesinde yapılan Türkiye Parkı nın açılması gibi başlıklar yer alıyor. Bunların yanı sıra desteklenen ve işbirliği halinde gerçekleştirilen faaliyetler, TDBB İdari Toplantıları ve Üye Belediyelerimizle ilgili haberlerin de yer aldığı bültenimizde, diğer ülkelerdeki üyelerimiz ve okuyucularımız için haberlerin İngilizce ve Rusça özetleri de yer almaktadır. Bültenimizin on birinci sayısının da üye belediyelerimiz arasında iletişime katkıda bulunmasını diliyor, tüm üyelerimize ve işbirliği kuruluşlarımıza teşekkür ediyoruz.
4 i ç i n d e k i l e r YAZ YIL 3 SAYI 11 AZERBAYCAN KADIN YEREL YÖNETİCİLER BİLGİ VE TECRÜBE PAYLAŞIM PROGRAMI KOCAELİ VE İSTANBUL DA YAPILDI 9 19 TDBB ADINA İMTİYAZ SAHİBİ BİRLİK BAŞKANI İBRAHİM KARAOSMANOĞLU TDBB den Ayvaz Dede Şenliklerine Destek GENEL YAYIN YÖNETMENİ FAHRİ SOLAK TDBB Moğolistan Bayan-Ulgi Heyeti Bilgi ve Tecrübe Paylaşımı Programı İstanbul da Yapıldı 25 SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ ESRA GÜZELYAZICI YAYINA HAZIRLAYANLAR ESRA GÜZELYAZICI, HATİCE BİNER, ÖMER AYÇİÇEK, ZULEYHA GURBETOVA, HÜSEYİN CAN, SEMA HAYBER TDBB Azerbaycan Üye Belediyeler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı Ankara ve İstanbul da Yapıldı Gagauz Özerk Yeri Kazakliya İlçesinde Türkiye Parkı Açıldı TEKNİK HAZIRLIK GRAFİK TASARIM MAHMUT SELİM YÖNETİM YERİ ADRES Merkezefendi Mah. Merkezefendi Konağı No: 29 () Zeytinburnu İstanbul Türkiye Tel : Faks : [email protected] facebook/tdbbweb twitter/tdbbweb ÜYELERDEN HABERLER ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ BASKI RUMİ MATBAA Maltepe Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/4 Topkapı, Zeytinburnu İstanbul Tel :
5 TDBB Tarafından Kırgızistan da Yaptırılan Türk Dünyası Camii Törenle Açıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından, Türkiye Üye Belediyelerinin katkılarıyla Kırgızistan ın Issık-Göl Vilayeti, Bulan Sögöttü beldesinde yaptırılan Türk Dünyası Camii, 26 Mayıs Cuma günü düzenlenen törenle ibadete açıldı. osmanlı mimarisi özelliklerini taşıyan camide aynı anda kişi namaz kılabilecek. Kırgızistan ın Issık Göl bölge yönetiminin talebi doğrultusunda, ülkenin tatil merkezi ve Dünya Göçebe Oyunlarının yapıldığı Çolpon-Ata kentinin doğusunda Bulan-Sögöttü beldesinde, kişinin namaz kılabileceği Osmanlı mimarisi özelliklerine sahip cami, Türk Dünyası Belediyeler Birliği tarafından Bağcılar, Başiskele, Beykoz, Denizli, Gebze, İnegöl, Keçiören, Kocaeli, Mersin, Sancaktepe, Selçuklu ve Zeytinburnu belediyelerinin katkıları ile yaptırıldı. Camiin Açılış törenine, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Dünya Göçebe Oyunlarından sorumlu Kırgızistan Başbakan Danışmanı Ashat Akibayev, Issık Göl İlçe Kaymakamı Danir İmanaliyev, Türkiye den Kocaeli, Selçuklu ve Keçiören belediyeleri yetkilileri ve meclis üyeleri, Issık Göl Müftülük görevlileri ile çok sayıda belde sakini katıldı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 3
6 Kur an-ı Kerim okunmasıyla başlayan açılış töreninde yaptığı konuşmada Kırgızistan Başbakan Danışmanı Ashat Akibayev, Türkiye nin yardımıyla Kırgızistan da birçok proje ve cami inşaatı gerçekleştirildiğini belirterek Türkiye ye teşekkür etti ve inşallah bu cami de iki halk arasındaki kardeşliğin simgelerinden olur dedi. TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak da bin dolara mal olan caminin yapımında Birlik dışında, Türkiye de 10 dan fazla belediyenin katkısı olduğunu dile getirerek katkıda bulunan belediyelere teşekkür etti. Belde sakinlerinin önerisiyle caminin adının Türk Dünyası Camisi olarak belirlendiğini belirten Solak, caminin Türkiye ile Kırgızistan arasındaki kardeşlik ve dostluğun somut simgelerinden biri olduğunu ifade etti. TDBB nin yerel yönetimler alanında işbirliği çalışmaları yürüttüğü 29 ülke arasında en yakın çalıştığı ülkelerden birinin de Kırgızistan olduğunu belirten Solak, Dünya Göçebe Oyunları için özgün mimarili cami talebi üzerine bu eserin yapıldığını söyledi. Eserin yapılmasında katkıda bulunan başta Kırgız yerel yöneticiler olmak üzere herkese teşekkür etti. Törende, Türkiye den giden konuklara Kırgız geleneksel kıyafetleri giydirildi, teşekkür plaketleri sunuldu. Törende, Kırgız yetkililer tarafından Türkiye den giden konuklara Kırgız geleneksel kıyafetleri giydirildi, teşekkür plaketleri sunuldu. Yetkililerin kurdele keserek ibadete açtığı camide ilk Cuma namazı, Issık Göl Bölge Müftüsü Almazbek Sagınbayev tarafından kıldırıldı. 4 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
7 TDBB ile Doboj İstok Belediyesi İşbirliğinde Yaptırılan Şehitlik Anıtı Açıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Doboj İstok Belediyesi (Bosna Hersek) işbirliğinde, savaş zamanında ( ) Tugaydan Şehit Düşen Asker ve 38 Sivilin anısına yaptırılan Şehitlik Anıtı, 4 Temmuz tarihinde düzenlenen törenle açıldı. Açılış törenine, TDBB Genel Sekreteri Dr. Fahri Solak ve Doboj İstok Belediye Başkanı Kemal Bratiç in yanı sıra şehit ve gazi yakınları, yerel yöneticiler, STK temsilcileri ve çok sayıda Doboj İstok sakini katıldı. Bosna Hersek milli marşı ile başlayan tören, asker ve sivil şehitlerin isimlerinin tek tek okunmasının ardından yapılan dua ile devam etti. Kendisi de bir savaş gazisi olan Doboj İstok Belediye Başkanı Kemal Bratiç törende yaptığı konuşmada, Belediye Başkanı ve bir vatandaş olarak TDBB nin katkılarıyla Bosna Hersek milli marşı ile başlayan tören, asker ve sivil şehitlerin isimlerinin tek tek okunmasının ardından yapılan dua ile devam etti. gerçekleştirdiğimiz bu proje benim için en değerli proje olmuştur. Bölgemizde her beldede ufak çapta şehitlik anıtı var, fakat merkezi şehitlik anıtımız eksikti. TDBB Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu ve TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak ın gayretleriyle projeyi tamamladık. Bu anıt savaşta yaşadıklarımızı unutmamamızı ve devamlı o günleri hatırlamamızı sağlayacak. Bu güzel vatanımıza bugün sahip olabilmemiz için canlarını feda eden şehidimizin isimleri anıtının üstünde yazıyor. Onları daima hatırlayıp dua edeceğiz şeklinde konuştu. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 5
8 TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak da konuşmasında, Böyle anlamlı ve özel bir günde sizinle beraber olmaktan duyduğum memnuniyeti ifade etmek isterim. Şehitlikte yazan isimlere baktığımızda çoğunun bizim yakınlarımızın isimleri ile aynı olduğunu görüyoruz. Bu durum bizim aynı ailenin mensupları olduğumuzun en somut göstergesidir. Şehitlerin kanı vatan topraklarının tapu senedidir. Tüm şehitlerimizi rahmetle anıyorum. Yakınlarına sabır ve metanet diliyorum. Bosna nın acısı bizim de acımız, Bosna nın sevinci bizim de sevincimizdir. TDBB nin Bosna Hersek teki 24 üyesinden biri olan Doboj İstok la böyle bir projeyi gerçekleştirmenin memnuniyetini yaşıyoruz. Bosna Hersek e desteğimiz farklı şehirlerde çeşitli projelerle de devam edecek dedi. Kurumlar adına şehitliğe çiçek konulması, günün anısına hediyeleşme ve fotoğraf çekimi ile tören sona erdi. Açılış töreninin ardından TDBB Genel TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Emmaus Yardım Derneği ve TDBB işbirliğinde, Doboj İstok ta yaptırılan Gençlik Evlerini ziyaret ederek ilgililerle görüştü. Sekreteri Fahri Solak, Emmaus Yardım Derneği ve TDBB işbirliğinde, Doboj İstok ta yaptırılan Gençlik Evlerini ziyaret ederek ilgililerle görüştü. Yine Glamoç şehrinde TDBB nin mali desteği ile yapımı devam eden Glamoç Kültür Merkezi inşaatını da gezerek çalışmalar hakkında bilgi aldı. Solak ayrıca Bosna ziyareti çerçevesinde, Travnik Müftüsü, Bosna Sırp Bölgesi Başkan yardımcısı ve Novi Grad Belediye Başkanı ile de ayrı ayrı görüşerek ortak projeler ve yeni işbirliği imkanları hakkında görüş alış verişinde bulundu. 6 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
9 TDBB den Arnavutluk Skrapar Belediyesine İtfaiye Aracı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Bağcılar Belediyesi işbirliğinde alınan itfaiye aracı, 12 Mayıs tarihinde düzenlenen törenle Skrapar (Arnavutluk) Belediyesi ne teslim edildi. Törene, Kardeş şehir Bağcılar Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Skrapar Belediye Başkanı Nesim Spahiu, Arnavutluk Parlamentosu Milletvekili Nasip Naço ve davetliler katıldı. Skrapar Belediye Başkanı Nesim Spahiu törende yaptığı konuşmada, Bugün sizleri şehrimizde ağırlamaktan onur duyuyorum. Skrapar son yıllarda çok değişti ve önemli bir turizm şehrine dönüştü. Bağcılar ve Skrapar Belediyesi arasındaki kardeş şehir ilişkisini ekonomik, sosyal ve kültürel bir işbirliğine dönüştürerek, deneyim ve tecrübelerimizi paylaşmak istiyoruz. Ayrıca itfaiye aracının bize hediye edilmesinde gösterdikleri çaba ve katkılardan Skrapar Belediye Başkanı Nesim Spahiu törende yaptığı konuşmada, Bugün sizleri şehrimizde ağırlamaktan onur duyuyorum. Skrapar son yıllarda çok değişti ve önemli bir turizm şehrine dönüştü dedi. dolayı TDBB yöneticilerine çok teşekkür ediyorum. TDBB ile işbirliğimizi bu vesile ile daha da arttırmak istiyoruz dedi. Bağcılar Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı ise yaptığı konuşmada İki yıl önce kardeş şehrimiz Skrapar a gelmiştim. İki yıl içinde Skrapar çok değişmiş, büyük gelişme göstermiş. Bu nedenle Skrapar ı değiştiren ve özel bir bakış açısı kazandıran yönetiminizi kutluyorum. Bugün burada anlamlı bir proje için bir arada olmaktan onur duydum. Türkiye ve Arnavutluk uzun bir ortak tarihi geçmişe sahiptir. Bağcılar da yaşayan çok sayıda Arnavut vatandaşımız var. Sizleri de Bağcılar da ağırlamak isterim ifadelerini kullandı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 7
10 Arnavutluk Milletvekili Nasip Naço da, Bu itfaiye aracının Skrapar Belediyesi ne verilmesi, kardeş şehir olmanın ve işbirliği yapmanın ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir. Bu araç doğru zamanda, doğru yere verilmiştir. Halkımız adına Türkiye ye ve TDBB ye müteşekkiriz şeklinde konuştu. Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Genel Sekreteri Fahri Solak da törende yaptığı konuşmada, Bu sıcak ve samimi karşılama için teşekkür ediyorum. Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) nin ortak çalışmalar yürüttüğü 29 ülkeden biri de Arnavutluk tur. Halen Arnavutluk tan 13 üye belediyemiz var. Bu 13 belediyeyle ilişkilerimizi geliştirmek yanında, katılmak isteyen diğer belediyelerle de bu sayıyı artırmak isteriz. Skrapar ın doğal güzelliklerini Türkiye den daha fazla insanın görmesini de arzu ederiz. Bu projenin Bağcılar Belediyesi işbirliğinde gerçekleşmiş olması, kardeş şehir ilişkilerinin aktif örneklerinden birini oluşturmaktadır. Umarız bu itfaiye aracı yangınlar için değil, sadece şehrin güzel bahçelerini sulamak için kullanılır dedi. Program Skrapar Belediyesi ile TDBB arasında teslim protokolünün imzalanması, karşılıklı hediyeleşme ve Skrapar Kanyonunun gezilmesi ile tamamlandı. Bağcılar Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı ve TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Arnavutluk Cumhurbaşkanı Ilir Meta tarafından kabul edildi. Arnavutluk Cumhurbaşkanı TDBB Heyetini Kabul Etti Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Kardeş Şehri Bağcılar Belediyesi işbirliğinde alınan itfaiye aracının teslim töreni için Arnavutluk ta bulunan Bağcılar Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı ve TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Arnavutluk Cumhurbaşkanı Ilir Meta tarafından kabul edildi. Görüşmede TDBB heyetinin yanında Skrapar Belediye Başkanı Nesim Spahiu de hazır bulundu. 8 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
11 Azerbaycan Kadın Yerel Yöneticiler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı Kocaeli ve İstanbul da Yapıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Başakşehir, Beylikdüzü, Küçükçekmece, Zeytinburnu Belediyeleri ve İŞKUR işbirliğinde düzenlenen, Azerbaycan Kadın Yerel Yöneticiler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı, Temmuz tarihleri arasında Kocaeli ve İstanbul da gerçekleştirilen sunum ve saha gezileri ile tamamlandı. Programa, Azerbaycan Kadın Belediyeciler Birliği Başkanı ve Garaçuxur Belediyesi Başkan Yardımcısı Lyudmila Khalilova, Göranboy, Fahralı Belediye Başkanı Sevda Valiyeva, Terter, İrevanlı Belediye Başkanı Natella Ibrahimova, Mehdiabad (Abşeron) Belediyesi Başkan Yardımcısı Afet Aslanova, Ramana (Bakü) Belediye Başkanı İntizar Rzayeva, Binegedi (Bakü) Belediye Başkanı Aytaç PROGRAMIN İLK GÜNÜ İSMEK HAYAT BOYU ÖĞRENME MERKEZİ ZİYARETİYLE BAŞLADI. Aliyeva, Keşle (Bakü) Belediye Başkan Yardımcısı İrada Hasanova, Azerbaycan Şehir Belediyeleri Birliği Danışmanı Bahar Hamidova, Garaçuxur (Bakü) Belediyesi Mahalle Komitesi Başkanı Laman Khalilova, Azerbaycan Kasaba Belediyeler Birliği Bölüm Müdürü Sevil Hajiyeva, Yasamal (Bakü) Belediyesi Mahalle Komitesi Başkanı Bika Akbarli ve Sumgayit Belediyesi Şube Müdürü Ramila Gambarova katıldı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 9
12 BAŞAKŞEHİR BELEDİYESİ ZİYARETİNİN ARDINDAN PROGRAMIN İKİNCİ GÜNÜ İŞKUR VE İBB SPOR İSTANBUL ZİYARETİ İLE DEVAM ETTİ. Programın ilk günü olan 23 Temmuz Pazartesi günü heyet, İSMEK i ziyaret etti ve Yerel Yönetimlerin Meslek Edindirme Uygulamaları ile ilgili sunumu dinledi ve ardından saha gezisi yaptı. Aynı gün heyet, Başakşehir Belediye Başkanı Yasin Kartoğlu nu ziyaret etti. Ziyaretin ardından heyet Başakşehir de Yerel Yönetimlerde Kadın ve Aile Çalışmaları ile ilgili sunumu izledi ve ardından saha gezisi yaptı. Programın ikinci günü katılımcıların, İŞKUR ve İBB Spor İstanbul ziyareti ile devam etti. İŞKUR da Kadın İstihdamına Yönelik Çalışmalar adlı sunumu izleyip saha gezisi yaparken, Spor İstanbul ziyaretinde de Kadınlara Yönelik Çalışmalar konulu sunumu dinledi ve saha gezisi yaptı. 10 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
13 Programın üçüncü günü olan 25 Temmuz Çarşamba günü ise heyet, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğünü ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi KO-MEK i ziyaret etti, ardından sunum izledi ve saha gezisi yaptı. programın ÜÇÜNCÜ günü KOCAELİ BELEDİYESİ KADIN VE AİLE HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ ZİYARET EDİLDİ. Programın dördüncü günü kadın yerel yöneticiler, Beylikdüzü Belediyesi Toplumsal Eşitlik Birimi ve Kadın Dayanışma Merkezi ni ziyaret etti, ardından sunum dinledi ve saha gezisi yaptı. Aynı gün yöneticiler, Küçükçekmece Belediyesi ni ziyareti ederek, Sosyal Belediyecilik Uygulamaları konulu sunumu dinledi ve saha gezisi yaptı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 11
14 Sertifika Töreni 27 Temmuz Cuma günü program heyetin TDBB yi ziyareti ile devam etti. Birlik merkezinde TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak la bir araya gelen heyet, TDBB nin çalışmaları hakkında bilgilendirildi. Aynı gün öğleden sonra heyet Zeytinburnu Belediyesi ni ziyaret etti ve Aile Kadın Destekleme ve Engelliler Merkezi (AKDEM) projesi hakkında sunumu dinledi ve saha gezisi yaptı. Programın kapanış yemeği ve sertifika töreni Zeytinburnu Belediyesi ev sahipliğinde Zeytinburnu Belgradkapı Sosyal tesislerinde yapıldı. Törene heyetin yanı sıra TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Zeytinburnu Belediyesi Sosyal Yardım İşleri Müdürü Sami Ünlü, Zeytinburnu Belediyesi AKDEM Uzman Psikolog Bihter Erdendoğdu katıldı. Program, 28 Temmuz Cumartesi günü heyetin İstanbul turunun ardından akşam saatlerinde ülkelerine dönmesi ile sona erdi. 12 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
15 TDBB Yaz Dönemi Staj Programı Tamamlandı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi işbirliğinde devam eden staj programlarının dördüncüsü, Temmuz tarihlerinde gerçekleştirildi. Birlik merkezinde düzenlenen staj programına Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğrencileri, Aygerim Almazbekova, Meerim Egemberdieva, Janylai Markisova ve Symbat Toksombaeva katıldı. Öğrenciler, TDBB nin farklı birimlerde çalışarak uluslararası yerel yönetim ilişkilerinin nasıl yürüdüğünü, uluslararası yazışma usullerini, kardeş şehir ilişkilerinin nasıl kurulduğunu ve TDBB nin Öğrenciler, TDBB nin farklı birimlerde çalışarak uluslararası yerel yönetim ilişkilerinin nasıl yürüdüğünü, uluslararası yazışma usullerini, kardeş şehir ilişkilerinin nasıl kurulduğunu yakından takip etti. çalışmalarının nasıl ilerlediğini yakından takip etti. Öğrenciler ayrıca, TDBB tarafından Temmuz tarihleri arasında Kocaeli ve İstanbul da gerçekleştirilen Azerbaycan Kadın Yerel Yöneticiler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programında heyete eşlik ederek bilgi ve tecrübe paylaşım programlarının nasıl yapıldığını gözlemlediler. Staj programı öğrencilerin 29 Temmuz tarihinde düzenlenen törenle katılım belgelerini almaları ile tamamlandı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 13
16 TDBB Temmuz Ayı Yönetim Kurulu Toplantısı Düzce de Yapıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Temmuz Ayı Yönetim Kurulu Toplantısı, 18 Temmuz Çarşamba günü, Türkiye nin yanı sıra Azerbaycan, Bosna Hersek, KKTC, Kırgızistan, Makedonya ve Tataristan dan Yönetim Kurulu üyelerinin katılımı ile, Düzce Belediyesi ev sahipliğinde Akçakoca da yapıldı. TDBB Başkanı ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu Başkanlığındaki toplantıya, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, TDBB Yönetim Kurulu Üyeleri, Düzce Belediye Başkanı Dursun Ay, Kırgızistan Yerel Yönetimler Devlet Ajansı Başkanı Bahtiyar Saliyev, Azerbaycan Şehir Belediyeleri Birliği Başkanı Temraz Tağıyev, Bosna Hersek Novi Grad Belediye Başkanı Semir Efendic, KKTC Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar, Makedonya Ohri Belediye Başkan Yardımcısı Dr. Konstantin Georgieski, Tataristan Nijnekamsk Belediyesi Başkan Yardımcıları Lenar Ahmetov ve Radmir Belyayev, Toplantının başlangıcında, Kırgızistan Yerel Yönetim Bakanlığınca TDBB Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu na Takdir Madalyası takdim edildi. Bağcılar Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı, Bayrampaşa Belediye Başkanı Atila Aydıner, Beykoz Belediye Başkanı Yücel Çelikbilek, Gebze Belediye Başkanı Adnan Köşker, Kartepe Belediye Başkanı Hüseyin Üzülmez, Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak, Sancaktepe Belediye Başkanı İsmail Erdem, Selçuklu Belediye Başkanı Ahmet Pekyatırmacı, Şahinbey Belediye Başkanı Mehmet Tahmazoğlu nun yanı sıra Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, Tataristan İstanbul Temsilciliğinden Albert Yalishev ve Akçakoca (Düzce) Belediye Başkanı Cüneyt Yemenici katıldı. 14 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
17 Toplantının başlangıcında, yılları arasında TDBB Yönetim ve Yürütme Kurulunda yer alan Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay a Teşekkür Plaketi ve Kırgızistan Yerel Yönetim Bakanlığınca TDBB Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu na Takdir Madalyası takdim edildi. TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, 18 Nisan tarihindeki Yönetim Kurulu toplantısından bu yana gerçekleştirilen çalışmalar ve gündem hakkında bilgi verdi. Daha sonra, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak ın 18 Nisan tarihindeki Yönetim Kurulu toplantısından bu yana gerçekleştirilen çalışmalar ve gündem hakkında bilgi vermesi ve gündemdeki konuların görüşülmesiyle toplantı devam etti. Bu çerçevede, Doğu Türkistan Maarif ve Dayanışma Derneği tarafından, Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan Dünya Doğu Türkistanlılar Kardeşlik Buluşması na Birliğimiz tarafından destek verilmesine, TDBB koordinasyonunda 29 Temmuz Ağustos tarihleri arasında Bosna Hersek heyetinin Azerbaycan a gerçekleştireceği ziyaret programına Birliğimizi temsilen katılım sağlanmasına, Makedonya Ohrid Belediyesi tarafından talep edilen 1 adet itfaiye aracının Birliğimiz ve kardeş şehirler işbirliğinde alınmasına, Bosna Hersek Doboj-İstok Belediyesi tarafından talep edilen 1 adet itfaiye aracının, Birliğimiz ve kardeş şehirler işbirliğinde alınmasına, Bosna Hersek in Bihaç ilçesinde yapılması planlanan Bihaç Şehitler Anıtı projesine Birliğimiz ve Birlik üyelerimiz tarafından destek verilmesine, Birliğimiz, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Bişkek Büyükşehir Belediyesi (Kırgızistan) işbirliğinde AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 15
18 gerçekleştirilecek Atatürk Parkı Yenileme Projesi için Kırgız ve Türk mimarların ortak çalışma yürütmesine, Moğolistan Dornogobi Valiliği ve Sainshand Belediyesi heyetine yönelik yılı içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan bilgi ve tecrübe paylaşım programının, kardeş şehri Düzce Belediyesi işbirliğinde düzenlenmesine, yılı içerisinde TDBB ye yeni üye olan Filistinli Belediyelere yönelik bilgi ve tecrübe paylaşım programı düzenlenmesine, Eylül tarihleri arasında Tataristan da gerçekleştirilecek Doğumunun Yılında Tatar Tarihçi Şehabeddin Mercani toplantısına Birliğimizi temsilen katılım sağlanmasına, Çin Uluslararası Kardeş Şehirler Birliği tarafından, Kasım tarihleri arasında, Çin in Wuhan şehrinde gerçekleştirilecek olan Çin Uluslararası Kardeş Şehirler Konferansı na Birliğimizi temsilen katılım sağlanmasına, Safranbolu Belediyesi tarafından, Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilecek Uluslararası Altın Safran Belgesel Film Festivali ne Birliğimiz tarafından destek verilmesine, Srebrenitsa Belediyesi tarafından, Bosna Hersek te düzenlenen Srebrenitsa Katliamının Yıldönümü Anma Programı na Toplantı günün anısına karşılık hediyeleşme ve aile fotoğrafı çekimi ile tamamlandı. Düzce Akçakoca da gerçekleştirilen Yönetim Kurulu Toplantısı na ulusal ve yerel basın yoğun ilgi gösterdi. Toplantı sonrası Belediye Başkanları Düzce nin tarihi, kültürel ve turistik yerlerini gezdi ve Düzce Belediye Başkanı Dursun Ay dan çalışmalarla ilgili bilgi aldı. Birliğimiz tarafından maddi destek verilmesine, Balaken (Azerbaycan) Belediyesi ile Kartepe (Kocaeli) Belediyesi arasında kardeş şehir ilişkisi kurulması için gerekli çalışmaların yürütülmesine, Yunusemre Belediyesi tarafından, Eylül tarihleri arasında Manisa da gerçekleştirecek III. Yuntdağı Yağlı Güreşleri etkinliğine Birliğimiz tarafından destek verilmesine, karar verildi. Yeni Üyeler Toplantıda ayrıca, Orhaneli (Bursa), Karesi (Balıkesir), Zavidovici (Bosna Hersek), Banovici (Bosna Hersek), Tsenkher (Moğolistan), Batnorov (Moğolistan), Bor-Undur (Moğolistan) Belediyelerinin TDBB ye üyelik talepleri kabul edildi. Toplantı günün anısına karşılık hediyeleşme ve aile fotoğrafı çekimi ile tamamlandı. Düzce Akçakoca da gerçekleştirilen Yönetim Kurulu Toplantısı na ulusal ve yerel basın yoğun ilgi gösterdi. Toplantı sonrası Belediye Başkanları Düzce nin tarihi, kültürel ve turistik yerlerini gezdi ve Düzce Belediye Başkanı Dursun Ay dan çalışmalarla ilgili bilgi aldı. 16 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
19 TDBB Faaliyet Raporu Yayınlandı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) nin yılı çalışmalarının yer aldığı Faaliyet Raporu yayınlandı. TDBB nin kurumsal bilgilerinin yanında bir yıllık çalışmalarının da yer aldığı faaliyet raporunda, TDBB Heyetinin Mayıs ayında Başbakan Yıldırım refakatinde Moldova ziyareti ve temasları, TDBB ve Türkiye üye belediyeler işbirliğinde, Bosna Hersek in farklı şehirlerinde 20 den fazla Türkçe sınıfı açılması, yılının En Başarılı Belediye Birliği seçilmesi, Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerini destekleme programı ve yurtdışında Türkçe öğrenim gören öğrencilere staj imkânı sağlanması gibi öne çıkan başlıklar yer alıyor. Ayrıca, yılı içinde Bosna Hersek te Doboj Istok Çocuk ve Gençlik Merkezi TDBB Kültür Evleri nin yapımı ile Glamoç Gençlik ve Kültür Merkezi ve Kırgızistan Issık-Göl Bulan Söğüttü Camii inşaatlarının üye belediyeler işbirliğinde başlaması, TDBB Kardeş Şehir Çalışmaları Toplantısı ve Özel Kalem Müdürleri Toplantısı konularına da yer veriliyor. Tecrübe paylaşım ve eğitim programları çerçevesinde, üyelerin bulunduğu ülkelerden yerel yönetim uzmanlarının katıldığı tematik Uzman Eğitim Programları ve Arnavutluk, Bosna Hersek, Kırgızistan, Kosova ve Moldova Gagauz Özerk RAPORDA YER ALAN BAŞLIKLARDAN BAZILARI: BİLGİ VE TECRÜBE PAYLAŞIM PROGRAMLARI, BASILI YAYINLAR, BİRLİK İDARİ TOPLANTILARI, TEMSİL VE ZİYARETLER, MALİ BİLGİLER, YILINDA ÜYE OLAN BELEDİYELER. Yeri nden katılım sağlayan 90 Belediye Başkanının ve Üst Düzey Belediye yetkilisinin katılım sağladığı Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programları nın da yer aldığı Faaliyet Raporunda ayrıca, birlik idari toplantıları, işbirliği ile düzenlenen ve desteklenen programlar, basılı yayınlar, katılım sağlanan uluslararası etkinlikler, temsil ve ziyaretler, mali bilgiler, yılında üye olan belediyeler, TDBB üyelerinin Türk Dünyası ile ilgili faaliyetleri ve Basında TDBB de raporda yer alan diğer başlıklar olarak sıralanıyor. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 17
20 TDBB den Srebrenitsa Soykırımının Anma Törenlerine Destek Srebrenitsa kurbanları, katliamın yıl dönümünde 11 Temmuz tarihinde Potoçari de düzenlenen törenle anıldı. Etkinliklere TDBB tarafından mali destek verildi. Srebrenitsa Belediyesinin talebi üzerine, etkinliklere TDBB tarafından mali destek verildi. Srebrenitsa Soykırımı Bosna-Hersek de Srebrenitsa katliamının kurbanları, yıl dönümünde 11 Temmuz de Potoçari de düzenlenen törenle anıldı. Toplu mezarlarda bulunarak kimliği tespit edilen 35 katliam kurbanı da buradaki Anıt Mezarlıkta toprağa verildi. Kimlik tespiti yapılan 35 kurbanın toprağa verilmesiyle Potoçari Anıt Mezarlığı na defnedilenlerin sayısı 6 bin a yükseldi. Bu yıl defnedilen kurbanların en genci 16 yaşındayken şehit edilen Vesib İbric, en yaşlısı ise 71 yaşındaki Sahin Halilovic. Potoçari Anıt Mezarlığı ndaki cenaze namazı ve anma törenine farklı ülkelerden binlerce ziyaretçi katıldı. Potoçari deki törende Türkiye yi Adalet Bakanı Abdulhamit Gül temsil etti. Anma programı kapsamında, Mostar şehrindeki tarihi Mostar Köprüsü nden de Srebrenitsa soykırımında yaşamını yitiren kurbanlar anısına, katliamın gerçekleştiği saat olan de sessiz atlayış yapıldı. Potoçari deki törende Türkiye yi Adalet Bakanı Abdulhamit Gül temsil etti. Anma programı kapsamında, Mostar şehrindeki tarihi Mostar Köprüsü nden de Srebrenitsa soykırımında yaşamını yitiren kurbanlar anısına, katliamın gerçekleştiği saat olan de sessiz atlayış yapıldı. 11 Temmuz te Ratko Mladiç komutasındaki Sırp birliklerinin Srebrenitsa yı işgalinin ardından tarihin kara lekelerinden biri, Srebrenitsa Soykırımı yaşandı. İkinci Dünya Savaşı nın ardından Avrupa da yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen ve en az 8 bin Boşnak sivilin katledildiği Srebrenitsa soykırımında, Sırp ordusu, Müslüman Boşnak sivilleri katlederek, toplu mezarlara gömdü. Bosna Kasabı olarak bilinen Sırp komutan Ratko Mladiç komutasındaki birlikler, Bosna Hersek in Srebrenitsa kentini işgal ederek İkinci Dünya Savaşı sonrası dünyanın gördüğü en büyük soykırım ve etnik temizliği gerçekleştirdi. Merkezi Hollanda nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Adalet Divanı, yılında Srebrenitsa da yaşananları soykırım olarak tanıdı. Sırp Komutan Ratko Mladiç yılında müebbet hapse mahkum edildi. Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç de yılında, Srebrenitsa katliamı dahil 10 ayrı suçtan 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp toplam yıl hapis cezası aldı. Srebrenitsa kenti Birlemiş Milletler Barış Gücünde görev yapan Hollanda askerlerinin sorumluluğundaki güvenli bölgeydi. Ancak Sırp güçlerinin gerçekleştirdiği katliama engel olmayan Hollanda askerleri de suçlu bulundu yılında Srebrenitsa anneleri 6 bin mağdur adına Hollanda aleyhine dava açmış, Lahey Bölge Mahkemesi, kurban yakınlarına tazminat ödenmesine karar vermişti. 18 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
21 TDBB den Ayvaz Dede Şenliklerine Destek Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB), 17 Haziran 01 Temmuz tarihleri arasında Bosna- Hersek te gerçekleştirilen Ayvaz Dede Şenlikleri ne mali destek verdi. Türkiye den turistlerin, yerel yöneticilerin, siyasilerin, sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin de katıldığı şenliğe, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegovic, Bakanlar Konseyi Başkanı Denis Zvizdic, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Sefik Dzaferovic, İslam Birliği (Diyanet İşleri) Başkanı Husein Kavazovic ve vatandaşlar katıldı. Ülkenin en uzun soluklu etkinliğine katılmak için günler öncesinden farklı şehirlerden yola çıkan den fazla atlı, öğle öncesinde programın yapıldığı alana ulaştı. Yağmura rağmen sabahın erken saatlerinden itibaren alanı dolduran binlerce kişi, geleneksel kıyafetleriyle alana ulaşan atlıları coşkuyla karşıladı. Atlı birliklerin alana varmasının ardından sancaktarlar eşliğinde, rivayete göre yıl önce yaşanan kuraklıkta Ayvaz Dede nin dua etmesiyle suyun çıktığı kayalık alandan geçildi. Binlerce kişi, inanışa göre kayanın yarılıp suyun çıktığı ve kuraklığın son bulduğu bu yerde dua etti, namaz kıldı. Daha sonra namazın kılınacağı alana gelen katılımcılar, Bursa Karabaş-i Veli Kültür Merkezi Sema ekibinin gösterisi ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) Mehteran Birliğinin performansını ilgiyle izledi. Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Kavazovic, burada yaptığı konuşmada, bölge ülkelerinde yaşayan Müslümanların yanı sıra Avrupa ve ABD den de Boşnakların şenlikte buluştuğunu belirterek: Bugün hepimiz manevi meclisimiz Ayvaz Dede kayalıklarının önüne geldik. Geldik ki niyetlerimizi, istikametimizi ve dualarımızı onaralım. Geldik ki barış içinde bir Bosna hayalimizi onaralım dedi. Ayvaz Dede nin suyu bulmak için 40 gün 40 gece dağa yaptığı yolculuğun Bosnalı Müslümanların gücünün ve birliğinin yansıması olduğunu vurgulayan Kavazovic, Her yıl buraya Atlı birliklerin alana varmasının ardından sancaktarlar eşliğinde, rivayete göre yıl önce yaşanan kuraklıkta Ayvaz Dede nin dua etmesiyle suyun çıktığı kayalık alandan geçildi. Binlerce kişi, inanışa göre kayanın yarılıp suyun çıktığı ve kuraklığın son bulduğu bu yerde dua etti, namaz kıldı. gelerek bu gücümüzü onarıyor ve herkese gösteriyoruz diye konuştu. Ayvaz Dede Şenlikleri, Travnik Müftüsü Ahmed Adilovic in okuduğu duanın ardından, öğle namazının kılınmasıyla sona erdi. Akhisarlı bir Anadolu ereni olan Ayvaz Dede nin, nesillerdir anlatılan efsaneye göre 40 gün süren ibadetinin ardından Prusac köyüne suyun gelmesini engelleyen kayanın ikiye ayrılmasının anısına, Osmanlı nın Balkanlardaki varlığından itibaren ( arası yasaklanmıştı) her yıl gerçekleştirilen ve Avrupa nın en geniş kapsamlı İslami Festivali niteliğindeki Ayvaz Dede Şenlikleri süresince Bosna-Hersek ve çevresinden yaklaşık bin kişi (kapanış töreninde bin kişi) ağırlanmaktadır. Bir ay boyunca bilimsel forum, konferans, kitap tanıtımı, sanatsal sergiler, dini müzik konserleri, spor müsabakaları, geleneksel atlı yürüyüş, halk dansları gibi 90 etkinliğin gerçekleştiği şenlik, 13 Belediye ve Müftülük (Travnik, Bugojno, Jajce, Busovača, Donji Vakuf, Novi Travnik,Vitez, Livno, Duvno, Prnjavor, Zenica ve Prusac) tarafından organize edilmektedir. Ayvaz Dede Şenlikleri, Bosna üye belediyelerimizden Travnik Belediyesi nin talebi üzerine, yılından bu yana TDBB tarafından mali olarak destekleniyor. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 19
22 TDBB Tecrübe Paylaşımı ve Uzman Eğitimleri Raporu Yayınlandı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından yılında gerçekleştirilen Tecrübe Paylaşımı ve Uzman Eğitimi faaliyetlerini içeren UYEM (Uluslararası Yerel Yönetimler Eğitim ve Araştırma Merkezi) Raporu yayınlandı. Ayrıca, raporun Türkçe nin yanı sıra İngilizce olarak da basılması, Birlik faaliyetlerinin uluslararası alanda daha geniş bir okuyucuya ulaşmasını da mümkün kılıyor. 20 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
23 TDBB den Filistin e Ramazan Kolisi Yardımı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından Ramazan ayı vesilesiyle, Filistin Üye Belediyelerden Jabalia Al Nazlh bölgesinde (Gazze Şeridi) aileye gıda kolisi dağıtımı yapıldı. Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından finanse edilen ve Türk Kızılayı tarafından yerelden tedarik edilen ve temel gıda maddeleri içeren adet ramazan kolisi, Gazze Şeridi Jabalia bölgesinde yaşayan ve geçimini sağlamakta zorluk çeken yoksul ve muhtaç ailelere dağıtıldı. Yapılan yardımlar sonucunda 5 bin ihtiyaç sahibine ulaşıldı. Tdbb tarafından finanse edilen adet ramazan kolisi gazze şeridi jabalıa bölgesindeki muhtaç ailelere dağıtıldı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 21
24 TDBB den Bişkek Ulusal Çocuk Forumuna Katılımcı Desteği Roza Otunbayeva Uluslararası Vakfı tarafından, Kırgızistan ın başkenti Bişkek te Mayıs tarihlerinde düzenlenen ve çocukların erken gelişimini konu alan 1. Ulusal Çocuk Forumu na, Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından katılımcı desteği verildi. Foruma Türkiye nin yanı sıra ABD, Avusturya, İngiltere ve UNICEF den uzmanlar katıldı. TDBB nin desteği ile foruma, Türkiye den Eğitim uzmanı olarak MEB Küçükçekmece Papatya Anaokulu Müdürü Bülent Demir ve Kağıthane Çağdaş Yaşam Eşref ve Sadullah Kıray Anaokulu Müdürü Erdoğan Ergin katıldı. Türk uzmanlar, Türkiye de Okul Öncesi Eğitimin gelişimi ve yapılan çalışmalar hakkında bir sunum yaptı. Ayrıca, Türkiye deki okul öncesi eğitim hakkında forum katılımcılarından gelen sorular da uzmanlarca cevaplandırıldı. Türkiye den Foruma katılan eğitim uzmanları, Kırgızistan daki anaokullarını da ziyaret etti. Türkiye den Foruma katılan eğitim uzmanları, TDBB tarafından Şubat tarihleri arasında düzenlenen Kırgızistan Okul Öncesi Eğitim Yöneticileri Türkiye Programı na katılan yöneticilerin daveti üzerine Kırgızistan daki anaokullarını da ziyaret etti. Okulların fiziki yapıları ve uyguladıkları eğitim sistemleri hakkında ayrıntılı bilgi edinilerek daha iyi bir eğitim için karşılıklı fikir alış verişinde bulunuldu. 22 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
25 Bişkek Atatürk Parkının Yenilenmesi Projesi Mutabakat Zaptı İmzalandı Bişkek Atatürk Parkının Yenilenmesi Projesi Kapsamında, Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ile Bişkek Büyükşehir Belediyesi Arasında Mutabakat Zaptı 24 Mayıs tarihinde, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak ile Bişkek Belediyesi Başkan Yardımcısı Erkinbek İsakov tarafından Bişkek te İmzalandı. Mutabakat, Bişkek te bulunan Atatürk Parkı nın bir kısmının, Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde yeniden inşa edilmesinde ana esasları ve tarafların yükümlülüklerini içeriyor. Proje kapsamında, daha önce TDBB ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesinden teknik bir heyet Atatürk Parkı nda incelemelerde bulunmuş ve sonrasında hazırlanan yenileme projesi, Bişkek Büyükşehir Belediye Başkanı Albek İbraimov a takdim edilmişti. Gelinen noktada, Bişkek Büyükşehir Belediyesinin önerilen proje ile ilgili yerel hukuki süreci tamamlaması sonrasında, uygulama sözleşmesinin imzalanmasıyla inşaat çalışmalarının başlaması öngörülüyor. BİŞKEK ATATÜRK PARKI YENİLEME PROJESİ İLE İLGİL MUTABAKAT ZAPTI, TDBB GENEL SEKRETERİ FAHRİ SOLAK VE BİŞKEK BELEDİYE BAŞKAN YARDIMCISI ERKİNBEK İSAKOV TARAFINDAN İMZALANDI. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 23
26 Doğumunun Yılında Baymirza Hayit ve Günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmaları Kitabı TDBB Tarafından Yayınlandı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB), İstanbul Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul Rumeli Üniversitesi, Türk Tarih Kurumu ve Türk Ocakları İstanbul Şubesi işbirliğinde düzenlenen, Doğumunun Yılında Baymirza Hayit ve Günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmaları Uluslararası Sempozyumu bildirileri kitabı TDBB tarafından yayınlandı. Kitapta, Baymirza Hayit, Veli Kayyum, Mustafa Çokay, Tahir Çağatay, Cengiz Dağcı, Abdulvahap Oktay, Hüseyin İkram Han, Ziyaeddin Babakuran oturumları ve Özel Oturum olmak üzere dokuz başlık altında sunulan bildiriler yer alıyor yılı, Özbekistan ın Namangan şehrinde doğan ve II. Dünya Savaşında Almanlara esir düşen ve Almanya da kalarak tarih alanında doktora yaptıktan sonra Türk tarihine önemli eserler kazandıran Baymirza Hayit in (17 Aralık Ekim ) doğumunun Yılı. Bu vesileyle, onlarca kitabı ve yüzlerce makalesi ile özellikle Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Çarlık ve Sovyet dönemi tarihlerinin açıklığa kavuşturulmasında büyük katkıları olan tarihçi Hayit in hayatı ve eserlerinin bilim adamları tarafından değerlendirilmesi amacıyla İstanbul da düzenlenen Uluslararası Sempozyumun bildirileri bu kitapla okuyucuya sunuluyor. Sempozyumda sunulan bildirilerde, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, bildirilerde, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya, Türkmenistan, ABD, Almanya ve Türkiye gibi ülkelerden gelen 35 tarihçi ve yazar günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmalarının geldiği noktayı da irdelemektedir. Özbekistan, Rusya, Türkmenistan, ABD, Almanya ve Türkiye gibi ülkelerden gelen 35 tarihçi ve yazar günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmalarının geldiği noktayı da irdelemektedir. 24 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
27 TDBB Moğolistan Bayan-Ulgi Heyeti Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı İstanbul da Yapıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Bağcılar, Sancaktepe, Zeytinburnu Belediyeleri ve Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) işbirliğinde düzenlenen Moğolistan Bayan-Ulgi Heyeti Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı, Mayıs tarihleri arasında İstanbul da gerçekleştirilen sunum ve saha gezileri ile tamamlandı. HEYEt, PROGRAM BOYUNCA İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ, SANCAKTEPE VE ZEYTİNBURNU BELEDİYELERİ İLE TÜRKİYE SEYAHAT ACENTALARI BİRLİĞİ (TÜRSAB) Nİ ZİYARET ETTİ. Programa, Bayan-Ulgi Meclis Başkanı Bauırjan Dalyel, Vali Yardımcısı Kameliyat Akhmedıa, İl Meclis Encümen Üyeleri Byerdmurat Khajnabi, Encümen Tulyeubyek Bikhumar, Bakhıt Saudabai, Byekbolat Shaıkhan, Devlet Hastanesi Müdür Yardımcısı Manchuk Khavdyrash, 4. Devlet Lisesi Müdürü Khairat Khajyekbyer, Doktor Beis Şifa Hastanesi Müdürü Byeisyen Bulan, Suat Ltd. Şti Müdürü Adalbyek Jusren, State Bank Başkanı Januzakh Khuan, Devlet Hastanesi Muhasebe sorumlusu Uuganbaatar Bolat, Ak Dam Ltd. Şti Müdürü Amantai Shamshii, Sum Dundin Hastane Müdürü Guljan Dalyelkhan, İl Meclis Üyesi Yerbol Jylkhyshybai, İç Denetim ve Değerlendirme Daire Başkanı Taukye Mauit, Sosyal Sigorta Daire Başkanı Usyerkhan Tulkıbai, Tsagannuur Köy İdarecisi Yesbolat Daut, Shınbulak Ltd Şti Müdürü Ailanysh Khakhtan, İl Meclisi Muhasebeci Siyezd Khibat, İl Meclisi Kıdemli Memur Barshagul Myerzyet, Meclis Başkan Yardımcısı Tercüman Guljamila Mankyei, Ulgii Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Tercüman Yertai Oral ve Ulgii Büyükşehir Belediyesi Şehir Süsleme Dairesi Yardımcısı Arai Myeiram katıldı. Programın ilk günü 8 Mayıs ta heyet, Sancaktepe Belediyesini ziyaret ederek Belediye Başkanı İsmail Erdem le görüştü. Heyet daha sonra Kentsel Dönüşüm Projeleri ile ilgili sunumu dinledi ve saha gezisi yaptı. Aynı gün program Zeytinburnu Deri Sektörü Ziyareti ile devam etti. Heyet İstanbul da deri sektörünün çalışmalarını saha gezisi yaparak yerinde gördü. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 25
28 Programın ikinci günü 9 Mayıs ta heyet, İBB Avrupa Park Bahçeler Müdürlüğünü ziyaret etti. Katılımcılar burada Belediyelerde Yeşil Alan Yönetimi konulu sunumu dinledi, ardından saha gezisi yaptı. Aynı gün öğleden sonra ise TÜRSAB ziyaret edildi ve TÜRSAB Başkan Yardımcısı Hasan Erdem in yaptığı, Türkiye de Turizm Sektörü ve İşbirliği İmkânları konulu sunum dinlendi. Programın üçüncü günü olan 10 Mayıs ta heyet, Zeytinburnu Belediyesi ni ziyaret etti. Belediye Başkan Yardımcısı Zafer Alsaç Zeytinburnu Belediyesi nin çalışmaları hakkında heyete bilgi verdi, ardından Tıbbi Bitkiler Bahçesi sunumu dinlendi ve saha gezisi yapıldı. Aynı gün heyet, TDBB yi ziyaret etti. Birlik merkezinde TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak la bir araya gelen heyet, TDBB nin çalışmaları hakkında bilgilendirildi ve katılım sertifikaları takdim edildi. Törenin ardından heyet Miniatürk, Panorama Müzesi ve Türk Dünyası Kültür Evlerini gezdi. Programın dördüncü gününde heyet, İSTAÇ ı ziyareti etti ve Belediyelerde Atık Yönetimi konulu sunumu dinledi, sonrasında da saha gezisi yaptı. Aynı gün öğleden sonra ise katılımcılar, Bağcılar Belediyesi Ambalaj Atığı Toplama ve Ayırma Tesisi konulu sunumu dinleyip saha gezisi yaptıktan sonra Bağcılar Belediye Heyet, programın üçüncü günü TDBB yi ziyaret etti. Birlik merkezinde TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak la bir araya gelen heyet, TDBB nin çalışmaları hakkında bilgilendirildi ve katılım sertifikaları takdim edildi. Başkanı Lokman Çağırıcı yı ziyaret etti. Daha sonra Bağcılar da verilen kapanış yemeğinde Bağcılar Belediye Başkan Yardımcıları Kenan Gültürk ve Cemil Şahin katılımcılara eşlik etti. Programın beşinci günü olan 12 Mayıs Cumartesi günü heyet İstanbul turu yaptı. Program, heyetin 13 Mayıs Pazar günü ülkelerine dönmesiyle sona erdi. 26 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
29 Gelecekle İletişim Çalıştayı Özbekistan da Yapıldı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından düzenlenen ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından da desteklenen, Gelecekle İletişim Çalıştaylarının onuncusu, Mayıs tarihleri arasında Taşkent, Buhara ve Semerkant ta gerçekleştirildi. Gelecekle İletişim Çalıştayı na Balkan ülkelerinden Bosna-Hersek, Bulgaristan, Moldova, Sırbistan, Yunanistan dan Türk soylu öğrenciler katıldı. Türkiye de farklı üniversitelerde iletişim alanında yükseköğrenim gören 15 ülkeden 30 öğrenci katıldı. Gelecekle İletişim Çalıştayı, RTÜK, TİKA, BYEGM, TDBB, TRT Avaz, Anadolu Ajansı, Özbekistan Cihan Dilleri Üniversitesi ve Özbekistan Uluslararası Basın Kulübü kurumlarının işbirliği ile gerçekleşti. Çalıştayda katılımcı öğrenciler tarafından, Reklamların Kültürü Yansıtması: Özbekistan ve Bosna Hersek Örneği, Buhara ve Semerkant ın Bulgaristan Müslümanları İçin Önemi, Uluğ Türkistan ın Avazı: Özbek Halk Müziği, Türkistan ın Çekilmiş Kılıcı: Emir Timur un Mirası ve Timurlular Rönesansı, Kudüs ü Şerif i Moğol Yağmasından Kurtaran Kıpçak Komutan: Baybars, Emir Timur un Başkenti Semerkand, Türkistan da Astronominin Gelişiminde Uluğ Bey Rasathanesi, Maveraünnehir in Beyaz Altını Pamuk ve Özbekistan da Dokuma Sanatı, Batı da Avicenna Olarak Bilinen İbn-i Sina gibi başlıkların ele alındığı 30 bildiri sunuldu ve tartışıldı. Çalıştay 7 Mayıs ta Özbekistan ın Buhara kentinde saha sunumları ile Kasrı Arifan da başladı. Daha sonra sırasıyla Samaniler Ziyaretgâhı ve Koş Medresesi nde devam etti. 9 Mayıs ta ise Semerkant kentine geçilerek Hz. Kusem İbn Abbas Türbesi, Registan Meydanı, Görü Emir, İmam Maturidi türbesi, Uluğ Bey Rasathanesi ve İmam Buhari türbesi ziyaret edildi. Çalıştay 7 Mayıs ta Özbekistan ın Buhara kentinde saha sunumları ile Kasrı Arifan da başladı. Daha sonra sırasıyla Samaniler Ziyaretgâhı ve Koş Medresesi nde devam etti. 9 Mayıs da ise Semerkant kentine geçilerek Hz. Kusem İbn Abbas türbesi, Registan Meydanı, Görü Emir, İmam Maturidi türbesi, Uluğ Bey Rasathanesi ve İmam Buhari türbesi ziyaret edildi. Özbekistan ın Buhara şehrinde 7 Mayıs ta başlayan ve ardından Semerkant ta devam eden çalıştayın Taşkent te yapılan Açılış Törenine RTÜK Başkanı Prof. Dr. İlhan Yerlikaya, Taşkent Büyükelçisi Ahmet Başar Şen, Özbekistan Cihan Dilleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ganişer Rahimov, TİKA Taşkent Program Koordinatörü Dr. Ali İhsan Çağlar, akademisyenler, çalıştay heyeti ve çok sayıda davetli katıldı. Açılışta konuşan Yerlikaya, görsel ve işitsel medya hizmetleri alanlarında küresel ve bölgesel düzeydeki ilişkilerin altyapısını oluşturmanın RTÜK ün görevleri arasında yer aldığını, bu çerçevede 10 yıl önce başlatılan çalıştayların her sene gerçekleştirilmekte olduğunu belirterek, çalıştayın temel amacının kardeş ülkelerden gelen öğrencilerin kendi aralarında ve medya ile bağ kurmalarını sağlamak olduğunu kaydetti. Çalıştayda, Saray Bosna dan Dakka ya, Sana dan Astana ya uzanan geniş kültür coğrafyasından gelen öğrencileri bu kadim topraklarda bir araya getirdiklerini AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 27
30 dile getiren Yerlikaya, kültürel değerlerin tanıtımında medyanın rolü: Özbekistan Örneği ana temasının işlendiği çalıştayda Türk-İslam coğrafyasının daha da yakınlaşması, tecrübe paylaşımı imkanlarının geliştirilmesinde medyanın katkısı konularının ele alındığını söyledi. Taşkent Büyükelçisi Ahmet Başar Şen de farklı ülkelerden birçok akademisyen ve öğrencinin bu vesileyle ata yurdu Özbekistan ı ve onun kadim kültürel değerlerini öğrenmek için son derece önemli bir fırsata sahip olduğunu vurguladı. Bu toprakların binlerce yıllık kadim Türk yurdu, Türk kültürünün beşiği ve ata yurdu olduğunu belirten Şen, etkinliğin kardeş halkların kültürel zenginliklerinin birbirine ne kadar yakın olduğunu anlamaya imkan verdiğini anlattı. Çalıştay kapsamında Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından Özbekçe hazırlanan Türkiye den Afrin e Zeytin Dalı, Tuzağa Düşme başlıklı kitap ve broşürler katılımcılara takdim edildi. Özbekistan Cihan Dilleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ganişer Rahimov da bu organizasyonu Özbekistan da düzenledikleri için RTÜK yönetimine teşekkür ederek, etkinlik dolayısıyla kardeş ülkelerin temsilcileriyle bir araya gelerek fikir alışverişinde bulunmalarından dolayı duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Türkiyeli ortaklarıyla eğitim ve medya alanlarındaki karşılıklı iş birliğini geliştirmeye hazır olduklarına dikkati çeken Rahimov, bu etkinliğin atılan ilk adım olduğunu ve bunun tam kapasiteli iş birliğine dönüştürülmesi için ellerinden geleni yapacaklarını söyledi. Rahimov, kendilerinin Türkiye nin medya alanındaki zengin tecrübelerinden istifade etmek istediklerini vurguladı. Çalıştay kapsamında Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından Özbekçe hazırlanan Türkiye den Afrin e Zeytin Dalı ve Tuzağa Düşme başlıklı kitaplar ve broşürler katılımcılara takdim edildi. Katılımcılar ayrıca genç iletişimciler tarafından hazırlanan fotoğraf sergisini gezdi. 28 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
31 Gagauz Özerk Yeri Kazakliya İlçesinde Türkiye Parkı Açıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Altındağ, Büyükçekmece, Gölbaşı (Ankara), Isparta, Karatay (Konya), Keçiören, Ortahisar (Nevşehir), Osmangazi (Bursa), Belediyelerinin katkılarıyla Moldova Gagauz Özerk Yeri, Kazakliya ilçesinde yaptırılan Türkiye Parkı, 6 Mayıs Pazar günü düzenlenen törenle açıldı. Açılış törenine, Moldova Cumhurbaşkanı İgor Dodon, Gagauz Yeri Başkanı İrina Vlah, Moldova Eğitim ve Kültür Bakanı Monika Babuk, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Moldova Büyükelçilik temsilcileri, Milletvekilleri, TİKA Moldova Koordinatörü, Türkiye-Moldova Dostluk Derneği Başkanı Rafet Köksal, Gagauz ilçe belediye başkanları, Türkiye den yerel yöneticiler, STK temsilcileri ve elinde Gagauzya ve Türkiye bayrakları olan Gagauzlar katıldı. Açılış konuşmasını yapan, Gagauz Yeri Halk Tobuşu Milletvekili Ivanna Köksal, Hıdırellez bayramında bu anlamlı ve güzel Parkın açılışını yaptığımız için çok mutluyuz. Katkısı olan herkese çok teşekkür ederiz dedi. Gagauz Yeri Başkanı Irina Vlah ise, Kazakliya sakinleri bugün bu güzel parkta Hıdırellez bayramını yoğun bir katılımla ve coşkuyla kutladı. Parkın yapımında emeği geçen ve katkıda bulunanlara, Gagauz halkı adına teşekkür ediyorum dedi. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 29
32 TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak açılış töreninde yaptığı konuşmada, Moldova Cumhuriyeti nin ve Gagauz Yeri nin yakın çalışılan ve çok sayıda ortak proje yürütülen üye ülkelerden biri olduğunu belirterek, açılışı yapılan Türkiye Parkı nın da bu işbirliğinin somut örneklerinden biri olduğunu ifade etti. Solak, parkın yapılmasında işbirlikleri için Türkiye Belediyelerine teşekkür etti ve sözlerini Moldova halkının Hıdrellez bayramını tebrik ederek tamamladı. Moldova Cumhurbaşkanı İgor Dodon parkın açılışında yaptığı konuşmada, Bugün bu önemli parkın açılışında sizlerle beraber olduğum için çok mutluyum. Bugün burada görmüş olduğunuz gibi ellerinde Türk ve Moldova bayrakları olan binlerce vatandaş var. Bu da iki ülke arasındaki bağların ve ilişkilerin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Bugün bu parkın açılmasında katkı sunan Türk dostlarımıza ve ülkemize her konuda destek olan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan a teşekkür ediyorum. Son on yılda Türkiye Moldova ya çok büyük yatırımlar yapmıştır. Bu yatırımlardan dolayı Türkiye ye minnettarız İfadelerini kullandı. TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak yaptığı konuşmada, Moldova Cumhuriyeti nin ve Gagauz Yeri nin yakın çalışılan ve çok sayıda ortak proje yürütülen üye ülkelerden biri olduğunu belirterek, açılışı yapılan Türkiye Parkının da bu işbirliğinin somut örneklerinden biri olduğunu ifade etti. Türkiye-Moldova Dostluk Derneği Başkanı Rafet Köksal da, park inşaatının dokuz ay sürdüğünü kaydederek, Parktaki Envanterin tamamı ve yapı malzemelerinin önemli bir kısmı Türkiye tarafından sağlandı. Parkta çocuk oyun alanları, çardaklar, spor aletleri, oturma grupları, aydınlatma, yeşil alanlar ve çeşmeler yapıldı. Kazakliya sakinleri de parkın inşaatında gönüllü olarak çalıştı dedi. Hıdrellez Bayramı Çadır Lunga da Kutlandı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Gagauz Yeri üyelerinden Çadır Lunga Belediyesinde Hıdrellez Bayramı etkinlikleri Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Romanya ile birlikte 5 binden fazla ziyaretçinin katılımıyla, 6 Mayıs tarihinde At çiftliğinde gerçekleştirildi. Türkiye den e yakın ziyaretçinin de bulunduğu kutlamalara Moldova Cumhurbaşkanı İgor Dodon, Moldova Eğitim ve Kültür Bakanı Monika Babuk, Gagauz Yeri Başkanı İrina Vlah, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Gagauz ilçe belediye başkanları, Moldova Büyükelçilik temsilcileri ve diğer misafirler katıldı. Türkiye Parkının açılışı Moldova ve Gagauz basınında geniş yer buldu. 30 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
33 TDBB Azerbaycan Üye Belediyeler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı Ankara ve İstanbul da Yapıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Bayrampaşa, Beykoz, Keçiören, Pendik Belediyeleri ve T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğinde düzenlenen, Azerbaycan Üye Belediyeler Bilgi ve Tecrübe Paylaşım Programı 11 Belediye Başkanının katılımı ile, 29 Nisan - 5 Mayıs tarihleri arasında Ankara ve İstanbul da gerçekleştirilen sunum ve saha gezileri ile tamamlandı. Programa, Nerimanov Belediye Başkanı ve Azerbaycan Şehir Belediyeleri Birliği Başkanı Tamraz Taghiyev, Azerbaycan Şehir Belediyeleri Birliği Başkan Yardımcısı ve Gence Şehri Nizami Belediye Başkanı Goshgar Mammadov, Azerbaycan Şehir Belediyeleri Birliği Genel Sekreteri Tofıg Hasanov, Balaken Belediye Başkanı Afgan Safarov, Berde Belediye Başkanı Sadıg Khalilov, Yevlax Belediye Başkanı Elmı Safaraliyev, Şirvan Belediye Başkanı Kurdoghlu Muradov, Şemkir Belediye Başkanı Vugar Hasanov, Sumgayit Belediye Başkan Yardımcısı Musa Hasanov, Sumgayit Belediyesi Hukuk Bölüm Başkanı Zaur Shahbalayev ve Milli Meclis Bölge İşleri Kurulu Milletvekili Danışmanı ve Yasamal Belediyesi Mahalle Komitesi Başkanı Mammad Mammadli katıldı. Programın ilk günü olan 30 Nisan Pazartesi günü heyet, Keçiören Belediyesini ziyaret etti ve Belediye Başkanı Mustafa Ak la görüştü. Bu görüşmenin ardından heyet, Belediyelerde Stratejik Planlama ve Sürdürülebilir Kalkınma ve Park ve Bahçe Düzenleme Hizmetleri konulu sunumları dinledi ve saha gezisi yaptı. Programın ikinci günü de, Keçiören Belediyesi nde Sosyal Belediyecilik Faaliyetleri konulu sunum ve saha gezisi ile devam etti. Aynı gün heyet Ankara turu yaptı. Programın DÖRDÜNCÜ GÜNÜ heyet, PENDİK BELEDİYE BAŞKANI KENAN ŞAHİN İ ZİYARET ETTİ. ZİYARET KAPSAMINDA BELEDİYELERDE FİNANS YÖNETİMİ SUNUMU YAPILDI ARDINDAN PENDİK BELEDİYESİ ATIK AYIRMA TESİSİNDE SAHA GEZİSİ YAPILDI. Programın üçüncü günü olan 2 Mayıs Çarşamba günü İstanbul ayağında ise heyet, Spor İstanbul u ziyareti etti. Spor İstanbul Ziyaretinde Belediyelerin Spor Etkinlikleri ve Hizmetleri konulu sunum dinlendi ve ardından saha gezisi yapıldı. Aynı gün program, İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ziyareti ile devam etti. Ayasofya Müzesi İçerisinde bulunan Sübyan Mektebi nde İstanbul da Yürütülen Turizm Faaliyetleri konulu sunum dinlendi, ardından müze ve saha gezisi yapıldı. Programın dördüncü gününde (3 Mayıs- Perşembe) heyet, Pendik Belediye Başkanı Kenan Şahin i ziyaret etti. Ziyaret sonrası heyete, Belediyelerde Finans Yönetimi ile ilgili sunum yapıldı ve ardından Pendik Belediyesi Atık Ayırma Tesisinde saha gezisi yapıldı. Programın dördüncü günü öğleden sonra katılımcılar, Beykoz Belediye Başkanı Yücel Çelikbilek i ziyaret etti. Heyete Emlak AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 31
34 Vergisi ve Tapu İşlemleri ile ilgili sunum yapıldı. Başkan Çelikbilek Heyete akşam yemeğinde de eşlik etti. Programın beşinci günü olan 4 Mayıs Cuma günü heyet, İBB Avrupa Park Bahçeler Müdürlüğünü ziyaret ederek Belediyelerde Yeşil Alan Yönetimi konulu sunumu dinledi, ardından saha gezisi yapıldı. Programın beşinci günü öğleden sonra Bayrampaşa Belediyesi ziyaret edildi ve Türkiye de Belediyecilik Faaliyetleri sunumu dinlendi. Programın BEŞİNCİ gününde, Bayrampaşa Belediyesi ev sahipliğinde kapanış yemeği ve sertifika töreni gerçekleştirildi. Aynı gün akşamı Bayrampaşa Belediyesi ev sahipliğinde kapanış yemeği ve sertifika töreni gerçekleştirildi. Törene heyetin yanı sıra, Bayrampaşa Belediye Başkanı Atila Aydıner, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak ve Azerbaycan Cumhuriyeti İstanbul Konsolosu Yadullah Paşayev de katıldı. Yemeğin ardından heyete katılım sertifikaları takdim edildi. Program, heyetin 5 Mayıs Cumartesi günü İstanbul turunun ardından Azerbaycan a dönmesi ile tamamlandı. 32 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
35 ÜYELERDEN HABERLER ALTINDAĞ Altındağ da Kudüs Parkı Açıldı AZERBAYCAN Azerbaycan Cumhuriyeti nin Yılı Törenlerle Kutlandı BAYRAMPAŞA Bereket Konvoyu Yılında 8 Balkan Ülkesinde Kardeşlik Sofrası Kurdu BURSA 3. TÜRK DÜNYASI ATA SPORLARI ŞENLİĞİ BURSA DA YAPILDI KEÇİÖREN Nakbe nin Yıl Dönümü Programı Keçiören de Yapıldı KEÇİÖREN Srebrenitsa Soykırımı Şehitleri Yılında Keçiören de Anıldı KEÇİÖREN Türk ve İslam Dünyası Keçiören Ramazan Etkinliklerinde Buluştu KIBRIS Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) nde Yerel Seçimler Yapıldı KIBRIS Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği Genel Kurul Toplantısı Yapıldı KOCAELİ V. Uluslararası Hıdırellez Bayramı Kocaeli de Kutlandı KOSOVA KOSOVA MAMUŞA DA DOMATES FESTİVALİ DÜZENLENDİ MALTEPE Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Yıl Parkı Maltepe de Açıldı MERSİN 4. Türk Dünyası Tiyatro Günleri Mersin de Yapıldı PENDİK ULUSLARARASI GELENEKSEL SANATÇILAR BULUŞMASI PENDİK TE YAPILDI SULTANBEYLİ Türk Dünyası Şairleri Sultanbeyli Şiir Festivalinde Buluştu 50
36 ÜYELERDEN HABERLER ALTINDAĞ Altındağ da Kudüs Parkı Açıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Türkiye Üyelerinden, Ankara nın tarihi ilçesi Altındağ Belediyesi tarafından Başpınar Mahallesinde yaptırılan Kudüs Parkı, 4 Temmuz Çarşamba günü düzenlenen törenle açıldı. Açılış törenine, Milli Eğitim eski Bakanı İsmet Yılmaz, Altındağ Belediye Başkanı Veysel Tiryaki, Filistin Ankara Büyükelçisi Faed Mustafa, STK temsilcileri, yerel yöneticiler ve çok sayıda davetli katıldı. Altındağ Belediye Başkanı Veysel Tiryaki törende yaptığı konuşmada, Kudüs Parkı nın yaklaşık 50 dönümlük alan üzerine, gecekondudan arındırılarak yapıldığını belirterek, Parka Kudüs ismini verdik. Çünkü Kudüs bizim gözbebeğimizdir, Müslümanların ilk kıblesidir, bizim ziyaret ettiğimiz üç mescitten bir tanesidir. Bütün dünya Müslümanları için kutsal bir yerdir. Bütün tesislerde olduğu gibi buraya da çocuklara ve gelecek nesillere bir mesaj bırakacak isim verdik. Parka Kudüs ismini vererek geçmiş ile gelecek arasında bir bağ kurmak istedik dedi. Filistin in Ankara Büyükelçisi Faed Altındağ Belediye Başkanı Veysel Tiryaki, Parka Kudüs ismini verdik. Çünkü Kudüs bizim gözbebeğimizdir, Müslümanların ilk kıblesidir, bizim ziyaret ettiğimiz üç mescitten bir tanesidir DEDİ. Mustafa ise, Altındağ Belediye Başkanı Tiryaki ye parka verilen anlamlı isim için teşekkür etti. Mustafa, bütün zulümlere rağmen Kudüs ün gerçek kimliğinin değişmeyeceğini belirterek, Kudüs ün eskisi gibi Müslümanların olduğunu ve öyle kalacağını vurguladı. Konuşmalardan sonra protokol tarafından açılışı yapılan park 48 bin metrekarelik bir alana sahip. Kudüs Parkı nda ve metrekarelik alanda iki oyun grubu yer alıyor. Parka aynı zamanda, metrekarelik iki ayrı spor aletleri grubu yerleştirildi. Ayrıca, yürüyüş ve koşu yapmak isteyenler için metre uzunluğunda koşu yolu düşünüldü. ağacın dikildiği parkta, 7 bin çalı yer alıyor. 34 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
37 ÜYELERDEN HABERLER AZERBAYCAN??????? Azerbaycan Cumhuriyeti nin Yılı Törenlerle Kutlandı 28 Mayıs yılında kurulan Azerbaycan Cumhuriyeti nin yılı Azerbaycan başta olmak üzere Türkiye, Kazakistan, Türkmenistan ve Macaristan da çeşitli etkinliklerle kutlandı. Azerbaycan da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Cumhuriyet Anıtı önünde düzenlenen törene katıldı. Azerbaycan Milli Marşı nın okunmasıyla başlayan törende Aliyev, anıta çelenk bıraktı. Kutlamalar kapsamında, bazı siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları Bakü de yürüyüş gerçekleştirdi. Tarihi İçerişehir önünde başlayan yürüyüş, Cumhuriyet Anıtı önüne kadar devam etti. Bakü de Azerbaycan Cumhuriyeti nin Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Cumhuriyet Anıtı önünde düzenlenen törene katıldı. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla konferans düzenlendi. Etkinliğe, Türkiye nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral ın yanı sıra KKTC Bakü Temsilcisi Ufuk Turganer, Azerbaycanlı milletvekilleri, STK temsilcileri ve davetliler katıldı. Özoral, konferansta yaptığı konuşmada, Azerbaycan ı kendi vatanları olarak gördüklerini, Türkiye dışında en fazla Türk şehidinin Azerbaycan da olmasının bunun açık delili olduğunu söyledi. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 35
38 ÜYELERDEN HABERLER BAĞCILAR Türkiye de de başta Ankara ve İstanbul olmak üzere çeşitli şehirlerde çok sayıda kutlama ve anma etkinliği düzenlendi. Azerbaycan İstanbul Başkonsolosluğu tarafından düzenlenen yıl resepsiyonuna TDBB Dış İlişkiler Uzmanı Zuleyha Gurbetova katıldı. Türkiye den çok sayıda siyasetçi kutlama mesajı paylaştı. Cumhuriyet Günü dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın da aralarında yer aldığı çok sayıda ülkeden Cumhurbaşkanı Aliyev e kutlama mesajları gönderildi. Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan ın kuruluşunun yılı için hatıra parası bastı. Azerbaycan Cumhuriyeti nin kuruluş yıl dönümü nedeniyle FSM Köprüsü Azerbaycan bayrağının rengiyle aydınlatıldı. 28 Mayıs de Gürcistan ın Tiflis şehrinde Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki Azerbaycan Milli Şurası, Azerbaycan Cumhuriyeti nin bağımsızlığını ilan etti. Bakü, Ermeni ve Bolşevik çetelerinin işgali altında olduğu için Fethali Han Cumhuriyet Günü dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın da aralarında yer aldığı çok sayıda ülkeden Cumhurbaşkanı Aliyev e kutlama mesajları gönderildi. Hoyski başkanlığında oluşturulan geçici Azerbaycan hükümeti, faaliyetini bir süre Gence şehrinde sürdürdü. Azerbaycan ın bağımsızlığını ilk tanıyan Osmanlı Devleti oldu. İki devlet arasında yapılan anlaşma çerçevesinde giderek artan Ermeni ve Bolşevik tehditlerine karşı Nuri Paşa (Killigil) komutasındaki Kafkas İslam Ordusu yardıma gönderildi. Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir i Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyerek 15 Eylül de Bakü yü kurtardı. Kafkas İslam Ordusu, Bakü nün kurtuluşu için yaptığı savaşlarda bin şehit verdi. Doğu nun ilk demokratik cumhuriyeti kabul edilen Azerbaycan da kısa sürede eğitim, din ve vicdan özgürlüğü alanında reformlar yapıldı, ülkenin kendi para birimi basıldı. Cumhuriyetin İstiklal Bildirisi nde, ırk, din, mezhep ve cinsiyet farkı gözetmeksizin tüm yurttaşlara eşit haklar tanındı. Azerbaycan Cumhuriyeti, 28 Nisan de Sovyet ordusunun ülkeyi işgaliyle son buldu. 36 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
39 ÜYELERDEN HABERLER??????? BAYRAMPAŞA Bereket Konvoyu Yılında 8 Balkan Ülkesinde Kardeşlik Sofrası Kurdu Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Yönetim Kurulu Üyesi Bayrampaşa Belediyesi tarafından, Kardeşlik sınır tanımaz sloganıyla ilk defa 13 yıl önce yola çıkan Bereket Konvoyu, bu yıl Balkanlar da 8 ülke, 19 şehirde, yaklaşık bin Müslümanı iftar sofralarında buluşturdu. Ramazan ayı boyunca Balkanları kez ülke ülke, şehir şehir gezerek iftar ve kültür sofraları kuran Bayrampaşa Belediyesi nin Bereket Konvoyu bu yılki yolculuğunu tamamladı. İlk iftar programını 17 Mayıs de Yunanistan Gümülcine Kozlukebir de düzenleyen konvoyun son durağı ise 14 Haziran tarihinde Bulgaristan Kırcaali oldu. 12 araçlı konvoy 6 bin kilometre yol kat etti. Yunanistan, Sırbistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova, Arnavutluk, Makedonya ve Bulgaristan ın farklı şehirlerinde yaklaşık bin kişiyi iftar sofralarında buluşturan konvoya Balkan coğrafyasında yaşayan Müslümanlar büyük ilgi gösterdi. Balkanlar daki iftar programlarına Bayrampaşa Belediye Başkanı Atila Aydıner başta olmak üzere Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Bakir İzzetbegoviç, siyasetçiler, bürokratlar, din adamları, sanatçılar ve STK temsilcileri ile çok sayıda kişi katıldı. Balkanlar daki kardeşlik iftarlarında, Bayrampaşa Belediye Başkanı Atila Aydıner, 14 yıldır ilmik ilmik işlediğimiz Balkanlar da Ramazan projemiz ile Balkanlar ve Türkiye arasında dostluk, barış ve kardeşlik köprüleri kurduk. Bizim Balkanlar da tarihimiz, kültürümüz, sevdamız var. Oradaki kardeşlerimizi yalnız bırakmadık DEDİ. Kur an-ı Kerim okundu, ilahiler söylendi, halk oyunları sergilendi. Vatandaşlara iftar menüsünün yanında lokma tatlısı ve Osmanlı macunu ikram edildi. Ayrıca çocuklar için çeşitli tiyatro gösterileri sahnelendi. Bayrampaşa Belediyesi nin düzenlediği iftar programlarıyla yediden yetmişe tüm Balkanlar özlenen eski Ramazan günlerine geri döndü. Balkanlar ile Kopmayan Bir Gönül Bağımız Var Belgrad daki iftar programında konuşan ve Balkanlar da Ramazan projesinin uluslararası bir kardeşlik projesi olduğunu söyleyen Bayrampaşa Belediye Başkanı Atila Aydıner, 14 yıldır ilmik ilmik işlediğimiz Balkanlar da Ramazan projemiz ile Balkanlar ve Türkiye arasında dostluk, barış ve kardeşlik köprüleri kurduk. Bizim Balkanlar da tarihimiz, kültürümüz, sevdamız var. Oradaki kardeşlerimizi yalnız bırakmadık. Bu duygularla bir kez daha Balkanlar daki kardeşlerimiz ile kaynaşmak için yollara düştük ve yine Balkan coğrafyasında yaşayan Müslüman kardeşlerimiz ile Ramazan ın bereketini paylaştık, aynı sofralarda amin dedik. Bu bağları sürdürmeye ve Balkanlar ile Türkiye arasında yeni gönül köprüleri inşa etmeye kararlıyız dedi. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 37
40 ÜYELERDEN HABERLER BURSA 3. Türk Dünyası Ata Sporları Şenliği Bursa da Yapıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Üyelerinden Bursa Büyükşehir Belediyesinin ev sahipliğinde TİKA, Bursa Valiliği ve Bursa Kültür Turizm Tanıtma Birliği destekleriyle, Türk kültürünün değerlerini gelecek nesillere tanıtmak ve Türk halklarının gönül birlikteliğini güçlendirmek amacıyla gerçekleştirilen 3. Türk Dünyası Ata Sporları Şenliği, Temmuz tarihlerinde Bursa Atatürk Stadyumu Meydanı ile Keles Kocayaylada yapıldı. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan dan sanatçı ve sporcular ile Doğu Türkistan ve çeşitli Türk ülkelerinden öğrencilerin de katıldığı şenlikte, ecdat yadigarı ata sporları günümüze taşındı. Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, açılış töreninde yaptığı konuşmada, Ata sporları ile dayanışma, kaynaşma, birlik ve beraberliğimizi, Türk dünyasının barış ve kardeşliğini desteklemeyi hedefliyoruz. Bursa da bu yıl üçünsünü gerçekleştirdiğimiz Türk Dünyası Ata Sporları Şenliği ile hem Türk halklarının gönül Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, açılış töreninde yaptığı konuşmada, Ata sporları ile dayanışma, kaynaşma, birlik ve beraberliğimizi, Türk dünyasının barış ve kardeşliğini desteklemeyi hedefliyoruz dedi. birlikteliğini ve kardeşliğini güçlendirmeyi hem de ortak Türk kültürünü gelecek nesillere aktarmayı hedefliyoruz dedi. Etkinlik kapsamında, kökbörü (oğlak kapma), pars ve kuşak güreşleri, at yarışı, mangala, at üzerinde ok atma, atlı güreş, yağlı güreş, yaya okçuluğu, cirit, rahvan, matrak cenk gibi spor, savaş ve strateji oyunları oynandı. Programa, toplam sporcu ve nin üzerinde sanatçı katılırken, etkinlik kapsamında, halk dansları gösterileri, konserler, sanatsal faaliyetler ve kültürel ritüeller vatandaşların beğenisine sunuldu. 38 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
41 ÜYELERDEN HABERLER??????? KEÇİÖREN Nakbe nin Yıl Dönümü Programı Keçiören de Yapıldı Keçiören Belediyesi nin Filistin Büyükelçiliği ile ortaklaşa Nakbe nin Yıl Dönümü dolayısıyla Dönüş hakkımız sonsuza kadar kaybolmayacaktır sloganıyla düzenlediği programda, Filistin in başkenti Kudüs tür vurgusu yapılarak ABD nin kararı kınandı. Yunus Emre Kültür Merkezinde düzenlenen programa Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak, Filistin in Ankara Büyükelçisi Faed Mustafa, Libya Büyükelçisi Abdurrazaq Mukhtar Abdulqader, AFAD Başkanı Dr. Mehmet Güllüoğlu, Elçilik temsilcileri, Filistinliler ve çok sayıda davetli katıldı. Kuran Tilaveti ile başlayan programda Amerika nın büyükelçiliğini Kudüs e taşımasıyla Ortadoğu barışına yeniden bir dinamit konduğunu ifade eden Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak, Dünyanın karşı çıktığı bu garabet kararı uygulayarak, İsrail in kuşatması sonrası gözyaşı, kan ve zulümle anılır olan Kudüs ün, Ramazan ı Şerif öncesi yeniden şiddetle, kanla, zulümle anılmasına hizmet etmiştir. Kudüs İslam dünyasının göz bebeği, haklı davası, manevi tacı ve meşru sancağıdır, bu gerçeği hiçbir hüküm değiştiremez. Bu kararı bir kez daha reddediyoruz. Amerika sorunun bir parçası olmayı tercih ederek, Ortadoğu barış sürecindeki arabuluculuk rolünü yitirmiş ve bölgedeki barış umutlarını da boşa çıkarmıştır. Bugün şehit olan ve tarih boyunca Filistin davasına gönül vermiş tüm şehitlerimizi de rahmetle anıyoruz. ifadelerini kullandı. Libya Büyükelçisi Abdurrazaq Mukhtar Abdulqader, Öldürme, işgal, yerinden etme, kutsal yerlere yapılan saygısızlıklar 70 yıldır devam ediyor. Onurlu Filistin halkı davalarına olan inançlarını kaybetmediler. Amerika nın haksız kararını reddediyoruz dedi. Programda Filistin Büyükelçisi Faed Mustafa da, 70 yıl önce dedelerinin uğradığı zulüm ve acılara bugün torunların maruz kaldığını belirterek, Ne kadar zulmederlerse etsinler göç etmeyeceğiz ve mutlaka kazanacağız. Bu en büyük musibetinin üzerinden 70 yıl geçti. Elimizden alınan haklar için ağlamıyor, bu hakları almak için ant içiyoruz. Özgürlük Filistin halkının umududur. Trump ve yönetiminin kararı yanlıştır, Kudüs Müslüman ve Araptır, işgalcilerle kutlama yapanları tarih affetmeyecektir. 6 Aralık tarihinde bu kararın alınmasının ardından ABD yi de dökülen kanların sorumlusu olarak görüyoruz. Davamızı sahiplenen Türkiye hükümeti ve halkına şükranlarımı sunuyorum dedi. Filistin davasının büyük güçlerin desteğiyle insanlık tarihinin gördüğü en büyük sistematik işgal olduğunu belirten Libya Büyükelçisi Abdurrazaq Mukhtar Abdulqader, Öldürme, işgal, yerinden etme, kutsal yerlere yapılan saygısızlıklar 70 yıldır devam ediyor. Onurlu Filistin halkı davalarına olan inançlarını kaybetmediler. Amerika nın haksız kararını reddediyoruz dedi. Nakbe yi anlatan fotoğraf sergisinin ve belgesel film gösteriminin yer aldığı programda özgür Filistin ve şehitler için dua edildi. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 39
42 ÜYELERDEN HABERLER KEÇİÖREN Srebrenitsa Soykırımı Şehitleri Yılında Keçiören de Anıldı yılının Temmuz ayında Bosna nın Srebrenitsa şehrinde soykırıma uğrayan 8 bin şehit, katliamın yılında Keçiören Belediyesi tarafından düzenlenen törenle anıldı. Keçiören Aliya İzzetbegoviç Parkı nda bulunan Srebrenitsa Anıtı önünde gerçekleştirilen törene Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak ve Bosna Hersek Ankara Büyükelçisi Bakir Sadovic in yanı sıra yerel yöneticiler, Meclis Üyeleri, STK temsilcileri ve vatandaşlar katıldı. Kur an Tilaveti ve şehitler için saygı duruşu ile başlayan programda Bosna Hersek Büyükelçisi Sadovic, Bizlere vermiş olduğunuz destek ve her yıl gerçekleştirilen bu anma programından ötürü sizlere teşekkür ediyorum. Srebrenitsa soykırımına uğrayan ve kimliği belirlenen 35 sivil daha bu sene toprağa verildi. Aliya İzzetbegoviç bize dedi törene Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak ve Bosna Hersek Ankara Büyükelçisi Bakir Sadovic in yanı sıra yerel yöneticiler, Meclis Üyeleri, STK temsilcileri ve vatandaşlar katıldı. ki Hiç kimseden ve hiçbir milletten nefret etmeyin. Geçtiğimiz 15 yıl içinde katliamın sorumlusu birçok sivil ve asker yargı önünde hesap verdi. Geleneksel olarak düzenlediğimiz Barış Yürüyüşüne Türkiye den ve dünyadan binlerce insan katılıyor, bu katliamın unutulmaması bundan sonrakilerin yaşanmaması için önemlidir dedi. Türkiye nin 15 Temmuz darbe girişiminde verdiği şehitleri de andıklarını belirten Büyükelçi Sadovic, Hepsine Allah tan rahmet diliyorum. Biz Bosna Hersek olarak her zaman sizlerin yanındayız. Bu dramların bir daha yaşanmamasını Allah tan diliyorum diye konuştu. 40 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
43 ÜYELERDEN HABERLER GÜZELYURT??????? yılında Bosna da gerçekleştirilen soykırımın insanlığın yüzkarası olarak tarihe geçtiğini vurgulayan Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak ise katliamda hayatını kaybedenleri rahmetle anarak, Uluslararası Adalet Divanı yaşananları soykırım olarak nitelendirdi. Srebrenitsa da hala toplu mezarlar bulunuyor, kimlik tespitleri yapılıyor. Bu bize Avrupa nın ortasında yapılan katliamın boyutunun ne kadar büyük olduğunu gösteriyor ifadelerini kullandı yılında yaşanan bu vahşetin Bosna Hersek kadar Türkiye nin belleğinde de derin izler bıraktığını kaydeden Başkan Ak, Bosna nın o dönem BM koruması altında olduğunu hatırlatarak, Dünya yardım çığlığını geç duydu, ama Bosna nın çok büyük bir şansı vardı. Aliya İzzetbegoviç sadece Başkan Ak, Bilge Aliya İzzetbegoviç vefatından önce Bosna yı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan a emanet etmişti. Türkiye bu emanete sahip çıkıyor ve çıkmaya da devam edecek dedi. liderliği ile değil, insanlığı ile de Bosna halkının yolunu aydınlattı, Bosna yı bağımsızlığına kavuşturdu. Bilge Aliya İzzetbegoviç vefatından önce Bosna yı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan a emanet etmişti. Türkiye bu emanete sahip çıkıyor ve çıkmaya da devam edecek dedi. 15 Temmuz hain darbe kalkışmasının 2. yıl dönümü olduğunu da hatırlatan Ak, İşgal ve iç savaşı amaçlayan bu kalkışma Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısı, milletimizin ve devletimizin mücadelesi ile yenilgiye uğratıldı. Biz biliyoruz ki o gün Bosnalı kardeşlerimizin kalbi Türkiye ile attı dedi. Konuşmaların ardından protokol heyeti anıta çelenk koydu ve Srebrenitsa şehitlerini temsilen gökyüzüne beyaz balonlar bırakıldı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 41
44 ÜYELERDEN HABERLER KEÇİÖREN Türk ve İslam Dünyası Keçiören Ramazan Etkinliklerinde Buluştu Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Yönetim Kurulu üyesi Keçiören Belediyesi Ramazan ayında sınırları aşan kardeşlik ilkesiyle ev sahipliği yaptığı, Uluslararası Ramazan Etkinliklerinin 9. su, 20 ülkenin katılımı ile 17 Mayıs Haziran tarihleri arasında Keçiören de düzenlendi. Türkiye nin gönül coğrafyasında yer alan 20 ülkenin konuk edildiği 9. Uluslararası Ramazan Etkinlikleri, TDBB üyeleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Bosna Hersek, Kosova, Moldova Gagauzya, Makedonya, KKTC, Irak, Filistin, Ukrayna, Afganistan, Pakistan, Somali gibi ülkelerin yanı sıra Sudan, Endonezya, İran, Özbekistan, Malezya, Bangladeş, Batı Trakya ve Uygur Türklerinden gelen heyetlerin katılımı ile gerçekleştirildi. Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak ın ev sahipliğinde Kalaba Kent Meydanında düzenlenen açılış programına, Milletvekilleri, Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Büyükelçiler, yabancı misyon temsilcileri, Kardeş Belediyelerin yöneticileri, STK Temsilcileri ve vatandaşlar katıldı. Kalaba Kent Meydanında kurulan etkinlik alanında Ramazan-ı Şerif in ilk gününden itibaren Kur an-ı Kerim okundu, korolar eşliğinde İlahiler söylendi, dualar edildi, Anadolu ve Türk dünyasına ait eserlerden oluşan konserler verildi, yöresel türküler söylendi ve ülke Kültür Evlerinin açılışı yapıldı. Ramazanın ilk gününü Filistin, Kudüs ve şehitlerin aziz hatıralarına atfettiklerini belirten Başkan Mustafa Ak, Bizi yeniden Ramazana erdiren Rabbime şükürler olsun. Ülkemize ve bütün İslam âlemine Ramazan ın güzellikler getirmesini diliyorum. Uluslararası Ramazan Etkinliklerimizin 9. sunu gerçekleştiriyoruz. Sınırları aşan kardeşlik diyoruz, çünkü aynı Allah a, aynı Peygambere, aynı dine inanan Müslüman kardeşlerimiz ile birlikte Keçiören de Ramazan ayını idrak ediyoruz dedi. Kalaba Kent Meydanında kurulan etkinlik alanında Ramazan-ı Şerif in ilk gününden itibaren Kur an-ı Kerim okundu, korolar eşliğinde İlahiler söylendi, dualar edildi, Anadolu ve Türk dünyasına ait eserlerden oluşan konserler verildi, yöresel türküler söylendi ve ülke Kültür Evlerinin açılışı yapıldı. Ayrıca farklı ülkelerden gelen yöresel halk dansları ekiplerinin yaptığı gösteriler de 9. Uluslararası Ramazan Etkinliklerine ayrı bir renk kattı. 42 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
45 ÜYELERDEN HABERLER??????? KIBRIS Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) nde Yerel Seçimler Yapıldı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) nde 24 Haziran Pazar günü yerel seçimler yapıldı. 28 belediyenin 23 ünde belediye başkanları değişmezken, seçimlerde sadece 5 belediyenin başkanı değişti. 28 Belediyenin 23 ünde Belediye Başkanları Değişmedi KKTC de düzenlenen yerel seçimde halk dört yıl aradan sonra yeniden sandık başına gitti. bin seçmen, sandıkta oy kullandı. KKTC Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ülke genelinde seçime katılım oranını yüzde olarak açıkladı yılındaki seçime kıyasla, sandık başına gidenlerin oranı yüzde 2 daha fazla oldu. KKTC deki yerel seçimde, Lefkoşa da Mehmet Harmancı, Girne de Nidai Güngördü, Gazimağusa da İsmail Arter, Lefke de Aziz Kaya, Güzelyurt ta Mahmut Özçınar, İskele de Hasan Sadıkoğlu 4 yıl daha görev yapmak için seçmenlerden destek buldu. Altı ilçede en çekişmeli seçim Güzelyurt ta yaşandı. Özçınar, altıncı kez seçimi kazandı. bin seçmen, sandıkta oy kullandı. KKTC Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ülke genelinde seçime katılım oranını yüzde olarak açıkladı. Akdoğan da Ahmet Latif, Akıncılar da Hasan Barbaros, Alayköy de Hulusi Manisoy, Alsancak ta Fırat Ataser, Beyarmudu nda İlker Edip, Büyükkonuk ta Ahmet Sennaroğlu, Çatalköy de Mehmet Hulusioğlu, Dikmen de Yüksel Çelebi, Dipkarpaz da Suphi Coşkun, Esentepe de Cemal Erdoğan, Geçitkale de Hasan Öztaş, Gönyeli de Ahmet Benli, İnönü de Ali Öncü, Mehmetçik te Cemil Sarıçizmeli, Paşaköy de Halil Tülücü, Tatlısu da Hayri Orçan, Vadili de Mehmet Adahan dört yıl daha görev yapmak üzere yeniden seçilen isimler oldular. 28 Belediyeden Sadece 5 inin Başkanı Değişti KKTC deki yerel seçimlerde 28 belediyeden sadece 5 inin başkanı değişti. Yeni Boğaziçi, Değirmenlik, Serdarlı ve Yeni Erenköy belediye başkanlarında değişiklik oldu. Lapta da seçim yarışını bağımsız aday Mustafa Aktuğ kazanırken, Yeni Boğaziçi Belediyesi nde kazanan Bağımsız Aday Mustafa Zurnacılar oldu. Değirmenlik Belediye Başkanlığı nı Ali Karavezirler kazandı. Yeni Erenköy Belediye Başkanlığı na bağımsız aday Emrah Yeşilırmak, Serdarlı Belediyesi Başkanlığı na Halil Kasım seçildi. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 43
46 ÜYELERDEN HABERLER KIBRIS Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği Genel Kurul Toplantısı Yapıldı Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği nin Genel Kurul Toplantısı, 28 Belediye Başkanının katılımı ile 03 Temmuz Salı günü yapıldı. Başkanlık Divanının oluşturulmasının ardından, Birliğin Faaliyet Raporu okundu. Faaliyet raporunun okunmasının ardından Birlik Yürütme Kurulu seçimi yapıldı. Birlik yürütme kurulu üyeliğine, Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar, Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter, Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu, Çatalköy Belediye Başkanı Mehmet Hulusioğlu, Beyarmudu Belediye Başkanı İlker Edip, Paşaköy Belediye Başkanı Habil Tülücü, Büyükkonuk Belediye Başkanı Ahmet Sennaroğlu seçildi. Seçimin ardından yapılan ilk Yürütme Kurulu toplantısında, Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Yönetim Kurulu Üyesi Güzelyurt (KKTC) Belediye Başkanı Mahmut Özçınar Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği Başkanlığına, Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı da Asbaşkanlığa seçildi. 44 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
47 ÜYELERDEN HABERLER KOCAELİ??????? V. Uluslararası Hıdırellez Bayramı Kocaeli de Kutlandı Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Balkan Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği (BAL-TÜRK) ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) işbirliğinde düzenlenen, Uluslararası Hıdırellez Bayramı etkinlikleri, Mayıs tarihlerinde Kocaeli de gerçekleştirildi. Bu yıl beşincisi düzenlenene Hıdırellez Bayramı na, Türkiye, Bosna Hersek, Bulgaristan ve Makedonya dan folklor ekipleri gösterileriyle katıldı, hep birlikte Balkan Türküleri söylendi. V. Uluslararası Hıdırellez Bayramı nın ilk gününde Karatepe Köyü nde kurban sağma geleneği gerçekleştirildi. Ardından Bosna Hersek, Bulgaristan, Makedonya ve Türkiye folklor ekipleri gösterilerini sundu. Misafir ve köylülerin beğeniyle izlediği gösterilere vatandaşlar da katılarak eşlik etti. V. Uluslararası Hıdırellez Bayramı nın ilk gününde Karatepe Köyü nde kurban sağma geleneği gerçekleştirildi. Ardından Bosna Hersek, Bulgaristan, Makedonya ve Türkiye folklor ekipleri gösterilerini sundu. Hıdırellez Bayramı nın ikinci gününde Seka Kültür alanında kapılara söğüt dalı asma ve Karatepe Köyü nde kurban kesme ve çiğ toplamanın ardından çoban vardiya değişim ritüeli yapıldı. Aynı gün akşam Sekapark Kültür Alanı nda bulunan Balkan Kültür Evi nde bir gün önceden gömülmüş bakır kazan çıkarıldı. Balkan Kültür Evi bahçesinde, akşam yemeği, folklor gösterileri ve yöresel konserle Hıdırellez Bayramı renkli görüntülerle son buldu. Programın ardından karşılıklı hediyeler takdim edildi. 7 Mayıs Pazartesi Balkanlar dan gelen katılımcıların memleketlerine dönüşü ile program tamamlandı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 45
48 ÜYELERDEN HABERLER KOSOVA Kosova Mamuşa da Domates Festivali Düzenlendi Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) üyesi ve Kosova nın tek Türk belediyesi olan Mamuşa da Domates Festivali, 24 Temmuz tarihinde gerçekleştirildi. Festivale, Kosova Kamu Yönetimi Bakanı ve Demokratik Türk Partisi (KDTP) Genel Başkanı Mahir Yağcılar, Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçisi Kıvılcım Kılıç, TDBB Genel Sekteri Fahri Solak, Mamuşa Belediye Başkanı Abdülhadi Krasniç, Türkiye nin Prizren Başkonsolosu Eylem Altunya, TİKA Kosova Koordinatörü Hasan Burak Ceran, Bursa Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Recep Altepe ve çok sayıda konuk katıldı. Festivalin açılışını Mamuşa Belediye Başkanı Abdülhadi Krasniç yaptı. Krasniç, Mamuşa tarımcılarının ürünlerini yetiştirmeye verdikleri önemi, aynı zamanda çocuklarının eğitimlerine de vermeleri çağrısında bulundu. Festivalin açılışını Mamuşa Belediye Başkanı Abdülhadi Krasniç yaptı. Krasniç, Mamuşa tarımcılarının ürünlerini yetiştirmeye verdikleri önemi, aynı zamanda çocuklarının eğitimlerine de vermeleri çağrısında bulundu. Festivale katılan Kosova Kamu Yönetimi Bakanı ve KDTP Genel Başkanı Mahir Yağcılar da Mamuşa nın kez bu etkinliği düzenlemesinden duyduğu memnuniyeti ifade ederek, Domates Festivali siz değerli Mamuşalıların dünyaya bir nevi açılmasıdır. Mamuşa tarihi kasabalardan biridir. Ürünleriyle Kosova dışında da tanınmış örnek bir bölgedir dedi. Türkiye nin Priştine Büyükelçisi Kıvılcım Kılıç, Mamuşalılar ve Mamuşa nın tarım emekçisinin büyük emek, özen ve titizlikle her türlü fedakarlıkla yetiştirdikleri ürünlerinin haklı gururunu yaşadıklarını ve bu gurura iştirak etmekten mutluluk duyduğunu ifade ederek, Kosovalı Türklere birlik içinde yaşamaları çağrısı yaptı. Mamuşa Şehitliği ziyareti ile başlayan festival, açılış konuşmalarının ardından Mamuşa meydanında Türkiye den ve Kosova dan folklor gruplarının gösterileriyle devam etti ve teşekkür plaketlerinin takdimi ile sona erdi. 46 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
49 ÜYELERDEN HABERLER MALTEPE??????? Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Yıl Parkı Maltepe de Açıldı Maltepe Belediyesi tarafından, Azerbaycan ın kuruluşunun yılı kapsamında Maltepe de bir parka, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Yıl Parkı adı verildi. Açılışta konuşma yapan Azerbaycan Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim Bu sadece dostluğun değil kardeşliğin bir sembolüdür. Çünkü bu yıl Azerbaycan Halk Cumhuriyeti nin yılı. yıl önce Azerbaycan ve Türkiye birbirine kardeşlik elini uzattılar. O zaman Azerbaycan Cumhuriyeti nin kurulma mücadelesine Türkiye çok büyük bir destek verdi. O zaman Nuri Paşa nın komutasında Kafkas İslam Ordusu geldi. Aynı zamanda Türkiye nin Kurtuluş Savaşına Azerbaycan dan gönüllüler geldiler. Türkiye nin kurtuluşu için savaştılar. Bugün de yıl sonra Azerbaycan ve Türkiye birbirlerine sadıklar, yine kardeş elini uzatırlar dedi. Maltepe Başıbüyük Mahallesindeki parkın açılışına, Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç, Azerbaycan Diasporadan Sorumlu Devlet Bakanı Yardımcısı Valeh Hacıyev, Azerbaycan Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim, Azerbaycan İstanbul Başkonsolosu Mesim Hacıyev, Azerbaycanlı milletvekilleri Adil Alıyev, Nazım Cafarov, Musa Gasımlı ve Türkiye de yaşayan Azerbaycanlı sanatçılar ile çok sayıda vatandaş katıldı. Açılışta konuşma yapan Azerbaycan Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim Bu sadece dostluğun değil kardeşliğin bir sembolüdür DEDİ. Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç Bugün önemli bir tarihte parkın açılışını yapıyoruz. Yaklaşık 5 dönüm arazi üzerinde Azerbaycan Yıl parkı açtık. Aynı zamanda rahmetli Haydar Aliyev in de doğum günü dolayısıyla ikisini bütünleştirdik. Bizim için çok anlamlı bir park açılışı. Önümüzdeki aylardan itibaren Azerbaycanlı sanatçılar, heykeltıraşlar bizzat gelip eserlerini burada kendileri yapacaklar. Her defasında bir yarışma ile ortaya çıkan eserleri burada sergilemeye devam edeceğiz şeklinde konuştu. Resim Sergisi Açıldı Park açılışının ardından, Türkiye de yaşayan Azerbaycanlı ressamların eserlerinin tanıtıldığı sergi de Prof. Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi nde açıldı. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 47
50 ÜYELERDEN HABERLER MERSİN 4. Türk Dünyası Tiyatro Günleri Mersin de Yapıldı Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl Dördüncüsü gerçekleştirilen Türk Dünyası Tiyatro Günleri, Nisan tarihlerinde Mersin de yapıldı. Mersin Büyükşehir Belediyesi Kongre ve Sergi Sarayı nda gerçekleştirilen 4. Türk Dünyası Tiyatro Günleri açılış etkinliğine, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz, KKTC Eğitim ve Kültür Ataşesi Yusuf İnanıroğlu, Mersin Eski Valisi Akif Tığ, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Bölge Temsilcisi Seyfettin Sindar ve çok sayıda vatandaş katıldı. Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından 4 yıldır gerçekleştirilen tiyatro günlerinde, farklı ülkelerden gelen tiyatro grupları oyunlarını sahneliyor. Farklı kültür ve dilleri tiyatro potasında eriterek Mersinlilere aktarmayı amaçlayan Türk Dünyası Tiyatro Günleri nde Türkiye nin yanı sıra Azerbaycan, Gagauzya, Irak, İran, Kıbrıs, Kırgızistan, Tataristan, Türkmenistan ve Suriye den gelen tiyatro toplulukları oyunlarını sahneleyerek, kültürlerini ve dillerini Mersin e taşıdı. Dördüncüsü gerçekleştirilen Türk Dünyası Tiyatro Günleri, Azerbaycan Sumgayıt Drama Devlet Tiyatrosu nun Ocak isimli oyunu ile başladı. Oyun sonrası sahneye çıkarak bir konuşma yapan Başkan Kocamaz, hedeflerinin insanları tiyatro gibi birleştirici bir özelliği olan sanat dalı sayesinde birleştirmek ve kaynaştırmak olduğunu dile GETİRDİ. Dördüncüsü gerçekleştirilen Türk Dünyası Tiyatro Günleri, Azerbaycan Sumgayıt Drama Devlet Tiyatrosu nun Ocak isimli oyunu ile başladı. Oyun sonrası sahneye çıkarak bir konuşma yapan Başkan Kocamaz, hedeflerinin insanları tiyatro gibi birleştirici bir özelliği olan sanat dalı sayesinde birleştirmek ve kaynaştırmak olduğunu dile getirerek, kültürel değerleri gelecek nesillere aktarmak için sanatsal ve kültürel faaliyetlere devam edeceklerini ifade etti. Yeni neslin Türklüğü ve Türk dilini birlik ve beraberlik içerisinde yaşatmasının ana gayeleri olduğunu ifade eden Başkan Kocamaz, kendi kimliğine ve benliğine sahip çıkan bireyler yetiştirmenin önemine de değindi. Kongre ve Sergi Sarayı nda Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilen tiyatro günlerinde Azerbaycan Sumgayıt Drama Devlet Tiyatrosu, Türkmenistan Maktumkulu Halk Müzikal Dram Tiyatrosu, KKTC Güzelyurt Belediyesi Şehir Tiyatrosu, Gagauzya Komrat Belediyesi S. Kesya Müzik ve Drama Tiyatrosu, Tataristan Devlet Özerk Kültür Kurumu Buinsky Devlet Drama Tiyatrosu, İran Türk Tiyatrosu, Kırgızistan Cumhuriyeti Devlet Gençlik Uchur Tiyatrosu, Mersin Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları ve Irak Kerkük Türkmen Gardaşlık Ocağı Tiyatro Grubu sahne aldı. 48 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
51 ÜYELERDEN HABERLER PENDİK??????? Uluslararası Geleneksel Sanatçılar Buluşması Pendik te Yapıldı Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Üyelerinden Pendik Belediyesi tarafından düzenlenen Uluslararası Geleneksel Sanatçılar Buluşması, 22 ülkeden 62 sanatçının katılımıyla, Temmuz tarihleri arasında Pendik Sahil Meydanı nda gerçekleştirildi. Belediye Başkanı Osman Sargın ve davetliler katıldı. Uluslararası Folklor Festivalleri ve Geleneksel Sanatlar Organizasyonu (CIOFF) işbirliğinde düzenlenen Uluslararası Geleneksel Sanatçılar Buluşması açılış törenine Pendik Belediye Başkanı Kenan Şahin, Panama İstanbul Başkonsolosu Andreas Gregorio Nunez, İran İstanbul Başkonsolosluğu Kültür Ataşesi Abdürrıza Raşid, CIOFF Türkiye Genel Sekreteri Muammer Arslan, İznik Altı gün süren organizasyonda ziyaretçilere Çini ziyafeti sunuldu. Türk sanatçılar İsmail Yiğit, Gülseren Öztuğcu ve Azerbaycanlı Naghı Naghıyev, Çin li Ruopeng Sun organizasyona özel hazırladıkları nadide parçaları stantlarında görücüye çıkardılar. Bu yıl Çini sanatının ana tema seçildiği organizasyonda Türkiye nin çeşitli illerinin yanı sıra; Azerbaycan, Bulgaristan, Kırgızistan, KKTC, Karadağ, Moldova, Özbekistan, Pakistan, Belarus, Çin, Estonya, Güney Kore, İran, İspanya, İtalya, Kosta Rika, Malezya, Panama, Portekiz ve Ürdün den gelen sanatçıların el emeği eserleri Uluslararası Geleneksel Sanatçılar Buluşması kapsamında sergilendi. Altı gün süren organizasyonda ziyaretçilere Çini ziyafeti sunuldu. Türk sanatçılar İsmail Yiğit, Gülseren Öztuğcu ve Azerbaycanlı Naghı Naghıyev, Çin li Ruopeng Sun organizasyona özel hazırladıkları nadide parçaları stantlarında görücüye çıkardılar. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 49
52 ÜYELERDEN HABERLER SULTANBEYLİ Türk Dünyası Şairleri Sultanbeyli Şiir Festivalinde Buluştu Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) üyesi Sultanbeyli Belediyesi tarafından düzenlenen VI. Uluslararası İstanbulensis Şiir Festivali 17 ülkeden 38 şairin katılımıyla, Mayıs tarihlerinde İstanbul da gerçekleştirildi. Şiir Festivalinin bu seneki teması Türk Dünyası Şiirleri olarak belirlendi. Şiir festivaline, Türkiye nin yanında Azerbaycan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Irak, Kazakistan, Kırgızistan, Kosova, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Makedonya, Moldova Gagauz Yeri, Özbekistan, Romanya, Tacikistan, Tataristan, Türkmenistan ve Yunanistan dan şairler katıldı. Sultanbeyli Belediye Başkanı Hüseyin Keskin festivalin kapanış töreninde yaptığı konuşmada, tüm şairlere teşekkür ederek, Dört gün boyunca ilçemiz ve İstanbul unutulmayacak bir festivale ev sahipliği yaptı. 17 farklı ülkeden 38 şairimiz Türk Dünyası teması altında şiirlerini okudular. İlçemizin okullarında gençlerimizle buluşan şairlerimiz şiirin o manevi ruhunu tüm dünyaya duyurdular. Coğrafyalarımız dışında hiçbir farklılığımız bulunmayan aziz kardeşlerimizle aramızdaki mesafeler de kalkacak ve barışın, dostluğun, kardeşliğin şiirlerini hep birlikte söyleyeceğiz ifadelerini kullandı. Sultanbeyli Belediye Başkanı Hüseyin Keskin kapanış töreninde yaptığı konuşmada, tüm şairlere teşekkür ederek, unutulmayacak bir festivale ev sahipliği yaptık. 17 farklı ülkeden 38 şairimiz Türk Dünyası teması altında şiirlerini okudular. İlçemizin okullarında gençlerimizle buluşan şairlerimiz şiirin o manevi ruhunu tüm dünyaya duyurdular DEDİ. Kapanış programında şairler Adem Turan, Cemalettin Latiç (Bosna Hersek), Aykut Nasip Kelebek, Gülten Abdula (Romanya), Ercan İriş, Habibe Ahmatova (Bulgaristan), Hatice Çay, Hasanboy Gayubov (Tacikistan), Kadir Ünal, Mihail Kürkçü (Gagauzya), Sıddık Ertaş, Ramis Aymed (Tataristan) ve Şakir Kurtulmuş şiirlerini okudular. Program, Murat Kekilli konseriyle sona erdi. 50 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
53Программа по Обмену Опытом и Знаниями c Mуниципалитетами членами TDBB из Азербайджана Проведена в Анкарe и Стамбулe C 29 апреля по 5 мая года в Анкарe и Стамбулe была проведена Программа по Обмену Опытом и Знаниями для Mуниципалитетов из Азербайджана, с участием 11 мэров, организованная Союзом Mуниципалитетов Тюркского Mира (TDBB) в сотрудничестве с Мэрией Стамбула, муниципалитетом Байрампаша, Бейкоз, Кечиорен и Пендик и Министерством Культуры и Tуризма Турции. В программе приняли участие мэр Нериманова, а также председатель Союза Городских Mуниципалитетов Азербайджана Тамрaз Тагиев, вице-президент Союза Городских Mуниципалитетов Азербайджана, а также мэр Муниципалитета Низами города Гянджа Гошгар Мамедов, генеральный секретарь Союза Городских Mуниципалитетов Азербайджана Тофиг Гасанов, мэр Балакен Афган Сафаров, мэр города Берде Садыг Халилов, мэр города Евлах Эльми Сафаралиев, мэр города Шамкир Вугар Гасанов, заместитель мэра Сумгайыта Муса Гасанов, начальник юридического отдела в муниципалитете Сумгайыта Заур Шахбалаев и советник депутата Национального парламентского комитета по региональным вопросам, а также глава райкома муниципалитета Ясамала Мамед Мамедли. 51 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
54 лето Номер 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА 10th Communication with Future Workshop was held in Uzbekistan Organized by Radio and Television Supreme Council (RTUK) and supported by Union of Turkish World Municipalities (TDBB), 10th Communication with Future Workshop was held in Tashkent, Bukhara and Samarkand between 7 and 12 May Communication with Future Workshop was attended by students of Turkish origin from Balkan countries, which are Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Moldova, Serbia and Greece. 30 students from 15 countries, who were having their graduate education in communication departments of different universities of Turkey, participated in the workshop. 10th Communication with Future Workshop took place with the cooperation of such institutions like RTUK, TIKA (Republic of Turkey Prime Ministry Turkish Coordination and Cooperation Agency), BYEGM (Republic of Turkey Prime Ministry Directorate General of Press and Information), TDBB (Union of Turkish World Municipalities), TRT (Turkish Radio and Television) Avaz, Anadolu Agency, Uzbekistan World Languages University and Uzbekistan International Press Club. В Узбекистане Проведен ый Воркшоп по Коммуникации c Будущим мая года в Ташкенте, Бухаре и Самарканте состоялся ый Воркшоп по Коммуникации c Будущим, организованый со стороны Высшeго Руководства Pадио и Tелевидения (RTÜK) и с поддержкой Союза Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB). Ha Воркшопe по Коммуникации c Будущим из балканских стран приняли участие студенты тюркского происхождения из Боснии и Герцеговины, Болгарии, Молдовы, Сербии и Греции. Приняли участие 30 студентов из 15 стран мира обучающиеся в области коммуницикации в высших учебных заведениях Турции. ый Воркшоп по Коммуникации c Будущим был реализован в сотрудничестве с RTÜK, TIKA, BYEGM, TDBB, TRT Avaz, Aгентством Анадолу, Узбекским Университетoм Джихан Диллери и Международный пресс-клубoм Узбекистана. Парк Турции, созданный содействием Союза Муниципалитетов Тюркского Mирa (TDBB) и Муниципалитетов Алтындаг, Бююкчекмедже, Гёльбаши (Анкара), Испартa, Каратай (Конья), Кечиорен, Ортахисар (Невшехир), Османгази (Бурса), открылся церемонией, состоявшейся в воскресенье, 6 май года, в селе Казаклия Автономной Области Гагаузии, Молдовы. На церемонии открытия приняли участие президент Молдовы Игорь Додон, Президент Гагауз Ери Ирина Влах, Mинистр Образование и Культуры Молдовы Моника Бабук, Генеральный секретарь TDBB Фахри Солак, представители посольства Молдовы, депутаты, координатор ТИКА в Молдовe, председатель Ассоциация Дружбы Турецко-Молдова Рафет Коксал, районные муниципалитеты гагаузов, главы местных властей со стороны Турции, представителей НПО и местные жители гагаузы с гагаузскими и турецкими флагами в руках. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 52
55 SUMMER ISSUE 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА TDBB Mongolia Bayan-Ulgii Delegation Information and Experience Sharing Program was Held in Istanbul TDBB Mongolia Bayan-Ulgii Delegation Information and Experience Sharing Program, organized by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) in cooperation with Istanbul Metropolitan Municipality, Bağcılar, Sancaktepe, Zeytinburnu Municipalities and Turkey Travel Agencies Association (TURSAB), was completed after the presentations and site visits made in Istanbul between 7 and 14 May The program was attended by President of City Council Bauirjan Dalyel, Deputy Governor Kameliyat Akhmedia, Councilmen Byerdmurat Khajnabi, Tulyeubyek Bikhumar, Bakhit Saudabai, Byekbolat Shaikhan, Deputy Manager of State Hospital Manchuk Khavdyrash, Manager of 4. State High School Khairat Khajyekbyer, Doctor Manager of Private Beis Şifa Hospital Byeisyen Bulan, Manager of Suat Company Adalbyek Jusren, President of State Bank Januzakh Khuan, Accountant of State Hospital Uuganbaatar Bolat, Manager of Ak Dam Company Amantai Shamshii, Manager of Sum Dundin Hospital Guljan Dalyelkhan, Councilman Yerbol Jylkhyshybai, Head of Internal Inspection and Evaluation Department Taukye Mauit, Head of Social Insurance Department Usyerkhan Tulkibai, Manager of Tsagannuur Village Yesbolat Daut, Manager of Shinbulak Company Ailanysh Khakhtan, Accountant of City Council Siyezd Khibat, Senior Official of City Council Barshagul Myerzyet, Vice President of City Council Translator Guljamila Mankyei, Ulgii Metropolitan Municipality Councilman Translator Yertai Oral and Deputy Manager of Town Planning Department Arai Myeiram. Программа по Обмену Опытом и Знаниями c Делегацией Баян- Улгий из Монголии Членом TDBB Проведена в Стамбулe мая в Стамбуле проведена Программа по Обмену Опытом и Знаниями c Делегацией Баян-Улгий из Монголии, организованный со стороны Союза Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и с содействием Муниципалитетов Стамбула, Багджиларa, Санджактепе, Зейтинбурну и Ассоциации Туристических Агентств Турции (TURSAB). В программе приняли участие Председатель Совета Баян-Улгий Бауиржан Далиэль, Вице-губернатор Камелият Ахмедиа, Члены Совета Провинциального собрания Бёрдмурат Хайнавы, из Городского Совета Тулеубек Вихомар, Бахит Саудабай, Бекболат Шайхан, Заместитель директора Государственной больницы Манчук Хавдыраш, Директор 4. государственного лицея Хайрат Хаджикбьер, Директор Больницы Доктор Бейс Здоровье Бейсен Булан, Директор Suat Ltd. Адалбюк Юсрен, президент Государственного банка Янузах Хуан, бухгалтер Госбольницы Уиганбаатар Болат, директор Ak Dam Ltd. Амантай Шамши, директор больницы Сум Дундин Гульджан Далилхан, член Ассамблеи провинции Ербол Йылхышыбай, начальник отдела внутреннего аудита и оценки Тауки Мауит, руководитель отдела социального страхования Усиерхан Тулкибай, руководитель села Цаганнуур Есболат Даут, директор Shınbulak Ltd Айланыш Хахтан, бухгалтер городского совета Сийдд Хибат, старший чиновник городского совета Баршагул Мьерзиет, вице-спикер совета Гулиамила Манкей, член городского совета Ульгий переводчик Ертай Орал и член отдела городского дизайна Ульгий города Араи Мийрам. 53 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
56 лето Номер 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Memorandum of Understanding for the Restoration Project of Bishkek Atatürk Park was Signed Memorandum of understanding between Union of Turkish World Municipalities (TDBB) and Bishkek Metropolitan Municipality was signed in Bishkek on 24 May by TDBB Secretary General Fahri Solak and Deputy Mayor of Bishkek Erkinbek Isakov within the framework of the restoration Project of Bishkek Atatürk Park. The memorandum contains the main principles of reconstruction of some parts of Atatürk Park in cooperation with Union of Turkish World Municipalities Union (TDBB) and Kocaeli Metropolitan Municipality and obligations of the parties within the project. TDBB Oпубликовaл Книгу летие со Дня Рождения Баймырза Хаита и Историческое Исследование Туркестана в Наше Время TDBB опубликовал Книгу из данных Международногo Симпозиумa в честь летия Баймырза Хаита и Историческое Исследование Туркестана в Наше Время, в сотрудничестве с Cоюзом Mуниципалитетов Тюркского Мира (TDBB), Стамбульским Университетом, Университетом Мимар Синан, Стамбульским Университетом Румели, Турецким Историческим Обществом и Стамбульского Отделения Тюркской Отчизны. В этой книге есть девять докладов под заголовками Баймирза-Хайит, Вели Кайюм, Мустафа Чокей, Тахир Чагатай, Чингиз Дагджи, Абдулвахап Октай, Хюсейн Икрам Хан, Зияеддин Бабакуран и Особая сессия. Подписан Меморандум o Взаимопонимании Проектa Реконструкции Парка Ататюрк в Бишкекe В рамках проекта реконструкции парка Ататюрк в Бишкекe 24 мая года был подписан Меморандум о Bзаимопонимании между Союзом Mуниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и муниципалитетом Мэрии г. Бишкек со стороны Генеральным секретарем TDBB Фахри Солаком и Вице- Мэром муниципалитета Бишкек Эркинбеком Исаковым в Бишкеке. В Меморандумe содержатся основные принципы и обязательства сторон по реконструкции части парка Ататюрк в Бишкеке, в сотрудничестве с Союзом Mуниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и муниципалитетом Коджаэли. The book Baymirza Hayit in the th Anniversary of his Birth and History of Turkestan Today was Published by TDBB The book composed of reports from the conference titled The International Symposium on the Baymirza Hayit the th Anniversary of his Birth and Today s Turkestan Studies organized in cooperation with Union of Turkish World Municipalities (TDBB), Istanbul University, Mimar Sinan University, Rumeli University of Istanbul, Turkish Historical Society and Turk Ocaklari Istanbul branch was published by TDBB. In the book, there are nine reports composed of sessions and the special sessions on Baymirza Hayit, Veli Kayyum, Mustafa Çokay, Tahir Çağatay, Cengiz Dağcı, Abdulvahap Oktay, Hüseyin İkram Han, Ziyaeddin Babakuran. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 54
57 SUMMER ISSUE 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Рамаданская Посылка Палестине от TDBB Союз Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) по поводу месяца Рамадан предоставил продуктовыe посылки тысячу семьям в регионе Аль-Назль (сектор Газа) муниципалитетa члена из Палестины Джабалия. From TDBB to Palestine Ramadan Food Packages Рамаданскиx посылок, финансируемые со стороны TDBB и поставляемые в местном масштабе турецким Красным Полумесяцем и содержащие основные продовольственные товары, были распределены среди бедных и малообеспеченных семей, проживающих в Джабалиe, в регионе Газа. В результате проекта была оказана помощь 5 тысяч нуждающим людям. In Ramadan , Ramadan food packets were distributed to families to the region of Jabalia Al Nazlh (Gaza Strip) which is a Palestine Member Municipality by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) aid boxes of basic foodstuff, which were sponsored by TDBB and supplied from local sources by Turkish Red Crescent were distributed to the unfortunate families who lives in the Gaza Strip, Jabalia region. The aid were reached to people in need. Поддержка TDBB в Виде Участия Бишкекского Национального Детского Форума Cоюз Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) оказал поддержку Первому Национальному Детскому Форуму по раннему развитию детей, под эгидой Международного фонда Розы Отунбаевой, который состоялся мая года в Бишкеке, столице Кыргызстана. В форуме участвовали эксперты из Турции, а также с США, Австрии, Англии и UNICEF. При поддержке TDBB в форуме учавствовали специалисты образования из Турции директор детского сада MEB Кючюкчекмедже Папатия Бюлент Демир и директор детского сада Кагитхане Чагдаш Яшам Эшрефa и Садуллах Кирая Эрдоган Эргин. Эксперты из Турции выступили с докладом о развитии дошкольного образования в Турции. Кроме того, они ответили на вопросы от участников форума о дошкольном образовании в Турции. Participation Support from TDBB to Bishkek National Children Forum Union of Turkish World Municipalities (TDBB) February Executive Board Meeting was held on Wednesday, February 21, , hosted by Beykoz Municipality. Union of Turkish World Municipalities (TDBB) gave participation support to the 1st National Children Forum organized in Kyrgyzstan s capital city, Bishkek on May themed as children s early development by Roza Otunbayeva International Foundation. Participators came to the Forum not only from Turkey, but also from USA, Austria, England and there were also experts from UNICEF. With the support of TDBB, Director of Küçükçekmece Papatya Nursery Bülent Demir and Director of Kağıthane Çağdaş Yaşam Eşref ve Sadullah Kıray Nursery Erdoğan Ergin participated in the Forum. Turkish experts made presentations on development of Pre-school Education and activities held in Turkey. Moreover, questions from the other participators about Turkey s pre-school education by the Turkish experts were answered. 55 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
58 лето Номер 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Support to th Ajvatovica Festival from TDBB Union of Turkish World Municipalities (TDBB) provided financial support for the th Ajvatovica Festival held in Bosnia and Herzegovina between 17 June and 01 July Besides tourists, local governors, politicians, non-governmental organizations from Turkey the festival was attended by the Bosniak member at the Presidency of Bosnia and Herzegovina Bakir Izetbegović, Prime Minister of BiH Denis Zvizdić, Vice President of the House of Representatives Sefik Dzaferovic, Grand Mufti of Bosnia and Herzegovina Husejin Kavazovic and other citizens. In order to participate in the longestrunning program in the country, more than horsemen who came from different cities have arrived before the noon to the area where the program was held. Despite the heavy rain thousands of people who occupied the area since the early hours of the morning greeted horsemen who have arrived to the spot with the traditional costumes. Поддержка му Празднику Айваз Деде от TDBB Союз Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) предоставил финансовую поддержку му Празднику Айваз Деде, который прошел с 17 июня по 01 июля года в Боснии и Герцеговине. На фестивале приняли участие Председатель Совета Президентской Администрации Боснии и Герцеговины Бакир Изетбегович, Председатель Совета Министров Денис Звиздич, вице-президент Палаты Представителей Сефик Дзаферович, Председатель Исламского Cоюза (по делам религии) Хусейн Кавазович, а также местные граждане, неправительственные организации Боснии и Герцеговины,туристы из Турции, местные лидеры и политики. Более всадников вышедших в путь за день из разных городов, прибыли в район в полдень до начала программы, чтобы принять участие в самом общирном мероприятии страны. Тысячи людей, несмотря на дождь, с раннего утра заполнили площадь и с восторгом приветствовали всадников, одетых в национальных костюмах. TDBB Information and Experience Sharing and Expert Training Programs Report was Published UYEM (International Local Governments Training and Research Center) Report including the activities of Information and Experience Sharing and Expert Training Programs organized in by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) was published. The report shows the programs on Information and Experience Sharing, Expert Training, and also visual materials in addition to detailed information. Опубликован Отчет о Программах по Обмену Опытом и Экспертов TDBB Союз Mуниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) oпубликовал Отчет года UYEM (Международный Учебный и Научно-Исследовательский Центр Местных Органов Власти), который включает в себя также Программы по Обмену Опытом и Программы Экспертов TDBB за год. В отчет включены информация о программах по обмену опытом и знаниями и программы экспертов проведенных в течение года, а также подробная информация о реализованных программах, а также изображение от них. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 56
59 SUMMER ISSUE 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Опубликован Ежегодный Отчет TDBB Опубликован годовой отчет года о работе Союза Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB). В годовом отчете года, помимо информации о работе организации, включены информации о визите делегации TDBB под председательством премьер-министра Турции Бинали Йылдырым в Молдову в мае месяцe, сотрудничество TDBB с муниципалитетами Турции, открытие более ти Турецких Классов в разных городах Боснии и Герцоговины, награждение TDBB званием Самый Успешный Муниципальный Союз Года, программа поддержки магистерских и кандидатских диссертаций и предоставление возможностей стажировки для студентов, обучающихся за рубежом. TDBB Activity Report has been Published Union of Turkish World Municipalities (TDBB) organizations and activities have been published as TDBB Activity Report. In Activity Report, where annual organizations and activities of TDBB in addition to institutional information are accessible, Moldova visit and official contacts of TDBB delegation in May accompanied by Prime Minister Yıldırım, opening of more than 20 Turkish Language Classes in different cities of Bosnia and Herzegovina cooperatively by TDBB and Member Municipalities in Turkey, TDBB s receiving the Award of The most successful Municipal Union of , Support Program for Master and Doctorate Dissertations and internship program for students who have Turkish education abroad are among other outstanding titles. Поддержка TDBB Для Церемонии летие Генодцида в Сребренице В Поточари 11 июля года была проведена церемония й годовщины жертв геноцида в Сребренице (Босния и Герцеговина). 35 жертв, обнаруженныe в массовых кладбищах, были идентифицированны как жертвы геноцида и похоронены на Mонументальном Кладбище. Количество захоронений на кладбище Поточари увеличилось до 6 тысяч Среди жертв самым молодым являлся Весиб Ибрич, которому на тот момент было 16 лет, а самым старым 71 летний Сахин Халилович. Тысячи посетителей из разных стран посетили церемонию похоронной молитвы и поминания на Mонументальном Кладбище Поточари. На церемонии в Поточари Турция была представлена в лице министра юстиции Абдул Хамид Гюлем. Согласно мемориальной программе на историческом мосту Мостар в городе Мостар, в память о жертвах геноцида в Сребренице 11 июля был совершен прыжок молчания. По просьбе муниципалитета Сребреницы TDBB оказал финансовую поддержку мероприятию. Support from TDBB for the 23rd Commemoration Ceremony of Srebrenica Genocide Victims of the Srebrenica Genocide in Bosnia-Herzegovina were commemorated at the 23rd anniversary of the genocide with the ceremony held in Potocari on 11 July Thirty-five people identified after the exhumation were buried at the Potocari Memorial Center, thus the total number of buried victims increased to 6 thousand people. The youngest among the victims buried this year was 16 years old Vesib Ibric, while the oldest victim was 71 years old Sahin Halilovic. Thousands of guests from different countries have participated at the burial ceremony held at the Potocari Memorial Center. Turkey was represented by the Minister of Justice Abdulhamit Gul. Silent jump from the Mostar Bridge for the victims of Srebrenica Genocide was symbolically performed at the TDBB financially supported the ceremony after the request upon Municipality of Srebrenica. 57 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
60 лето Номер 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Завершена летняя программа Cтажировки TDBB TDBB Summer Term Internship Program was Completed Union of Turkish World Municipalities (TDBB) Internship Program in cooperation with Kyrgyzstan-Turkey Manas University was held on July which was the fourth internship program of TDBB that has been organizing for four years. The internship program which was held in TDBB Headquarters was attended by International Relations students of Kyrgyzstan-Turkey Manas University; Aygerim Almazbekova, Meerim Egemberdieva, Janylai Markisova and Symbat Toksombaeva. Программа стажировки с июля года, которая является четвертой по счету, была проведена в рамках сотрудничества Союза Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и Кыргызско-Турецкого университета Манас. В программе стажировки, которая проходила в центральном офисе Союза, приняли участие студенты отдела Международных отношений Кыргызско-Турецкого университета Манас Айгерим Алмазбекова, Мээрим Эгембердиева, Жанылай Маркисова и Сымбат Токсомбаева. TDBB July Administrative Board Meeting was Held in Düzce Union of Turkish World Municipalities (TDBB) July Administrative Board Meeting was held on 18 July , Wednesday, at Akçakoca with the participation of Administrative Board members from Turkey, Azerbaijan, Bosnia and Herzegovina, TRNC, Kyrgyzstan, Macedonia and Tatarstan, hosted by Düzce Municipality. At the beginning of the meeting, Mayor of Konya Metropolitan Municipality Uğur İbrahim Altay was presented Thanking Plaque for his presence in TDBB Administrative and Executive Boards between and and President of TDBB İbrahim Karaosmanoğlu was given Commendation Medal by Kyrgyzstan Ministry of Local Governments. Later on, the meeting started with TDBB Secretary General s briefing on the on-going activities since Administrative Board meeting on 18 April and also the topics in the agenda. Июльское Заседание Совета Директоров TDBB Проведено в Дюздже Заседание Совета Директоров Союза Муниципалитетов Тюркского Mира (TDBB) было проведено в Муниципалитете Акчакоджу города Дюздже в среду 18 июля года, cтранами-участниками данного заседания являлись члены Совета Директоров: Азербайджан, Босния и Герцеговина, Кипр (ТРСК), Кыргызстан, Македония, Татарстан и Турция, В начале встречи мэру муниципалитета Конья, входящих в Исполнительный Совет и в Совет Директоров за период Угуру Ибрахим Алтаю был вручен плакет благодарности и президенту TDBB Ибрагиму Караосманоглу медаль за признательность от Министерства Местного Самоуправления Кыргызстана. Затем, генеральный секретарь Фахри Солак предоставил информацию о проведенных работах в период с последнего заседания Совета Директоров проведенного 18 апреля года до сегодняшнего дня; далее встреча продолжилась информированием о повестке дня и обсуждением вопросов, включенных в данную повестку. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 58
61 SUMMER ISSUE 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Fire Truck From TDBB to Skrapar Municipality of Albania The fire truck that was purchased cooperatively by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) and Bağcılar Municipality was delivered to the Municipality of Skrapar (Albania) with a ceremony held on 12 May Mayor of Bağcılar, Skrapar s sister city, Lokman Çağırıcı, Secretary General of TDBB Fahri Solak, Mayor of Skrapar Municipality Nesim Spahiu, Parliament Member of Albanian Parliament Nasip Naço and other invited guests have participated in the ceremony. Пожарная Машина Муниципалитету Скрапар Албании от TDBB На Церемонии 12 мая года была предоставлена Пожарная машина в муниципалитет Скрапар (Албания) в сотрудничестве с Союзом Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и муниципалитетом Багжилар. На церемонии приняли участие мэр городa-побратима Багджилар Локман Чагричи, генеральный секретарь TDBB Фахри Солак, мэр Скрапара Несим Спахиу, депутат парламента Албании Насип Начо и другие приглашенные гости. Information and Experience Sharing Program for Azerbaijani Women in Local Governments was Held in Kocaeli and Istanbul Программа По Обмену Опытом И Знаниями Глав-женщин Местного Самоуправления из Азербайджанa Проведено в Коджаэли и Стамбуле C 22 по 28 июля года в Коджаэли и Стамбуле была проведена программа по обмену опытом и знаниями глав-женщин Местного Самоуправления из Азербайджанa, организованная со стороны Союза Mуниципалитетов Тюркскогo Mира (TDBB) в сотрудничестве с Турецким агентством по сотрудничеству и координации (TİKA), Стамбульским Метрополием, муниципалитетaми Коджаэли, Башакшехиром, Бейликдюзю, Кючукчмедже и Зейтинбурну и İŞKUR. На программе приняли участие Председатель Союза Муниципальных Женщин Азербайджана и заместитель мэрa муниципалитета Гарачухур Людмила Халилова, мэр Муниципалитета Фахрали, (Горанбой) Севда Валиева, мэр Муниципалитета Иреванлы (Тертер), Нателла Ибрагимова, Вице-мэр муниципалитета Мехдиабад (Абшерон) Афет Асланова, Мэр муниципалитета Рамана (Баку) Интизар Рзаева, Мэр муниципалитета Бинегеди (Баку) Айтадж Алиева, Заместитель мэра Кешле (Баку) Ирада Гасанова, Советник Союза Городских Муниципалитетов Азербайджана Бахар Хамидова, председатель квартального Комитета муниципалитета Гарачухур (Баку) Леман Халилова, руководитель отдела Союза Муниципалитетов Поселков Азербайджана Севиль Гаджиева, руководитель квартального Комитета муниципалитета Ясамал (Баку) Бика Акбарлы и глава отделения муниципалитета Сумгайыта Рамила Гамбарова. Information and Experience Sharing Program for Azerbaijani Women in Local Governments organized by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) in cooperation with Turkish Cooperation and Coordination Agency (TIKA), Istanbul Metropolitan Municipality (IBB), Kocaeli Metropolitan Municipality, Başakşehir Municipality, Beylikdüzü Municipality, Küçükçekmece Municipality, Zeytinburnu Municipality and Turkish Employment Agency (ISKUR), was completed between 22 and 28 July with presentations and site visits in Istanbul and Kocaeli. The program was attended by Chairwoman of the Women for Development of Municipalities Association of Azerbaijan and Deputy Mayor of Garachukhur Municipality Lyudmila Khalilova, Mayor of Göranboy Fahralı Sevda Valiyeva, Mayor of Terter İrevanlı Natella Ibrahimova, Deputy Mayor of Mehdiabad (Abşeron) Afet Aslanova, Mayor of Ramana (Baku) İntizar Rzayeva, Mayor of Binegedi (Baku) Aytaç Aliyeva, Deputy Mayor of Keşle (Baku) İrada Hasanova, Adviser of Azerbaijan City Municipalities Bahar Hamidova, Head of Neighborhood Committee of Garachukhur (Baku) Municipality Laman Khalilova, Branch Manager of Azerbaijan Town Municipalities Sevil Hajiyeva, Head of Neighborhood Committee of Yasamal (Baku) Municipality Bika Akbarli and Branch Manager of Sumgayit Municipality Ramila Gambarova. 59 AVRASYA DA YEREL GÜNDEM
62 лето Номер 11 ENGLISH / RUSSIAN SUMMARY - КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ НОВОСТЕЙ NEWS FROM TDBB НОВОСТИ СОЮЗА Turkish World Mosque Built by TDBB in Kyrgyzstan was Inaugurated Turkish World Mosque, built in Bulan Sögöttü district of Issık-Göl Province of Kyrgyzstan by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) with the contributions of members municipalities in Turkey, was inaugurated for worship on 26 May , Friday. The mosque, having Ottoman architectural features with the capacity of worship for people in Bulan- Sögüttü district of the eastern part of Çolpon-Ata city where World Nomad Games take place and also a vacation center of the country, has been built with the contributions of Bağcılar, Başiskele, Beykoz, Denizli, Gebze, İnegöl, Keçiören, Kocaeli, Mersin, Sancaktepe, Selçuklu ve Zeytinburnu Municipalities, in addition to Union of Turkish World Municipalities. Церемонично Проведено Открытие Мечетя Тюркского Мира в Кыргызстане Построенный со Стороны TDBB В пятницу 26 мая церемонично проведено открытие Мечетя Тюркского Мира, в Мерии Булан Сеготту, Иссык-Кульской Области в Кыргызстане построенный со стороны Союза Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и с поддержкой Муниципалитетов-членов из Турции. Мечеть, в которой смогут помолиться человек и включающий в себя особенности Османской архитектуры, был построен по запросу администрации Иссык-Гёля в Кыргызстане в селе Булан-Сегетту, к востоку от города Чолпон-Ата, который является курортным центром страны и местом проведения Всемирныx Игр Кочевников, со стороны Союза Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) и с поддержкой Муниципалитетов Багджыларом, Башискеле, Бейкоз, Денизли, Гебзе, Инегель, Кечиорен, Коджаэли, Мерсин, Санжактепе, Сельчуклу и Зейтинбурну. TDBB Cовместно с Муниципалитетом Добой-Исток Oткрыли Памятник Погибших Зa Родину 4 июля года Союз Муниципалитетов Тюркского Мира (TDBB) в сотрудничестве с муниципалитетом Добой-Исток в Боснии Герцеговине провели церемонию открытия пямятника в честь солдат в й бригадной армии Тугай и 38 мирных граждан погибших во время войны ( годы). Martyrdom Monument Constructed in Cooperatively by TDBB and Doboj Istok is Opened Martyrdom Monument, built by Union of Turkish World Municipalities (TDBB) and Doboj Istok Municipality (Bosnia and Herzegovina) that commemorates fallen soldiers of the th Brigade and 38 civilian victims, was opened with a ceremony held on July 4, The opening ceremony was attended by the SecretaryGeneral of TDBB Dr. Fahri Solak, Mayor of Doboj Istok Kemal Bratic, relatives of martyrs and veterans, local administrators, NGO representatives and Doboj Istok residents. The ceremony which started with the national anthem of Bosnia Herzegovina continued with a prayer after reading one by one the names of soldiers and civilian martyrs. На открытии церемонии приняли участие Генеральный Секретарь TDBB Д-р Фахри Солак, Мэр Муниципалитета Добой-Исток Кемаль Братич, а также родственники жертв и ветераны, местные администраторы, представители НПО и жители Добой-Истока. После исполнения государственного гимна Боснии-Герцеговины последовало произнесение имен погибших солдат и мирных граждан, и продолжилось чтением молитвы. AVRASYA DA YEREL GÜNDEM 60
63 TDBB den Bir Kaynak Eser Daha: Osmanlı Belgelerinde Halep Belgelerin orijinallerinin yanısıra özetleri ve birebir transkiribeleri de yer alıyor Prestij Boy Sayfa Uzun ve titiz bir çalışma neticesinde on binlerce belge içerisinden seçim yapılarak ortaya çıkan Osmanlı Belgelerinde Halep kitabı, Osmanlı da birlikte yaşama kültürü, müsamaha anlayışı, sosyal hadiseler, imar faaliyetleri, yönetim ve bölgenin etnografik yapısını ortaya koyan önemli belgeler içeriyor.
64 SUMMER YEAR 3 VOL 11 ЛЕТО год 3 Номер 11 TÜRK DÜNYASI BELEDİYELER BİRLİĞİ UNION OF TURKISH WORLD MUNICIPALITIES СОЮЗА МУНИЦИПАЛИТЕТОВ ТЮРКСКОГО МИРА TDBB Бюллетень TDBB BULLETIN TURKISH WORLD MOSQUE WAS OPENED IN KYRGYZSTAN В КЫРГЫЗСТАНЕ ОТКРЫТA МЕЧЕТЬ ТЮРКСКОГО МИРА DOBOJ ISTOK MARTYRDOM MONUMENT WAS OPENED В ДОБОЙ ИСТОКE ОТКРЫТ ПАМЯТНИК ЖЕРТВАМ FIRE TRUCK TO SKRAPAR MUNICIPALITY OF ALBANIA ПОЖАРНAЯ МАШИНА МУНИЦИПАЛИТЕТУ СКАРПАР В АЛБАНИИ
Daha göster
Диалог начинается с «да». Diyalog ‘evet’le başfunduszeue.info «да» – издание платформы диалог евразияda dergisi bir diyalog avrasya Platformu yayınıdır.
ежеквартальный международный культурно-интеллектуальный журналÜç aylık uluslararası düşünce ve kültür dergisi
Весна , 40 номер bahar- , Sayı: 40
yaygın Süreli yayın / T. c. kültür bakanlığı Sertifika no:
Платформа диалог Евразия DİYALOG AVRASYA PLATFORMUпредседатель baŞkanСвЕтлана винокурова SVETLAnA VİnOkUROVAсопредседатель eŞbaŞkanхарун токак hARUn TOkAkгенеральный сеКретарь Genel SekreTerиСмаил таС İSMAİL TAS
азербайджан azerbaycanнизами джаФароВ nizami caFerOvиса Хабиббейли iSa habiPbeyliмУстаФа саатчи mUSTaFa SaaTçi
белоруссия belarusсВетлана ВиноКУроВа SveTlana vinOkUrOvaжанна грищенКо janna GriŞenkOанатолий легчилин anaTOli leGçilinсезер чаКмаК Sezer çakmak
Эстония estonyaалан алаКУла alan alakUlaФатиХ гюллю FaTih GUllU
Казахстан KazaKistanгариФолла есим GariFOlla yeSimсейтКазы матаеВ SeyiTkazı maTayevКансеит абдезУлы kanSeyiT abdezUlıдиХан КамзабеКУлы dihan kamzabekUlıаКтолКын КУлсариеВа akTOlkın kUlSariyeva
КЫргЫзстан Kırgızistanасан ормУшеВ aSan OrmUŞevнУрлан КУдайбердиеВ nUrlan kUdayberdievсейитбеК идирисоВ SeyiTbek idiriSOvКыяз молдоКасымоВ kıyaz mOldOkaSımOvбаКыт орУнбеКоВ bakıT OrUnbekOvабдыКерим мУратоВ abdıkerim mUraTOvКУбан табалдиеВ kUban TabaldievнУргУль маКсУтоВа nUrGUl makSUTOvaтемирбеК тоКтогазиеВ Temirbek TOkTOGazievжолдошбеК бУзУрманКУлоВ jOldOŞbek bUSUrmankUlOv
молдавия Moldovaборис мариaн bOriS marianФеридУн тюФеКчи FeridUn TÜFekci
российсКая Федерация rusya Federasyonuлеонид сюКияйнен leOnid SUkiyainenтатьяна ФилиппоВа TaTyana FiliPPOvaалеКсандр рУчКин alekSandr rUckinеВгений дУгин yevGeniy dUGinдамир исХаКоВ damir iShakOvразиль ВалееВ razil valeevрасим ХУснУтдиноВ raSim hUSnUTdinOv
таджиКистан taciKistanмеХмон баХти mehmOn bahTi нодир одилоВ nOdir OdilOvЭмсал Коч emSal kOc
турция türKiyeмеХмет алтан mehmeT alTanбешир айВазоглУ beŞir ayvazOğlUниязи оКтем niyazi ÖkTemаВни озгУрель avni ÖzGÜrelмеХмет сарай mehmeT SarayЭдибе созен edibe SÖzen
турКмениcтан türKMenistanосман языджы OSman yazıcı
уКраина uKraynaсергей телешУн SerGey TelUŞinВладимир сергейчУК vOlOdimir SerhiyçUkалеКсей чебУКин alekSey cebUkinиВан драч ivan dracВладимир Казарин vladimir kazarinгоКХан демир GÖkhan demir
8 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
Ни одна из религий не
оправдывает насилия
главная тЕма: рЕлигия и наСилиЕ
SAYI: 40 • BAHAR 9
Din ve ŞiDDet dosya
Hiç bir din şiddeti meşru görmez
DOSYA: Dİn VE şİDDET
10 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
связь, устанавливаемая со Всевышним создателем, должна основываться на искренности человека. насилие же уничтожает искренность и подталкивает человека к лицемерию. поэтому аллах в священном Коране говорит: «призывай на путь господа мудростью и добрым назиданием и веди спор с ними наилучшим образом».
фузули курбановдоктор филоСофСких наук, завЕдуюший отдЕла, тЕории Познания и филоСофии науки, инСтитута филоСофии,Социологии и Права, национальной акадЕмии наук азЕрбайджана
Со дня создания человечества на ка-ждом этапе истории Всевышний Тво-рец устанавливал связь с людьми по-средством своих пророков и ниспо-сылал им откровения в виде свитков
и книг, указующих прямой путь. Божествен-ные откровения в разные времена посыла-лись разным народам и племенам.
Ислам – последняя религия откровения. Эта религия является подтверждением пре-дыдущих божественных откровений, она при-несла с собой принципы, которые ведут че-ловека к счастью и в этой жизни, и после нее. Ислам, по своей природе являющий-ся религией мира и милосердия, выступа-ет против насилия. Связь, устанавливаемая со Всевышним Создателем, должна основы-ваться на искренности человека. Насилие же уничтожает искренность и подталкива-ет человека к лицемерию. Поэтому Аллах в священном Коране говорит: «Призывай на путь Господа мудростью и добрым назида-
Fuzuli KurbanovDR., AzERbAYcAn ULUSAL bİLİMLER AkADEMİSİ, FELSEFE SOSYOLOjİ VE hUkUk EnSTİTÜSÜ, kOGnİSYOn TEORİSİ VE bİLİM FELSEFESİ böLÜMÜ bAşkAnI
Yüce Yaratıcı, doğru yolu göstermek için, tarihin her aşamasında, peygam-berleri aracılığıyla insanlarla bağ kur-muştur. İlahi vahiy farklı zamanlarda farklı millet ve kavimlere gelmiştir.
İslam son vahiy dinidir. İnsanoğlunu bu ha-yatta ve ahirette mutluluğa götüren ilkeleri taşıyan bu din, daha önce indirilen ilahi din-lerin garantisidir. Aslında huzur ve merhamet dini olan İslam, şiddete karşıdır. Yüce Yaratıcı ile kurulan bağ, insanların samimiyetine dayalı olmalıdır. Şiddet ise samimiyeti yok ederek bir insanı ikiyüzlülüğe iter. Bu nedenle Kuran-ı Ke-rim’de Allah şöyle buyuruyor: “Sen insanları Al-lah yoluna hikmetle, güzel ve makul öğütlerle dâvet et, gerektiği zaman da onlarla en güzel tarzda mücadele et”. (16, ).
İslam Peygamberi bütün hayatı boyunca bu ilahi emre uymuştur. İnsanların kalble-rinde sevgi ve saygı uyandırmak için onlara, merhamet ve şefkatle davranmıştır. İnsanlı-ğa kutsal gerçeği duyurabilmek uğruna, onu
Возможны ли преступления во имя религии?
Din adına cinayet işlenebilir mi?
SAYI: 40 • BAHAR 11
Din ve ŞiDDet dosya
taşlayan, mübarek yüzüne vuran ve dişini kı-ran, yakınlarını öldürenlere beddua etmeden 13 yıl işkence ve ızdıraba katlanmıştır. Ellerini kaldırıp bu insanların bağışlanması için Allah’a dua etmiştir.
“Dinde zorlama yoktur” diyen İslam’da, sa-vaş savunma amaçlıdır. Hz. Peygamber tara-fından yapılan bütün savaşlar sadece savun-ma amacını güdüyordu. İslam kanunlarına gö-re savaş sırasında çatışmaya katılmayan ve ibadethenelerde saklanan insanları öldürmek yasaktır.
Bütün Müslümanların kutsal kitabı Kuran-ı Kerim, öldürme yasağını ve bir insan hayatının değerini şöyle anlatıyor: “İşte bundan dolayı İs-rail oğullarına kitapta şunu bildirdik: “Kim katil olmayan ve yeryüzünde fesat çıkarmayan bir kişiyi öldürürse sanki bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir adamın hayatını kurtarır-sa sanki bütün insanların hayatını kurtarmış olur.” (5,32). Bu ayette öldürme yasağıyla be-raber Yüce Allah, bir insanın hayatını kurtar-manın, bütün âlemi kurtarmaya denk olduğu-nu bildirmektedir.
Canlı bomba olarak İslam adına masum in-sanları öldüren sözde Müslüman bazı insanla-rın, bugün işlediği suçlara bakarsak, bu insanlar; kendi dinlerinin temellerini lekelemekle beraber bir de, yine o dine göre, bütün insanlığı öldür-müş gibi bir günah işlemektedirler.
İslama göre ırklar, milletler, diller ve gele-nekler düşmanca bir geçimsizliğin nedeni ola-
нием и веди спор с ними наилучшим обра-зом». (16, ).
Пророк Ислама всю свою жизнь подчинял-ся этому божественному приказу. Чтобы вы-звать любовь и уважение в сердцах людей, он обращался к ним с милосердием и сострада-нием. Чтобы донести до людей святую истину, он тринадцать лет терпел страдания и оскор-бления и не проклинал людей, побивавших его камнями, разбивших ему лицо и сломавших зуб, убивших его близких. Наоборот – под-няв руки, он молил Аллаха об их прощении.
В Исламе, объявившем, что «нет принуж-дения в религии», война носит оборонитель-ный характер. Все войны, проведенные Про-роком, были исключительно оборонительны-ми. По канонам Ислама во время войны за-прещено убивать людей, не участвующих в боевых действиях, укрывшихся в храмах.
Запрет на убийство кого-либо и бесцен-ность человеческой жизни священная кни-га мусульман – Коран выражает следующим образом: «По этой причине Мы предписали сынам Исраила (Израиля): кто убьет челове-ка не за убийство или распространение не-честия на земле, тот словно убил всех лю-дей, а кто сохранит жизнь человеку, тот слов-но сохранит жизнь всем людям». (9,32). Все-вышний Аллах в этом аяте кроме запрета на убийство также указывает на то, что спасе-ние жизни одного человека приравнивает-ся к спасению всего человечества.
Şiddet ise samimiyeti yok
ederek bir insanı ikiyüzlülüğe iter.
bu nedenle kuran-ı kerim’de allah şöyle
buyuruyor: “Sen insanları allah yoluna
hikmetle, güzel ve makul öğütlerle dâvet
et, gerektiği zaman da onlarla en güzel
tarzda mücadele et.”
12 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
maz, tam aksine, İslama göre bunlar çeşitlilik ve zenginliktir. Kuran-ı Kerimde bu durumdan şöyle bahsediliyor:
“Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık. Birbirinizi tanıyıp sahip çıkmanız için milletlere, sülâlelere ayırdık. Şunu unutmayın ki Allah’ın nazarında en değerli, en üstün olanınız, takvâda (Allah’ı sayıp haramlardan sakınmada) en ileri olandır. “ (49,13).
Hz. Muhammed (s.a.v.), ırka ve etnik kimli-ğe bakılmaksızın insanların huzur ve mutluluk içinde beraber yaşamalarının mümkün olma-sından bahseden Kuran-ı Kerim’in bu ayetini açıkça uygulamıştır. Bir örnek verecek olursak, Hz. Resulullah (s.a.v.), farklı milletlerden ve dinlerden insanların yaşadığı Medine’ye hicret etmiş ve orada yaşayanların birbirinin hakları-nı girmemeleri için, bütün kavimlerin reisleri ile “Medine Anayasası” yapılmasını istemiş ve bu konuda oybirliğiyle karar alınmıştır.
Dinlerarası ilişkileri düzenleyen “Medine Anayasası’na” göre hem Yahudi ve Hıristiyan cemaatleri, hem de Müslümanlar ibadet et-mekte özgürdürler. Hz. Resulullah (s.a.v.) ta-rafından gayrimüslimlere tanınan bu haklar ve özgürlükler, insanlık tarafından ancak 14 yüzyıl sonra, yılında “İnsan Hakları Evrensel Bil-dirgesi’nin” vasıtasıyla tanınmıştır. İşin en kötü-sü, sözde Müslüman bazı insanların kendilerini Peygamber Efendimizin takipçileri olarak görüp, İslam adına cinayet işlemeleridir.
Oysa yukarıdaki Kuran-ı Kerim ayetlerine ve Hz. Peygamberin onları uygulama şekline ba-karsak, meşru müdafaa durumları haricinde, ne Müslümanları, ne de diğer dinlerin mensuplarını herhangi bir sebepten dolayı öldürmenin hiçbir durumda serbest olmadığını (izin verilmediği-ni) görürüz.
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) yolunu takip eden Müslümanlar, her söz ve davranışlarının mu-hasebesini yapmalıdırlar. İslama atılan iftiralar karşısında Müslümanlara düşen, gerçek mümi-ne yakışır şekilde davranmaktır. Aksi takdirde yanlış bir hareket yapan insanla birlikte –maa-lesef- bütün Müslümanlar hakkında negatif bir izlenim oluşmaktadır.
Sonuç olarak belirtelim ki, bazı sözde Müs-lümanlar tarafından İslam adına işlenen suçlar, Kuran-ı Kerimin ve Hz. Peygamberin hadisleri-nin ilkeleriyle uyuşmuyor. Bir terörist Müslüman olduğunu iddia etse bile, aslında o gerçek müs-lümanın niteliklerini kaybetmiştir.
SAYI: 40 • BAHAR 13
Din ve ŞiDDet dosya
причисляют себя к последователям Проро-ка и совершают убийства от имени Ислама.
Обращаясь к вышеприведенным аятам Корана и тому, как следовал им Пророк, мы осознаем, что ни в коем случае нельзя убивать ни мусульман, ни представителей других ре-лигий, за исключением случаев самозащиты.
Именно по этой причине в сегодняшнем мире мусульманам, следующим пути Проро-ка Мухаммада (да благословит его Аллах и приветствует), необходимо строго отвечать за каждое свое слово и деяние. В ответ на клевету в адрес Ислама, мусульмане долж-ны вести себя как подобает истинным ве-рующим. В противном случае складывается плохое мнение не только о человеке, совер-шившем ошибочное деяние, но и обо всех мусульманах.
Отметим в конце, что преступления, совер-шаемые от имени Ислама некоторыми псевдо-мусульманами, не соответствуют принципам священного Корана и хадисам Пророка. Тер-рорист может заявить о своей при-частности к Исламу, но он –
человек, утратив-ший качества истинного мусуль-манина.
Если мы посмотрим на преступления, кото-рые совершают сегодня некоторые «мусуль-мане», использующие живые бомбы и совер-шающие преступления от имени Ислама для убийства невинных людей, то мы должны бу-дем засвидетельствовать, что они не толь-ко пятнают истинную сущность своей рели-гии, но и становятся грешниками – убийца-ми всего человечества.
Ислам не видит в существование разных рас, наций, языков и обычаев повода для враж-дебной розни, он считает это обстоятельство разнообразием и богатством. В Коране ука-занный аспект выражается так: «О люди! Во-истину, Мы создали вас из мужчины и жен-щины и сделали вас народами и племенами, чтобы вы узнавали друг друга, и самый по-читаемый перед Аллахом среди вас – наи-более богобоязненный». (49,13).
Пророк Мухаммад (да благословит его Ал-лах и приветствует) явно претворял в жизнь значение этого аята Корана, указывающего на возможность совместного проживания лю-дей в мире и благополучии независимо от их расовой и национальной принадлежности. Так, когда посланник Аллаха (да благо-словит его Аллах и приветствует) пере-селился в Медину, там жили люди раз-ных национальностей и вероисповеда-ний. С целью соблюдения прав жителей по отношению друг к другу вместе с главами всех племен он пришел к единогласному ре-шению о принятии «Конституции Ме-дины». В соответ-ствии с Мединской конституцией, которая регулировала межрели-гиозные отношения, каждая ев-рейская и христианская общи-на, а также мусульмане, были свободны в своем вероиспо-ведании. Эти права и свобо-ды представителей других ре-лигий, признанные посланником Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует), человечество смогло признать только спустя 14 веков, в ом году, во «Всеобщей Декларации Прав Чело-века». Ирония же в том, что некоторые люди, лишь на словах считающиеся мусульманами,
14 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
Какова роль религии в истории че-ловечества? История человечества немыслима без ре-
лигии, которая является одной из главных идеологических и культурных составляющих цивилизации. Без религии мир представить невозможно, ее нельзя полностью отделить, оторвать ни от одной из «мирских» проблем, будь то экономика или политика.
Увы, приходится признать и то, что на про-тяжении тысячелетий религия часто бывала инструментом в руках самых разных сил, ко-торые использовали ее в своих интересах и совершали именем Всевышнего далеко не богоугодные деяния.
Разрешает ли религия убийства во имя Господа?В мире есть разные религии. Каждая имеет
большое количество богословских направле-
İnsanlık tarihinde dinin rolü nedir?İnsanlık tarihini, medeniyetin ana ideolojik
ve kültürel unsurlarından biri olan dinin dışın-da düşünmek mümkün değildir. Dünyayı dinden ayrı olarak düşünmek; toplumun, ekonomi veya siyaset ile ilgili olan herhangi bir sorunundan dini ayırmak imkansızdır. Maalesef binlerce yıl boyu dinin, Allah adına fakat Allah için mak-bul olmayan işlerde kullanıldığını kabul etmek zorundayız.
Allah adına işlenen cinayetlere din açı-sından cavaz varmı?Dünyada çeşitli dinler var. Her dinin ise
çok sayıda mezhebi var. Kutsal Kitapların da sayısız yorumu var. Aralarından bazı-ları; Allah için cinayeti makbul görüyorlar. Fakat benim görüşüme göre cinayeti haklı göstermek amacıyla Allah’ın ismini kullan-mak, çoğu zaman, çeşitli siyasi, kişisel ve-
Религия и политика в современном мире
Çağdaş dünyada din ve siyaset
на вопросы журнала «да» отвечает алексей малашенко, доктор исторических наук, востоковед, сопредседатель программы «религия, общество и безопасность» в московском центре Карнеги.
MosKova carnegei merkezi ‘din, Toplum ve Güvenlik’ programının ortak başkanı, tarih ve doğu bilimleri doktoru aleksey malaşenko ile din ve siyasete dair
SAYI: 40 • BAHAR 15
Din ve ŞiDDet dosya
ний, существует великое множество интер-претаций священных книг. Среди них есть и такие, которые допускают совершение убий-ства во имя Бога. Но мне кажется, что обра-щение ко Всевышнему для оправдания убий-ства есть зачастую прикрытие иных – поли-тических, личных и прочих целей.
Кто стоит за убийствами на религи-озной почве, и каковы причины, ве-дущие к ним?За гибелью любого человека стоят люди,
группы людей с конкретными практически-ми интересами. Они могут действовать весь-ма цинично, используя в своих целях в том числе искренне верующих людей. Кроме то-го, всегда были и есть религиозные фанати-ки, которые полагают, что они действуют во имя Бога, во имя веры, тем самым сражаясь за всеобщее благо. Сочетание цинизма од-них и искренней веры других представляет огромную опасность для людей, для стран и государств, ибо эта «горючая смесь» прово-цирует конфликты, а порой и войны. История показывает, что войны, в которых есть рели-гиозная подоплека, оказываются жестокими.
Не парадоксально ли, что на религи-озной почве совершаются убийства и террористические акты, хотя все рели-гии проповедуют прощение, милосер-дие, терпимость и обуздание гнева?Повторю, религия всегда использовалась
как инструмент – политический, военный. К сожалению, это происходит и в наше время.
К тому же надо признать, что, несмотря на призывы к добру и миру, каждая религия
увЫ, приходится признать и то, что на протяжении тысячелетий
религия часто бывала инструментом в руках самых разных сил, которые использовали ее в своих интересах и совершали именем Всевышнего
далеко не богоугодные деяния.
MaaleseF binlerce yıl boyu dinin, allah adına fakat allah için makbul
olmayan işlerde kullanıldığını kabul etmek zorundayız.
16 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
ведет борьбу за собственное влияние на умы людей, каждая считает, что именно она – са-мая совершенная и наиболее близка к ис-тинному пониманию Бога. Между религия-ми всегда была и остается конкуренция, что вполне естественно. Но эта конкуренция по-рой становится очень жесткой.
Не лучше ли рассматривать конку-ренцию между религиями как одну из форм диалога между ними?В последние годы много спорят о «стол-
кновении цивилизаций». Одни считают, что ничего подобного не происходит, а все раз-говоры на эту тему носят провокационный ха-рактер. Их оппоненты полагают, что «стол-кновение цивилизаций» – реальный феномен, и началось оно давным-давно. Думаю, отка-завшись от страшного слова «столкновение», мы должны признать, что отношения между носителями разных цивилизаций и прежде, и теперь складываются непросто. Пожалуй, здесь уместно понятие «трение» – и это тре-ние существует на самом деле.
Все религии политизированы. Ислам не
ya diğer özel hedeflere ulaşmak sebebiyle gerçekleştirilir.
Din adına işlenen cinayetlerin arkasın-da kimler var? Söz konusu cinayetlere yol açan sebepler nelerdir? Herhangi bir insanın ölümünün arkasında
belli pratik amaçlarına ulaşmak üzere hareket eden insan grupları var. Bu insan grupları sin-si bir şekilde samimi iman sahibi olan insanları kullanarak hedeflerine ulaşmaya bakarlar. Bu-nun dışında Allah adına, din adına hareket edip insanlık uğruna mücadele ettiklerini sanan dini fanatikler eskiden vardı, bizim zamanımızda da var. İyiliğe inanmayan, şüpheci bir grup insanın sinizminin, diğer insanların samimi imanı ile bir-leşmesi, insanlar, ülkeler ve devletler için büyük bir tehlike yaratacak ‘yanıcı bir madde karışımı’ olur ve çeşitli çatışmalara, bazen de savaşlara yol açar. Tarih göstermiştir ki din münasebeti ile başlayan savaşlar çok acımasız olmuştur.
Bütün dinler insanlara bağışlama-yı, sabrı , merhameti, öfkeyi kontrol etmeyi emrederken , din adına terör
SAYI: 40 • BAHAR 17
Din ve ŞiDDet dosya
главное, чтобы конфликты не
были острыми, не провоцировали политические и
военные схватки. В конце концов, все мы принадлежим
к единой общечеловеческой
цивилизации.
MühiM olan, böyle anlaşmazlıklar
kritik durumlara yol açmasınlar, siyasi ve askeri çatışmalarda
provokasyon aracı olmasınlar. Sonuç
olarak hepimiz insanlık medeniyetinin
çocuklarıyız.
исключение. Более того, именно мусульман-ские богословы и идеологи откровенно при-знают и считают естественной взаимосвязь религии и политики.
Кому выгодны и кому наносят наи-больший вред преступления, имею-щие религиозную подоплёку?Такие преступления выгодны силам, заин-
тересованным в дестабилизации, тем, кто на-деется именно в кризисной ситуации добить-ся наибольшего успеха. К сожалению, им это порой удается. Огромный вред деятельность такого рода наносит всем, вне зависимости от того, какую религию люди исповедуют. Апел-ляция к религии в политических конфликтах ведет к их расширению и ожесточению.
Хочу еще раз сказать: полностью бескон-фликтными отношения между разными ци-вилизациями не бывали и едва ли когда-ни-будь станут. Главное, чтобы конфликты не были острыми, не провоцировали политиче-ские и военные схватки. В конце концов, все мы принадлежим к единой общечеловече-ской цивилизации.
olayları ve cinayetler yaşanması pa-radoks değil mi?Tekrar söleyeyim ki din her zaman siyasi
veya askeri bir alet olarak kullanılmıştır. Ma-alesef bu olay bugünlerde de oluyor. Bunun dışında şunu da belirtmek lazım ki, hayır ve sulha yapılan bütün çağrılara rağmen her din, insanların akıllarını etkileyebilmek için müca-dele verir. Her din kendini, üstün, mükemmel ve Allah’ın muradına en yakın din olarak tanıtır. Dinler arasında eskiden beri doğal bir rekabet vadır. Fakat bazen bu rekabet çok acımasız şe-killer alıyor.
Dinler arasındaki rekabet aralarındaki bir diyalog şeklinde uygulanırsa daha iyi olmaz mı?Son yıllarda ‘medeniyetler çatışması’ çok
tartışılan bir konu oldu. Böyle bir şeyin olma-dığını, bu konuda bütün konuşulanların ise pro-vakasyon özelliklerini taşıdığını düşünen şahıs-lar da var. Muarızları ise, ‘medeniyetler çatış-masının’ çok eskiden beri varolan bir fenomen olduğunu ileri sürmektedirler. Korkutucu bir ke-lime olan ‘çatışma’ ifadesinden vazgeçip farklı medeniyetlerin temsilcileri arasındaki ilişkilerin çok düzgün gitmediğini kabul etmek zorunda-yız. “Sürtüşme” ifadesi bu anlamda daha uygun olur sanırım ve bu sürtüşme gerçekten vardır. İstisnası olmadan bütün dinler bir dereceye ka-dar siyaset ile etkinleşimde bulunmaktadır ve İslam da bundan müstesna değildir.
Din üzerinden işlenen suçlardan kimler yararlanır ve kime en çok zarar verir. Toplumun istikrarının bozulmasını hedefle-
yen, bunalım durumları esnasında çok başa-rı elde etmeyi umabilecek durumdaki güçler böyle suçlardan yararlanırlar. Maalesef zaman zaman bu işi becermeyi başarıyorlar. Bu tarz olumsuzluklar, hangi dinden olursa olsun her-kese çok büyük zarar verir. Siyasi çatışmalarda din dilini kullanma çatışmaların büyümesine ve şiddetlenmesine yol açar.
Tekrar şunun altını çizmek isterim ki; mede-niyetler arasındaki ilişkiler hiç bir zaman çatış-masız devam etmemişti, bugünlerde de devam edemez. Mühim olan, böyle anlaşmazlıklar kri-tik durumlara yol açmasınlar, siyasi ve aske-ri çatışmalarda provokasyon aracı olmasınlar. Sonuç olarak hepimiz insanlık medeniyetinin çocuklarıyız.
18 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
Бахытжан сатершиновдоктор филоСовСких наук, завЕдующий отдЕлом рЕлигиовЕдЕния инСтитута филоСофии, Политологии и рЕлигиовЕдЕния акадЕмии наук рЕСПублики казахСтан
Из-за террористических актов, со-вершенных от имени Ислама осо-бенно за последние лет, Ис-лам, который по сути своей яв-ляется религией мира, стал вос-
приниматься как религия террора. С момен-та провозглашения независимости Казахстан придерживается политики толерантности ко всем конфессиям и выступает за решение про-блем мирным путем, но и здесь за послед-нее время произошло несколько неожидан-ных террористических актов «по религиоз-ным причинам». То, что основанные на лжи радикальные движения внезапно заявили о себе, свидетельствует о том, что начался но-вый период в идеологии террора и осущест-вления ее на практике в Казахстане, и что при этом произошел переход от завуалированно-го вмешательства к открытым действиям. В результате в обществе стали говорить о «по-литическом Исламе», о котором раньше из-вестно не было (некоторые считают, что за этим стоят внешние силы). Поэтому пришла пора отделить правду от вымысла.
Каковы же причины неверного толкова-ния Ислама? Дело в том, что некоторые ин-теллектуалы, чьи «знания об Исламе» не име-ют ничего общего с правдой, кто понятия не имеет о религии и меряет ее меркой пози-тивизма и материализма или же евроцен-тризма и ориентализма, при трактовке Ис-
Bakıtcan SaterşinovDR., kAzAkİSTAn İLİMLER AkADEMİSİ, FELSEFE, SİYASİ bİLİMLER VE Dİn bİLİMİ böLÜM bAşkAnI
Özünde “barış dini” olarak bilinen İs-lam dini, özellikle son yıl bo-yunca din adına yapılan terör olay-ları sonrası, terör dini olarak algı-lanmaya başlandı. Bağımsızlığını
ilan ettiği günden beri dinlerarası hoşgörü ile uzlaşma politikasını yürüten Kazakistan’da da son dönemde birdenbire birkaç “dini” kılıflı te-rör olayı yaşandı. Yalan yanlış bilgilerle oluşan radikal hareketlerin hiç umulmadık zamanda meydana çıkması, Kazakistan’da terör ideolo-jisi ve pratiğinin gelişmesinde yeni bir dönem olarak kabul edilmekte ve mudahale etmenin gizli bir döneminden açık bir döneme geçişini göstermektedir. Bunun neticesinde bu zamana kadar hiç bilinmeyen (ihtimal dış güçlerin oyunu olarak tanımlanmış) “Siyasi İslam” toplumda tanınmaya başlandı. Dolayısıyla bu konuda ar-tık hurafe ile gerçeği ayırt etmek gerekir.
Bu yanlış yorumların kaynaklarını şöyle izah edebiliriz: Dinden haberi olmayan, İslam’la ilgili “bilgileri” doğrularla örtüşmeyen bir kısım en-tellektüellerin, İslam dinini pozitivist ve mad-deci yada eurocentric ve orientalistic prizmadan geçirerek, o prensipler temelinde anlatması-dır. İkincisi, Kuran ve Sünnet’in “mana tefsiri-nin” göz ardı edilmesidir. Marifete ait ayetlerle olaylara bağlı olarak inen ayetleri birbirinden kopararak manayı -bütündeki ruhu- göz ar-dı etmek yoluyla fanatizme duçar olunması-dır. Sonuç; yeni Haricilerin kendilerini farklı bir
Радикализм и терроризм в Казахстане:
Миф и реальностьKazakistan’da radikalizm ve terör:
Efsane ve gerçek
SAYI: 40 • BAHAR 19
Din ve ŞiDDet dosya
20 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
uslupla sergilemeleri ve “terör odaklarının on-lardaki bu cehaleti su-i istimal etmesidir. İşte bunun neticesinde İslam ile terör aynı çizgide gösterilmektedir.
İslam’ı yalan yanlış yorumlamanın gerçek-leşme sebeplerine gelince: Toplumumuzda, özellikle gençler arasında dine olan yöneliş artış göstermektedir. Fakat aynı zamanda dini radikalizm de güç kazanmaktadır. Bu, genel-likle dışarıdan gelen Vahhabizm ile Selefiye, Hizb-ü Tahrir, Davetçiler gibi akımlarla ilgilidir . Bu akımlar devlete, millete hizmet edilmesi-ni istemezler, toplumdaki kurallara uymazlar ve kabul etmezler, milli değerler sayılan gele-nekleri reddederler. Buna karşı oluşan, “ancak Kazak milleti müslümandır” diye onlara ait ge-lenekleri ön plana çıkartan Zikirciler, Tanrıcılar ile Ervaha tapınanlar diye ayrı eğilimler vardır. Bunların hepsinden gelen tehlike ise, devletten, milleten ayrı kalarak kendilerine benzemeyen-leri ötekileştirmeleridir.
Bu tahrip edici akımlar, ülkemizin bağımsız-laşma çabaları sırasında, dine dair gelişen itidal siyasetinin neticesinde dış kaynakların etkisiyle topluma nüfuz ettiler ve kök saldılar. Selefiler yalnız kendilerini gerçek Müslüman sayarak geleneklere önem verenleri, ibadet yapma-yanları “kafir, küfre düşmüş, murtet” diyerek kendilerince hüküm çıkartırlar. Kuran’ın savaş halleriyle ilgili olan bazı ayetlerini bağlamından kopararak, (belli bağlamlarda geçerli) ayetle-ri asıl prensipler gibi kabullenerek ve sadece şeyhlerine itaat ederek katı bir gerçekçilik ile fanatizme bağlı kalırlar. Böylece Kuran ile Sün-net’in temel unsurlarından, asıl faziletinden, ru-hundan uzaklaşarak tam idrakinden mahrum kalırlar. İnsanlık kültürünün çeşitliliğinin ve top-lumdaki çok renkliliğin, insanlığın milletlere ve uluslara ayrılmışlığının temelinde Yaratıcı’nın külli iradesini ve hepsinin bir hikmete binaen gerçekleştiğini anlamazlar. Bu, tehlike teşkil eden bir durum, bunu önlemek gerek.
Onun için din eğitimini hukuk çerçevesinde sınırlayarak Din Kültürü derslerini okul ve üni-versitelerde çoğaltmak lazım. Aynı zamanda Hanefi mezhebinin doğru anlatılması yoluyla dini faaliyetler yapılmalıdır. Kazakistan Diyanet Başkanlığı topluma zarar verecek dini akımları önlemek için doğru bilgi edinerek insanları bil-gilendirmelidir. Hangi akımın nereden geldiğini haber vermelidir. Böylece toplum ak ile karayı ayırt edebilmelidir. Bu çalışmalar hızlı bir şe-kilde sistematik usulle icraata geçirilmelidirler
лама руководствуются лишь этими принци-пами. Во-вторых, это происходит из-за игно-рирования «тафсира» (толкования) Корана и Сунны. Вырвав аяты из контекста, тем самым изменив их суть, они ловят людей на крючок фанатизма. В итоге появляются Хариджиты наших дней, невежество которых использу-ют в своих целях «наставники» террористов. В результате это приводит к тому, что между Исламом и террором проводятся параллели.
Перейдем к воздействию ложного толко-вания, то есть рассмотрим последствия, к ко-торым приводит искажение традиции. Дело в том, что в нашем обществе (особенно сре-ди молодежи) растет интерес к религии. В то же время набирает обороты и религиозный радикализм. В частности это касается таких явлений в Исламе, как появившиеся из-за ру-бежа ваххабизм, салафиты, Хизб-ут Тахрир, «Призыватели» и др. Эти течения настрое-ны против служения государству и народу, не подчиняются и не признают нормы обще-ства, отвергают традиции почитания нацио-нальных ценностей. Есть и другие движения – это люди, называющие себя «зикиритами», «танрыджитами» и поклоняющиеся Эрваху; они считают мусульманами только казахов и ставят во главу угла исключительно их наци-ональные традиции. Опасность, которую не-сут все эти течения, заключается в том, что их представители отгораживаются от госу-дарства и общества и разделяют людей на «своих» и «чужих».
В результате политики религиозной уме-ренности, проводимой в период, когда стра-на пыталась отстоять свою независимость, та-кие деструктивные течения с помощью внеш-них сих проникли в наше общество и пустили в нем корни. Например, салафиты истинными мусульманами считают только себя и обвиня-ют тех, кто уважает традиции или не совер-шает молитву, называя их «неверными», «ве-роотступниками», «муртадами» (отрекшимися
большинство молодых людей Казахстана сейчас находятся в духовном поиске. нужно помочь им найти правильный путь. поэтому
необходимо воспитывать интеллектуалов и в религиозной сфере.
KazaK gençlerinin çoğunluğu şu anda manevi arayış içindeler. Onlara yöntem göstererek müspet yolu bulmaları için yardımcı olmak
lazım. böylece din alanında da entelektüeller oluşturulmalı.
SAYI: 40 • BAHAR 21
Din ve ŞiDDet dosya
çünkü özellikle gençlerimiz yanlış yönlendiril-mektedir. Kazak gençlerinin çoğunluğu şu anda manevi arayış içindeler. Onlara yöntem göste-rerek müspet yolu bulmaları için yardımcı ol-mak lazım. Böylece din alanında da entelek-tüeller oluşturulmalı.
Kazakistan’ın dini organizasyonlarla olan ilişkilerinin temel gayesi, toplumu birleştirmek, manevi boyutuyla geliştirmek ve iç politikayı is-tikrarlaştırmaktır. Devlet kendini hiçbir dine an-gaje etmez, fakat tarihsel ve kültürel vizyonun-da kök salmış geleneksel dinlerin olumlu ahlaki ve sosyal potansiyeline ihtiyaç duyar. Böylece dindar olanla olmayan ötekileştirmesine düş-meden, toplumu ayrıştırmadan birlik ve bera-berliği inşa etmeye çalışır. Kazakistan’da devlet ile dini birleştiren iki ortak nokta vardır: Evren-sel ve toplumsal uzlaşma nasihatı ve kültür-lerin yenilenmesi.
от ислама). Вырвав из контекста и тем самым изменив смысл некоторых аятов Корана, по-вествующих о военных действиях, салафиты принимают их за свои основные принципы, и подчиняясь только своим шейхам, действуют как жесткие материалисты и фанатики. Таким образом, они отдаляются от основных прин-ципов, добродетелей, сути Корана и Сунны, и лишают себя их истинного смысла. Они не по-нимают, что в основе разделения всех людей на народы и нации, а также многообразия че-ловеческой культуры и общества лежит все-общая воля Создателя и его мудрость. Такое непонимание – очень опасная ситуация, ко-торую нужно предотвратить.
Поэтому необходимо ввести религиозное образование в правовое поле и увеличить ко-личество уроков религиоведения в образова-тельных учреждениях. В то же время нужно, чтобы религиозная деятельность осущест-влялась на основании правильного толко-вания Ханифитского мазхаба. Во избежание опасных ситуаций Отдел по делам религий в Казахстане должен получать достоверную информацию о деструктивных религиозных движениях и информировать о них общество. Нужно объяснять, откуда появилось то или иное течение, чтобы общество могло отли-чить белое от черного. Такая работа долж-на проводиться быстро и носить системати-ческий характер, так как сложившаяся ситу-ация в первую очередь представляет опас-ность для молодежи. Большинство молодых людей Казахстана сейчас находятся в духов-ном поиске. Нужно помочь им найти правиль-ный путь. Поэтому необходимо воспитывать интеллектуалов и в религиозной сфере.
Основная цель поддержания Республикой Казахстан отношений с религиозными орга-низациями – единение и духовное развитие общества, а также стабилизация внутренней политики. Государство не является привер-женцем какой-либо религии, однако оно ну-ждается в нравственном и положительном социальном потенциале традиционных рели-гий, которые укоренились на его территории исторически и культурно. Таким образом, оно пытается обеспечить единство общества, не впадая в крайность разделения граждан на верующих и неверующих. В Казахстане у ре-лигии и государства есть две точки сопри-косновения: совместная работа по мирному универсальному и социальному регулирова-нию, а также обновление культуры.
22 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
Ислам – религия мира и милосердия
Din adına işlenen cinayetlerin vebali
SAYI: 40 • BAHAR 23
Din ve ŞiDDet dosya
m. Fethullah Gülen
İslâm kelimesi; ‘teslimiyet, selamete erdir-mek ve barış tesis etmek’ manalarına gelir. Ne acıdır ki, temelde bu anlayışa dayanan İs-lâm dini, bugün, bir kısım çevreler tarafından terörizmle aynı şey gibi gösterilmektedir. Bu,
çok büyük bir tarihi hatadır ve her şeyden önce İslâm’ın ruhunu bilememenin ve onu kendi ru-huyla kavrayamamanın neticesidir. Zira, İslâm’a göre insan, insan olduğu için değerlidir. “Doğ-rusu biz insanoğlunu çok şerefli yarattık.”(İsra sûresi, 17/70) ayeti bunu gösterir. Kur’an-ı Ke-rim’de de açıkça ifade edildiği üzere; İslam, tek bir insanı öldürmeyi, bütün insanları öldürme, tek bir insanın hayatını kurtarmayı da bütün in-sanların hayatını kurtarma olarak kabul etmiş-tir. (Mâide Sûresi, 5/32)
Allah’ın gönderdiği semavi dinlerin, ister Ya-hudilik, ister Hıristiyanlık, isterse İslâm olsun, terörü, bırakın emretmeyi, ona müsaade etmesi bile düşünülemez.
Allah nazarında hayat çok değerlidir. Bütün varlık; hayatı netice vermek üzere programlan-mıştır ve Yüce Yaratıcı, gönderdiği Din ile, onu korumayı aslî değerlerden biri saymıştır.
İslâmiyet’te sertlik, huşûnet ve bağnazlık yoktur. O, her yönüyle bir aff u safh (hoşgörü) dinidir. Kur’an-ı Kerim’e baktığımızda onun dai-ma af ve müsamahayı esas aldığını görürüz. Bu bir ayet-i kerimede şöyle dile getirilir: “O takva sahipleri ki, öfkelerini yutarlar ve insanların ku-surlarını affederler. Allah, iyilik edenleri sever.” (Al-i İmran, 2/)
Müslümanlığı, onu yanlış temsil eden bir kı-sım zavallıların tavır ve davranışlarında değil,
м. фетхуллах Гюлен
Слово «Ислам» означает «покорность Богу, стремление к спасению и ми-ролюбие». К сожалению, Ислам - ре-лигию, в основе которой лежат эти идеи, кое-кто представляет сино-
нимом терроризма. Это великая историче-ская ошибка, которая является, прежде все-го, результатом непонимания сути Ислама и неспособности откликнуться душой на его призыв. Для Ислама человек ценен уже по-тому, что он человек. Об этом говорится в аяте: «Воистину Мы почтили сынов Адама» (Сура аль-Исра, 17/70). В Священном Кора-не прямо утверждается, что Ислам прирав-нивает убийство одного человека к убий-ству всего человечества, а спасение един-ственной человеческой жизни - к спасению жизни всех людей (Сура аль-Маида, 5/32).
Невозможно представить, чтобы в авраа-мических религиях Божественного открове-ния, будь то иудаизм, христианство или му-сульманство, допускался бы терроризм, тем более призывы к нему.
Для Аллаха жизнь имеет великую ценность. Все живое запрограммировано на продол-жение рода, и защита жизни, которую Созда-тель осуществляет через посланную им ре-лигию, для Него необычайно важна.
В Исламе нет места жестокости, хушунету (грубости) и фанатизму. Ислам – это религия прощения и сафха - толерантности во всех ее проявлениях. (Термин «сафх» означает толе-рантность в большей степени, чем слова «про-стить» и «помиловать». Прощение иногда но-сит оттенок упрека, устыжения, снисхожде-ния. А «сафх» означает терпимость без тени порицания. В Коране «прощение» и «сафх» упоминаются друг за другом, чтобы подчер-кнуть их разное значение: Бакара 2/). Об-ращаясь к Священному Корану, мы видим, что в его основе - идеи прощения и смире-ния. В одном из аятов говорится: «Те бого-боязненны, кто сдерживают свой гнев и про-щают недостатки других. Аллах любит тво-рящих добро» (Ал-и Имран, 2/).
Искать Ислам нужно в его истоках, исто-рии и на примере истинных последователей, а не в поступках и поведении тех несчастных, что искажают его смысл. Такие светочи люб-ви и терпимости, как достопочтенный Мев-
невозможно представить, чтобы в авраамических религиях божественного откровения, будь то иудаизм, христианство или
мусульманство, допускался бы терроризм, тем более призывы к нему. для аллаха жизнь имеет великую ценность. Все живое запрограммировано
на продолжение рода, и защита жизни, которую создатель осуществляет через посланную им религию, для него необычайно важна.
allah’ın gönderdiği semavi dinlerin, ister yahudilik, ister hıristiyanlık, isterse islâm olsun, terörü, bırakın emretmeyi, ona müsaade etmesi
bile düşünülemez. allah nazarında hayat çok değerlidir. bütün varlık; hayatı netice vermek üzere programlanmıştır ve yüce yaratıcı,
gönderdiği din ile, onu korumayı aslî değerlerden biri saymıştır.
24 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
kendi kaynaklarında, tarihinde ve hakiki tem-silcilerinde aramak gerekir. Hazret-i Mevlana, Yunus Emre, Ahmed Yesevi gibi pek çok sevgi ve hoşgörü sultanı, hayatları boyu hep hoşgö-rü soluklayarak, birer sevgi ve hoşgörü âbide-si haline gelmişlerdir. Yunus’un tabiri ile döve-ne elsiz, sövene dilsiz ve incitene de gönülsüz oluvermişlerdir.
Aslında, İslâm dünyasında da, başka mil-letlerde de terörün temelinde fakirlik, ceha-let ve eğitimsizlik vardır. Öte yandan bugüne kadar Müslümanlığa maledilen terör olayları, bazen İslam’ı kendi derinliğiyle içine sindireme-miş ham ruhların öncülüğüyle, bazen genç his-siyatların aşırı tahrik edilmesiyle, bazen harici
ляна, Юнус Эмре, Ахмед Ясави, каждый вдох которых на протяжении всей жизни был ис-полнен кротости, стали настоящим симво-лом такой веры. По выражению Юнуса Эм-ре, они были «безрукими, когда их ударят, немыми, когда их бранят», и по отношению к оскорбляющим их они вели себя так, «буд-то бы у них не было сердца, которое могло бы разбиться».
На самом деле в основе террора – как в исламском мире, так и у других народов – лежат бедность, необразованность и неве-жество. С другой стороны, все приписыва-емые мусульманам террористические акты, были выполнены либо незрелыми душами,
SAYI: 40 • BAHAR 25
Din ve ŞiDDet dosya
güçlerin Müslüman isim ve görünümündeki ele-manlarıyla, bazen de insani duyguları ve korku hisleri baskı altına alınarak felç edilmiş katiller vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir.
Müslüman görünen bazı kimselerin, bomba yüklü araçlarla masum insanları katletmeleri-nin, mabedlere saldırmalarının; ne Kur’ân’la, ne Sünnet’le, ne de Müslümanlıkla telif edilmesi mümkün değildir. Ama maalesef günümüzde inanan gönülleri dilhun eden, mahcup duruma düşüren böyle bir tablo vardır. Elbette bu konu-da dış mihrakların sinsi ve organize yönlendir-meleri vardır fakat aynı zamanda sorun İslâm’ın yanlış anlaşılması ve yanlış yorumlanmasından da kaynaklanmakta; denilebilir ki bu terör olay-ları en çok İslam’ı vurmaktadır. Sonuç itibariyle, bu tür zulüm ve cinayetler, Müslümanlığın yü-züne kara çalmaktadır.
Mü’mince mücadele tarzıBir kısım batılıların; karikatürler, gazeteler
ve televizyonlar yoluyla İslâm aleyhine bulun-dukları durumlarda, hissî hareket ederek ay-nıyla mukabelede bulunmamalı ve İslam’la telif edilmesi mümkün olmayan davranışlar-dan uzak durarak, üslub namustur anlayışıyla, saldırıları, dinin temel esaslarına bağlılık içinde bertaraf etmeliyiz.
İlk Müslümanların, Mekke’de 13 sene bo-yunca bir insanın tahammül etmesi mümkün olmayan nice hâdiseye katlandığını biliyoruz. Hz. Peygamber, Kâbe’nin karşısında başını yere koyup secdeye kapandığında, inkâr ve cehalete kilitlenenler, O’nun başına deve işkembesi koy-muşlardır (Buhârrî, vudû’ 69). Bu zalimler, kaç defa onu taşa tutmuşlardır. (Buhârî, bed’ül’l-halk 7) Fakat O (s.a.v.) hiçbir zaman “Sizin ba-şınıza da taş yağsın!” dememiştir. Aksine ken-disine taş atan, dişini kıran, yanağını yaralayan, başını kanlar içinde bırakan insanlar karşısında bile ellerini kaldırmış ve “Allah’ım, kavmimi hi-dayet buyur. Çünkü onlar bilmiyorlar!” (Abdü-
не позволившими Исламу со всей его глуби-ной проникнуть в их сердца, либо чрезмер-но импульсивными молодыми людьми. Сре-ди них могли быть и те, кто называют себя мусульманами и выглядят как мусульмане, но являются наемниками внешних сил или безжалостными убийцами, чьи человеческие чувства и страх подавлены психотропными препаратами.
То, что некие люди, внешне похожие на мусульман, минируют транспорт, убивают ни в чем не повинных людей, нападают на хра-мы, никак нельзя соотнести ни с Кораном, ни с Сунной, ни с Исламом. Но эта ситуация, которая до боли ранит сердца верующих и
то, что некие люди, внешне похожие на мусульман, минируют транспорт, убивают ни в чем не повинных людей, нападают на храмы,
никак нельзя соотнести ни с Кораном, ни с сунной, ни с исламом.
MüslüMan görünen bazı kimselerin, bomba yüklü araçlarla masum insanları katletmelerinin, mabedlere saldırmalarının; ne kur’ân’la, ne
Sünnet’le, ne de müslümanlıkla telif edilmesi mümkün değildir.
26 весна • 40 нОМеР
Религия и насилиеглавная тема
в исламе террор не может быть средством для достижения цели, и террористов нельзя называть борцами за свободу. даже если мусульманин станет террористом, это будет означать, что он уже перестал быть мусульманином.
terör, herhangi bir islâmî gayeyi gerçekleştirmede asla vasıta olamaz ve teröriste hürriyet savaşçısı denemez. müslümanların içinden terörist çıksa bile, böyle bir kişi müslümanlığa ait vasıflarını kaybetmiş demektir.
laziz el-Buhârî, Keşfü’l-esrâr, 1/13) demiş ve kendisine düşmanlık eden insanlara öfkeyle mukabelede bulunmamıştır.
Paranoya ihtiyacı ve aldatılan kitlelerMaalesef şurası da bir gerçek ki, bugün, İs-
lâm coğrafyasında cehalet ve fakr u zaruretten kaynaklanan zaaflar vardır. Bu zaafları kulla-nan, hastalıklı duyguları tetikleyerek kendi çı-karlarına göre dünyada kamuoyu oluşturmak isteyenler, belli senaryolar hazırlamış ve bazı insanları aldatmak, beyin yıkamak yoluyla bu senaryolarda figüran olarak kullanmışlardır. Evet, ihmal edilmiş, cehalete mahkûm bırakıl-mış nesilleri aldatıp kullanmışlardır.
Terörist asla hürriyet savaşçısı değildirTerör, herhangi bir İslâmî gayeyi gerçekleş-
tirmede asla vasıta olamaz ve teröriste hürriyet savaşçısı denemez. Müslümanların içinden te-rörist çıksa bile, böyle bir kişi Müslümanlığa ait vasıflarını kaybetmiş demektir. Terörist Müslü-man olamayacağı gibi, Müslüman da terörist olamaz. Kaldı ki İslâm, aslında savaşı da hoş görmemiş, bir insanlık realitesi ve beşer tarihi-nin en göze çarpan bir vakıası olmasına rağmen onu öncelikle savunma maksadına bağlamış-tır. Savaşın bile belli kuralları vardır. Efendimiz (s.a.v.) bir orduyu uğurlarken şöyle buyurmuş-tur: “Dinimiz; kadınlara, çocuklara ve mabedle-re sığınmış insanlara ilişilmesini yasaklamıştır.” Dolayısıyla günümüzde din adına işlenen bu ci-nayetlerle Kur’ân ve Sünnet’in ortaya koyduğu disiplinleri telif etmek mümkün değildir.
Başkalarına kendi sistemini dayatma di-nin ruhuna zıttır. Topla, tüfekle, şiddet, hiddet ve kaba kuvvetle insanların üzerine gitmenin, kendince savaş ilan ederek gidip bir alış veriş merkezini işgal etmenin, masum insanları rehin almanın Müslümanlıkla telif edilebilir bir yanı yoktur. Kötülüğe aynıyla mukabelede bulun-mayı zalimce bir kaide kabul ediyor ve insanca davranmayı her halükârda vahşice davranmaya tercih ediyoruz. Zaten inanan bir gönül, bu tür davranışlara tenezzül edecek kadar aşağılara düşmez/düşemez. Bu açıdan, küçülüp yakınla-şan günümüz dünyasında bize düşen, dini doğ-ru temsil etmek, herkese karşı saygılı olmak ve her anlayışı saygıyla karşılamaktır.
ставит их в положение виноватых, к сожале-нию, сегодня существует. Здесь несомненно присутствует скрытое влияние организован-ных внешних сил. Однако от террористиче-ских актов, совершаемых в силу непонима-ния и неправильной интерпретации Ислама, прежде всего страдает сам Ислам, ибо та-кая жестокость и убийства бросают тень на его репутацию.
Не отвечать гневом на гневКогда на Западе представляют мусуль-
ман чудовищами, оскорбляют Ислам кари-катурами, нападают в СМИ, не следует ру-ководствоваться чувствами и отвечать тем же или вести себя неподобающим мусульма-нину образом. Мы должны победить неспра-ведливые нападки, не отступая от основных принципов нашей религии и продолжая до-стойно следовать своим путем.
Нам известно, что первые мусульмане в течение тринадцати лет в Мекке смиренно переносили многое, что невозможно выне-сти обычному человеку. Когда Пророк рас-простерся в земном поклоне перед Каабой, упорствующие в неверии и невежестве бро-сали на Его голову верблюжьи внутренно-сти. Сколько раз эти жестокие люди кида-ли в него камни! Но Он (да благословит Его Аллах и приветствует) никогда не говорил: «Пусть дождь из камней падет на ваши го-ловы!». Наоборот, даже перед теми, кто бро-сал камни, сломал зуб, поранил щеку, раз-бил до крови голову, Он поднял руки в мо-литве и воскликнул: «О Аллах, направь мой народ на истинный путь! Ибо они не веда-ют…». Так он не стал отвечать гневом на гнев своих врагов.
Кто и зачем нас обманывает К сожалению, не все люди, живущие се-
годня на исламских территориях, способны здраво мыслить и знакомы со своими рели-гиозными корнями. А те, кто желают управ-лять общественным мнением в соответствии с собственным сценарием, используют их пси-хическую неуравновешенность в корыстных целях. Они видят наши слабости, порожден-ные невежеством и нуждой, и, обманув незре-лые души или одурманив наркотиками, ис-пользуют их как пешки в своей игре. Так они обманывают людей.
SAYI: 40 • BAHAR 27
Din ve ŞiDDet dosya
совершаемые сегодня от имени религии, не-допустимо связывать ни с Кораном, ни с пра-вилами, установленными Сунной.
Навязывание своей системы взглядов дру-гим противоречит духу религии. Нападение на людей с оружием в руках, принуждение и применение насилия, вторжение террори-стов в торговые центры и захват невинных людей в заложники – все это не согласуется с Исламом. Мы считаем, что отвечать злом на зло – жестокое правило, и в любой ситуации выступаем не за варварские, а за гуманные действия. Ведь сердце верующего никогда не смирится с жестокостью.
Поэтому в мире, который становится все более тесным, нам нужно показывать, что та-кое истинный Ислам, на собственном приме-ре, с уважением относиться к каждому че-ловеку и его взглядам.
Террорист не может быть борцом за свободуВ Исламе террор не может быть средством
для достижения цели, и террористов нель-зя называть борцами за свободу. Даже если мусульманин станет террористом, это будет означать, что он уже перестал быть мусуль-манином. Как террорист не может быть му-сульманином, так и мусульманин не может быть террористом. Более того, Ислам, являясь самой естественной для человеческой сущ-ности религией и выдающимся явлением в истории человечества, вовсе не приветствует войну и допускает ее прежде всего как обо-рону. Существуют определенные правила ве-дения такой войны. Пророк (да благословит его Аллах и приветствует!), провожая войско, сказал: «Наша религия запрещает воевать с женщинами, детьми и людьми, укрывающи-мися в храмах». Поэтому подобные убийства,
28 весна • 40 нОМеР
актуальнО
Олимпийские игры в СочиЛегко ли быть великим государством?
Soçi Olimpiyatları Büyük devlet olmak kolay mı?
SAYI: 40 • BAHAR 29
Erdoğan ÖzdemirDR., RUSYA bİLİMLER AkADEMİSİ, SİYASAL bİLİMLER
Seksen sekiz ülkeden yaklaşık 6 bin sporcunun katıldığı Kış Olim-piyatları’na Rusya’nın Karadeniz kıyı şehri Soçi ev sahipliği yaptı. 7 Şu-bat’ta Fişt stadyumunda görkemli
bir açılışla başlayan olimpiyatlar, 23 Şubat’ta yine görkemli bir kapanışla sona erdi. Kırk bi-ne yakın seyircinin katıldığı açılış töreni, ışık ve lazer gösterileri ile başladı. Törene devlet başkanı Putin’in yanı sıra, Çin devlet başkanı Şi Cinping, Japonya Başbakanı Şinzo Abe, İtal-ya Başbakanı Enrico Letta, Norveç Başbakanı Erna Solberg ve Başbakan Erdoğan katılırken; Almanya Şansölyesinin, ABD, İngiltere, Hollan-da başkanlarının olumsuz cevap vererek katıl-mamaları dikkat çekti.
Kış olimpiyatlarına ev sahipliği yapmak Rusya için önemliydi. Başkan Vladimir Putin, 27 Temmuz tarihinde bu ev sahipliğinin Rus-ya için önemini şöyle belirtmişti: ‘Artık emin ola-rak şunu söyleyebilirim ki eğer ülkemizin bü-tünlüğünü sağlayamasaydık, eğer Kafkasya’nın sene önce Rusya’ya karşı almış olduğu kar-şıt pozisyonu kıramasaydık, eğer ekonomideki kötüye gidişi değiştiremeseydik, eğer sosyal problemlerimizi çözemeseydik olimpiyatlara ev sahipliği yapamazdık.”
Olimpiyatların kapanış töreninde Rusya tarihi ve kültüründen dün-yaca tanınmış figür-lerin canlandırıldığı bir geçit töreni dü-zenlendi. Sirk, bale gösterileri ve müzik ziyafetleriyle, orga-nizasyon için en üst düzeyde emek sar-
f e d e n
Эрдоган оздемирдоктор ПолитичЕСких наук, роССийСкая акадЕмия наук
Столицей XXII зимних Олимпийских игр, в которых приняли участие око-ло 6 тысяч спортсменов из 88 стран, стал российский город на берегу Черного моря – Сочи. Олимпиада
стартовала 7-го февраля с торжественной церемонии на стадионе «Фишт» и такой же блестящей церемонией завершилась го февраля.
Церемония открытия, на которой присут-ствовали около 40 тысяч зрителей, началась световым лазерным шоу. На ней присутство-вали президент России В. В. Путин, предсе-датель КНР Си Цзиньпин, премьер-министр Японии Синдзо Абэ, премьер-министр Италии Энрико Летта, премьер-министр Норвегии Эр-на Солберг и премьер-министр Турции Ред-жеп Эрдоган. Для России было очень важно провести эти Олимпийские игры. Президент Путин го июля го года заявил: «Я с уверенностью могу сказать, что если бы мы не обеспечили целостность нашей страны, не преодолели противостояние на Кавказе лет назад, если бы не изменили эконо-мическое положение, не решили наши со-циальные проблемы, то не увидели бы ни-каких Олимпиад».
На церемонии закрытия Россия показала шоу, которое оживило известные всему миру фигуры российской истории и культуры: цирк и балет, музыка – Россия приложила массу усилий, чтобы все прошло на высшем уров-не. Однако мы понимаем: этим блистатель-ным шоу Россия хотела продемонстрировать, что она считает свою национальную культуру частью мировой, что ее культурное влияние на другие народы велико – и наоборот. Без преувеличения можно сказать, что и Олим-пиадой, и грандиозным шоу в Сочи Россия хотела заявить всему миру, что она крепко стоит на ногах, что она сильна и ей по плечу организовать праздник такого масшта-ба. То, что в подготовке к Олимпиаде были задействованы 7 тысяч человек, приехавших из 83 регионов страны, что на организацию было истрачено 50 мил-лиардов долларов, подтверждает сказан-ное. Здесь были потрачены не просто день-ги: во всех регионах России, во всех учебных
без преувеличения можно сказать, что
и олимпиадой, и грандиозным шоу в сочи россия хотела
заявить всему миру, что она крепко
стоит на ногах, что она сильна и ей по
плечу организовать праздник такого
масштаба.
rusya bu olimpiyatlarla
dünyaya bir nevi gövde gösterisi yapmış ve hala
güçlü olduğunu, dünya çapında büyük
organizasyonlar yapabileceğini
göstermek istemiştir.
Güncel
30 весна • 40 нОМеР
заведениях – от средних школ до универси-тетов – прошла пиар-компания, связанная с Олимпиадой в Сочи. Эту задачу восприняли как общенациональную. И чемпионом Олим-пиады стала Россия, получившая 13 золотых, 11 серебряных, и 9 бронзовых наград. Вто-рое место досталось Норвегии, которая вы-играла 11 золотых, 5 серебряных и 10 брон-зовых медалей. Канада, добившаяся 10 зо-лотых, 10 серебряных и 5 бронзовых медалей, заняла третье место. Россия, став в целом обладателем 33 медалей, побила свой соб-ственный рекорд, установленный на Олим-пийских играх го года в норвежском Лиллехаммере.
Обсуждая организацию Олимпиады, умест-но упомянуть об отношениях между Турци-ей и Россией в спортивной индустрии. Ра-бота турецких строительных компаний в Со-чи получила хорошие отзывы. Президент Пу-тин поблагодарил премьер-министра Эрдо-гана за успешный вклад турецких строитель-
Rusya’nın, kendi kültürünün dünya kültürü ile özdeşleştiğini, diğer kültürlere etkisini ve on-larla iletişiminin ne kadar güçlü olduğunu gös-termek istediğini anlıyoruz. Hatta diyebiliriz ki Rusya bu olimpiyatlarla dünyaya bir nevi gövde gösterisi yapmış ve hala güçlü olduğunu, dünya çapında büyük organizasyonlar yapabileceğini göstermek istemiştir. Olimpiyat organizasyo-nunda Rusya’nın 83 bölgesinden 7 bin kişinin görev alması, organizasyona 50 milyar dolar harcama yapılması bu düşüncemizi teyid eder mahiyettedir. Bu süreçte şehir havaalanı yeni-lendi, yeni yollar ve yeni spor tesisleri yapıldı. Sadece para harcanmadı; Rusya’nın tüm bölge-lerinde, orta seviyeli okullardan üniversitelere kadar her düzeyde Soçi olimpiyatları tanıtım-ları yapıldı. Herkes ülkesi adına olimpiyatlara sahip çıkmalı atmosferi oluşturuldu. Buna ül-kenin milli davası olarak bakıldı ve sonuçta 13 altın, 11 gümüş ve 9 bronz madalya ile Rusya olimpiyat şampiyonu oldu. İkinci olan Norveç 11 altın, 5 gümüş ve 10 bronz madalyanın sahibi
актуальнО
SAYI: 40 • BAHAR 31
olurken, Kanada 10 altın, 10 gümüş ve 5 bronz madalya alarak üçüncü sıraya oturdu. yılında Norveç’in Lillehammer kentinde ger-çekleştirilen olimpiyatlarda Rusya 23 toplam madalya ile kırdığı rekoru bu yıl da 33 madalya alarak tekrar kırdı.
Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin, Olimpiyat eleştirilerine, Uluslararası Olimpiyat Komitesi ile birlikte çalışıldığını, eksikliklerin birlikte giderildiğini belirterek ve Olimpiyat Ko-mite Başkanları Jacques Rogge ve Thomas Ba-ch’a teşekkür ederek cevap verdi. Başkan Putin ayrıca, bütün dünya yeni ve işbirliğine açık bir Rusya gördü, dedi. Soçi Belediye Başkanı Ana-toliy Pahomov, olimpiyat bayrağını Uluslarara-sı Olimpiyat Komitesi Başkanı Tomas Bach’a verdi. Bach, bayrağı Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapacak olan Güney Kore’nin Pye-ongchang şehrinin Belediye Başkanı Lee Seok-Rae’ye teslim etti.
kış olimpiyatları devam edecek ve Mart tarihlerinde Paralimpik Oyunları gerçek-leştirilecek. Rusya, Karadeniz kıyı şehri Soçi’de olimpiyatları gurur ve coşkuyla taşıyor.
Ne dersiniz, büyük devlet olmak kolay mı?
ных компаний в подготовку Олимпиады и по-желал успеха турецким спортсменам на этих Играх. Хотя Турция и не стала призером на Зимней Олимпиаде в Сочи, она имеет опыт в организации международных зимних игр. В ом году в городе Эрзерум Турция про-вела ую Зимнюю Универсиаду. На Олимпи-аде в Сочи были спортсмены из нашей стра-ны, представлявшие лыжные виды спорта и фигурное катание. В лыжной гонке Турцию представили Келиме Четинкая, Сабахаттин Оглаго, в горных лыжах – Тугба Коджага, Эмрэ Шимшек, в фигурном катании – Алиса Ага-фонова и Альпер Учар.
Президент Российской Федерации Вла-димир Путин в ответ на критические ком-ментарии по поводу Олимпиады заявил, что в результате совместной работы с Междуна-родным Олимпийским Комитетом недостатки были устранены, и выразил свою благодар-ность новым председателям Международ-ного Олимпийского Комитета Жаку Рогге и Томасу Баху. Путин подчеркнул, что весь мир увидел новую, готовую к сотрудничеству Рос-сию. Мэр города Сочи Анатолий Пахомов пе-редал олимпийский флаг председателю МОК Томасу Баху. А тот в свою очередь вручил его передал флаг Ли Сок Рэ - мэру города Пхен-чхан в Южной Корее, который станет столи-цей зимних Олимпийских игр в ом го-ду. С 7-го по е марта в Сочи пройдут Па-ралимпийские Игры.
Ну и как, читатель? Легко ли быть вели-ким государством?
Güncel
32 весна • 40 нОМеР
актуальнО
Великая любовь султана
aşkıSultanların
SAYI: 40 • BAHAR 33
Güncel
34 весна • 40 нОМеР
Тайная любовная переписка Роксоланы и Сулеймана ВеликолепногоHürrem ve Muhteşem Süleyman’ın
gizli kalmış aşk mektuplarıЛюбовные стихи Сулеймана к ХюрремТы та, с кем я, моя любимая, светлая луна,Мой близкий друг, родная, царица всех красавиц, го-спожа моя …Ты - рай мой, смысл моей жизни, Райский напиток,Весна, радость моя, смысл моих дней, моя любовь, твой образ вышит в моем сердце,Моя смеющаяся роза,Источник радости, вкус моего напитка, средоточие веселья моего, мой лучезарный свет, мой funduszeue.infoласая, гранат мой, апельсин, ты свет моих но-чей и свет моих покоев…Ты - мой Стамбул, мой караван, любимая моя, ты до-стойна всей Анатолии и греческих funduszeue.info Бадахшан – источник драгоценного рубина, моя кып-чаг¹, ты мой Багдад, мой funduszeue.infoсные волосы, тонкие брови, горящие глаза твои свели меня с ума! Если я умру, то по твоей вине, ведь ты проникла в мою кровь,Спаси меня, о беспощадная красавица, любовь моя. Я славлю тебя у твоих дверей,Будто бы мой извечный долг - восхвалять funduszeue.info сердце переполняет печаль, а глаза – слезы.Я – Мухибби³, любящий, что-то случилось со мной, я словно пьян.Я стал сам не свой.
¹ Кыпчаг – народность, обитавшая в Xl-XV веках в степях от Каспийско-го до Черного морей, в настоящее время проживает в Египте и Сирии.
² Муххиби-литературный псевдоним султана Сулеймана.
Süleyman’dan Hürrem’e Aşk ŞiiriBirlikte olduğum, sevgilim, parıldayan ayım, Can dostum, en yakınım, güzellerin şahı sultanım… Hayatımın, yaşamımın sebebi cennetim, Kevser şarabım, Baharım, sevincim, günlerimin anlamı, gönlüme nakşolmuş resim gibi sevgilim, Benim gülen gülüm, Sevinç kaynağım, içeceğimdeki lezzet, eğlenceli meclisim, nurlu parlak ışığım, meş’alem. Turuncum, narım, narencim, benim gecelerimin, visal odamın aydınlığı…İstanbul’um, Karaman’ım, Bütün Anadolu ve Rum ülkesin-deki diyara bedel sevgilim. Değerli lal madeninin çıktığı yer olan Bedahşan’ım ve Kıpçağım, Bağdad’ım, Horasan’ım. Güzel saçlım, yay kaşlım, gözleri ışıl ışıl fitneler koparan sevgilim, hastayım! Eğer ölürsem benim vebalim senin boy-nunadır çünkü bana eza ederek kanıma sen girdin, Bana imdad et, ey insafı olmayan güzel sevgilim. Kapında, devamlı olarak seni medhederim, seni överim, Sanki daima seni övmek için görevlendirilmiş gibiyim. Yüreğim gam ile, gözlerim yaşlarla dolu. Ben Muhibbi’yim, sevgi adamıyım, bana bir şeyler oldu, sarhoş gibiyim. Bir hoş hale geldim.
SAYI: 40 • BAHAR 35
Hürrem Sultan’dan Kanuni Sultan Süleyman’a mektup ()Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi No. E
Gözyaşlarımı döktüğüm elbisemi gönderdimSultanım Padişahım,
Dualarım o güzel yüzünüz ve bir bakışıyla bütün dertlerimi yok eden güzel gözleriniz içindir. Her an hasretinizle inleyen ve ancak size kavuştuğunda huzur bulacak olan bu kulunuzun duaları inşallah kabul buyurulur.
Hasret acısıyla kıvranan ve çektiği ıztıraplar yüzünden peri-şan olan bu çaresiz kulunuzdan, bu değersiz sızlanmaları kabul ediniz. Ben sadece sizin yanınızda huzur bulabiliyorum. Sizin yanınızda olmaktan duyduğum mutluluğu anlatmaya kalem-ler yetmez.
Sizinle birlikte olduğumuz anların hatırası, sizin yanınızda geçirdiğim günlerin anısı bu miskinin gönlünde hep yaşa-
maktadır. Hiç olmazsa sizinle yaşadıklarımız, sizinle ortak anılarımız sayesinde biraz olsun teselli bulabilmekteyim. Esen rüzgarlar çektiğim acıları size ulaştırsa anlarsı-nız ki, kulunuzun durumu feryat ve figan eden bülbül gibidir.
Sizden ayrı kaldığımda dermanım, takatim kalmı-yor. Kimse acılarımı dindiremiyor. Gamla dolu gönlümü görseniz, ayrılık acısıyla inleyen bir ney gibi, hasta ve perişan olduğumu hemen anlarsınız.
Ömrüm, azizim, sultanım! Allah’tan tek dileğim ve yü-reğimin biricik arzusu, size tekrar kavuşabilmek ve ışık
saçan yüzünüze bir defa daha bakabilmektir. Artık bir daha ayrılık olmasın!
Rabbimden elbette dilerim ki; benim sultanım, candan ve gönülden sevdiğim şahım, dünyada ve ahirette hep mutlu olsun. Düşmanlarına karşı da-
ima zaferler kazansın. İyi biliyorum ki, benim sul-tanım bu kulunu, kaderin bir cilvesi ile gördü ve sevdi, bu kuluna mutluluk ve huzur ihsan etti. Bu cariyesinin gözyaşlarını dindirip sevindirdi. Sultanım sayesinde doğru yolu bulup iman ettim.
Bu yüzden mutlu olacağım gün sadece size kavuşacağım gündür. Size gözyaşları-mı damlattığım bir
elbise gönder-dim. Hatırım
için giyesiniz.
Sultanım saray halkının ve oğulla-
rınızın çok selamları vardır. Herkes ayağı-
nıza yüz sürmeyi mu-rad eder. Bundan başka
her iki cihanda mutlulu-ğunuzu dilerim sultanım!
Fakir ve hakir cariyeniz Hürrem
Письмо Хюррем Султан к Султану Сулейману ()Из архива Музея дворца Топкапы № E
Послаю Вам платье, на которое упали мои слезыМой Султан, мой Падишах,
Свои молитвы я посвящаю Вашему прекрасному лику и очам, один взгляд которых избавляет меня от всех не-взгод. Я надеюсь, что Аллах примет молитвы Вашей ра-быни, которая каждое мгновение стонет от тоски и смо-жет обрести покой лишь рядом с Вами.
Примите никчемное роптание Вашей беспомощной и несчастной в своих страданиях рабы, которая не находит себе места от боли, причиняемой тоской. Я смогу обре-сти покой лишь рядом с Вами. Невозможно описать сча-стье, которое я ощущаю, когда мы вместе.
Воспоминания о тех днях и мгновениях, которые я провела рядом с Вами, всегда будут жить в моем бедном сердце. По крайней мере я нахожу некото-рое утешение в нашем прошлом и в воспоминаниях. Если веющие ветры донесут Вам мою боль, Вы поймете, что состояние Вашей ра-бы подобно соловью, грустно и пе-чально поющему свою песнь.
Когда я не с Вами, у меня иссякают силы, и я не мо-гу найти утешения. Ни-кто не в силах утолить мою боль. Если бы Вы уви-дели мое полное печали серд-це, которое стонет от боли расставания, Вы бы сразу поня-ли как я больна и несчастна.
Жизнь моя, мой дорогой, мой султан! Единственное чего я прошу у Аллаха – снова воссоединиться с Вами и еще раз взглянуть на Ваш лучезарный лик, лишь только этого жаждет мое сердце. Пусть больше не будет расставаний!
Конечно же, я молю Господа, чтобы мой султан, мой шах, которого я люблю душой и сердцем, был счастлив и в этом, и в том мире. Пусть он всегда одерживает победу над своими врагами. Мне хорошо известно, что судьбой было предопределено, чтобы мой султан увидел и полюбил свою рабу, даровал ей счастье и покой. Чтобы утер слезы своей пленницы и подарил ей радость. Благодаря моему султану я нашла истинный путь и обрела веру.
Поэтому я стану счастливой только в тот день, ког-да воссоединюсь с Вами. Я послала Вам платье, на кото-рое упали мои слезы. Носите его ради меня.
Мой султан, придворные и Ваши сыновья шлют Вам свое приветствие. Все надеются припасть к вашим но-гам. И еще я желаю Вам счастья в обоих мирах, мой султан!
Ваша бедная и презренная пленница Хюррем.
36 весна • 40 нОМеР
Вопросы задает: Эрдоган Йылдыз
Мухтарбай Отелбаев – казахский уче-ный, известный во всем мире. Доктор физико-математических наук, профес-сор Мухтарбай Отелбаев родился в году в Джамбульской области. Под его
руководством выросли 70 докторов и кандидатов наук, не говоря о магистрах. Являясь директором Математического института Евразийского На-ционального Университета им. Л. Н. Гумилева, Мух-тарбай Отелбаев вошел в историю как ученый, ре-шивший шестую из семи самых сложных задач, из-вестную как «уравнения Навье-Стокса». Знамени-тый Математический институт Клэя обещает премию размером в 1 миллион долларов за реше-ние каждой из этих семи задач. Решение системы уравнений Навье-Стокса в общем случае дает воз-можность рассчитывать движение жидкостей и газов, что позволяет предсказывать такие сти-хийных бедствия как цунами, тайфуны и торнадо.
röpörtaj: Erdoğan yıldız
Muhtarbay Ötelbayev, Kazakis-tan’ın yetiştirdiği dünyaca ta-nınmış bir bilim adamı. Kazakis-tan’ın Jambul Eyaleti’nde yılında dünyaya gelen Prof. Dr.
Muhtarbay Ötelbayev yıllar içinde 70 dokto-ra ve sayısını hatırlamadığı kadar çok master öğrencisi yetiştirdi. Aynı zamanda halihazırda Astana’da bulunan L.N Gumilyov - Avrasya Üni-versitesi Matematik Enstitüsü Başkanı Ötelba-yev, ‘Navier - Stokes denklemleri’ olarak bilinen ve dünyanın çözüm bekleyen en zor 7 sorusun-dan 6.sını çözerek tarihe geçti. Clay, Matematik Enstitüsü tarafından belirlenen bu 7 denklemin çözümü için soru başına bir milyon dolar ödül vaad ediliyor. Bu Matematik problemlerinin çö-zümü ile; gaz hareketleri öngörülebiliyor ve bu yolla tornado, tayfun ve tusunami gibi doğal afetlerin nasıl meydana geldiği hesaplanıyor.
Секреты математики раскрываютсяMatematiğin sırları bir bir çözülüyor
лицОМ к лицу
мУХтарбай отелбаеВmUhTarbay ÖTelbayev
SAYI: 40 • BAHAR 37
математиКа – это область, которая
важна не только для моей собственной
жизни, но и для всего человечества.
чтобы подняться на новую ступень
понимания, необходимо
развивать абстрактное мышление.
MateMatiK, sadece benim özel hayatım
için değil, tüm insanlık için önemli
bir bilim dalıdır. daha bilinçli olması
için insanoğlunun soyut düşüncede
gelişmesi önemlidir.
Size ait bir çalışma metodu var mı-dır? Verimli çalışmalar yapabilmek için hangi ortamları ve zamanı tercih edersiniz?Yaptığım çalışmalar belli bir ortama veya
duruma bağlı değil, İster ev ortamında, ister dışarıda, hiçbir an ilme olan aşkımı yitirmedim. Her zaman çalışma sürecindeyim. Kafama takı-lan düşüncelerin peşinde gezinirim. Farklı işler-le meşgul olduğum zamanlarda bile beyin san-cısı çekerim dersem mübalağa etmiş olmam. Dolayısıyla çalışmalarımı sürdürmek için şuyum olsun, buyum olsun, diye şart koşmam. Kayıt edilmesi gerek şeyler varsa veya bir yazı üzerin-de çalışma yapılması gerekiyorsa, tereddütsüz üzerine yoğunlaşarak vakit sarf ederim.
Genel anlamda matematik dalının sizin için önemi nedir?Matematik, sadece benim özel hayatım için
değil, tüm insanlık için önemli bir bilim dalıdır. Daha bilinçli olması için İnsanoğlunun soyut düşüncede gelişmesi önemlidir. İki çarpı ikinin dörde eşit olduğunu soyut düşünce açısından değerlendirmeye tabi tutsanız, beyninizin geliş-mekte olduğunu göstermiş olursunuz.
Sizi bu alanda çalışmaya sevk eden şey nedir?Bu alan kendi tercihim. Bu alanda başarılı
olabileceğime inandım. İşte şahit olduğunuz gibi çalışmalarımın neticesini görmekteyim.
Matematikte başarılı olmak sizce nedir?Matematik alanında başarılı olmanın herke-
se nasip olmadığı belli. Fakat enteresan yanı şudur, gelişmek veya geliştirmek isteyenler için diğer sayısal bilim dallarına göre pek masraflı değildir. Mesela, bir kimya için, fizik için labora-tuvarlar kurulmalı; çeşitli altyapılar oluşturul-malıdır fakat matematik için böyle bir masrafa gerek yoktur, dolayısıyla fakir ülkeler de bu dal-da kendilerini rahatlıkla ispat edebilirler.
yılında “Altın Adam” Devlet Ni-şanı verildi size Evet, “Altın Adam” Devlet Nişanı’na
yılında sahip oldum. yılında İran, Türki-ye, Pakistan gibi ülkelerin katıldığı zirvede yi-ne ödül aldım. Sonra yılında Devlet Ödülü takdim edildi. Ödüller çok. Çanta dolusu ma-dalya var.
Есть ли у вас собственный метод ра-боты? Какие условия вам нужны для продуктивной деятельности?Мои исследования не требуют какой-ли-
бо особой обстановки. И дома, и вне его я не теряю любви к науке и всегда нахожусь в рабочем процессе. Меня постоянно зани-мают определенные идеи, а когда приходит-ся отвлекаться на другие дела, то буквально возникает сильная головная боль. Если нуж-но оформить какие-то наброски или порабо-тать над статьей, я без колебаний погружа-юсь в эти занятия.
Что важно для вас в математике?Математика – это область, которая важ-
на не только для моей собственной жизни, но и для всего человечества. Чтобы поднять-ся на новую ступень понимания, необходимо развивать абстрактное мышление. Утверж-дая, что дважды два равно четырем, вы уже делаете это.
Что подтолкнуло вас к работе в науке?Мои собственные склонности. Я поверил,
что буду успешен в ней. И вижу результат своего труда. Очевидно, что не всем дано достичь успеха в математике. Но есть один интересный аспект: математика, по сравне-нию с другими точными науками, не требу-ет больших финансовых затрат. Если физика и химия нуждаются в лабораториях и опре-деленной технической базе, то математика обходится без этого. Поэтому даже бедные страны имеют возможность заявить о себе в этой области.
В ом году вы были награждены Знаком Почета «Золотой Человек»…Да, в ом году я получил государ-
ственный Знак Почета «Золотой Человек», в ом году – международную премию, за которую боролись коллеги из Ирана, Тур-ции, Пакистана. В ом году мне вручи-ли государственную премию. Наград много – целый мешок медалей.
Оцените, пожалуйста, сегодняшнее положение математической науки в мире.В таких странах как Россия, США, в евро-
пейских странах, несмотря на высокий уро-вень развития технологий, уровень матема-
Yüz Yüze
38 весна • 40 нОМеР
Bugün dünya çapında matematiğin se-viyesini değerlendirir misiniz?Avrupa, Rusya, Amerika gibi ülkelerde her
ne kadar teknoloji gelişiyor olsa da, mate-matiğin seviyesi ciddi manada düşüyor. Fakat Azerbaycan, Türkiye gibi ülkelerde tam tersine yükseliyor.
Bu düşüşün sebeplerini açabilir misiniz?Çünkü batılı ülkeler zengileşti. Genelde zen-
ginleşen ülkelerin halkı daha tembel olur diye düşünüyorum. Mesela, Amerika’ya bakalım. Pakistanlı, Çinli, Vietnamlı vs. matematikçiler var. Avrupa da hemen hemen aynı. Bizim coğ-rafyaya bir göz atın. Biz kendi gücümüzle ya-pıyoruz ne yapıyorsak. Batı’da ödenen büyük paralar bize ödenmiyor, fakat ona rağmen se-viyemiz yüksek. Sadece Kazakistan’ı ele alın. Matematiğin seviyesinin ne kadar yüksek ol-duğu görülecektir.
Dünyaca tanılan başka Kazak mate-matikçileri var mı?Benim bildiğim 10’dan fazla matematikçi var.
Prof. Dr. Askar Cumadilov’u dünya matematik-çileri çok iyi bilir. Genç bir matematikçi ve ‘The Moore Ödülü’nün sahibi. Dr. Ualbay Ömırbayev’i herkes tanır. Yine Prof. Dr. Tınısbek Kalmenov, Dr. Yerlan Nursultanov gibi matematikçilerimiz dünyaca ünlüdürler. Tabi ki Batı’nın Türki mil-letlere, Kazakistan’a bakışı farklıdır. Dolayısıyla yenilikler keşfettiğimiz zaman onlar hem şaş-kına dönüyorlar hem de imreniyorlar.
Sizi etkileyen matematikçiler oldu mu?Beni en çok etkileyen Moskova’daki öğret-
menlerim oldu. Mesela, Boris Levitan, Petro Lizorkin, Victor Sadovnichiy, Azeri Mirabbas Gasımov, Özbek Şavkat Alimov, Taşmuhamed Sarımsakov, bizim (Kazak) Asan Taymanov gi-bi dünyaca meşhur matematikçilerden etkilen-dim. Yine şu anda birlikte çalıştığımız Rıskul Oy-narov ile Askar Cumadildayev etkileyici bilim adamlarıdırlar.
Kainatın yaratılışında matematiğin ye-ri nedir?Basitçe cevap verecek olursak, tüm ilim dal-
ları anlaşılamayanı açıklamak için vardırlar. Ta-bii ki ilmi anlamak için dili bilmek gerekir. Ben-ce tüm ilimlerin başında ancak “dil” vardır ve herşey kendi dilinde konuşur. İşte dilden sonra gelen en önemli bilim dalı, matematiktir. Çün-
тики заметно падает. А в Азербайджане, Тур-ции – наоборот, растет. Дело в том, что за-падные страны стали слишком богатыми, на-селение их становится все ленивей. Напри-мер, в Америке сегодня активно работают математики из Пакистана, Китая, Вьетнама. Похожая ситуация и в Европе. Взгляните на наш регион – мы справляемся своими сила-ми. Хотя нам и не платят таких больших де-нег, как на Западе, мы все равно «держим планку». В Казахстане, например, высокий уровень развития математической науки.
Кто-то еще из казахских математиков получил мировое признание?Я знаю более десяти таких ученых. В ми-
ре математики хорошо известен профессор Аскар Джумадилов. Этот молодой матема-тик – лауреат премии Мура. Все знакомы с
результатами работ Уалбая Умир-баева, Тынысбека Кальме-
нова, Ерлана Нурсулта-нова – эти казахские
ученые также извест-ны во всем мире. Ко-нечно, Запад осо-
бым образом вос-принимает и Ка-
захстан, и дру-гие тюркские страны. Поэ-тому, когда у нас открыва-
ют что-то н о в о е , там и у д и в -
ляются, и завидуют.
Какие ве-дущие мате-
матики повлия-ли на вас как на
ученого?Сильнее всего повлия-
ли мои московские препо-даватели: Борис Леви-
тан, Петр Лизоркин, Виктор Садовничий.
А также азербайджа-нец Мираббас Гаси-
мов, узбеки Шав-
лицОМ к лицу
SAYI: 40 • BAHAR 39
я думаю, что в любой науке
главенствует ее язык, и все науки говорят на своих
языках. а над всеми ними возвышается
математика. Ведь если не уметь
считать, не уметь моделировать, то
понять жизнь будет невозможно.
dilden sonra gelen en önemli bilim
dalı, matematiktir. çünkü hesaplamayı
bilmezsek, yorum yapmayı bilmezsek,
hayat yaşanmaz hale gelir.
kü hesaplamayı bilmezsek, yorum yapmayı bil-mezsek, hayat yaşanmaz hale gelir. Dolayısıy-la kainatın yaratılışında matematiğin yeri çok önemlidir.
Orta Çağ’da yaşamış Müslüman ma-tematikçilerle ilgili görüşünüz nedir? Genelde Orta Çağ’ın dünyaca ünlü mate-
matikçileri Müslümandı. El-Farabi, El-Harezmi, Nasıruddin Tusi gibi sayısı çok olan matematik-çilerin çoğunluğunun Türk Dünyası’ndan neşet ettiklerini herkes bilir. Çünkü Türk Dünyası’ndan çıkan alimler, ilmin peşinde değişik topraklara hicret ederek ilim sahibi olmuşlar. Bağdat’da, Semerkand’da eğitim almışlar. Hakikaten o za-manlar, dünyanın yapısına etki eden, toplumla-ra yön veren alimlerdi.
Yeni nesil matematikçiler yetişiyor mu?Bazen ilkokulları ziyaret ederim. Bir sı-
nıf içinden matematiği seven ve anlayan öğrenciye rastlamışımdır. Fakat lise öğren-cilerine gelince pek ilgileri yoktur. Çünkü öğ-retmenler verimli ders verme metodolojisine sahip değiller.
“Millenyum Denklemleri” olarak bili-nen dünyanın en zor 7 denkleminden altıncısını çözdünüz. Ödülü kazanırsa-nız, ne yapacaksınız? İnşaallah, ödülü alırım diye düşünüyorum.
Hayalimde bir müze çalışması var. Eğer Ule-malar Müzesi açılırsa, ona vakfetmeyi düşü-nüyorum. Mesela, Hoca Ahmet Yesevi Hazret-lerinin bulunduğu Türkistan kentinde yapılırsa, vermeye hazırım. Çünkü bu proje gerçekleşirse, özellikle bizim dünyamızdan birçok ulemanın neşet etmesine vesile olur, diye düşünüyorum.
кат Алимов, Ташмухамед Саримсаков, ка-захский ученый Асан Тайманов. И колле-ги, с которыми я работаю: Рыскул Ойнаров и Аскар Джумадилдаев.
Какое отношение имеет математика к описанию Вселенной?Все науки существуют для того, чтобы объ-
яснять непонятное. Очевидно: для того, что-бы изучать науку, необходимо овладеть ее языком. Я думаю, что в любой науке главен-ствует ее язык, и все науки говорят на своих языках. А над всеми ними возвышается мате-матика. Ведь если не уметь считать, не уметь моделировать, то понять жизнь будет невоз-можно. Поэтому роль математики в описании Вселенной чрезвычайно велика.
Что вы можете сказать о средневе-ковых мусульманских математиках?В средние века математиками с мировыми
именами в основном были мусульмане. Всем известно, что такие математики, как Аль-Фа-раби, Аль-Харезми, Насыруддин Туси были представителями тюркского мира. Выходцы из него становились учеными, странствуя в поисках знаний в разных землях. Они полу-чали прекрасное образование в Багдаде и Самарканде. Действительно, в то время они многое сделали для мира и человечества.
Растет ли новое поколение матема-тиков?Иногда я посещаю начальные школы. В
одном классе я как-то встретил несколько учеников – человек пять, которые любят и понимают математику. Что касается старше-классников, то у них особого интереса нет. Это происходит потому, что учителя не вла-деют результативными методиками обучения.
Вы нашли решение шестой из семи самых сложных задач, известных как «проблемы тысячелетия». Что буде-те делать, получив премию? Даст Бог, получу. Я мечтаю о создании
музея. Если Музей Улем откроется, передам деньги ему. Например, если он будет открыт в городе Туркестане, где находится мавзо-лей Ходжи Ахмеда Яссави, то я готов вру-чить ему эти деньги. Потому что я убежден: если этот проект осуществится, наша роди-на даст миру множество ученых.
Yüz Yüze
40 весна • 40 нОМеР
Ванг БозавЕдующий кафЕдрой филоСофии ПЕкинСкого унивЕрСитЕта
Человечество было свидетелем жиз-ни великих людей как на Восто-ке, так и на Западе. Они оказали значительное влияние на форми-рование и изменение нашего ми-
ра. В этой статье мы расскажем о таких лю-дях, а в качестве примера приведем китай-ских философов. Мы попытаемся объяснить, как они видели наш мир, человеческую душу и жизнь, а также понять, чем мы им обязаны.
Wang BoPEkİn ÜnİVERSİTESİ FELSEFE böLÜM bAşkAnI
İnsanlık hem Doğu’da hem Batı’da büyük ruh-lara şahit olmuştur. Dünyamızı büyük ölçü-de o ruhlar oluşturmuş ve değiştirmişlerdir. Burada o büyük ruhlardan bahsedeceğim ama alanım gereği örneklerim Çinli filozof-
lar olacak. Onların bu dünyayı, sahip olduğumuz canımızı ve hayatımızı nasıl yorumladıklarını, geçmişte bizlere neler verdiklerini anlatmaya çalışacağım.
Araştırmamız Çin kültürü ile alakalı, fakat bu
Сезоны души в древней китайской философииAntik Çin felsefesinde
ruhun dört iklimi
филОсОфия
SAYI: 40 • BAHAR 41
Наше исследование касается китайской культуры, но это не значит, что оно не за-трагивает другие культуры. На самом деле то, что мы называем жизнью и существова-нием – одно и то же: и то, и другое не при-надлежит какому-либо одному народу или государству.
Тема моего исследования – Душа. Опре-деление души, которое дает философия, вер-но лишь отчасти. Я не утверждаю, что мое определение подойдет всем, но если гово-рить простым и понятным языком, то филосо-фия – это наука о душе. А сезоны – это весна, лето, осень и зима (что знают все, прожива-ющие в умеренном климате). Четыре време-ни года задают ритм мира и ритм жизни. Ка-ждая пора привлекательна по-своему и име-ет свое предназначение. На примере сезо-нов я попытаюсь объяснить такие разные и не похожие друг на друга элементы древней китайской философии, как конфуцианство, моизм, даосизм и легизм.
Весна души: КонфуцианствоЕсли вы живете там, где есть полно-
ценные четыре сезона, то вам известно: весна приносит тепло и дает жизнь. Ис-следуя все аспекты и тенденции конфу-цианства (от произведений до жизни его представителей), мы убедимся, что оно символизирует весну. Самым главным в конфуцианстве является символ «рен» (их-сан – искреннее служение, помощь, чело-вечность), который мож-но объяснить через другой иерог-лиф – «аи»,
FelSeFe
42 весна • 40 нОМеР
onun başka kültürler tarafından paylaşılmadığı manasına gelmez. Aslında can ve hayat dediği-miz aynı şeydir; onlar sınır tanımazlar, ırk veya devlet sınırlarını aşmışlardır.
Benim alanım Ruh… Felsefenin yaptığı ta-nım, onun sadece bir kısmını oluşturmaktadır. Herkesi tatmin edebilecek bir tarif verebilece-ğimi iddia etmiyorum, fakat basit ve direk ola-rak söylemek gerekirse, felsefe, ruh hakkında-ki bilim dalıdır. Dört mevsim ise ilkbahar, yaz, sonbahar, kıştır. Ilıman iklimde yaşayan bütün insanların bildiği ve tecrübe ettiği gerçektir bu. Bunlar dünyanın ve hayatın ritmidir. Her iklim kendi özellikleri ile insanların dikkatini celbeder ve farklı manalar yüklenir. Ben burada iklimleri bir araç olarak kullanacak, Antik Çin felsefesin-de değişik ve birbirinden farklı olan Konfüçya-nizm, Mohizm, Taoizm ve Legalizmi anlatmaya çalışacağım.
Ruhun baharı: KonfüçyanizmDört iklimin tamamen hissedildiği bir yerde
yaşıyorsak baharın bize hissettirdikleri; ılıklık ve hayat emareleridir. Tüm yönleri veya eğilimleri ile incelediğimizde, gerek eserleri gerekse de temsilcilerinin hayatları ile Konfüçyanizmin ba-hara ait olduğunu görürüz. Ana noktasını ‘ren’ (yardım, insancıllık) oluşturur. Eğer başka bir karakter ile ‘ren’ı açıklamaya kalksaydık bu sevgi, aşk manasına gelen ‘ai’ olurdu. Konfüç-yüs, öğrencilerinin sorularını cevaplarken, ‘ih-san sahibi insanı sever’ diye meşhur bir cevap vermiştir. Bu anlamlandırmadan yola çıkarak Konfüçyüsçü felsefenin bir ‘sevgi felsefesi’ ol-duğunu söyleyebiliriz.
Peki, sevgi nedir? Konfüçyanizmin sev-giye bakışını 3 açıdan inceleyebiliriz. Önce-likle bu akıma göre sevginin nasıl bir temeli olduğunu anlamalıyız. Sevgi beden ve ru-hun kökü olarak görülmektedir. Guo Dian-chu; sevginin, bedende doğduğunu söyler. Bu şarttan yola çıkarak sevginin insana ih-san edilmiş bir şey olduğunu söyleyebiliriz. Hatta diyebiliriz ki, insan sevgiden dolayı insandır. Böyle bir anlayışa göre sevgi in-sanın özüdür. İşte bundan dolayı Mencius, ‘başkalarına karşı bir iyi duygu beslemeyen insan değildir,’ demiştir.
İkinci olarak sevgi, insandan dış çevreye doğrudur, yani insanın diğer insanlara veya dünyaya karşı gösterdiği tavırdır. Başka şekil-de ifade edecek olursak, sevgi insanın kendisi-
филОсОфия
SAYI: 40 • BAHAR 43
означающий любовь. Отвечая на вопросы уче-ников, Конфуций произнес знаменитую фразу: «Искренний человек любит других людей». Ос-новываясь на этом, можно сказать, что фило-софия конфуцианства – это философия любви.
Но что такое любовь? С точки зрения кон-фуцианства можно рассмотреть три подхода к любви. Во-первых, следует понять, что явля-ется основой любви. Согласно этому учению любовь рассматривается как корень души и тела. По словам Гуо Дяньчу, любовь рожда-ется из плоти, то есть можно утверждать, что любовь - дар людям. Даже можно сказать, что человек является человеком благода-ря любви. В соответствии с таким понима-нием любовь – это человеческая сущность. Вот поэтому Мэн-цзы говорил: «Тот, кто не питает хороших чувств к другим, не человек».
Во-вторых, любовь направлена от чело-века вовне, то есть она проявляет отноше-ние человека к другим людям и к миру в це-лом. Другими словами, любовь не направле-на на того, кто ее испытывает, человек не может питать любовь к самому себе. Это по-яснение к выражению «Искренний человек любит людей».
Согласно конфуцианству, человек – су-щество социальное, неспособное существо-вать отдельно от общества. Таким образом, люди должны уметь ладить с другими людь-
ne doğru değildir, insan kendi kendine bir sevgi içinde bulunamaz. Bu ‘ihsan sahibi insanı sever’ sözünün anlatmak istediğidir.
Konfüçyanist akım insanı bir sosyal varlık olarak kabul eder, toplumdan ayrı yanlız bir ya-şam şeklini kabul etmez. Bundan dolayı insan, diğer insanlar ile olan ilişkilerine çözüm getir-mek zorundadır. Sadece ‘ben’ değil, her ne ka-dar başka isimleri, kimlikleri olsa bile diğerleri de insandır. İşte böyle bir anlayış ihsandır, sev-gidir. Ve ancak buna göre hareket edildiğinde ‘insan sevilir’.
Üçüncü olarak sevgide, insanın kendisi, di-ğer insanlar ve dünya bir bütün haline gelir. ‘Ren’ karakterinde (bu karakterde , insan ve iki rakamının karakteri birleşmiştir) iki insanın bir arada resmedilmesinin anlamı, baba-oğul, hükümdar-tebaa, karı-kocanın beraberliğidir.
По словам гуо дяньчу, любовь рождается из плоти, то есть можно утверждать, что любовь - дар людям. даже можно сказать, что человек является человеком благодаря любви. В соответствии
с таким пониманием любовь – это человеческая сущность.
guo dianchu; sevginin, bedende doğduğunu söyler. bu şarttan yola çıkarak sevginin insana ihsan edilmiş bir şey olduğunu
söyleyebiliriz. hatta diyebiliriz ki, insan sevgiden dolayı insandır. böyle bir anlayışa göre sevgi insanın özüdür.
FelSeFe
44 весна • 40 нОМеР
Bu ikililerin bütünlüğünden, her şeyin, bir bü-tün olduğuna ulaşılır.
Böyle bir bakış ile Konfüçyanistlerin dünya-ya olan tavırları net ve açıktır: Sevgi, dünyayı bir bütün haline getirmektedir, dolayısı ile her bireyin hayatının anlamı kendisi ve bütün ara-sındaki ilişkilerdedir.
Ruhun yazı: MohizmYaz mevsiminin akla getirdiği kavurucu sı-
cak, bazen sağanak yağmur ve sert fırtınalardır. Herşeyin daha da olgunlaşması ile yaz sanki bahardan çok daha kalabalık gözükmektedir. Bu tam da Mohizme uymaktadır. Akımın kuru-cusu Mo zi; Konfüçyanistlerin fikirleri ile tatmin olmamış, sevgiyi daha da ileriye götüren ide-alist bir yol seçmiştir. Başkalarını kendisi gibi, başka ülkeleri kendi ülkesi imiş gibi görmekten bahsetmiştir. Yani Konfüçyanistler en azından kan bağlarına bağlı bir sevgiden bahsederken Mohizm bunu da yıkmaya çalışmıştır. Bu ba-kımdan gerçek hayatın bir meydan okuması ile karşı karşıyadır.
Ruhun sonbaharı: TaoizmSonbahar bir ikilem mevsimidir. Kazanma
ve kaybetme, başarı ve çaresizlik iç içedir, ayrılamazlar. Rüzgârla beraber yaprakların düşüşü insanda kelimeler ile tarif edileme-yecek bir hüzün hâsıl eder. Bu dönemin şa-irleri, gençlikte, hüzün denen şeyin tadının bilinmediğinden, onun yaşlılıkta anlaşıldığın-dan bahsederler. Onlar için sonbahar ‘olgun’ bir iklimdir. Başarı veya başarısızlıktan ge-len tecrübeler insanın ruhunu uyararak ol-gunlaştırır, heyecanlar biter ve soğukkanlılık kalır. Olgunluk demek büyüme zamanlarının muhasebesini yapmak demektir. Bu akımın temsilcileri olan Laozi ve Zhuangzi ile Konfü-yüsçü akımın temsilcisi Konfüçyüs arasındaki diyalog hiç bitmemiştir. Taoizmde sevgi, aşk bir ateştir. Bize sıcaklık verebildiği gibi zarar da verebilir.
Ruhun kışı: Legalizmİlkbahardaki doğuşu, yazdaki büyümeyi ve
bahardaki olgunlaşmayı kışın dondurucu so-ğuğu takip etmektedir. Legalizmin en önemli temsilcisi olan Han Fei; ‘savaşan hanedanlık-lar’ döneminin sonlarında yaşamış, insanın şer olarak doğduğu düşüncesini savunmuştur. Ona
ми. Нужно помнить не только о своем «я», но также и о том, что, хотя у каждого есть свое имя и характер, все мы – люди. Вот что значит искренность, вот что значит любовь. И лишь тогда человек является любящим, когда он поступает в соответствии с этими принципами.
В-третьих, в любви соединяются воедино сам человек, другие люди и весь мир. Иерог-лиф «рен» означает соединение двух людей, единство отца и сына, правителя и народа, мужа и жены. Единение распространяется на все, то есть все является одним целым.
Отношение конфуцианства к миру четкое и ясное: любовь объединяет весь мир, поэ-тому смысл жизни каждого человека - в от-ношениях с другими людьми.
Лето души: Моизм При слове «лето» мы вспоминаем паля-
щий зной, иногда проливной дождь и силь-ные грозы. По мере того, как все вокруг со-зревает, лето становится гораздо насыщенней весны. Это состояние соответствует моизму. Основатель учения Мо-цзы не был удовлет-ворен идеями конфуцианства и избрал иде-алистический путь, развивающий концепцию любви. Согласно моизму, других людей нужно любить, словно себя самого, а другие страны так, будто это твоя страна. Согласно фило-софии конфуцианства для любви нужно на-
ФилосоФ – идущий путник, для которого размышление гораздо важнее готового ответа. теплота конфуцианства, зной моизма, прохлада даосизма, леденящий холод легизма наряду с описанием духа и мировоззрения китайца говорит и о содержании его жизни и бытия.
филОсОфия
SAYI: 40 • BAHAR 45
göre problemlerin çözümü sevgide değil, çıkar-dadır. İnsanlar arasındaki ilişkiler sevgiye değil çıkara dayanmaktadır. Hatta daha da ileri gide-rek Konfüçyanist akımda baba-oğul arasındaki sevgi tezine karşı çıkmış, erkek ve kız evlatlara olan farklı tavırlardan yola çıkarak orada da çı-kardan bahsetmiştir.
SonsözKısacası filozof devamlı yürüyen bir yolcu-
dur, onun için hazır bir cevaptansa düşünmek daha önemlidir. Konfüçyanizmin sıcaklığı, Mo-hizmin yakıcılığı, Taoizmin soğukkanlılığı, Lega-lizmin soğuk donduruculuğu; Çin insanının ruha ve dünyaya bakış açılarını anlatmakta, can ve hayatın içeriğini açıklamaktadır. Sevginin ya-nında çıkarın da hayatımızda bir etkisi olduğu muhakkak. Fakat dostluk, aşk, fedakârlık gibi gerçekler de bizi duygulandıran şeylerdir. Bun-ları unutmak da Han Fei gibi klasik Legalistlerin acıklı kaderlerine denktir.
личие кровных уз, а моизм идет дальше, пы-таясь разрушить это условие. И здесь реаль-ная жизнь бросает вызов моизму.
Осень души: ДаосизмОсень – двойственное время года. Побе-
да и поражение, успех и отчаяние тесно свя-заны друг с другом и неразделимы. Облетаю-щие листья вызывают у людей печаль, невы-разимую словами. Поэты этого периода гово-рят: печаль неизвестна молодости, но знако-ма старости. Они считают осень сезоном зре-лости. Опыт, полученный через успех или не-удачи, закаляет дух, поэтому волнение исче-зает, остается хладнокровие. Зрелость – это время, когда надо предвидеть итоги перио-да роста. Диалог представителей этого уче-ния Лао-цзы и Чжуан-цзы с Конфуцием ни-когда не заканчивался. В даосизме любовь - это огонь, который может как согреть, так и обжечь.
Зима души: ЛегизмВслед за весенним рождением жизни,
летним ростом и осенней зрелостью прихо-дит леденящий холод зимы. Самый извест-ный представитель легизма Хань Фэй жил в эпоху «воюющих царств» и утверждал, что человек рождается злым. Согласно ему, ре-шением всех проблем является не любовь, а выгода. Межличностные отношения основа-ны не на любви, а на корыстных интересах. Продвинувшись еще дальше, он выступил против тезиса конфуцианства о любви меж-ду отцом и сыном, и, основываясь на разном отношении к дочерям и сыновьям, он и это объяснял выгодой.
ЗаключениеФилософ – идущий путник, для которого
размышление гораздо важнее готового от-вета. Теплота конфуцианства, зной моизма, прохлада даосизма, леденящий холод легиз-ма наряду с описанием духа и мировоззрения китайца говорит и о содержании его жизни и бытия. Нет никаких сомнений, что так же как на нашу жизнь влияет любовь, влияют на нее и соображения выгоды. Но дружба, лю-бовь, самопожертвование - это то, что про-буждает в нас чувства. Забыть о них – зна-чит разделить печальную судьбу таких клас-сических легистов, как Хань Фэй.
FilozoF devamlı yürüyen bir yolcudur,
onun için hazır bir cevaptansa düşünmek
daha önemlidir. konfüçyanizmin
sıcaklığı, mohizmin yakıcılığı, Taoizmin
soğukkanlılığı, legalizmin soğuk
donduruculuğu; çin insanının
ruha ve dünyaya bakış açılarını
anlatmakta, can ve hayatın içeriğini
açıklamaktadır.
FelSeFe
46 весна • 40 нОМеР
мустафа БахардоцЕнт, д-р, руководитЕль кафЕдры измЕрЕний и оцЕнки, унивЕрСитЕта фатих
На полемику, которая ведется о част-ных и государственных школах, ока-зывают влияние разные элементы общества – от властей всех уров-ней до обычных граждан. В этих
спорах обсуждается функциональность и эф-фективность образовательных учреждений.
Существование частных школ – важное ус-ловие контроля за качеством системы обра-зования. В случае с частными школами можно говорить об экономической ответственности как о важной составляющей сферы образо-вательных услуг. Функционирование частных школ в некотором роде подобно бизнес-про-цессам и демонстрирует надежность, хоро-шие результаты и конкурентоспособность. Ведь в частном секторе существует прави-ло: неудачники проигрывают. А в государ-ственных школах преподавательский состав подобной ответственностью не отличается.
mustafa BaharYRD. DOÇ. DR., öLÇME VE DEğERLEnDİRME AnAbİLİM DALI bAşkAnI, FATİh ÜnİVERSİTESİ
Özel okul, devlet okulu tartışmaları ülkelerdeki otoritenin merkeziliğin-den ülke nüfusuna ve sosyo-eko-nomik düzeylerin yapılanmasına kadar farklı unsurlardan etkilenir.
Buna bağlı olarak da işlevsellikleri ve verimli-likleri ile ilgili tartışmalar değişmektedir.
Bugünkü tecrübemize göre performans kalitesinin kontrolü için özel okulların varlı-ğı önemli görünmektedir. Eğitimde önemli bir kavram olan hesap verebilirlik (accountability) özel okullarda mümkün olmaktadır. Belli ölçü-de ticari bir kuruma benzer şekilde işleyişinin olması özel okulları zarar etmeyen, sağlıklı iş-leyen, başarının takip edilmesinin zorunlu oldu-ğu kurumlar yapmaktadır. Nitekim özel teşeb-büste başarısız olan kaybeder Hâlbuki devlet okullarında eğitim kadroları bu konuda yeterli sorumluluğa sahip değildirler.
Özel okullar saygınlık veya soylulukla ilgi-li nedenlerle değil eğitiminin niteliği nedeniyle tercih edilmelidir/edilmektedir. Çok iyi olanak-lara sahip olan öğrencilerin dışında (özel ders vb.) kalanlar için özel okulda eğitim alma getirisi yüksek bir seçenektir. Çocuğa evde küçük bir destek vermekle özel okula gerek kalmayacağı
Зачем нужны частные школы?Eğitimde özel teşebbüs
niçin gerekli?
ОбРазОвание
SAYI: 40 • BAHAR 47
ЧастнЫе школы служат своеобразным
критерием оценки эффективности
государственных школ, так как
помогают последним оценить
свою работу, проверить качество
образования в сравнении.
özel okullar ayrıca devlet okullarının
kendilerini test etmelerine,
kalitelerini kontrol etmelerine, mihenk
taşı işlevi görerek kıyas yapmalarına
katkı sağlamaktadır.
varsayımı, sonunda velilerin düzenli olarak her zaman yardım yapmalarını zorunlu kılmaktadır. Özellikle babanın ve annenin çalıştığı durum-larda bu imkânsızdır.
Özel okullar ayrıca devlet okullarının ken-dilerini test etmelerine, kalitelerini kontrol et-melerine, mihenk taşı işlevi görerek kıyas yap-malarına katkı sağlamaktadır.
Türkiye’deki özel okulların uluslararası olim-piyatlarda aldıkları dereceler ortadadır. Bu ba-şarılar özel okulların kendilerini ispatlamaları-na, başarı çıtasını yukarı çıkarmaya katkı sağ-lamaktadır. Örneğin devlet fen liseleri, öğrenci alımında özel fen liselerine göre daha yüksek puanla öğrenci aldığı halde özellerle aynı ba-şarıyı gösterememektedir. Kalite denetimi sür-dükçe özel okullar, eğitim sistemine çok yar-dımcı olacaktır. Nitekim özel okulların yaygın-laşması ile birlikte Türkiye’nin uluslararası bi-lim olimpiyatlarında aldığı derecelerde de çok belirgin artış olmuştur.
Özel okullara karşı çıkılmasındaki bir neden eşitsizlik getirdiği varsayımıdır. Ancak, her şey-den önce, öğrencileri başarısızlıkta eşitlemek kabul edilebilir bir şey değildir ve dahası insan-ların kazanılmış hakları ellerinden alınamaz. Bu durumda daha iyi bir seçenek; dezavantajlı öğrencilere ayrılacak kontenjanla eşitliğe katkı sağlamak olacaktır.
Частные школы родители выбирают не из-за высокого статуса или престижа, а потому, что они дают качественное образование. По-лучение образования в частных школах – хо-рошая альтернатива для тех учеников, у се-мей которых нет возможности нанять репе-титоров. Некоторые считают, что необходи-мость в частных школах отпадет, если роди-тели будут сами помогать ребенку дома – но начав заниматься, они будут вынуждены де-лать это постоянно, что особенно трудно, ес-ли оба родителя работают.
Частные школы служат своеобразным кри-терием оценки эффективности государствен-ных школ, так как помогают последним оце-нить свою работу, проверить качество обра-зования в сравнении.
Подтверждением качественного образо-вания частных школ Турции служат награды, получаемые их учениками на международных олимпиадах. Такие успехи свидетельствуют об эффективности обучения в частных школах и поднимают планку достигнутых результатов. Например, проходной балл в государствен-ных естественно-научных лицеях выше, чем в частных, но, несмотря на это, ученикам госу-дарственных учебных учреждений не удает-ся достигнуть результатов, которых добива-ются ученики частных школ. Пока будет про-должаться контроль качества образования в
eğitim
48 весна • 40 нОМеР
ПриЧиной негативного отношения к частным школам является представление о том, что они якобы порождают неравенство. однако недопустимо, чтобы ученики равнялись на худшее, и нельзя лишать людей их законных прав. гораздо лучшим решением стало бы выделение квот в частных школах для учеников из малообеспеченных семей, что обеспечит равенство возможностей.
özel okullara karşı çıkılmasındaki bir neden eşitsizlik getirdiği varsayımıdır. ancak, her şeyden önce, öğrencileri başarısızlıkta eşitlemek kabul edilebilir bir şey değildir ve dahası insanların kazanılmış hakları ellerinden alınamaz. bu durumda daha iyi bir seçenek; dezavantajlı öğrencilere ayrılacak kontenjanla eşitliğe katkı sağlamak olacaktır.
Yabancı dil öğretimi, eğitim materyali zen-ginliği, sosyal, kültürel, sportif alanlardaki ka-tılımcı ve yönlendirici etkinlikler açısından özel okullar daha avantajlıdır. Bu noktada devlet okullarının hantal kaldığı açıktır.
Herhangi bir okulun seçiminde okulun eğitim kalitesi, sağladığı imkânlar, bütçesi, yönetimi, personeli hesaba katılmalıdır. Bunların içinde en büyük öneme sahip olan, çok sayıda araştırma-nın gösterdiği gibi, öğretmen kadrosudur. Öğ-retmen kadrosunun kalitesinin yanında, öğren-ciye karşı tutumu da çok önemlidir. Araştırmalar öğretmen tutumunun öğrenci başarısında öğ-retmen kalitesinden daha önde geldiğini gös-termektedir. Öğretmenlerin tavırları özel okul-ların başarısını belirleyici konumdadır. Bu aynı zamanda sorumlu davranışları da getirmekte, okul eğitim kadrosunun birbirleri ve öğrencileri ile uyumunun önemini göstermektedir. Ayrıca araştırmalar müdürlerin ve öğretmenlerin; özel okullarda daha fazla öğretim liderliği davranış-ları sergilediğini göstermektedir.
Başarının denetlenmesi kaydıyla, özel okul-ların sayısının artırılması özellikle belli nüfu-sun üstünde öğrenciye sahip ülkeler için ide-al bir çözüm olabilir. Özel okullar öğrenci yo-ğunluğu yaşanan yerlerde devletin yükünü hafifletmektedirler.
Yeni yüzyılın ihtiyaçlarını karşılayacak nite-likte eğitim verebilecek etraflı düşünebilen, di-namik kurumlar hayati bir gerekliliktir.
частных школах, они будут приносить боль-шую пользу образовательной системе. Ведь с распространением частных образователь-ных учреждений значительно повысилось и качество выступления Турции на междуна-родных научных олимпиадах.
Причиной негативного отношения к част-ным школам является представление о том, что они якобы порождают неравенство. Од-нако недопустимо, чтобы ученики равнялись на худшее, и нельзя лишать людей их закон-ных прав. Гораздо лучшим решением стало бы выделение квот в частных школах для уче-ников из малообеспеченных семей, что обе-спечит равенство возможностей.
Что касается изучения иностранных язы-ков, разнообразия образовательного мате-риала, возможности участия и организации социальных, культурных или спортивных ме-роприятий, то здесь обучение в частных шко-лах имеет больше преимуществ, а непово-ротливость государственных школ очевидна.
При выборе школы нужно принимать во внимание такие факторы, как качество об-разования, возможности, которые школа предоставляет детям, а также бюджет, ру-ководство, преподавательские кадры. На-ряду с профессионализмом преподавателей очень важно их отношение к ученикам. Со-гласно исследованиям, для достижений уче-ников гораздо важнее хорошее отношение к ним учителей, чем преподавательский про-фессионализм. Решающим фактором успеха учащихся частных школ оказывается отно-шение преподавателей. Кроме того, иссле-дования показали, что руководство и препо-даватели частных школ отличаются лучши-ми лидерскими способностями, чем их кол-леги в государственных школах.
Если всерьез говорить о контроле каче-ства образования, увеличение числа част-ных школ может быть идеальным решени-ем, особенно для стран с большим количе-ством обучающихся детей. Благодаря част-ным школам снижается нагрузка на государ-ственные учебные заведения в регионах с большой концентрацией учащихся.
Учебные учреждения, образование в ко-торых имеет комплексный, динамический ха-рактер, а его качество способно удовлетво-рить потребности нового века, являются по-истине жизненной необходимостью.
ОбРазОвание
SAYI: 40 • BAHAR 49
eğitim
funduszeue.info
50 весна • 40 нОМеР
олександер ШокалоПиСатЕль, культуроСоф (украина, киЕв)
Тарас Григорьевич Шевченко (–) – великий украинский поэт, прозаик, драматург, художник (гра-вер, живописец), фольклорист, эт-нограф, академик Императорской
Академии художеств. В литературном насле-дии Т. Шевченко центральное место занимает поэтический сборник «Кобзарь», сыгравший огромную роль в становлении новой укра-инской литературы и украинского литера-турного языка.
Большой русский писатель, Нобелевский лауреат Иван Бунин () сказал о Та-расе Шевченко: «Совершенно гениальный по-эт!» и сознался, что его восхищает больше всего вневременность поэзии Шевченко и украинской народной песни. Сам Шевчен-ко понимал «вневременность» как «безвіч-ність» (безвечность) – то, что живет извеч-но и вне времени.
Вневременные, «безвечные» постижения Шев-ченко всегда современны, поскольку несут в себе непреходящую духовную сущность жизни.
Вневременная поэзия Шевченко стала основой для всех последующих поколений украинских поэтов: одним она дала импульс к их духовному саморазвитию, другие под-ражали ей буквально, а иные пытались пре-одолеть ее неминуемое влияние и тщеслав-но возвыситься над Поэтом.
Сам Шевченко ни над кем не возвышался, хотя и удивил своих литературных современ-ников появлением «Кобзаря» – поэтического
Oleksandr ŞokaloYAzAR, kÜLTÜR VE FELSEFE UzMAnI (UkRAYnA, kİEV)
Taras Grıgoroviç Şevçenko büyük Uk-rayna şairi, yazarı, oyun yazarı, res-sam, gravör, folklorcu, etnograf ve İmparatorluk Sanat Akademisi üye-siydi. Yeni Ukrayna edebiyatının ve
Ukrayna dilinin temelinde, Şevçenko’nun ‘Kob-zar’ isimli şiir kitabı vardır.
Büyük Rus yazarı ve Nobel ödülü sahibi İvan Bunin () Taras Şevçenko’nun gerçekten dahi bir şair olduğunu ve kendisinin, onun şiirlerindeki ‘zamandan bağımsız’lığa hay-ran kaldığını söylemişti. Şevçenko, ‘zamandan bağımsızlığı’ ‘sonsuzluk’ yani zaman dışılık, ön-cesiz ve sonrasız var oluş, olarak tanımlardı.
Şevçenko’nun fikirleri, hayatın ezeli mane-vi esasını açıkladığı için zamansızdır. Şevçen-ko’nun zamandan bağımsız şiirleri kendinden sonraki Ukrayna şairleri için bir temel olmuştur. O şiirler bazılarının manevi gelişimene doğru-dan katkı yapmış, bazıları ise onu taklit etmeye çalışmışlardır. Şevçenko’dan üstün olma hırsına kapılıp onun şiirlerinin tesirini yok etmeye çalı-şanlar da olmuştur.
Şevçenko ise kimseden üstün olmaya ça-lışmamıştı, o sadece ‘Kobzar’ isimli şiir kitabını çıkartarak yaşadığı çağın edebiyat temsilcile-rini şaşırtmıştı. Kitabının ismi olan Kobzar da-ha sonra şairin sembolik ismi oldu. Şevçenko; şiir yeteneği, medeni cesareti, açık görüşlülü-ğü, yenilikçiliği (o zamanki şiir geleneğine aykırı olarak basit halk şarkısı uslubunu kullanmaya başlamıştı) gibi özellikleriyle Ukrayna edebiya-tında herkesten farklı olduğunu belli etmişti.
Вневременность и современность поэзии
Тараса ШевченкоTaras Şevçenko’nun şiirlerinin
zamandan bağımsızlığı ve zamanlılığı
литеРатуРа
SAYI: 40 • BAHAR 51
шевЧенКо – один из самых правдивых
поэтов и своей эпохи, и нашего
времени: его правда всегда остается
для человека актуальным
мировоззренческим ориентиром
и моральным императивом.
ŞevçenKo yaşadığı çağın ve zamanımızın en dürüst şairlerinden
biridir. doğruluğu, insanlar tarafından,
daima hayat pusulası olarak algılanacaktır.
Kobzar isimli, kitabında Ukrayna halk şarkısının geleneğini teşhir etmişti. Kob-zarstvo, Ukrayna şarkı geleneğinde ar-ketip bir olgudur. Büyük Polak şair Adam Mitskeviç () şöyle demiştir: ‘Ukrayna top-rakları lirik şiirlerin mem-leketidir. Buradan isim-siz şairlerin şarkıları tüm Slav toprakları-na yayılmaktadır.’ Bu isimsiz şairle-re Kobzar denir. Kobzar: milli ozan, hatıra-ların muhafızı, ‘zamansızlı-ğın’ hamilidir.
B a ş k a milletlerin de Ukrayna kobzarlarına benzer isimsiz şarileri var-dır: Rişi, Kavi, Rapsod, Filid, Boyan, Ceguako, Şık, Akin, Hafız… Onlar da aydın, dü-şünür, bilge ve manevi mirasın hamilleriydiler.
Ukraynalılar sevdikleri şair ve ozan Taras Şevçenko’ya Kobzar ismini verdiler. Buna ben-zer bir durum İran kültüründe de var. Bu halk da lirik şair Şemseddin Muhammed’i (), Hafız olarak adlandırmıştır.
Bu iki büyük milli şairin ünü tüm dünyaya yayılmıştır. Ukrayna’nın kobzarları gibi İran’ın “hafız”ları, manevi görevi yerine getiren mil-li ozanları bilgeliğin muhafızlarıydılar. Hafız’ın şiirleri hala Tacikler, İranlılar ve Afganlar tara-fından milli şarkılar olarak söylenir.
Şevçenko’nun neredeyse tüm şiir mirası ( şiir içeren Kobzar kitabı) hem profesyonel müzisyenler tarafından, hem halk tarafından bestelenmiştir. ’den fazla koro parçası, bir çok da solo parçası yapılmıştır. Bu, dünyada eşi görülmemiş bir olaydır.
Peki, Kobzar’ın bu yaygın ününün sırrı nedir?
Şevçenko yaşadığı çağın ve zamanımızın en dürüst şairlerinden biridir. Doğruluğu, in-sanlar tarafından, daima hayat pusulası ola-rak algılanacaktır.
Genç şair Rusça yazılan ‘Trizna’ (‘Cenaze Duası’) () isimli şiirinde insan özünü şu şekilde anlatmıştı:
сборника, название которого стало символи-ческим именем самого поэта: Кобзарь. Поэзия Шевченко сразу стала принципиально новым явлением в украинской литературе. Поэтиче-ский талант, гражданская смелость и миро-воззренческая ясность позволили Шевчен-ко писать простым народнопесенным слогом в противовес тогдашнему книжному языку.
Кобзарь – народный поэт, он олицетворил всю многовековую украинскую песенную тради-цию, представленную в феномене кобзарства.
Кобзарство – реликтовое, архетипическое явление украинской песенной традиции. Боль-шой польский поэт Адам Мицкевич () возвестил: «Украинские просторы являются столицей лирической поэзии. Отсюда песни неизвестных поэтов распространялись часто по всей Славянщине». Такими безымянными поэтами были кобзари. Кобзарь – народный певец, духовный подвижник, хранитель глу-бинной памяти, носитель «вневременности».
Украинское кобзарство родственно по-добным духовным реликтам других народов, по-разному называвших своих певцов: ри-ши, кави, рапсоды, филиды, бояны, джегуа-ко, ашуги, акины, хафизы… Но суть была од-на – это просветленные мудрецы, носители глубоких знаний и ясной морали.
Подобное явление есть и в иранской куль-туре: поэта-лирика Шамседдина Мухаммеда () звали в народе «Хафиз» – Певец. Под этими знаковыми наименованиями два больших национальных поэта широко извест-ны в мире. В песенной культуре иранских на-родов хафизы – народные певцы, хранители глубокого знания выполняют такую же ду-ховную функцию, что и украинские кобзари. Стихи Хафиза как народные песни до сих пор поют таджики, иранцы, афганцы.
Почти все поэтическое наследие Шев-ченко (всего в полном собрании «Кобзаря» стихотворения) положено на народную и профессиональную музыку: только хоровых произведений с вариантами написано свы-ше , не считая сольных. Это уникальное явление в мировой культуре.
В чем секрет такой популярности Кобзаря?
Шевченко – один из самых правдивых по-этов и своей эпохи, и нашего времени: его правда всегда остается для человека акту-альным мировоззренческим ориентиром и моральным императивом. Вот что молодой
eDeBiYAt
52 весна • 40 нОМеР
всему уродливому, преходящему шевченко противопоставляет безвечную духовную сущность. В его вневременном постижении человека объединились трагический образ родной земли и ее светлый сакральный лик.
ŞevçenKo şiirlerinde bütün çirkin ve gelip geçici olanın karşısına insanın zamandan bağımsız, ebedi, manevi aslını koymaktadır.
Yüreksizce sitem yapmadanZor hayatın azaplarını çekipİhtiras uçurumlarının derinliğini ölçüpİnsanları, hayatı gerçek haliyle kavrayıpBütün yasadışı işlerive kara sayfaları okuyup,Kartalın uçuşunu ve güvercinin temiz kalbini
muhafaza etmek!Bu bir insan!..
İnsan, önyargıyla, Şevçenko’nun ‘yarım fi-kir’ olarak tarif ettiği katı düşüncelerle dolu bir akılla kavrayamayacağı nice insani atılımı temiz kalbiyle hisseder.
Şevçenko en vicdanlı şairlerinden biridir. Söyledikleri geçmişin ve zamanımızın sahte-karlığını açığa çıkartmaktadır. İnsanın hayati meselesi olan insan ruhunu muhafaza etme görevini Şevçenko ‘ Mezamirin Taklidi’nde şöyle () anlatır:
Şefkatli Tanrım,Dünyada çok az aziz insan kalmış, insanlar kalplerinde birbirinezincir vururlar
Şevçenko şiirlerinde bütün çirkin ve gelip geçici olanın karşısına insanın zamandan ba-ğımsız, ebedi, manevi aslını koymaktadır. Ta-ras Şevçenko çok sevdiği ‘Ev etrafındaki Vişne Bahçesi’ isimli şiirinde, memleketinin toprakla-rında mutlu bir hayatla ilgili kendisinin ve Uk-rayna halkının hayalini anlatmıştı. Sonuç olarak bahçe; içinde her çiçeğin, her ağacın kendi rengi, kendi kokusu ve kendi meyveleri olan, özenle bakılmış insan kültürünün sembolüdür.
Şevçenko dünyanın en öngörülü şairlerin-den biridir. Hayatın manevi mahiyetine dair kav-rayışı çeşitli kültürlerin insanları için ahlaki bir pusuladır.
Gerçek şiirler için mekan ve zaman sınır-laması yoktur. Ukrayna’nın büyük Kobzarı da milletinin ve tüm insanlığın gelecek asırları-na hikmetli ve zaman dışı sözünü söylemiş-tir. Şevçenko’nun insafı ve dürüstlüğü, manevi hayata kaynaklık etmeye devam etmektedir. Kobzar’ın ilhamla söylediği ruhun zamansızlı-ğı ve ebediliğidir ve bizim temiz kalbimizle on-dan algıladıklarımız hayatımız üzerinde tesirini göstermektedir.
поэт говорит о сущности человека в русско-язычной поэме «Тризна»() :
Без малодушной укоризныПройти мытарства трудной жизни,Измерить пропасти страстей, Понять на деле жизнь людей,Прочесть все черные страницы,Все беззаконные дела…И сохранить полет орлаИ сердце чистой голубицы!Се человек!..
Именно чистым сердцем чувствует чело-век свое истинное стремление, чего не по-нять умом, обремененным предвзятыми мыс-лями, навязчивыми идеями, которые Шевчен-ко называет «полуидеи, полувздор».
Шевченко – один из самых совестливых поэтов мира: его слово разоблачает притвор-ство прошлого и нынешнего времени. Чрезвы-чайно острую сегодня проблему сохранения человеческой души – жизненной программы человека – раскрыл Шевченко в «Подража-нии 11 псалму»() :
Мій боже милий, як то малоСвятих людей на світі funduszeue.info на другого куютьКайдани в серці…
Всему уродливому, преходящему Шевчен-ко противопоставляет безвечную духовную сущность. В его вневременном постижении человека объединились трагический образ родной земли и ее светлый сакральный лик. Тарас Шевченко в стихотворении «Садок виш-невый круг хаты» представил и свою мечту, и мечту всего украинского народа о счастли-вой жизни среди родной природы.
Сад – это символ человеческой культуры, взлелеянной вдохновенным трудом человека, где каждый цветок, каждое дерево имеют свой цвет, свои ароматы и приносят свои плоды.
Шевченко – один из самых прозорливых поэтов мира: постигнутая им духовная сущ-ность жизни стала моральным ориентиром для людей разных культур. Истинная поэзия не знает ни пространственных, ни временных границ. Так Великий Кобзарь Украины сказал свое вещее, вневременное слово на все ве-ка жизни родного народа и всего человече-ства. Совестливость, правдивость Шевченко –источник духовного причастия, действую-щего и в нашей нынешней жизни, когда мы чистым сердцем воспринимаем вдохновен-ные слова Кобзаря как знаки вневременно-сти, безвечности духа.
литеРатуРа
54 весна • 40 нОМеР
mikhail PozdnyakovşAİR, YAzAR, bELARUS YAzARLAR bİRLİğİ MİnSk şEhRİ şUbE bAşkAnI
yılında Minsk’te faaliyet göstermeye başlayan Diyalog Avrasya Derneği halen iki ülke arasında (Be-larus ve Türkiye) kültür ve bilim alanlarında işbirliğini geliştirmek için çalışıyor. Belarus Yazarlar ve Yayıncı-lar Birliği olarak ülke halkları arasında dostluk ilişki-
lerinin geliştirilmesi için Diyalog Avrasya’nın yürüttüğü yapıcı faaliyetlere başlangıcından itibaren destek verdik.
Diyalog Avrasya Platformu Belarus’ta, Türkiye’nin kök-lü tarihi, edebiyatı, sanatı ve kültürü üzerinden Türk halkını tanıtmaktadır.
Bu bağlamda Belarus Yazarlar Birliği ve Türkiye Gazeteci-ler ve Yazarlar Vakfı arasında imzalanan bir işbirliği protokolu kapsamında yaratıcı projelere, sanata destek verilmekte, ve ülke edebiyatları arasında etkileşimlerin geliştirmesi amaç-lanmaktadır. Bu amaçla bugüne kadar Türk yazar ve şairlerin eserleri Belarus diline çevrildi. Bu çevirilerin ilkini devlet ödüllü çevirmen Nikolay Metlistki gerçekleştirdi. Türkiye, Вelaruslu yazarları çok sıcak karşıladı ve tabii ki Belaruslular da Türklere aynı sıcaklıkla mukabele etti.
Türkiye’nin önde gelen insanlarından, ilim adamı, yazar ve şair Fethullah Gülen’in kitaplarından “Diyalog ve Hoşgörü”, “Ölçü ve Yoldaki Işıklar’ çevrildi, yayınlandı. Düzeltisi benim tarafımdan yapılan yazar Harun Tokak’ın ‘Onlar Sabahı Bek-leyemediler’ adlı kitabı basıldı. Beyefendi ve zarif insan, yazar Harun Tokak beyi Yazarlar Birliğinin misafiri olarak Belarus’ta ağırlamak özellikle onur vericiydi. Bugün olduğu gibi gelecekte de, Harun Tokak beyin imzalı kitabını, arkadaşlarımıza, yakın-
михаил ПоздняковПоЭт, ПиСатЕль, ПрЕдСЕдатЕль минСкого городСкого отдЕлЕния Союза ПиСатЕлЕй бЕларуСи
С февраля года в Минске работает обществен-ное объединение «Диалог Евразия», которое со-действует установлению творческих, культурных, научных контактов между учреждениями и орга-низациями Беларуси и Турции, налаживанию все-
сторонних дружественных связей между нашими народами и странами. Буквально с первых шагов деятельность Плат-формы «ДА» в Минске поддержали творческие организа-ции, издательства, Союз писателей Беларуси.
Наши коллеги стали активными участниками многочис-ленных мероприятий, проводимых новым общественным объ-единением, что обеспечило широкую возможность глубже познакомиться с историей, литературой, искусством, куль-турой Турции, её трудолюбивым, мудрым и мужественным народом. Это способствовало заключению договора о твор-ческом сотрудничестве между Союзом писателей Белару-си и Союзом писателей и журналистов Турции, развитию и укреплению литературных связей, обмену творческими проектами и планами. Появились переводы произведений турецких писателей и поэтов на белорусский язык, выпол-ненные лауреатом Государственной премии Миколой Мет-лицким. В Турции тепло приняли белорусских писателей, а в Беларуси – турецких. В наших странах прошли незабы-ваемые встречи авторов с читателями, с общественностью.
Впервые в Беларуси были изданы книги выдающегося турецкого учёного, философа, писателя и поэта Фетхулла-ха Гюлена «Диалог и толерантность», «Критерии, или Огни
Плоды дружбы и взаимопонимания
Karşılıklı dostluk ve anlayışın meyveleri
Путешествие
SAYI: 40 • BAHAR 55
в дороге»; книга прозы известного турецкого писателя Харуна Токака «Они не дождались утра» (мне по-счастливилось редактировать ее пе-ревод). Мне довелось встретиться с её автором в Минске на презента-ции этой интересной и талантливой книги в зале Почётных гостей Со-юза писателей Беларуси. С гордо-стью храню, перечитываю, показы-ваю своим друзьям, родным, детям и внукам экземпляр с дарственной надписью уважаемого Харуна Тока-ка. А в Турции переведена на турец-кий язык и издана книга известно-го белорусского писателя Николая Чергинца «Сыновья», который также побывал в гостеприимной Турции.
Вот в такой творческой и очень теплой атмосфере со-трудничества, дружбы и взаимопонимания мы и получи-ли приглашение от Платформы «Диалог Евразия» сфор-мировать писательскую делегацию для поездки в культур-ную столицу Турции Стамбул. Горжусь, что возглавить эту писательскую делегацию из восьми человек посчастливи-лось мне. В неё вошли известные в нашей стране литера-торы: прозаик, публицист и поэт, главный редактор журна-ла «Гаспадыня» Зиновий Пригодич; прозаик, литературо-вед и публицист, заместитель председателя Минского го-родского отделения Союза писателей Беларуси Наталия Костюченко; прозаик, публицист и поэт, ответственный се-кретарь газеты «Літаратура і мастацтва» Ирина Тулупова; поэт и переводчик Елизавета Полеес; поэт Алина Легоста-ева; детская писательница Янина Жабко; прозаик, публи-цист и поэт Валерий Чудов.
larımıza, dostlarımıza ve torunlarımı-za gururla göstereceğiz. Diğer yandan Belaruslu meşhur yazar Nikolay Çer-genes’in ‘Oğullar’ kitabının Türkce’ye tercüme edilmesi ve Türk kitap sever-lerle buluşturması da ayrıca mutluluk vericiydi.
Bugün memnuniyetle söyleyebili-rim ki, bu kısa sürede Diyalog Avrasya ve Yazarlar Birliği yoluyla kurduğumuz bu işbirliği, iki ülke insanları arasında yaratıcı ve samimi ortamlar geliştir-di. Diyalog Avrasya Derneği; Belarus Yazarlar Birliği’nden bir yazar heyetini Türkiye’nin kültür başkenti İstanbul’a davet etti. Davet edilen sekiz kişilik heyetin başkanı olarak bu davetten çok gurur duydum. . Bu heyette ülke-
mizin önemli şair-yazarları ve tanınmış gazeteci yazarları vardı: Gaspadiniya Dergisi’nin genel yayın yönetmeni şair ve yazar Zi-novi Prigodiç; Belarus Yazarlar Birliği Minsk Şehri Şube Başkan Yardımcısı romancı, edebiyat eleştirmeni ve gazeteci Natalia Kostjuchenko; Litaratura i Mastatstva Gazetesi idari sekrete-ri, romancı, denemeci ve şair Irina Tulupova; şair ve çevirmen Elizabeth Polees; şair Alina Legostaeva; çocuk kitabı yazarı Janina Zhabko; romancı, denemeci ve şair Valery Çudof.
Türkiye ziyaretimizde bize Diyalog Avrasya Derneği’nden Türk arkadaşlarımız İhsan Dilekçi ve Zafer Eldem eşlik ettiler. Bizleri edebi eserler yayınlayan yayın evleri ile büyük bir hol-dingin bünyesinde faaliyet gösteren Yağmur Dergisi’ne, Zaman Gazetesi’ne, Kimse Yok mu Derneği’ne, Fatih Koleji’ne ve elbet-te Diyalog Avrasya Platformunu’nun merkez ofisine götürüp bu büyük şehirle tanıştırdılar.
Bizi en çok şaşırtan ve etkileyen geleneksel bir Türk ailesi
Gezi
56 весна • 40 нОМеР
Мы активно знакомились с литературной, редакцион-но-издательской, культурной, общественной жизнью ме-гаполиса. Побывали в издательском холдинге, в редакци-ях журнала “Ярмур” (“Дождь”) и газеты “Заман” (“Время”), в общественном фонде “Есть ли кто-нибудь?”, в штаб-квар-тире Платформы “Диалог-Евразия”, колледже “Фатих”, дру-гих организациях. С восхищением увидели многие удиви-тельные достопримечательности, погостили в обычной ту-рецкой семье Купались в Мраморном море, катались на теплоходе по красивейшему Босфору, загорали на незабы-ваемом островном пляже, бродили по утопающему в цве-тах острову. И, безусловно, были очень рады общению, ди-алогу, турецкому радушию, знакомству с огромным удиви-тельным городом, его богатейшей историей.
Так получилось, что все мы оказались в Турции впервые в жизни. И просто влюбились в эту замечательную страну, такую понятную и близкую по духовным устремлениям. По-этому уже в Стамбуле стали возникать наши первые произ-ведения о поездке, о стране, её истории и людях. Вернув-шись в Минск, мы на многочисленных творческих встречах в школах, вузах, в музеях и библиотеках, в трудовых кол-лективах рассказывали и рассказываем о великолепном Стамбуле, о красивой стране, о её гордом и трудолюбивом народе. Написали и опубликовали в литературных издани-ях статьи, очерки, рассказы, стихи, посвящённые незабыва-емой поездке в Турцию. А затем мне удалось собрать на-писанное нами и издать отдельной книгой “Рукопожатие над Босфором” в серии “Библиотека Минского городского отделения Союза писателей Беларуси”. Осуществить этот проект помогло издательство “Четыре четверти”, директор которого Лилиана Фёдоровна Анцух стала большим другом Платформы “Диалог Евразия” и основала серию “Библиоте-ка турецкой литературы”. Презентации этой книги прошли
tarafından misafir edilmekti. Orada en iyi şekilde ağırlandık: Yüzdük, güzel İstanbul boğazını gemiyle gezdik, adaların sa-hilinde unutulmayacak bir şekilde güneşlendik ve Ada’da güzel kokulu çiçeklerin içinde, dolaştık. Türk insanının samimiyeti, büyük ve aynı zamanda şaşırtıcı zengin tarihiyle bu güzel şe-hir aracılığıyla aşinalık ve iletişim kurduğumuz için son derece mutlu olduk.
Heyetteki yazarlarımız ilk defa Türkiye’yi ziyaret ediyordu ve bu harika ülkenin manevi atmosferine âşık oldular. Doğru-su ülkenin tarihi ve insanları hakkında düşüncelerimiz İstanbul gezisiyle başladı. Geziden döndüğümden beri Minsk’te sanat-kültür gecelerinde, okullarda, müzelerde, ve ülkenin farklı kü-tüphanelerinde kitap-kültür severlere, Türkiye’de geçirdiğimiz zamanı , ihtişamlı İstanbul’u, ülkenin güzelliklerini ve çalışkan insanlarını anlatıyorum. Türkiye’de edindiğimiz unutulmaz iz-lenimleri dergilere makale, deneme, öykü, şiir olarak yazdık. Ve sonra bu yazılanları toplayıp ‘Boğaz’da Tokalaşmak’ adlı bir kitap oluşturduk. Kitabı Belarus Yazarlar Birliği kitap serisin-den bir eser olarak basıp, merkez kütüphanesinde sunumunu yaptık. Kitabın basımında emeği geçen 4x4 Basım Evi müdürü Liliyana Ansuh, Diyalog Avrasya Derneği ile başlattıkları Türk Kitap Serisi’ne bu kitabı da ekleyerek ülkenin en ücra köşe-lerine kadar ulaştırdılar. Minsk’te Merkez Puşkin Kütüphane-si’nde gerçekleştirilen kitap sunumuna gelen Türkiye Belarus Büyükelçisi Cevat Nezihi Özkaya; iki ülke arasında ilişkilerin derinleşmesindeki katkılarından dolayı kitaba emeği geçenle-re ve Diyalog Avrasya Derneği Müdürü Sezer Çakmak’a övgü dolu sözler söyledi.
İstanbul’dan Minsk’e döndükten sonra; aktif bestecilikle uğ-raşan ve şarkılar söyleyen sanatçı arkadaşım Aleksander Yaki-menko’ya bu geziyi anlattım. Bir gün sonra beni aradı ve “Boğaz üzerindeki şehir’ şarkısını telefonda seslendirdi. Bu şarkı da
Путешествие
SAYI: 40 • BAHAR 57
во многих учреждениях страны. А в Минской областной би-блиотеке имени А.С. Пушкина на презентации этой книги присутствовали Посол Турции в Беларуси господин Нези-хи Озкая и новый директор Платформы “ДА” господин Се-зер Чакмак. Гости высоко оценили значимость этой кни-ги в расширении и углублении сотрудничества между на-шими странами.
По возвращении из Стамбула в Минск я предложил бе-лорусскому композитору и исполнителю песен, моему дру-гу Александру Якименку, с которым нас связывает много-летнее сотрудничество, посмотреть мои стихи из “Турецко-го цикла” для возможного переложения на музыку. Через день он позвонил и напел по телефону уже готовую пес-ню. Вскоре я получил ноты, и мы успели поместить песню “Город на Босфоре” в книгу “Рукопожатие над Босфором”. Позже Александр написал ещё две на мои стихи из этого же цикла – “Стамбулу” и “В Мраморном море”. Песни зазву-чали на многочисленных концертах в самых разных угол-ках страны, находя всё больше благодарных слушателей.
Недавно я перевёл “Город на Босфоре” на русский язык, и теперь эта песня, уверен, зазвучит ещё шире, прославляя не только величие Стамбула и турецкое гостеприимство, но и наше сотрудничество, направленное на взаимопонима-ние, доверие, диалог во имя Мира и Добра на всей Земле.
Михаил Поздняков, поэт, прозаик, переводчик, критик, языковед, публицист, председатель Минского городского отделения Союза писателей Беларуси
Город на Босфоре
Звонкий вечер плывёт над Стамбулом,Небо звёздами радует взор,И ему отзывается гуломИ живыми огнями Босфор.
Колыбель всех народов святая,Не приехать сюда я не мог.Я смотрю в твои очи, читаяЗолотые скрижали эпох.
Восхищают дворцы и мечети,Парки, пристани и кораблиВсех друзей тебе радостно встретитьВсем радушием щедрой земли.
Открываешь с почтением двериИ пленяешь своей красотой, Символ славы, культуры и веры,Древний ты и всегда молодой.
Я восторженно в сердце вбираюСилу и обаянье веков,И частичку души оставляю,Чтоб с тобою мне встретиться вновь.
birkaç düzeltmeyle Boğazda Tokalaşmak adlı kitaba eklendi. Bu şarkı, geziye katılan Yazarlar Birliği üyesi yazarlarımızın iç-ten sevgi ve dostluk dileklerini, İstanbul ve Türkiye hakkında-ki samimi düşüncelerini içeriyor. Bu şarkıdan sonra Alexander Yakimenko benim ‘İstanbul’ ve ‘Marmara Denizi’ adlı iki şiirimi daha besteledi. Bu şarkılar ülkenin birçok yerinde konserlerde dinleyicilerin beğenisine sunuldu.
Bir süre önce ‘Boğaz Üzerindeki Şehir’ şarkısının sözlerini Rusça’ya tercüme ettim. Bu şarkı; İstanbul’un ihtişamını, Türk insanının misafirperverliğini ve işbirliğimizi överek dünyada ba-rış ve iyilik için karşılıklı anlayışı, güveni ve diyaloğun önemini vurguluyor.
Boğaz Üzerindeki Şehir
Akşamın sedası yüzüyor istanbul’un üzerinde ,Göz alıcı ışıklarıyla yıldızlar,Ve musikisiyle cevap veriyor Canlı, ışıklarıyla efsunlu Boğaz.
Medeniyetlerin kutlu beşiği!Sana gelmeden yapamadıfunduszeue.info gözlerine bakıyorum Altın çağlarının zamanından.
Saraylara ve camilere hayran;Parkları, iskeleleri ve funduszeue.infoe karşılaşan bütün dostlar mutlu,Ey bütün kalbini açan mekân.
Tevazuyla açıyorsun kapılarınıGüzelliğinle esir ediyorsun sonra…Zaferin, inancın ve kültürün sembolü…Ey eski çağlardan kalmış genç!
Kalbimden sana akan hayranlıktır. Yüzyılların çekiciliği ve gücün…Gidiyorum ruhumdan bir parça bırakarakSenle ben elbet bir gün yine karşılaşacağız.
Gezi
58 весна • 40 нОМеР
джамолиддин якубовглавный рЕдактор газЕты «наврузгох», таджикиСтан
Сарезское озеро – одно из живопис-нейших озер Таджикистана. Это уни-кальное и удивительное по своей красоте озеро находится в центре высочайшей горной системы – Па-
мира. Сарезское озеро с давних времен при-влекает путешественников, учёных, экспер-тов, писателей, журналистов и просто тури-стов. В ночь с 5 на 6 февраля года (в
Camoliddin yakubovnAVRUzGOh GAzETESİ REDAkTöRÜ, TAcİkİSTAn
Sarez Gölü; Tacikistan’ın en güzel manzaralı göllerinden biridir. Tam anlamıyla benzersiz, mucizevi bir güzellik olan bu göl, Pamir Dağla-rı’nın ortasındadır. Sarez Gölü eski-
den beri gezginlerin, bilim adamlarının, gaze-tecilerin ve turistlerin ilgi odağı olmuştur. yılının Şubat gecesi saat ’te Pamir’de dağları hareket ettiren 7 şiddetinde bir deprem
ПРиРОда
Сарез
Sarez
драгоценная жемчужина Памира
Pamir Dağlarının değerli incisi
SAYI: 40 • BAHAR 59
в народе озеро сарез называют
драгоценной жемчужиной
памира за его необыкновенную красоту. темно-
синяя вода сияет под прозрачным
небом, в ней отражаются
скользящие облака.
olağanüstü güzelliği nedeniyle Sarez gölüne halk arasında, “Pamirin
değerli incisi” dendi. Suyuna kayan
bulutların yansıdığı koyu lacivert göl,
şeffaf gökyüzü altında parlar.
по местному времени) на Памире произошло 7-балльное землетрясение, которое заста-вило двигаться горы. Огромная часть горы сорвалась с места и, набирая скорость, гро-мадная масса рухнула в долину Мургаб. Ни-кто из жителей кишлака Усой не мог пред-положить, что в один миг их живописный ки-шлак и его окрестности превратятся в боль-шую братскую могилу. В результате земле-трясения образовалась естественная пло-тина высотой метров, которая получи-ла название по имени погребенного кишлака
olur. Dağın dev gibi bir parçası yerinden kopup hızlanarak Murgab Vadisi’ne kaydı. Uşak kış-lağının sakinlerinden hiç biri; güzel manzaralı kışlağın ve etrafının bir anda büyük bir toplu mezara döneceğini aklına getiremezdi. Deprem sonucunda yıkılmış dağ altında kalmış kışlak-ta Usoy adını alacak metre yüksekliğinde doğal bir baraj oluşmuştu. Bugün Usoy barajı, dünyanın doğal afetler sonucunda oluşmuş en büyük barajı sayılır.
Depremden 6 ay sonra Murgab nehrinin su-ları sahillerinden taşınca yıkım yerinden yirmi kilometre mesafe yukarıda bulunan Sarez kış-lağı su altında kalmıştı. Kışlağın sakinleri evle-rini ve tarlalarını bırakıp yeni yerlere taşınmış-lardı. Kışlak gölün suları altında kalınca, göle Sarez ismi verilmişti.
Olağanüstü güzelliği nedeniyle Sarez gölü-ne halk arasında, “Pamirin değerli incisi” dendi. Suyuna kayan bulutların yansıdığı koyu laci-vert göl, şeffaf gökyüzü altında parlar. Gölde Marinka ve Osman balıkları yaşar. Bugün Sa-rez gölü, dağ deresi boyunca yukarıya doğru 58 kilometreye kadar uzanmaktadır. En derin yeri metre, ortalama derinliği ise met-re olan gölün, biriken suyun toplam hacmi 17 kilometre küptür.
Sarez Gölü’nün BekçileriGöle en yakın kışlak, 33 ailenin yani yaklaşık
kişinin yaşadığı Barçadiv kışlağıdır. Sokak-ları teraslı şekilde yapılmış evler ve göl arasın-daki mesafe metredir.
Barçadiv’in 76 yaşındaki sakini Mavlodod Maskayev’in yaptığı gözlemlere göre son ya-rım yüzyıl içinde göldeki suyun seviyesi 20 met-
tABiAt
Сарез
60 весна • 40 нОМеР
на севере сарез ограничен западной оконечностью хребта музкол, максимальная высота вершин которого достигает метров.
sarez Gölü’nün kuzeyinde zirvelerinin yüksekliği metreye varan muzkol sıradağı bulunur.
– Усой. Теперь Усойская плотина считается самой большой в мире дамбой, возникшей в результате природных катаклизмов. Через полгода воды реки Мургаб затопили распо-ложенный в двадцати километрах выше за-вала кишлак Сарез. Местные жители броси-ли дома и огороды и перебрались на новые места. Кишлак скрылся в водах озера, кото-рое в память о селении получило имя Сарез.
В народе озеро Сарез называют драго-ценной жемчужиной Памира за его необык-новенную красоту. Темно-синяя вода сияет под прозрачным небом, в ней отражаются скользящие облака. В озере водятся рыбы – маринка и осман. Сегодня Сарезское озеро растянулось на 58 километров вверх по уще-лью. Максимальная глубина его составляет метров при средней глубине метр, а объем скопившейся воды достиг 17 км³.
Смотрители озера СарезБлиже всего к озеру находится кишлак
Барчадив, где живет 33 семьи –около че-ловек. Улицы расположены террасами, при-чем расстояние от домов до Сарезского озе-ра составляет от до метров.
По наблюдениям летнего жителя Бар-чадива Мавлодода Маскаева за полвека уро-вень воды в озере поднялся на 20 метров. Пер-вым наблюдать за уровнем воды в озере на-чал его прадед Кабул Курбонбеков, служив-ший смотрителем озера с до года. В его обязанности входило ежедневное из-мерение уровня. Его сын Мамадниёз Кабулов также в течение пятнадцати лет наблюдал за озером. В шестидесятые годы родствен-ник Мамадниёза Кабулова Мирзоолим Оли-мов после окончания Алма-Атинского мете-орологического училища в течение двадца-ти двух лет (с по год) работал на-чальником метеостанции Ирхт. Сегодня сын Мавлодода Маскаева Саодаткадам служит начальником управления эксплуатации си-стемы «Усой» при Комитете по чрезвычай-ным ситуациям и гражданской обороне Ре-спублики Таджикистан.
ТуризмПуть к озеру из долины реки Бартанг (Мур-
габ) начинается в кишлаке Нисур и пролега-ет через перевал Жарногдашттаг к кишла-ку Барчадив. Отсюда тропа ведет вверх по
re yükseldi. Göldeki suyun seviyesinin takibini üstlenen ilk insan yıllarında gölün bekçiliğini yapan Maskayev’in dede babası Ka-bul Kurbonbekov olmuştu. Ondan sonra oğlu Mamadniyoz 15 yıl boyunca göle bakmıştı. 60’lı yıllarda Mamadniyoz Kabulov’un akrabası Mir-zoolim Olimov, Alma-Atı meteoroloji okulundan mezun olunca yaklaşık yirmi yıl boyunca () İrht meteoroloji istasyonunda çalışmış-tı. Bugün Mavlodod Maskayev’in oğlu Saodat-kadam Tacıkistan Cumhuriyeti Olağanüstü Du-rumlar ve Sivil Savunma Kurulunun ‘Usoy’ sis-temi işletme idaresinin müdürlüğünü yapıyor.
TurizmBartang (Murgab) vadisinden göle giden yol
Nisur Kışlağında başlayıp Jarnogdaşttag dağ geçidi üzerinden Barçadiv kışlağına kadar de-vam eder. Bu yerden itibaren patika yolu, bazı yerlerde dağ boğazından çok yükselerek bazı yerlerde suya kadar inerek Murgab’ın sol kıyı-sından yukarıya doğru gider. Göle gitmek için özel bir izin almak gerekli. Rehber olmadan göle varmak imkansız. Sarez bölgesi turistlerin gü-venliğini sağlamak üzere korunma altındadır.
Hurmaher deresine yakın bir yerde patika yolu sağa dönüp dik şekilde Usoy tepesine doğru yukarı çıkar. Arkasından ilk olarak Şa-dau Gölü’nün sonra Sarez Gölü’nün manzara-sını seyretmek mümkün olur. Şadau Gölü’nün oluşum nedeni Sarez Gölü’nünkü ile aynıdır. An-cak uzunluğu Sarez gölünün uzunluğu ile kı-
ПРиРОда
SAYI: 40 • BAHAR 61
за более чем вековую историю
существования озера здесь
побывало свыше 40 научных
экспедиций. после обретения
независимости в таджикистане
проведено четыре международных
конференции по проблемам
сарезского озера.
göle yüzyıl boyunca 40 bilim heyeti gelmiştir.
со
о
гз
GJ
ТУРЕЦКОГО
ЯЗЫ КА
^БК-9*(5Туц)
К 89
Печатается по постановлению
Издательского совета
Института стран Азии и Африки при МГУ
и Издательского Дома «Муравей»
Рецензенты
профессор Э. А. Грунина
доцент Г. П. Александров
Издательский совет
ИСАА прн МГУ и ИД «Муравей»:
ISBN
© П, И. Кузнецов,
О Издательский Дом «Муравей-Гайд»,
ПРЕДИСЛОВИЕ
гг“-аЧ "^“
построенныхКпо v НаЧШ1ЬНЫЙ Курс’ “ ™ °raet и уроков (№№ 15—28), ,
тыре темы} слои * извеР™°и схеме: грамматическая часть (три-че-
вообразовательные^
прнипй „„ , аффтс^ы^с** ^раж невд^И^ на
; L упражнениями Ю^С ЯНеК°Т°РЫе ^вве
закрепление
денной
стовымилексики и фразеологии и пйпИ.
общая (текстовая) часть с послетек-
стовыми Упражнениями.
чепгий гг В уучебнике ппспг^.
синике представлены также гГраммати-
лагаи,щ „йрео™ н” ™ и 1 Х Г е « Г “ еЛ
кто занимается языком без нренода^ля Г Ш> ’ - Т 0"
виду дополнить учебник фономаториатами лальне — ■
Лингнит^чГсктГтпГ,еРНЬг “ р"ант у ,е 6 »ика набирали студенты
ного университета ГИТУ иского государственного гуманитар-
Азии и Африки ГИГА д и ^ илологического отделения Института стран
ман, О. Хадарцев Е Копы ЛеЗКИНа’ ° ' СтреЛкович, М- Вуль, М. Гольд-
признательность.’ това и ДРУгие, которым автор выражает свою
3
УРОК 15{1)
ПРЕЖДЕПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ
(b e lir s iz g e ç m iş z a m a n ın h ik â y e s i)
4
3. Форма на -mıştı может обозначать действие, представляющееся гово
рящему давно прошедшим.
— Babama bir şey söyleyeceğim. Karağıyı beiı kırm ıştım , otıu
söyleyeceğim.(Ö. Seyfettin). — Я должен признаться отцу. Это я (тогда)
сломал скребницу, вот об этом я (ему) скажу.
В видовом отношении давнопрошедшее I время равноценно формам
на-dı и -mış(tır): им обозначаются как однократные, так и многократные
действия.
Adamın yüzüne baktım ve hatırladım. Bu dairede onu birkaç defa
görmüştüm, bir gün konuşmuştukbile. Я взглянул ему в лицо и вспомнил. Я
его несколько раз видел в этом учреждении, однажды мы дажеразгова
ривали.
В спряжении формы преждепрошедшего I времени нет никаких осо
бенностей (по сравнению, в частности, с формой на -yordu — см.
урок 12).
Утвердительная форма
Отрицательно-вопросительная форма
ПРЕЖДЕПРОШЕДШЕЕ ИВРЕМЯ
( b e li r li g e ç m iş z a m a n ın h ik â y e s i)
ALIŞTIRMALAR
6
gitm iş gelm iş, kahveye gitm iş gelm iş, sonunda yemeğe oturmuştuk.
(S. Kocagöz) 5. Düşünün bir kere, yüzünü ben bile unutmuşum. Hiç olmazsa
elli resmini çekmiştim. Çok değişmiş. (N. Hikmet). 6. Hani, sen ata binmeye
bayılırım (= binmeyi pek severim) demiştin. Unuttun mu? İşte Hakkı Bey
unutmamış. — A, ben ata binemem. O gün lâf olsun diye öyle bir şey
söylemiştim. (Y. Kadri) 7. Babam Andrey Petroviç Grinev gençliğinde graf
Münnich’in maiyetinde (=yanında)A/z/wef etmiş, yılında orâaâanayrılmıştı.
O zamandan beri Simbirsk’teki köyündeyayamı.? ve orada Avdotya Vasiliyevna
Yuile evlenmişti. Biz dokuz çocuktuk. Bütün erkek ve kızkardeşlerim daha
pek küçükken (= pek küçük yaşta) öldüler. (A. Puşkin. «Yüzbaşının kızı»
romanının başlangıcı) 8. Taş merdiveni koşarak indim, atımın yanına gittim. At
yiyemediği otların üstüne uzanmış, yatıyordu. 9. çitasını nereye koydun,
hanım?— Gene çocukların eline geçmesin diyesakladtydım. (İ. T.) Radko
beş dakikayı boş geçirmek istemedi Sabahtanberi hiç bir şey yememişti.
Hizmetçisini çağırdı. (Ö. Seyfettin) Dün gene Fakı Haşanın kızı buraya
gelmiş. — Geldi idi, ne olacak? (M. Yesari) Dün gece radyoyu neden
kapamadın? — Ben kapadımdı, geceyansma doğru odaya giren ağabeyim
açık bıraktı. kuyruğu (=sırasım) kim dinliyor? Ben kuyruğagirdimdi, birisi
önüme geçti. Başıma geleceği biliyordum. Kendisine söylediydim.
korkuyorum, dediydim. (O. Kemal) Vay, Nevres, nerede idin yahu?—
Dün Mısır’dan geldim. — Mısır’dan mı geldin? Sen Mısır’a mıgitmiştiri? Niçin
gittin? (funduszeue.info) Burası eski bir kontaktı. Altmış sene evvel, doksan yaştan
sonra on dört yaşında bir kızla evlenen bir ihtiyar tarafından yaptırılmıştı.
Mal sahibi bahçenin duvarlarını yapan ustaya mütemadiyen (=durmadan)
«İçerisini kargalar (=kara renkli kuşlar) bile görmesin!» demişti. (Ö. Seyfettin)
Yeryüzünde görmediğim memleket, gezmediğim yerkalmamış gibi idi. Yalnız
Sovyetler Birliğiyle Çini ziyaret etmemiştim. Bu iki memleketi görüp yakından
tanımak benim için bir ideal idi. (Z. Sertel)
2. Aşağıda sıralanan eylemlerden birini alıp Belirli geçmiş zamanın hikâyesi (= -diydi)
ve Belirsiz geçmiş zamanın hikâyesi (= -mişti)nin asıl (=olumlu), olumsuz, soru ve
olumsuz soru biçimlerine kişi ekleri getirerek sıra ile çekimlerini yapınız (çekimleyiniz):
işitmek, üşümek, korkmak, yanılmak, dökmek.
3. Üç noktanın yerine -mış, -mıştı, -dı, -dıydı, -yor, -yordu gibi biçimlerden birini
koyun, gereğinde bir kişi eki de ekleyin.
1. Evden çıkıp kenti dolaşmaya koyulduk. Arkadaşım kentimize ilk kezgel
Bu gezinti onun için çok ilginçti. 2. Yavaşça içeri girdim. Kardeşim kanapeye
otur, bir şey oku 3. Bunu bir defa Hilmi Bey Sabiha Hanımaлву/г (H. Edip)
4. Ne düşünüyorsun?— Bir gün Handan seni tarif et(=tanımla-, anlat-), onu
düşün (funduszeue.info) 5. Sokak kapısından bahçeye doğru bakındı. Herkes#//
Kendisi gitmek için geri dönüp şapkasını al, bu sırada kulağına müzik
odasından piyano seslerime/ (S. Ali) 6. Ona elbiselerimden bir şey ver. Pek
7
hafif giyin (A. Puşkin) 7. Annesine: — Kendine bir iş bulsun. Ne derdi var?
Neden bir şey yapmak isteme'? diye sordum. Esasen bu soruyu kendisine de
defarca sor 8. Yüzüme şaşkın şaşkın bakıyordu. Her halde sözlerimden bir
şey anlayama 9. Nihayet kapı açıldı, Nâzım göründü. Basit giyin Yavaş
adımlarla bize doğruyürü (Z. Sertel)
Сложная форма на -dığı zaman (или -dığı sırada, -dığı sıra, в старых
текстах-dığı vakit) состоит из нмени действия на-dık в сочетании с каким-
либо аффиксом принадлежности и служебного слова zaman (sıra, sırada,
vakit). Форма на-dık с аффиксом принадлежности может также стоять в
местном падеже: (-dığında1). Всеми этими формосочетаниями обознача
ется сказуемое придаточного временного предложения. Подлежащее
такого предложения всегда ставится в основном падеже.
Перечисленные формы соответствуют по-русски словосочетанию:
союз «когда»+ та или иная форма изъявительного наклонения. Абсолют
ное время совершения действия определяется по сказуемому главного
предложения, поэтому форма-dığı zaman (и другие) может переводиться
на русский язык не только прошедшим или настоящим, но также и буду
щим временем. Названными формосочетаниями может обозначаться
действие завершенное или незавершенное, однократное или многократ
ное.
Порядок слов внутри придаточного временного предложения обыч
ный: форма -dığı zaman, как и всякое сказуемое, помещается в самом
конце придаточной конструкции, а сама эта конструкция обычно либо
ALIŞTIRMALAR
ДОЛЖЕНСТВОВАТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ
(g e r e k lik k ip i )
Образец спряжения
11
Ona bu soruyu sormamaksınız.
— Вы не должны задавать ему этого вопроса.
Bu bilgileriyaymalı değil miyiz!
— Разве мы не должны распространять эти сведения?
(или: yaymamalı mıyız?
— Нам не следует распространять эти сведения?)
Образец спряжения
в отрицательно-вопросительной форме
(ben) aramalı değil miydim? (aramamalı mıydım?)
разве я не должен был искать? (следовало ли мне
не искать?)
(sen) aramalı değil miydin? (aramamalı miydin?)
(разве) ты не должен был искать?
(о) aramalı değil miydi? (aramamalı mıydı?)
(разве) он не должен был искать?
(biz) aramalı değil miydik? {aramamalı mıydık?)
(разве) мы не должны были искать?
(siz)aramalı değil miydiniz? (aramamalı mıydınız?)
(разве) вы не должны были искать?
(onlar) aramalı değil ıtriydiler? (aramamalı mıydılar?)
(разве) они не должны были искать?
%
ПРИМЕРЫ:
Çûcuğa bu kitabı okutmamalıydınız.
— Вам не следовало давать ребенку читать эту книгу.
О da mıgitmeliydn — Ему тоже следовало идти?
Особенностью форм 3-го лица единственного числа в настоящем и
прошедшем времени (-malı(dır), malıydı) является то, что они использу
ются и в тех случаях, когда субъект действия является неопределенным
(неопределенно-личные предложения). Подлежащее в таких предложени
ях отсутствует.
ПРИМЕРЫ:
Oraya bir gitmeli(dir). — С лезет сходить туда.
Bu soruyu sormamalıydi. — Не следовало задавать этого вопроса.
12
Формы долженствовательнош наклонения от глагола olmak («быть,
становиться») имеют дополнительное значение: «должно быть». Они мо
гут присоединяться не только к именам, но и к основе настоящего време
ни (-yor) или прошедшего субъективного (-mış) времени.
ПРИМЕРЫ:
Herhalde Tüıkçekonuşuyor olmalılardı ki anlamıyordum. (R. Nuri)
— Безусловно, они (должно быть) говорили по-турецки,
ноль скоро я не понимала
ALIŞTIRMALAR
7. Aşağıdaki eylemleri asıl gereklik kipi (-ıhalı) ile bu kipin geçmiş zamanı, yani
Bileşik hikaye zamanı (-malıydı)nın olumsuz, soru, olumsuz soru gibi çeşitli
biçimlerine sokarak çekimleyiniz:
tutmak, yıkamak, yüzmek, seçmek.
13
ло навестить больного товарища? Я не понял: куда я должен ехать?
Он, должно быть, ничего н,е понял. Смотрит на нас с большим удивлени
ем. Надо было верить ему или не верить? Разве не следует написать
ему письмо? Следует ли не писать ему писем?
ALIŞTIRM ALAR
Sözlük
16
9. ek — 1) (ilâve) добавление, при -lenmek — развеселиться
ложение; 2) аффикс randevu— свидание, встреча
eklemek (ilâve etmek) — доба alıcı (reseptör, almaç, ahize) —
вить; присоединить приемник; телефонная трубка
sağlam — прочный; здоровый; на kulak — ухо
дежный ~ı ağır — он туг на ухо, глуховат
katı — твердый, жесткий ~ asmak — прислушаться
sa k in — 1) спокойный, тихий yapıştırmak — приклеить, приле
2) житель, обитатель пить, влепить
dik — отвесный, крутой; перпен yapışkan — липкий, навязчивый
дикулярный özür (zrü) —•извинение, оправда
lâf — слово; словеса; болтовня ние
(sizden) - dilerim — прошу (вас)
~ olsun diye для красного словца;
простить меня
для проформы
af (ffı) — прощение, извинение
dert(di) — горе, беда; боль (ду
affınızı rica ederim — прошу (вас)
шевная); болезнь
извинить меня
~li — огорченный; страдающий
affetmek — прощать, извинять
yuvarlak— 1) круглый; округлый
kahraman — герой, храбрец
2) шар dikmek — 1) втыкать, водружать
yer ~ı — земной шар 2) шить
tez — быстро, скоро bıyık — усы
- elden — быстренько, на скорую ~ bırakmak — отпустить усы
руку sakal — борода
hafif ■— легкий ak— - почтенный старец, аксакал
ağır— тяжелый; медленный sarışıh — блондин, светловолосый
—başlı — серьезный, степенный kumral — шатен, светло-коричне
~lık — тяжесть; вес вый
merdiven— лестница esmer — брюнет; (yağız) темный,
-den (veya -i) çıkmak, inmek—под смуглый
няться, спуститься по лестнице tüccar — купец, торговец
çehre (=yüz) — лицо, облик
* * *
kılık— внешность, внешний вид;
alışfmak (-e) — привыкать (к че одеяние
му, каиу-л.) * * *
~kan — привычный; привыкший
-kanlık (itiyat*(dı)) — привычка şişmek — пухнуть, раздаваться
öğüt (nasihat) — совет; наставле -kin — опухший, припухлый
ние -m an — полный, толстый (о чело
tavsiye— рекомендация, совет веке)
~de bulunmak — дать совет omuz — плечо
~ etmek — рекомендовать (кого, parm ak — палец
что-л.), советовать - oynatmak — шевельнуть паль
neşe (=sevinç) — радость, весе цем
лость dudak — губа
-1İ — веселый, радостный (о чело yanak — щека
веке) zayıf — слабый
17
-lam ak — слабеть, худеть kurt (du) — 1) волк;
zavallı— несчастный, бедный 2) червь; червь сомнения
olasılık (ihtimal) — вероятность yorgan — одеяло
olası (muhtemel, ihtimal) —г ве sarmak — обвязывать, перевязы
роятный, вероятно вать; завертывать; окружать
boyun (ynu) — шея sanlmak(-e) — браться (за что-
bağ — узел, связка, связь то); бросаться, припадать (к
boyun ~ı (kıra vat) — галстук
eğmek — сгибать, наклонять
чему-л.)
baş (boyun)склонить голову; korumak — защищать, охранять,
смириться оберегать
kaş — бровь top — 1) пушка; 2) мяч;
~la göz arasında — в мгновенье kar topu — снежки
ока nikâh — обручение; бракосочета
nöbet — 1) дежурство; черед ние
2) приступ (болезни) (i) ~ altına almak— взять в жены;
muhatap (bı)— собеседник жениться
buyurm ak— повелеть ipek — шелк; шелковый
-unuz! — пожалуйте! пожалуйста! adalet— справедливость; юстиция
kurtarm ak — спасать; выручать - yerini bulur — справедливость
vait, vaat (dı) —1обещание
восторжествует
-te bulunm ak— дать обещание
inşallah — если будет угодно Ал
vadetmek — обещать
лаху; дай-то Бог; надеюсь (на
ilâç (cı) — лекарство
şü k ü r (teşekkür) — благодар это)
ность el — посторонний, чужак
ço k премного благодарен el oğlu — посторонний, незнако
allah a слава богу мец
hele (еще) спасибо (что) aziz — а) дорогой, милый
ümit (di) (umut) — надежда б)святой
- (-ini) kesmek (-den)— потерять adî— простой, обычный; низкого
надежду качества
~siz— безнадежный; потерявший bizzat — лично
надежду alâka (= ilgi) — 1) (-е) интерес;
reçete — рецепт
2) (ile) отношение, связь
* * • müteşekkir— благодарный, при
знательный
nitelik (vasıf (sfı)) — качество, medeni (uygar) — цивилизован
свойство ный, культурный
tavır (vrı)— вид, манера boz — серый, бурый
Türemiş sözcükler
1. kapak— крышка; обложка (книги)
2. boyuna— беспрерывно
3. iler(i)lemck— продвигаться; прогрессировать
4. duygu (his (ssi)) — чувство
18
5. vııryUmak (-p)— влюбиться
6. bakış (nazar*)— взгляд, взор
ilk - t a — с первого взгляда
7. tam dık-г- знакомый
8. oyuncak — игрушка
9. benzetmek (-i, -e) — 1) находить сходство (с чем-л.)
2) принять за (другого)
3) сломать
b akan — министр
baş премьер-министр
başlangıç— начало
doğrulmak— 1) выпрямиться, подняться
2) направиться (куда-то)
Deyimler
1. ne çare k i—-увы
2. görülüyor (ki) — видно (что)
3. neredeyse (nerede ise) — того н гляди, вот-вот
4. akl(ın)a gelm ek— прнйти на ум; вспомнить(ся)
5. yan gözle bakm ak — посмотреть искоса
6. ne yapıp yapıp — во что бы то ни стало, приложив все усилия
7. nâsılsa (nasıl ise) —-как-то, каким-то образом
К ом м ентарий
Имена ağır и h a fif — антонимы, и соответствуют русским прилага
тельным «тяжелый» и «легкий» в их основных значениях: «тяжелый ка
мень», «тяжелая болезнь», «Тяжелая (=трудная) работа», «тяжелое ^ д о
рогое) пальто», «тяжело (медленно) идти» (ağır ağır уйгйтек)и т. п. В зна
чении «это (сделаггь) легко/трудно» употребляются слова kolay/güç, zor.
Имя ihtimal в значении «вероятно» употребляется только как в в о д
н о е с л о в о (İhtimal gelir. «Вероятно, он придет»)иВ настоящее время
заменяется неологизмом olası, который употребляется и как п р и л а
г а т е л ь н о е : Buolası (muhtemej*) değil. «Это невероятно».
Глагол buyurmak «повелевать» при вежливо-почтительном обраще
нии к собеседнику может заменять собою такие глаголы, как girmek, geçmek,
gitmek, almak, söylemek, а также вспомогательный шагал etmek.
ПРИМЕРЫ:
Şu odaya buyurun.
— Пожалуйте (=проходите, войдите) в эту' комнату.
Ne buyurdu?— Что он соизволил сказать?
19
Словообразовательный,аффикс -gan/-kan
20
— Ah doktor, tuhaf bir derdim var. Dert ağlatır,aşk söyletir, (atalar
sözü). Yani dert. ıstırap verir, aşk sevindirir.
1. Надо навестить больного товарища. 2. Шаг за шагом они приближа
ются. 3. Я хотел нанести ему визит. Не получилось. 4. Тяжелая болезнь.
5. Дорогое пальто. 6. Он одет очень легко. 7. Каков вес этого камня? 8.
Легкая головная боль. 9. Лавочник огорчен. Это мы делаем не для
проформы. Прочное здание. Твердый согласный. Почему вы
скрываете истину? Сколько миллиардов лкщей проживает на земном
шаре! Собраться за круглым столом. Что у вас за беда? Видно, что
вы страдаете.
1. Bu yeni kurallara alışamıyorum. 2. Evet, bunlara alışkanlık (itiyat) gerek.
3. Şen neşeli bir delikanlı. funduszeue.infoeni çıktığında Öğüt terinizi kendinize
saklayın. 6. Reseptörü (alıcıyı, almacı) kulağına yapıştırdı. 7. Sizden özür
dilerim. Affediyor musunuz beni? 8. Biri esmer, biri sarışın, biri de kumral saçlı
üç çocuk Şu tuhaf kılıklı sakallı bıyıklı adam neci? Bîr tüccar mı?
Öykünün baş kahramanı kim? Kentin çehresi değişti. Bahçeye
ağaç diktiler. Gözleri yere dikilmişti. Ben o kıza randevu vermedirn.
Bu kılıkta sokağa çıkılır mı hiç?
1. Детям шьют одежду. 2. Поставьте («воткните») сюда часового. 3. Ка
кой геройский поступок! 4. Он вдруг развеселился. 5. Вы не смотрите на
внешний облик этого смуглого человека. Он очень богатый купец. 6. Я
вперил взор в его лицо. 7. Рекомендую вам этого товарища. 8. Я никак не
могу привыкнуть к его наставлениям.
1. Geniş omuzlu gür sesli bir adam. 2. Siz önden buyurun. 3. Buyurunuz
kahvenizi. 4. Hastanın harareti yükseliyor. Sıkı bir ilâç için doktora fcay vurmalı
(müracaat etmeli). 5. Bir zamanlar pek şişmandı. Bak, ne kadar (ne denli)
zayıflamış. Buna olasılık (ihtimal) bile vermiyordum. 6. Muhatabım temiz
kıyafetli, boyun bağlı (kravatlı) efendiden bir adamdı. 1. Hasta ümitsiz gibi
görünüyor, fakat Allaha şükür, doktor hâlâ umutlu. Hattâ bir reçete yazdı.
8. Ne? Nöbet bende mi? Bir yanlışlık olacak. Benparmağımı bile oynatmam.
9. İnsanparmakları şöyle adlanır: baş parmak, ikinci parmak (işaret parmağı),
orta parmak, dördüncü parmak (adsız parmak), küçük parmak. Kız annesinin
boynuna atıldı. Aralarında kardeşlik bağları var. 12 . Zavallı adam derdine
ilâç bulamıyor. İnanmayın. Bunlar boş vaitler. Size hastayı kurtarmayı
vadeden kim? Istırap veren dert (hastalık), ıstırap çeken de zavallı
m uhatabınızın).
1. На лице каждого человека два таза, две брови, два уха, две щеки, и две
губы", верхняя губа и нижняя губа. 2. Премного благодарен, лекарство у
меня есть. 3. Ваши обещания нас не спасут. 4. Вы сегодня заступаете («вхо
дите», «выходите») на дежурство! 5. Ярецептов не выписываю. Обра
21
титесь к другому специалисту. 6. Вероятность этого мала . 7. В мгновенье
ока верхняя губа у негораспухла. 8. Надежда умирает последней. 9. Не
счастная девушка все еще очень слаба. Я вам обещаю это. ^
B ir randevu
Sabahleyin gözümü açtığım zaman saat dokuzu geçiyordu. Demek, ona bir
saatten az bir zaman vardı. Hemen yataktan kalktım. Dünkü telefon konuşması
aklıma gelmişti. O konuşan kimdi acaba? Bu koskocaman kentte ne akrabam
22
vardı, ne de bir tanıdığım. Oysa (halbuki) dün gecenin geç saatinde, buraya
geldiğim gündenberi masamın üstünde gereksiz bir oyuncak gibi duran telefon
birdenbire çalmıştı. «Acaba kim olabilir?» düşüncesiyle telefonu açmıştım (yani
reseptörü kaldırıp kulağıma yapıştırdım). Tanımadığım bir ses:
— Sermet Beyle görüşmek istiyordum Dedi. ‘
— Sermet Bey benim.
— Affımzı rica ederim, beyim. Sizi böyle geç saatte rahatsız ediyorum
daFakat başka çare yoktu—
— Zaran yok. Kiminle konuşuyorum?
— Siz beni tanımazsınız. Zaten ben de yalnız adınızı biliyorum.
— O halde
— O halde yarın sizinle görüşmeliyiz, daha doğrusu ben sizi bir iş için
görmek istiyorum (Bir rahatsızlık hissetmiştim. Çünkü böyle tanımadığım
kimserlerle görüşmek alışkalığı yok bende).
— Ne işi?
— Şimdi telefonla söyleyemem. Yarın buluşur, konuşuruz. Saat ondan sonra
boş vaktiniz var mı?
— Öğleye dek var.
— Ne âlâ. Öyleyse nerede buluşuruz?
— Oturduğum «Atlantik Palas» otelinin tâ karşısında bir kahve var. Sabahlan
orası bomboş
— Tamam efendim. O kahveyi bilirim. Yarın sabah saat onda beni orada
bulursunuz. İçeri girdiğinizde dikkat edin: solumda bir gazete bulunduracağım.
İsmimi de yazınız: Lütfı Bey.
I
***
23
Şaşkınlığımdan olduğum yferde durdum ve kendi kendime: «Acaba
hangisi?» dedim. Arkadaki müşteri geldiğim tarafa başını bile çevirmemişti.
Rahat rahat kahvesini içmeye devam ediyordu. Oysa daha yakın olanı
okuduğu gazeteyi biraz indirerek yan gözle bana bakmıştı. Birini bekliyor
gibiydi. Ben de nihayet kararımı verdim, oturduğu masaya doğru gittim.
Kulağına eğilerek: «Lütfi Bey?» dedim. Kaşlan yukarıya kalktı. Gülümseyerek:
«Benzetiyorsunuz, bayım. Dedi. Adım bambaşka». Bu kez şaşmak nöbeti
bana geldi. Demek, beni arayan öteki adamdı. Salonun arka tarafına doğru
yürümeğe yükümlü (mecbur) kaldım.
Evet, tüccar kılıklı adam, Lütfi Beydi. Selâmlaştık. Meğer babamın eski
ahbaplarından biriymiş. İzmir’deki telefon numaramı nasılsa öğrenmiş, babam
için yazdığı mektubu şimdi bana uzatıyordu.
— Son görüştüğümüz zaman babanız esmer, gür saçlı, yuvarlak yüzlü, şen
neşeli bir delikanlıydı. Eh, nerede o günler! Acaba şimdi nasıl görünüyor? Ne
yapıp yapıp görüşmeliyim onunla.
Muhatabım sordu, ben yanıt verdim. Böylece yarım saatten fazla konuştuk.
Öteki müşteri çoktan gitmişti. Nihayet ayağa kalktım: «Bayım, bana müsaade.
Öğleden sonra göreceğim acele bir işim var. Sizinle tanışmaya pek memnun
oldum. Konya’ya gittiğinizde bizlere buyurunuz (hanemize teşrif buyurunuz).»
Dedim. Hararetle el sıkıştık, ayrıldık.
24
haberiniz var mı? Acaba şimdi nasıl oldu? İyi midir?
İ t: Maalesef, hastalığı epey ağır. Doktoru bile ümidini kesti.
Ş.: Vah zavallı! Hastalığı nasıl başladı?
K : Bay Hakkı’nın, çocukluğundan beri gözleri zayıftı. Bu derde bir çare
bulunamıyor.
Ş.: Ne yapıp yapıp yüksek nitelikli göz hastalıkları uzmanı doktor Orhan Beye
başvurmalı.
K: Ne çare ki Orhan Bey pek pahalı bir doktormuş. Hani, söz var ya: yorganına
göre ayağını uzat. Biliyorsunuz, Hakkı Bey zengin bir adam sayılamaz.
Ş,: Evet, fakat sağlığı korumaktan önemli şey yok, sanırım. Nitekim medeni
insanlarız.
K : Doğrusunuz (hakkınız var). Gördüğüm vakit doktor Orhanı onlara bizzat
tavsiye ederim. Şimdi nasılsınız? Başınızın ağrısı hafifledi mi? Dışarıya
çıkabilir misiniz?
Ş.: Tamamiyle geçti.
К : O halde çıkalım. Şimdi arkadaşımız Nuri Beyin ziyaretine gideceğiz, değil
mi?
Ş.: Hay hay. Biliyorsunuz, bir(kaç) zaman önce Nuri Bey ipek saçlı güzel bir
kızı nikâh altına aldı.
K : Artık adalet yerini bulur. EskidenNuri Bey futbol topuna vurulmuştu.
Bundan böyle işine ve ailesine sarılır.
Ş.: İnşallah!
25
çıkmıştı. Kumral sakalım karıştırarak düşünceli düşünceli odanın ortasında
durdu. Şişman adam başını çevirdi, parmağıyla boş sandalyeyi göstererek:
«Müsaade eder misiniz?» diye sordu. Öteki müşteri ona şaşkın' şaşkın
baktıktan sonra «Rica ederim. Oturunuz.» dedi ve başını eğerek gazetesini
okumaya devam etti. (O. Kemal) Niyazi hastalanmış, yattyordu. (O. Kemal)
Sonra «Şimdi ne yapmalı?» diye kendi kendime sordum. (S. Ali)
İçimden: «Mutlaka bütün bunlara alışmalıyım» diyordum. (Y. Kadri)
Ayol zavallı Hocanın kimi var ki? Kendi ölmüş, kendi geldi haber verdi!
Bizim de kimimizvaı? Kendi yazımızı kendimiz yazarız. (B. Felek) Meraktan
yerimde duramıyordum. Kalkacağım sırada o doğruldu, tekrar gitti. (S. A.)
Sonra, elindeki paralan sayacağı sıra Beytullah’i gördü. (B. Y.)
26
одну из скамеек. Поодаль сидел средних лет мужчина. Это был круглоли
цый человек с каштановыми усами и внешностью чиновника или бизнес
мена. Он не был толст, однако был крупным мужчиной. Одет он был
просто и легко, в парк пришел без пиджака и без галстука. Когда я сел, он
искоса взглянул на меня. Кого-то он мне напоминал (=я находил сход
ство), но кого? Вдруг, поднявшись (со своего места), он подошел ко мне
и сказал:
— Прошу прощения, вы такой-то,
— Да, вы не ошибаетесь, я он (самый),— ответил я, несколько удивив
шись. — А выНе могу узнать.
— Омер. Ваш одноклассник.
— Да, теперь узнал. Но до чего же ты изменился! Ты же был слабень
ким, болезненным ребенком, а стал широкоплечим, сильным мужчиной.
Ты в Измире живешь?
— Да, работаю в резиденции губернатора. Пойдем,^) дороге погово
рим.
Мы двинулись в направлении Лозаннских ворог.
ПРИДАТОЧНЫЕДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ
(tü m le y ic i tü m c e )
Образец спряжения
30
Alıştırma İ. Aşağıdaki tümceleri Rusçaya çeviriniz:
1. Sen Yüzbaşım, vapurların geldiğine, geleceğine şaşıyorsun. (S. Kocagöz)
2. Benim vefat ettiğimi (=öldüğümü) gazetelerde okumadınız mı? (A. Nesin)
3. Benim de Camus gibi bir ahmak olduğuma karar verdi. (O. Atay) 4. Hangi
insan kendisinin de hakikaten (^gerçekten) öteki insanlar gibi günün birinde
mutlaka öleceğine inanır. (N. Hikmet) 5. Nigâr nereye gittiğine bakmayınız,
nasıl gittiğine bakınız. (Y. Kadri) 6. Mühendislerin kesinliği olmayan (kesin
olmayan) sorunlarla ilgilenmediğini mi söylemek istiyorsunuz? (O. Pamuk)
7. Kurtulduğuma hâla inanamıyorum. («Milliyet») 8. Yeni öğreniyorum kimlerle
arkadaş olduğunu. Son zamanlarda ne yaptığını da kimse bilmiyor. 9. Şükür,
tek bacağımı kaybettiğime. (B. Yıldız) Alzylabaktıklarmı sandjm. (O. Kemal)
Kabahat(!) kimde olduğum biliyor musunuz? Babamda mı, onda mı?
(Y. Kadri) Pek yakında ordularımızla birlik İstanbul’a dönebileceğimizi
sanıyoruz. (S. Kocagöz) Ne zaman geleceklerini demin söylememiş miydim?
(Y. Kadri) Hepsi ne yapacağıma bakıyordu. (Ö. Seyfettin) Benbirşeyler
yapılacağına inanıyorum. (O. Pamuk) zamangel; beni kitaplarımın temiz
arkadaşlığından ayıracağından korkma. (S. Ali) Zeliha’yı bir sevdiğini
söylüyorsun, bir sevmediğini. (O. Atay) Güzel! Çok güzel! Böyle
yazacağınızı ummuyordum doğrusu. Ustaca yazılmış. (Çehov) Ne
gülüyorsun? dedi. Yoksa benim büyük çar olduğuma inanmıyor musun?
(Puşkin)
Alıştırma 2. Aşağıdaki tümceleri birer -dık’lı/-acak’lı tümce haline getiriniz:
31
Alıştırma 4. Aşağıdaki tümceleri, kalın harflerle yazılan eylemleri yeterlik,
sonra yetersizlik biçimiyle genişlettikten sonra, Rusçaya çevirin:
2— 33
belli olmaz ki Fettah efendi dedi. (Ş. Sıtkı) 6. ve nihayette bütün bildiklerintt
söylemeye mecbur etti. (R. Nuı 7. Üstat, şiirlerimden hangilerini çök
beğendiniz?— Okumadıklarınızı. («Meşh.») 8. Kim geliyor, Haşan?.. — Aha,
onlarSenin dediklerin. (Y. Kadri) 9. Bu yaptığımızın makul bir hareket
olduğuna emin misin? (Y. Kadri) Ne kadar iyi efendim, hep benim
söyleyeceklerimi, benim düşündüklerimi, hatta benim kendilerine tef’atle (çok
defa) söylediklerimi siz söylüyorsunuz. (Y. Kadri) Bizim de, o eserlerden
öğreneceklerim z elbette ki olacaktır. (E. Çölaşan) Herkese, müessesenin
kurulusunun yirminci yıldönümünün kutlanacağı bildirildi. (A. Nesin)
Mayısının 29’una rastlayan Pazar günü akşamı Yeşiköy Havaalanına
Ankara’dan uçaklarla yüzelli tutuklu getirileceği bildirildi. (T. Gürkay) Ama
Kantarcının istediği olmadı. (O. Kemal) Seninle konuşacağım var (B. Nuri)
Bir şey olacağı yok (O. Pamuk) Adam sen de Yemeyeceği şeker
olsun(0. funduszeue.info) Bizim çalıştığımız, onun en eski işiydi. (A. Nesin)
neden sizler serbest dolaşıyor, istediğinizle görüşüyorsunuz? (H. Edip)
Kulağına yapıştırdığı ne, bir alıcı mı (bir almaç mı)?
34
стно, что у него нет ни земли, ни быка. Но корова все-таки есть! 9. Сооб
щи своему брату, что мы завтра не сможем сюда приехать. Вы не
знаете, кого спрашивал приходивший сюда человек? И. Сообщают, что
во время этой поездки губернатор проконтролирует несколько учреж
дений. Не обижай меня. Покажи то, что ты спрятал. Несчастный
сказал, что в ближайшее время обратится в министерство юстиции.
По его лицу было видно (ясно), что лекарство, которое порекомендовал
врач, пользы не принесло (не дало). У кого ты просишь прощения?
ДЕЕПРИЧАСТИЕ НА -INCА
Деепричастие на -(y)ınca (восемь фонетических вариантов) обозна
чает побочное действие, по окончании которого совершается главное
действие. Действие, обозначаемое деепричастием на -(y)ınca, может
быть как однократным, так и многократным. При переводе на русский
язык используются или деепричастия — чаще от глаголов совершен
ного вида — или, когда деепричастный оборот имеет особое подлежа
щее, глагольные конструкции (придаточные предложения), вводимые
союзами и союзными словами «когда», «как только», «стоило/стоит,
как» и т. п.
ПРИМЕРЫ:
Oğulunu görünce «Yanıma gel!» diye çağırdı (seslendi)
— Увидев сына, он позвал (окликнул): «Иди ко мне!»
General çıkınca subaylar oturdular.
— Когда (или: Как только) генерал вышел,
офицеры сели.
İki kadeh fazla içince akıllan başlarından gidiyor. (Y. Kadri)
— Стоит им выпить лишние две рюмки, и оии
теряют рассудок.
'В отличие от деепричастия образа действия (hal/durum ulacı) на -arak и соеди
нительного (bağlama ulacı) деепричастия -ip.
2* 35
Значение деепричастия на -ınca, особенно когда речь идет о буду
щем, может видоизменяться, приобретая смысловые оттенки, передава
емые по-русски союзами и союзными словами «(до тех пор) пока»,
«если (уж)», «раз», «коль скоро» и т. п.
ПРИМЕРЫ:
Düşünce kim kaldırır? — А если она упадет, кто поднимет?
Deniz kenarında, güzel görüntülü geniş bahçeli, caddeye
yakın bir ev istiyordu. Olunca tam olmalı. (A. Nesin)
— Он хотел красивого вида дом на берегу моря,
с большим садом и вблизи проспекта.
Уж раз будет (дом), то должен быть что надо.
36
ДЕЕПРИЧАСТИЕ НА İKEN
37
представлен 3-м лицом множественного числа («они»), то между аф-
te p шцлояцего-будувдего времени и деепричастным аффиксом
pijşjijbraa' помещается показатель множественности -1аг, например:
iorotit konuşurlarken (konuş-ur-Iar-(i)ken) neredeydin? Где ты
Ф к когда они там разговаривали?
, Если за деепричастием на -irken следуют такие глаголы, как görmek
«видеть», bulmak «найти; застать» и т. п., то словосочетания такого типа
часто переводятся оборотами «видеть, как», «застать за (каким-то де
лом)», например: Onu içeri girerken gördüm. — Я видел, как он входил
(ср. İçeri girerken onu gördüm. — Входя в помещение, я увидел его).
Деепричастие на -irken нередко выступает в противительно-усту
пительном («в то время как» — «между тем как»), а иногда — в
причинно-следственном («раз уж») значении. В этих случаях чаще
фиксируется и употребление отрицательной формы настоящего-буду
щего времени (-mazken).
ПРИМЕРЫ:
Biz burada eğlenirken arkadaşlarımız ders çalışıyorlar.
— Между тем как мы здесь развлекаемся,
наши товарищи готовят уроки.
Onlar bir şey yapmazlarken siz buna hoş bakıyorsunuz.
— Между тем как они ничего не делают,
вы потворствуете этому.
Alı$tırma 9. Aşağıdaki tümceleri Rusçaya çeviriniz:
I. yolda üç beş sözle arkadaşlarına şehre varınca nasıl davranacaklarını
öğretmiş. (S. Ali) 2. Sofadaki muslukta yüzünü gözünü yıkadı. Tekrar odasına
gelip (minder)e oturunca biraz evvel elinden attığı kitabı aldı veyannki
dersi gözden geçirdi. (S. Ali) 3. Bu ödevleri öğretmenimiz evine gidince saat
kaçta okumaya başlar? (A. Nesin) 4. Daireye gidince «müdür seni istiyor»
dediler. (A. Nesin) 5. Bir gün hastalanınca, onu hemen hastaneye
göndermek istemiştim. (T. Gürkay) 6. Nigâr Hanım onu görür görmez tamdı.
(Y. Kadri) 7. Ve (ben) işe başlar başlamaz yanıma geleceksin. («T. Dili»)
8. Hele siz, şurada durup gözcü olun. Anastas gelirken bana haber verin.
(O. Cemal) 9. .. .mektepte (=okulda) en çok edebiyata çalışırken riyaziyatten
(=matematikten) birinci çıkıyordum. (Ö. Seyfettin) Sakin bir tatlılıkla
sordu: — Biz bunıda otururken yanımıza kimse geldi mi? (Ö. Seyfettin)
II. Biz burada soğuktan donarken sen kocanın annesininevinde, kim bilir
ne kadar rahattasın («Ulus») Evsahibi Hafız’a doğru yürüdü, Fakaf o
fırtınayı hissedince namaza durmuştu. (R. Nuri) Bir köşeyi dönünce
birdenbire o(0. Kemal) Galiba şu mektup meselesini soracaksınız.
Sabahtanberi gelirsiniz diye bekledimsiz görünmeyince her halde kendisi
de hatâsını (=yanlışını) anlamıştır, dedim. (S. Ali) Kapının önüne çıkarak
38
beklemiş, ancak araba gelmeyince evine girmiş ve o sıralarda vefat
etmişti(=ölmüştü). (M. Birand) Özal orada ev sahibi olarak Devlet
Başkanı’nı gelirken karşılamıştı. Giderken de uğurhiyordtf. (M. Birand)
Köprüyü geçerlerken Cevdet Bey saatine baktı. (O. Pamuk) Babamın
ahbaplarından birisi bana bir iş bulacağım vadetmişti ama iki haftadır bir ses
çıkmayınca ben de eskisi gibi balığa gitmeye başladım. (O. Kemal) Arada
dinlenmeyince olmuyor. (O. Atay) Onlar ge/ırge/znezhep birden ayağa
kalkıldı. (Y. Kadri). Döndüğümde Selim’i Zeliha’nın yanında onu
seyrederken buldum. Beni görmedi. (O. Atay) Ve genç adamın, ilk defa
bu cümleleri (=tümceleri) söylerkendir ki sesi titremeye başlamıştı. (Y. Kadri)
Gerçekten amca o gece eve gelmeyince meraklanmış, sabaha kadar
uyumamıştı. (K. Nadir) Çıkarken, kendisine iyi geceler diledim.
Teşekkür etti. Çıktım. (T. Gürkay)
39
ФОРМОСОЧЕТАНИЕ -МАК AMACIYLA
(-так maksadıyla)
В книжкой речи употребляется ряд формосочетаний, первым со
ставляющим которых является форма инфинитива, а вторым — слово
формы типа amariyla, maksadıyla, şartıyla, suretiyle и др. Формосочета-
ние -так amacıyla (или maksadıyla) употребляется для обозначения цели
главного действия: «с целью».
ПРИМЕРЫ:
Yeni Demokrasi Partisi’nde aktif politika yapabilmek amacıyla
— С целью получить возможность вести активную
политическую работу в партии новой демократии
Türkçeyi öprenmek maksadıyla Türkiye’ye gittiler.
— Они поехали в Турцию с целью изучения
турецкого языка.
Sözlük
40
davranmak — действовать; вести anî— моментальный; внезапный
себя (как-то)', basmak — 1) ступать, наступать;
gitmeye собираться уйти; начинаться; 2) нажимать; 3) на
silâha ~ — браться за оружие грянуть
yazar (edip) — писатель, литера baskın — 1)налет, нападение;
тор; автор 2) превосходящий
yazın (edebiyat) — литература bağımsız (müstakil) — независи
edebiyat yapmak — выражаться мый
высокопарно, мудрствовать bağımlı (tabi) (-e)— зависимый
donmak — мерзнуть, замерзать rivayet (söylenti) — предание,
namaz — намаз, молитва молва
~ kılmak — совершать намаз - etmek — рассказывать, переда
~а durmak — становиться на мо вать
литву havali — округа, местность, край
titremek — дрожать; трястись zaptetmek (ele geçirmek) — за
heyecan — волнение, возбужде хватывать, покорять; фиксиро
ние вать
Чаптак — волноваться damla — капля; капли (мед.)
uygulamak (tatbik etmek) — ~ hastalığı — апоплексия
осуществлять, применять, mustarip (-dan) — страдающий
проводить в жизнь; cenaze — покойник, тело
haksız uygulamalar — незакон ~ alayı— похоронная процессия
ные действия türbe— усыпальница, гробница
*** , gömmek — зарыть, закопать, хо
ронить
torun — внук
gazi — победитель * * *
41
bu ~de — в таком духе; в этой ~ gelmek — победить
области galebe (=yengi) — победа
saptamak (tesbit etmek) — уста galebe çalmak — победить
новить, определить ortam — обстановка, среда
odak — средоточие, фокус dizmek — расставлять, распола
~lamak — сфокусировать, наце гать (рядами); нанизывать
лить dizin— список, опись, индекс
üretmek (istihsal etmek) — про ifade — 1) выражение; 2) объясне
изводить, изготовлять ние; показание; 3) значение
üretim (istihsal) — I) производ ~ etmek — выражать; объяснять,
ство; 2) продукция излагать; означать
detay — деталь tutar (meblağ) — сумма, итог
4 ı — детальный borç (си) — долг; долг, обязанность
kavramak — 1) охватывать; pusu — заёада
2) постигать, схватывать р. kurmak (-е) — устроить засаду
güven — 1) (itimat /dı/) доверие; damat (dı) — зять
2) уверенность bozmak — 1) портить; нарушать;
- т е к (-е) — доверять(ся), пола 2) конфузить; теряться; 3) раз
гаться менять
tanım (tarif) — определение, опи bozuk— 1) испорченный; 2) мел
сание кий (о монете)
-lam ak (tarif etmek) — опреде şahıs(hsı) (zat) — особа, лицо
лять, описывать cihaz — прибор, аппарат
garip — странный, непонятный; malzeme — материал
чужой gütmek — 1) пасти; 2) вести, про
dönem — период; созыв (парла водить, преследовать;
мента) . amaç преследовать цель
azim (zmi) — решимость, воля menfaat — интерес, заинтересо
azmetmek(-e) — намереваться, ванность, выгода
решаться aykırı(-e) — противоречащий,
galip— победитель; побеждающий идущий в разрез
Türemiş sözcükler
1. ilgilenmek (ile) — интересоваться
ilgili (ile) — связанный (с кем, чем-л.)
2. kurtulmak — освободиться, спастись, отделаться
3. şiddetlenmek — усилиться
4. üstat (dı) — маэстро, мэтр
5. rahatlamak — успокоиться
6. kuruluş — 1) создание, устройство;
2) учреждение, организация
7. gözcü — 1) наблюдатель; дозорный;
2) окулист
8. hissetmek — чувствовать
42
9. başkan — председатель
devlet ~ı — глава государства, президент
karşılamak — встречать
karşılaşmak — встречаться
uğurlamak — провожать, желаггь счастливого пути
meraklanmak — 1) тревожиться; 2) интересоваться
kurucu — основатель, создатель
memur etmek (kimi neye) — поручить, уполномочить
ölüm — смерть
hükümdar — монарх, правитель, властелин
bilgisayar — компьютер
söz etmek (-den) — говорить (о ком, чем-л.)
sınırlı — ограниченный
matematiksel — математический
işlem — процедура, операция, действие
gerekmek— требоваться
yetinmek (ile) — ограничиться
satış — продажа
korku — страх
işletim — эксплуатация, использование
karıştırmak — путать; перемешать
karışık — запутанный, смешанный, сложный
Deyimler
1. arada (bir) — иногда, время от времени
2. yakınlarım olarak — ориентировочно, приблизительно
3. ortadan kaldırmak — устранять; отменять
4. (bir şeyin) altından kalkmak — преодолеть (что-то),
справиться (с чем-то)
5. kargacık burgacık — кривой, искривленный
6. Osmanlı İmparatorluğu — Османская империя
7. ortaya çıkmak — возникнуть, появиться
8. hoş görmek, bakmak — относиться снисходительно, прощать
44
3. Kalpten tebriklerimi sunanm efendim! 4. Düğünden sonra yurtluğuna
(malikanesine) çekildi. 5. Bu havali güzel bir iklime malik. 6. Tuzak
kapanmıştı. Anî bir baskından sonra kale ele. geçirildi (zaptedildi). 7.
Ayaklarımızın ucuna basarak çıkalım. Zavallı edip ağır hastalıktan mustarip.
Demin damla içmiş, uyuyor. 8. Cenaze alayına katılmak istiyoruz. Ancak
nereye gömüleceğini bilmiyoruz.
1. Вероятно, ключ взяла моя младшая внучка. 2. Он главнокомандую
щий, но имени покорителя не заслуживает. Из девяти сражений восемь
проиграл. Несколько дней назад мы потеряли еще одну важную кре
пость. 3. В связи с его свадьбой мы вручили ему ценный подарок.
4. Ключа при мне нет. Нажмите на звонок. 5. Передают, что его усы
пальница находится в этой округе. 6. К сожалению, я не зафиксировал
его слов. Что за капли он рекомендовал? 7. Да, страна некогда была
захвачена. Но сейчас она независима. 8. Он погряз в долгах. 9. Он стра
дал от апоплексии. Сейчас его тело в больнице. В одно мгновение
ловушка захлопнулась (закрылась).
1. Tezi hayranlığımı uyandırmadı. 2. Bu değerli mallar üzerine fiyatlar henüz
saptanmadı (tespit edilmedi). 3. Üretimde son dönemde de önemli bir artış
hissediliyor. 4. Ortam elverişli. Makinayı detaylı bir denemeden geçirmeli.
5. Ancak yapılan matematiksel işlemlere karşı tam bir güvenim yok. 6.
Ortaya çıkan zorluklara galip çıktı. 7. Bütün azmine karşın orta çağ lehçeleri
gramerinin altından çıkamadı. 8. Bilgisayardan söz ediyorsunuz. Oysa ben
bu vadide uzman değilim, kavrayamıyorum. Her şeyden önce bilgisayar
nedir, tanımını verir misiniz. 9. Borcumun tutarını görünce bozmadım,
damadıma baş vurdum. Genç devletin kurucusu olan Devlet Başkanı
hava alanında yaşlı hükümdarı uğurladı. Meraklanmayın. Üstadı
karşılamaya başkan sizi değil, beni memur etti. Üstat yakınlama olarak
ne tarihte gelecek? — Garip, dersiniz ama, bu tarih henüz gizli tutuluyor.
Yüzünün ifadesinden alana galebe çalmak {galip gelmek) için çıktığı
anlaşılıyordu. Üstadın korkusundan çok şaşırdım, her şeyi karıştırdım,
gereken matematiksel işlemi yapamadım. Gözcü olun. Yeni model
bilgisayar satışa çıkarıldı, fakat işletimi hususunda pek sınırlı bilgim var.
Bunun için de bir deneme dönemine gereksinim var. Bizimkileri buna
odaklayın. Topladığımız malzemeye göre güttükleri gaye
(amaç)»ıen/aarimize aykırıdır.
1. Современный мир иногда кажется странным. А иногда мы смотрим на
него с восхищением. 2. В Институте стран Азии и Африки изучают мно
гие современные тюркские языки. 3. В этой долине расположены два
больших города. 4. В то время эти испытания, разумеется, проводились
тайно. 5. Вы победили. Но обстановка не была благоприятна. Я не могу
постичь причины этого успеха. 6. Его показания были путаными, да и
45
сумма, которую он называл, очень отличалась от той, что мы знали.
7. Конечно, наш завод не может производить все требующиеся товары.
8. Они расставит часовых (дежурных), устроили засаду. 9. Период
(срок) эксплуатации этого прибора не очень велик. Не описаны также
многие детали. Он испортил нам дело. Теперь уж мы не можем
ограничиться возвратом нашего долга. Не сбиться бы нам с пути
Я не очснь-то полагаюсь на этого человека. Правитель поручил вам
встретить и проводить высокого гостя. Избавиться бы нам от
страха. Тогда успехи будут большими. И все это почувствуют. Он
любит говорить о зяте президента. Однако этот вопрос не в фокусе (не в
центре) нашего внимания. Прежде всего установим сумму вашего
долга. Лицу, о котором я сказал, этот прибор не требуется.
B ir tezin hikâyesi
Üniversite yıllarımda Montaigne’ın Denemeler' ini büyük bir hayranlıkla
okumuştum. Denemelerde insan kalbinin derinlikleri gizlidir. İlim adamlarının
1 Sınır boyundaki bir küçük devletin başı.
46
nasıl çalıştıklarım hep merak etmişimdir. Ben de bu vadide yol almak
istiyordum.
O günlerde, değerli bir ilim adamı olan Ahmet Hoca’dan çağdaş Türk
lehçeleriyle ilgili dersler alıyorduk. Türkmence çalışmaya karar verdim.
Türkmenceyle ilgili bir tezin kolayca altından kalkabileceğimi sanıyordum.
Ancak Türkmenlerin yirminci yüzyılda yaşayan en büyük şairinin kim
olduğunu tespit etmek bile benim için büyük sıkıntı oldu. Türkmenistan’dan
sınırlı sayıda insan, Türkiye’ye gelip gidiyordu ve bunlarla
karşılaşamıyordum.
O günlerde kendini bilgisayar dünyasına odaklayan arkadaşım İbrahim,
bana bilgisayarla çalışmanın öneminden söz etti. Ben, o zamana kadar
bilgisayarın yalnız matematiksel işlemler yapmada kullanılan bir âlet
olduğunu zannediyordum.'Daha sonra sosyal bilimlerle ilgilenenlerin yavaş
yavaş bilgisayar kullanmaya başladıklarını gördüm. Kısa sürede çok iş
üretiyorlardı. Dostlarımı sevindirmek amacıyla ben de bilgisayar almaya
karar verdim.
Tanıdığım bir arkadaşımın çalıştığı bilgisayar firmasına gitmekle ne
kadar iyi ettiğimi sonradan anladım. Çünkü detaylı izah etmeye çalışan on
yıllık arkadaşımın bile ne demek istediğini tam olarak kavrayamamıştım.
Hayatımda ilk defa duyduğum kelimelerle konuşuyordu. «Disketle mi
çalışacaksın? Remi ne kadar olsun?..» Ne cevap vereceğimi şaşırmıştım.
Önce kendisine itimat ettiğimi söylemekle yetindim. Bana vermek istediği
bilgisayarı çalıştırdı. Satış yapmanın da heyecanıyla birçok şey anlattı. Çok
önemli olan bilgileri bir kâğıda not etmeye çalıştım. Sevinç ve korkuyla
kanşık bir his kaplamıştı içimi. Bilgisayarımı alıp evin yolunu tuttum. Tarif
ettikleri şekilde masamın üstüne kurdum. Sıra çalıştırmaya gelmişti.
Arkadaşımın yazdırdığı notlan uygulamaya başladım; ekranda garip şeyler
oluyordu. Hemen telefona sarıldım. Sattıkları âletin bozuk olabileceğini
söyledim. Arkadaşım güldü. Telefonla yardımcı olmaya çalıştı. Ama ben
işin böyle yürümeyeceğini anlamıştım. İşletim sistemiyle ilgili kitaplar
aldım. Bu dönem tam iki ay sürdü. Artık bilgisayarımı ne çocuklarım
seviyordu, ne de eşim.
Hocam, ana metinde bütün uzun ünlüleri göstermenin gerektiğini
söylemişti. Metne baktığımda hiç bir uzun ünlünün bulunmadığını fark
ettim. Zaten Kiril harfleri gözlerime kargacık burgacık görünüyordu. Neden
sonra çalışma azmi bütün hislerime galip geldi, bütün metni bilgisayar
ortamına taşımaya karar verdim. Bir yandan bunu yaparken bir yandan da
uzunluklarla ilgili bilgiler ediniyordum. İlk yirmi sayfada öğrendiklerimi
uygulamaya başladım. O kadar çok uzunluk vardı ki birinci sayfada
uyguladığım uzunluğu ikinci sayfada unutuyor ve her şeyi birbirine
karıştırıyordum.
Bir cumartesi günü bilgisayarı aldığım firmaya gittim, bilgisayar
programcısına, dizin programına ihtiyaç duyduğumu belirttim .
47
Yapabileceğini ifade etti. Ancak bilgisayarın yan fiyatına yakın bir meblağ
söyledi. Sonradan programcının mobilya borcunun da o kadar olduğunu
öğrenince şaşırmadım değil
(Mehmet Kara; kısaltılmıştır).
Çalıştırma Yukarıdaki metinleri anlatmaya hazırlanırken aşağıdaki sorulan
yanıtsız bırakmayın:
1. Ertuğrul Bey’in oğlu Osman kaç yılında ve nerede doğmuştur?
Söylediğiniz yer Anadolu’nun neresindedir? 2. Osman kaç yaşındayken, kaç
yılında ve ne gibi olay üzerine Anadolu Selçuk Devletinin başbuğluğuna
getirilmiştir? 3. Yakmlama olarak bir yıl sonra ne kalesi fethedilmiştir? Bunun
üzerine de neler olmuş? 4. Bilecik tekfuru (valisi) Osman Beyi düğününe
davet ederken ne gibi bir amaç (gaye) güdüyormuş? Bu zat (şahıs)
Osmandan korkuyor muymuş? Bu olaym sonu ne olmuştur? 5. Selçuk
Devleti batınca (kaç yılında?) Osman Beyin durumunda bir şey değişmiş
midir? Osman’ın amcası Dündar Bey’in davranışları bu sıralarda (fikrinizce)
Osmanın menfaatlerine neden aykm olmuş? Sonucunda Dündar Beyin
başına ne gelmiş? 6. Osman nerede, ne zaman ve oğlu Orhan’ın hangi büyük
kenti fethettiğini haber aldıktan sonra gözlerini dünyaya kapamıştır?
Gömüldüğü yer neresi? 7. Mehmet Kara, kimin öğütlerine (tavsiyelerine)
kulak vererek kendine bir bilgisayar almaya karar vermişti? Türkmenceye
dair topladığı malzeme zengin miydi? 8. Cihazı alıp evine götürdükten sonra
ne gibi güçlükler (zorluklar) ortaya çıktı?
Çalıştırma Aşağıdaki parçayı Türkçeye çeviriniz:
Вы знаете, что основателем Османской империи был Осман Первый,
родившийся в середине XIII века. Разумеется, независимое княжество
(beylik), которое он создал в Западной Анатолии в нанале XIV века, пос
ле того как распалось («утонуло») Сельджукское государство, еще не
было империей. Однако это государство быстро расширялось. В год,
когда родился сын Османа Орхан, т. е. в году, был завоеван неболь
шой город Караджахисар, а через 38 лет; т. е. в году, когда умирал
сам Осман, его сын Орхан завоевал крупный город Бурса. Сюда из Ени-
шехира перенес Орхан столицу своего государства. Вообще говоря, у
Османа было два сына — Орхан и Аляэттин. Точно не известно, кто
(который) из них был старшим братом. Впрочем, властелином стал Ор
хан, одержавший много побед. Поэтому его, как и его отца, называют
«Победитель».
Когда по приказу Орхана его сын Сулейман-Паша перешел в Румелию,
император Византии (Bizans) Кантаюозен стал думать, как ему действо
вать в дальнейшем. Когда один за другим падали города, такие, как Гели-
болу, Текирдаг, Ипсала и другие, император с целью установить друже
48
ственные отношения с Орханом отдал ему свою дочь принцессу Теодо
ру. Орхан обвенчался с ней, но продолжал захватывать города и посел
ки, находившиеся вблизи от столицы Византийской империи. Впрочем,
известно, что взял Константинополь лишь седьмой султан Мехмед Вто
рой Фатих. Это событие произошло почти через сто лет после смерти
Орхана, в году.
49
Когда кондуктор сзади сказал: «Османбей» (это название района в Стам
буле), спереди толстый человек произнес: «Да. Я здесь». Мы умерли от
смеха. 9. Этот край обладает приятным климатом. Даже зимой мы не
мерзнем, не дрожим от холода. Ясно, что они что-то от нас скрыва
ют. Надо установить, что они производят. Если не объяснят, мы не мо
жем им доверять. Обстановка сложная.
Çalıştırma Aşağıdaki tümceleri ağızdan Türkçeye çevirin:
1. Кто победитель? 2. Странное определение! 3. Это не требуется. 4. Они
говорят о математических действиях. 5. На этой дороге они устроили
засаду. 6. Его зять очень сконфузился. 7. Мы, кажется, потеряли дорогу.
8. Их успехи были очень ограниченными. 9. Кого он уполномочил сде
лать это (кому поручил)? Он не справится с этим делом. При
виде похоронной процессии ребенка охватил страх. Он глава госу
дарства, но не его основатель. Этот закон давно отменен. Экс
плуатация компьютера (эксплуатировать, (заставить) работать)— дело
не простое, особенно для нашего мэтра. От волнения он все перепу
тал. Этот молодой человек — внук главнокомандующего. Завтра у
него свадьба. Я не схватываю его слов (сказанного им). Постарай
тесь зафиксировать. В это мгновение начался воздушный налет.
Они устроили западню. В этой долине находится старинная кре
пость. — Как его сердце? — Он страдает от апоплексии. Услышав
названную сумму, он встревожился. Его лицо выражало решимость
(решимость действовать). Он председатель этой организации. Пи
сатель собирается уходить. Проводим его.
51
Значение второе. Утрачивая значение прошедшего времени,
форма на -irdi передает содержание своего рода сослагательного накло
нения, т. е. обозначает: а) действие, совершению которого что-то пре
пятствует («Я пошел бы сейчас в театр, но у меня нет билета»); б) дей
ствие, которое при определенных условиях могло бы совершиться в
любой временной плоскости («Я дал бы такой совет»), включая и плос
кость прошедшего времени («Разве я не мог (бы) (тогда) туда пойти?»)1.
ПРИМЕРЫ:
Şimdi tiyatroya giderdim ama biletim yok.
— Я сейчас пошел бы в театр, но у меня нет билета.
Bir dakika susamaz mıydınız?
— Разве вы не могли (бы) минуту помолчать?
52
gördüğü zaman aklına ilk olarak: «Acaba ben de aynı şeyi yapmıyor
muyum?» düşüncesi gelirdi. (S. Ali) 3. Kâğıtta ince, düzgün bir el yazısı ile
iki satır: «Selim'in bir arkadaşıyım. Sizinle görüşmek isterdim.» Ne imza, ne
adres. (O. Atay) 4. Size Almanca, Fransızca öğretirim — Teşekkür ederiz
ama — Goethe' den şiirler okurum — çok iyi olurdu ama
Hapisane doktoru (O. Kemal) 5. Bizim lokantanın* bitişiğindeki
apartmanda, eski paşalardan birinin kızı olduğunu söyleyen bir kadın
oturuyordu: Naciye, gayet güzel türkçe konuşurdu. Hemen ahbap olduk,
bize hayatını anlattı. (O. Kemal) 6. Araba hareket etti, önlerinde durdu. Bu
yirmi sekiz yaşmda, ama bembeyaz saçli adamı şehrin bütün arabacıları
sayarlardı. Üstelik o şehrin yerlisiydi. (Ş. Sıtkı) 7. sordum: «Kendisini
tebrik etmek istemez miydiniz?» (T. Gürkay) 8. «Bir çay içmez miydiniz'?»
dedi (T. G.) 9. Biz şimdi böyle düşünüyoruz, o zamansa büsbütün başka
türlü düşünüyorduk. Şimdi ona bin ruble bile verirdim, halbuki o zaman on
rubleyi de vermedim. (Çehov) Gruşnitski yanıma yaklaşıp kolumu
tutarak: - Bunu senden beklemezdim, dedi. (Lermontof) Amcam, iyi
yürekliydi. Halk adamlarını severdi. (S. Üstüngel).
54
Примечания: 1. Порядок слов в придаточном условном предложении в
принципе аналогичен порядку слов в любом простом распространенном пред
ложении. 2. Придаточное предложение может вводиться персидским по проис
хождению союзом eğer «если» (изредка — şayet «ежели»), но постановка его
отнюдь не обязательна. Постановка каких-либо союзов или частиц между при
даточным и главным предложениями недопустима.
ПРИМЕРЫ:
(О) gelseydi (gelse) bizi bulurdu (görürdü).
— Если бы он пришел, то нашел бы (увидел бы) нас.
(Eğer) Vaktiyle onunla konuşsâydık (konuşsak) bunu yapmazdı.
— Если бы мы в свое время поговорили с ним, он бы
этого не сделал.
Условные формы второго типа представляют собой форму -se
от недостаточного глагола i(mek) быть : i + -se = ise, причем возникает
безударный четырехвариантный аффикс -(y)sa, -(y)se, присоединяющий
ся к именам, а также к основам времен: öğrenciyse (öğrenci ise), alırsa (alır
ise), geldiyse (geldi ise) v.s. Такие формы, называемые формами услов
ной модальности, выражают реальный тип условно-следственной свя
зи, передаваемый по-русски посредством союза «если», например:
«Ест он придет, то найдет», «Если он не ушел, то позови его сюда»
ит. п
Вводимая в данном уроке форма условной модальности от настоя
щего-будущего времени (-ırsa; türkçesi: geniş zamanın şartı), как прави
ло, соответствует по-русски сочетанию союза «если» с одной из форм
будущего времени, изредка настоящего; в главном предложении исполь
зуется необходимая по смыслу форма изъявительного или повелитель
ного наклонения.
Ben alırsam («если я возьму, буду брать»), sen alırsan, о alırsa, biz
alirsak, siz alırsanız, onlar alırlarsa.
Отрицательная форма:
ben almâzsam («если я не возьму, не буду брать»), sen
almazsan, о almazsa и т. д.
ПРИМЕРЫ:
(Eğer) Yarın öğleden sonra bana uğrarsanız birlikte Kültürparka gideriz.
— Если завтра после полудня вы зайдете ко мне,
мы вместе пойдем в Культур-парк.
55
(Eğer) Selim* i bulamazsan bana haber ver.
— Если не сумеешь разыскать Селима, сообщи мне.
Форма ise, -(y)sa? (в «чистом» виде, без предварительного форманта
изъявительного наклонения) составляет формальную часть именного
сказуемого придаточного условного предложения. Поскольку глагол
i(mek) не имеет будущего времени и формы прошедшего времени ус
ловного наклонения (форма *iseydi вышла из употребления), он в этих
случаях заменяется (как и предикативные слова var и yok) соответству
ющими формами глагола olmak. Например: (о) öğrenci olursa «если
он будет, станет учащимся », (о) öğrenci olsaydı » если бы он был
студентом», kızı olursa «если у него будет дочь».
ПРИМЕРЫ:
(Eğer) Fakültemizin öğrencilerinden ise (öğrencılerinddnse) onu
da topla ıtıya çağırsınlar.
— Если он студент нашего факультета, пусть и его
позовут на собрание.
Yarın hava güzel olursa parka gideceğiz.
— Если погода завтра будет хорошая, мы пойдем
в парк.
Husuri otomobili olsaydı bu yaz ailece Sofya’ya giderdi.
— Если бы у него был свой автомобиль, он этим летом
(со своей) семьей поехал бы в Софию.
В главном предложении вместо формы olurdu обычно употребляют
именную форму idi, например: Yardımına koşsaydmız hali daha iyiydi —
Если бы вы поспешили ему на помощь, его состояние было бы лучше.
56
diyor. Ben, hiç ummuyorum Bakır Efenin niyetini bilseydim, Ömerin nerede
olduğunu söylerdim. (MYesari) «içinde onlara karşı en küçük bir
düşmanlık sakladığınıfarkederlerse seni ezerler» (S. Ali) Karısını merak
etmeye başladı. Yakın komşularda olsalar muhakkak Yusufun geldiğini
mahalle çocuklarından duyup gelirlerdi. (S. A.) Bağda köpek filân
olsaydı halim haraptı. (R. Nuri) Zannederim ki, başka bir mektepte
(=okulda) bunu yapsam ya hapsedilir, yahut da bir başka ceza görürdüm.
(R. N.) Cemal isterse misafirler geldiği zaman ben üe bulunurum. (H. E.)
Memlekette, bir avukat, bir gazetecinin oğlu olmaktan bıkmıştım.
.. .Öyle ki kaç sefer (= kerre, defa), ah, keşke bir eskicinin çocuğu olsaydım,
diye düşünmüştüm. (O. Kemal)
58
Salih Bey konsere gidemeyeceği için biletini size verebilirim.
— Так как Салих-бей не сможет пойти на концерт,
я могу отдать вам его билет.
Форме -dığı/-acağı için синонимична форма -dığından /-acağından,
представляющая собой имя действия на -dik или -асак в личной форме с
аффиксом исходного падежа: (ben) aldığımdan— поскольку я беру
(взял, брал).
ПРИМЕР:
Çantamı bulamadığımdan (=bulamadığım için) çantasız
gitmeye mecbur oldum.
— Так как я не нашел (не смог найти) своего портфеля,
я был вынужден идти без него.
К форме -dığından/-acağından могут присоединяться послелоги ötürü
или dolayı, а к форме dığı/-acağı изредка также служебное имя hasebiyle
«вследствие», которые не вносят в содержание формы существенных
оттенков: (о) hasta olduğundan ötürü, hasta olduğu hasebiyle —
вследствие того, что он (был) болен
Примечания. 1. Постановка подлежащего в родительном падеже (анало
гично подлежащему дополнительного предложения) является ошибкой - за
исключением тех, очень редких, случаев, когда форма -dığı/-acağı, сопровожда
емая послелогом için («ради»), получает объектное значение (см. урок 16),
например: (onun) gördüğü için— ради того, что он видел / видит («ради види
мого им»)
2. Следует учитывать, что сказуемое придаточного дополнительного
предложения также может иметь форму -dığından/-acağından (см. урок 16).
59
Alıştırma 8. Aşağıdaki tümceleri Rusçadan Türkçeye çevirin:
1. Поскольку ученик не понял, что спросил учитель, вопрос остал
ся без ответа. 2. Поскольку с той поры (aradan) прошло восемь лет и к
тому же человек отпустил усы, я, конечно, не узнал его. 3. Поскольку
завтра вы, будучи в отпуске, собираетесь ехать за город, нам следует
поговорить сегодня. 4. Чтобы иметь возможность принять участие в
этом празднике, я полетел самолетом. 5. Так как автобус двигался
очень медленно, то когда мы подъехали к театру, опера уже началась.
6. В связи с тем, что мы выиграли два крупных сражения, противник,
можно сказать, подавлен. 7. Поскольку принять такое решение не в его
власти, дело мое гиблое. 8. Поскольку эти люди косо на меня смотре
ли, у меня отнялся язык, я не смог говорить. 9. В связи с тем, что сути
дела я не знал, это заседание быстро мне надоело. Поскольку пред
ложенный вами метод не нов, давайте не поднимать (не открывать)
вопроса о первенстве.
Sözlük
60
sokmak— всовывать, втискивать; тельный (о мужчине); подо
впускать; жалить бающий, уместный
yılan — змея fırsat — подходящий случай
nakil (kli) — 1) перевозка, пере ~ düştü — представился удобный
броска; 2) перевод, пересказ случай
-etm ek — перебрасывать, от ~ kaçırmak — упустить случай
правлять; переводить; пере - bu ~! — вот он, случай!
сказывать ansiklopedi — энциклопедия
nalkiye (ta şıt) — транспорт; usul (lü) — метод, способ
транспортировка (metot(du))
taşıt (nakliye) araçları — транс kurnaz — хитрый, хитрец
портные средства ~lık yapmak — схитрить
belediye — муниципалитет ansızın — внезапно, вдруг
~ taşıtları — городской транс atlamak — прыгать, впрыгнуть,
порт спрыгнуть, перепрыгнуть; пе
mahkeme — суд рескочить, пропустить
~уе düşmek — попасть под суд kafa — голова
mahkûm (-е) — осужденный, об- ~lı — с головой, головастый
реченый (на что-л.) dam — крыша
mahkûm etmek — осудить, при -dan düşer gibi — ни с того ни с
говорить (кого-п. к чему-л.) сего
kazanmak — зарабатывать, приоб saniye — секунда
ретать; выигрывать, завоевать
mahıv(hvı) — уничтожение, ис
sınavı выдержать экзамен
требление
* * * -etmek— уничтожать, разрушать
-olmak — быть уничтоженным,
ense — затылок
погибать
sinek — муха; комар
rezil — опозоренный
- avlamak — бездельничать
rezalet — позор, срам
sivri — заостренный, острый
-sinek — комар * * *
61
işi ~ gidiyor— у него дело не кле bıkmak (-dan) — надоедать, пре
ится сыщаться
2) нелюбезный; bundan bıktım — мне это надоело
~ adam— строптивый человек karakol — караул, патруль;
- bakmak— косо смотреть участок
-ine — наоборот polis -и — полицейский участок
-temek — осадить, поставить на iddia — 1) утверждение; 2) притя
место (кого-л.) зание, претензия; обвинение
kanat(dı) — крыло; фланг - etmek — 1) утверждать; 2) (-а
sallamak — махать, размахивать; hak) претендовать (на что-л.)
кивать; ayna — зеркало
başını salladı — он кивнул голо • • •
вой bağırmak — кричать
elini salladı — он махнул рукой bağrışmak — кричать (о многих)
tokat — оплеуха, пощечина kavga— ссора, скандал; драка
~ yemek — получить пощечину ~ etmek— ссориться, скандалить
~ yapıştırmak (atmak) — вле hız — скорость, быстрота
пить оплеуху 4 ı — скорый, быстрый; быстро;
düdük — дудка; свисток, гулок громко
- çalmak — свистеть, гудеть silmek(-i) — стирать, вытирать;
şaka — шутка вычеркнуть
- etmek — шутить, подшучивать silinmek — стереться; исчезнуть
- (olsun) diye — в шутку kanape — диван
~cı — шутник esna — промежуток времени; мо
tesadüf — совпадение; случайная мент
встреча alelâde — обыкновенный, обыч
bir - (eseri) — случайное совпа ный
дение, по случайному совпа aşırı — 1) чрезмерный, крайний;
дению 2) по ту сторону; через
- etmek (-е) — повстречаться; gün через день
приходиться (на какое-л. чис azar — нагоняй, нарекание
ло) - lamak (-İ)—давать нагоняй, по
herif — субъект; тип; малый прекать, отругать
inat — упрямство, упорство aptal—глупый; глупец
- (olsun diye) (-а) — назло кому-л.;
- yerim koymak (-i) — принять
из упрямства
за дурака
cins — 1) род, вид, сорт; 2) поро
~«ı — упрямый, упрямец
да; 3) пол; род
defi — сумасшедший, помешан
- köpek — породистая собака
ный
beriki — находящийся по эту сто
- olmak, -ye dönmek — обезу рону, тот, что ближе, этот
меть (прям, и перен.) beyan— изложение; разъяснение
gayet — очень, весьма - etmek (-İ) — излагать, разъяс
yenmek — побеждать, обыграть нять; заявлять
(кого-л.) ~at — заявление;
yenilmek (-е) — быть побежден -atta bulunmak — сделать заяв
ным (кем-л.) ление
Türemiş sözcükler
L üstelik — к тому же, вдобаво , впридачу
2. sayın — уважаемый
3. sevimli — милый, симпатичный
4. birincilik — первенство
- i kazanmak — завоевать первенство
5. kaçırmak — дать убежать; упустить
tre n i опоздать на поезд
6. yollamak — посылать, направлять
yollanmak — быть посланным; направляться (куда-л.)
7. düşürmek — повергнуть (в какое-л. состояние)
(bu) beni meraka düşürdü — (это) возбудило во мне любопытство
8. gözlemek (-i) — 1) наблюдать (за кем-л., чем-л.); 2) ожидать (кого-
л., чего-л.)
9. konmak — быть поставленным; останавливаться (на ночлег,
и т. п.)
soğukluk— 1) прохлада; холодные отношения, холодок; 2) прохла
дительный напиток
açmak — открыть (тайну), поведать (о чем-л.)
12i üzgün — расстроенный, огорченный; измученный
içten — сердечный, искренний
-lik — сердечность, искренность
ayrım — различие; различение, разветвление, подразделение; дис
криминация
köpoğlu — сукин сын
kızgın — раскаленный, жгучий, распаленный; злой
belirli (muayyen) — определенный
serinle(ş)mek — стцровиться прохладнее, посвежеть
sözde — на словах; так сказать
Deyimler
1. günün birinde (=günlerden bir gün) — в один прецгасный день
2. yan bakmak — косо смотреть (на кого-то)
3. iş güç sahibi — занятой человек
4. neyse (ne ise) — ну (да) ладно; еще ладно
'5. ha bre (ha bire) — безостановочно, все время
6. (deli olmak) işten değil — тут недолго // ничего не стоит (сойти с ума)
7. (işin) iç yüzü — подоплека, суть (дела)
8. sessiz sedasız — беззвучно, молча
9. ne diye? — чего ради?, для чего?, зачем?
dilim tutuldu — у меня отнялся язык, я онемел
aklım başıma geldiği zaman — когда я опомнился, пришел в себя
bir aralık — в один из моментов, в какой-то момент у л у ч и в момент
63
aradan çok vakit geçti — с тех пор (с того момента) прошло
уже много времени
(bu) elimde değildir — (это) не в моей власти, не от меня зависит
elimde olmayarak — будучи не в состоянии противиться себе
(hasta) olmasın ■— уж не (болен) ли он?, как бы он не был (болен)
göz göre (göz göre göre) — прямо на глазах
aman yarabbi — о боже!, боже мой!
arkasına düştüm — я пошел следом за ним
önüne düştüm — я пошел впереди него
var kuvvetimle, olanca kuvvetimle — изо всех (моих) сил
ortalık karıştı — все перемешалось; началась сумятица
düşündüm taşındım — я поразмыслил, пораскинул умом
altı ayı giydi — он получил шесть месяцев (полгода)
Аффикс -gı/-kı
Отглагольный аффикс -gı/-kı4 образует
Alışırma Altı çizilen sözcükleri ezberlemek üzere aşağıdaki tümceleri çeviriniz:
I. Şu satırların altma imza(nızı) atar mısınız? 2. Konuştuğumuz ülkenin
politika düzeni ne imiş biliyor musun? 3. «O gün eve biraz geç dönmüştüm.
Niyazı hastalanmış, yatıyordu. Babam başucunda Beni görünce: “Bu
çocuk niye hasta ulan?” diye sordu. “Bilmem” dedim. “Bilmezsin ha? Ben
sana sorarım bilmemi Kim bilir nasıl sokmuşsundur oğlanı yılan gibi”»
(O. Kemal. Baba evi.) 4. Kentin bu mahallesinde harap binalar da yok
değildir. Belediye nereye bakar? 5. Nakil işini de düzene sokmalı. Belediye
taşıtları gereği gibi işlemiyor. 6. Efendiden sayın bir adam Üstü başı
düzgün Fakat odasındaki intizamsızlık adeta şaşırtıcı.. . — İş güç sahibi bir
adam. Ha bre şiir, şarkı, masal düzüyor. Etrafındaki şeylere dikkat ettiği yok.
7. Bunu yapmağa nasıl cesaret etti? Yaptığı, bir suç sayılırsa ceza görüp
hapse girebilir. 9. O, böyle şeyleri her zaman dinlemeye mahkûmdur.
Nitekim, çalışan kazanır. önce mahkemeyi boyladı, sonra hapisaneyi.
II . Düşmanı adeta ezdiler. Adam mahkemelik oldu. Kendisini harap eden
de budur. Zaten Bulgaristanda her tarafta geniş ve muntazam yollar
yapılmış. Ülkenin her tarafını otomobille dolaşabilirsiniz. (Z. Sertel.) İçeri
soksun diye biletçinin yanma sokuldu. Paşam buraya gelsene. Her çeşit
mallarımız vair. Üç yıl hapse mahkûm edildi.
1. В нашем квартале суда нет. 2. Этого сюда не пускай. Песен петь он
не может, а чтобы сочинять и рассказывать сказки, пусть поищет дру
гое место. 3. Подпись не моя. Я это могу доказать. 4. Я не отважусь
подписать эту бумагу. 5. Он приговорен к пяти годам тюремного за
ключения. 6. Сидел в тюрьме четыре года. 7. Не женщина, а змея1. И
всегда остается безнаказанной. 8. Его смелость подорвана (разбита). Он
Э— 65
прямо-таки раздавлен. 9. Мой личный автомобиль сломан. Такси не
найдешь. Воспользуемся городским транспортом. Бедняга попал
под суд. Однако выиграл. К сожалению, этот матч наша команда
выиграть не сумела. Мы его проиграли. А они вдобавок и первенство
выиграли. Любезнейший). Не забудьте зайти к нам. Самый лучший
товар — у нас. Он отмахал длинный путь.
66
же сел в «долмуш» и уехал. Это, конечно, не что иное, как случайное
совпадение. Мне надоело каждый раз его обыгрывать. К тому же
после каждой партии он сходил с ума. Но из упрямства снова садился
шрать. Его вина была налицо. Боже! Как бы он не попал под суд и не
получил тюремного заключения ( и не получил подгода). — Даст Бог,
ограничатся штрафом (назначением штрафа). Надо зайти в полицейский
участок. Я не утверждаю, что он сошел с ума. Но в таком случае его
надо поставить на свое место.
3*
67
Neyse orası lâzım değil; her sabah aynı vapurla indiğim için her gün
hemen hemen aynı yüzlerle karşılaşıyordum. Bunların arasında bir yolcu
vardı ki beni dehşetli meraka düşürmüştü.
Kim olduğunu ne iş yaptığını, hatta ne dinden ne milliyetten olduğunu
bilmiyordum. Gençten bir adamdı. Güzel, çirkin, yakışıklı, yakışıksız, nasıl
olduğunun farkında bile değildim. Yalnız gözlüklü olduğunu biliyorum.
Bu adam her gün vapurda birkaç gazete alır, cebinden kalemini çıkanr;
okur, okur ve habre birçok kelimelerin altını çizerdi. Bir gün, beş gün, on
gün Hep böyle!.. Bu adamm ne yaptığını sözcüklerin altım niçin çizdiğini
çok merak ediyordum.
Hepimizin böyle merak ettiğimiz şeyler, vardır. Fakat çok defa sorup
öğrenmek cesaretini yahut fırsatını bulamayız. Ben de ne cesaret, ne de fırsat
bulabiliyordum. Adamın gazeteden baş kaldırdığı, bir an için olsun
etrafındakilerin yüzüne baktığı yoktu ki.
Bir gün yanındaki yere oturdum ve hangi sözcüklerin altım çizdiğine
baktım. Çok dikkat ettim; çok düşündüm ama sözcüklerin altını ne maksatla
çizdiğini bir türlü anlayamadım.
Deli olmak işten değildi. Hiç kimse ile konuşmuyordu ki onunla ahbap
olup sorayım. Ykpur köprüye gelinçe yerinden kalkar dosdoğru kapıya
yollanırdı.
Düşünüyordum: Bu kelimeleri niçin çizebilir? Belki bir ansiklopediye
hazırlık yapıyordur! Eğer öyle ise, pek garip bir usul.
Ancak işin iç yüzünü öğrenmek kolay değil. Siz benim yerimde
olsaydınız ne yapardım€1 Ben kurnazlığa baş vurmaya karar verdim, şöyle
bir çare buldum.
Bir gün tekrar adamın yanıbaşına oturdum. O yine elinde kalemi, hem
okuyor, hem çiziyordu. Bir zaman onu sessiz, sadasız seyrettikten sonra bir
aralık ansızın parmağımı uzatıp çizmediği bir kelimeyi göstererek:
— Atladınız! dedim.
— Hiç cevap vermedi, dönüp yüzüme bile bakmadı, gösterdiğim
kelimenin altını çizip işine devam etti. Fırsat bu fırsat. «Canım bu sözcüklerin
altını niçin çiziyorsunuz»? diye sorsaydım ya! Dilim tutuldu, soramadjm.
Aklım başıma geldiği zaman da aradan çok vakit geçmişti.
Bu işi ertesi güne sakladım. Ertesi gün yiiıe yanındaki yere oturdum.
Kafamı yaklaştırarak bir zaman yaptığı işi seyrettikten sonra damdan düşer
gibi:
— Bu çizdiğiniz sözcükleri ne yapıyorsunuz?
Diye sordum.
Başını bir saniye bana çevirdi. Günlerce uğraşarak topladığım cesareti bir
anda yok eden bir sertlikle:
— Lâzım mı?
Diye cevap verdi.
68
Aynaya bakmadım ama her halde kıpkırmızı kesilmiştim. Mahvoldum, rezil
oldum. Ne cevap verebildim, ne de bir şey yapabildim. Bir daha adamın
yanına da oturmadım.
***
69
Fakat herif inatçı çıktı. Çoktandır kendisini takip ettiğimi, hattâ geçenlendç
işine karıştığım için beni terslemek zorunda kaldığını, bu yüzden kavga
çıkarmak ıtediğimi ve sonunda kendisini denize attığımı iddia etti. Kısası altı
ayı giydik!
Hiç bir şeye yanmıyorum. O adam gazetedeki sözcüklerin altım ne diye
çiziyor, onu bir türlü öğrenemedim, deli olacağım!
(Rakım Çalapala)
Alışırma Aşağıdaki somlan yanıtlayın:
1. Okuduğunuz mizah öyküsünde başlıca kaç kahraman var? 2. Öyküyü
anlatan, birkaç yıl önce ne yüzden hapse girmişti? 3. İiban bir sivrisinek
öldürdüğü için hapis cezası (veya hatta para cezası) görür mü? 4, O yaz
nereye, ne için gitmişlerdi? 5. Hikâyeci istirahattan söz edeıken neden «sözde»
sözcüğünü kullanır? 6. Her sabah tstanbula indiği vapurda öykücünün
dikkatini çeken, merakım uyandıran adamı tarif eder misiniz*? Aledâdebir i ısan
mıydı? 7 .0 adam vapurda her gün ne yapardı? 8. Sözcüklerin altım çizmekte
amacı ne olabilirdi? 9. Beriki işin içyüzünü neden cğrenem:yordu? Nihayet
ne yaptı? Hazırladığı soruyu neden sormadı? Ertesi sabah sorunca ne
oldu? Öteki bizimkini azarladı mı? Kavga mı çıkardı? bağırıp çağırdı mı? Nasıl
oldu da berikini aptal yerine koyda? Bir sabah gencin ensesine konan
sivrisinek nasıl bir sinekti? Bununla ilgili olarak beriki, akl ndan ne gibi
ihtimalleri geçirdi? Sineğin konduğunu söylemeye neden cesaret
edemiyordu? Söyleseydi ne olabilirdi? Bizimki, sineği öldürmek için nihayet
fırsat bununca ne oldu? MaLkemede ne söyledi? Sivrisinek meselesini
niçin açmadı? Genç adamın söyledikleri neydi? Sonunda beriki
duyduğu hissi beyan edencen ne diyor? Yandığı şey neymiş?
157159 157160 157161 157162 157163
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası