Çocuğunuzun havale geçirmesi meydana geldiğinde veya belirtileri havaleye işaret ise anne ve babanın sakin olması gerekmektedir. Ve bir an önce ateşin düşürülmesi sağlanmaktadır.
Çocuklarda genellikle küçük yaşlarda havale geçirmesi görülmektedir. 3 ila 5 yaş arasında olan çocuklar buna dahil olmaktadır. Erken çocukluk döneminde beyinle ilişiği olmayan, enfeksiyon dışında meydana gelen ateşle birlikte görülen havaleler olarak kabul edilir. Çocuklarda ateşin yükselmesi çocuğun titremesi ya da üşümesi anne ve babaların yeterince bilgili olmadığından dolayı ateşli hastalıklar ile havale karıştırılabilir. Çok az sayıda çocuk ateşli hastalık sonucunda havale geçirebilir.
ÇOCUKLARDA BİLİNÇ KAYBI VE ANİ KASILMA
Hastalık başlar başlamaz çocukta ateş hızlı bir şekilde yükselir ve havale başlamıştır. Çocuğun aniden bilinci kapanır bedeninde ya kasılma meydana gelir ya da gevşeme kaslarında bir anda boşalma meydana gelir. Ağızdan salya akmasının yanı sıra gözler kayar ve çene bir anda kilitlenir. Bu süreç ortalama olarak birkaç dakika kadar da sürebilir. Bu süreç sonunda çocuk bir hayli yorgun ve bitkin düşmüş olacaktır. Yorgunluğun vermiş olduğu farklı bir rahatlama ile çocuğun uykusu gelir ve uyumaya başlar. Ateşli havale durumlarında çocuk genellikle üç ay ile altı yaşları arasındadır. Çocukların en fazla havale geçirdikleri yaş ortalama olarak da 6 ay ile 18 ayları arasında sıklıkla görülmesi dikkatleri çeker. Çocukların ateşi bu anlarda ise 38 C&#;nin üzerinde seyretmesi dikkatleri çekmektedir.
ÇOCUĞA İLK ÖNCE UYGULANMASI GEREKEN YÖNTEMLER
Bu anlarda yapılması gereken en doğrusu sakinliğimizi korumak ve çocuğu rahatsız etmeyecek şekilde fazla yumuşak olmayan yere yan yatırmak olmalıdır. Bunun arından dilinin boğazına kaçmasını ve ısırmamasını engellemek gerekir. Bunun için çocuğun ağzına zarar vermeyecek ve mikrop kaptırmayacak şekilde ağzına mendil veya yumuşak bir cisim koymalıyız. Kıyafetleri sıkı ise hemen bunları gevşetmemiz gerekir ki çocuk daha rahat etsin. Ateşli havale geçiren çocuğun ebeveynlerine düşen en büyük görev çocuklarının ateşinin daha çok yükselmesini önlemek olurken bir yandan da düşürmeye çalışmak olmaktadır. Eğer düşüremiyorsa en azından aynı derecede tutmak önemli noktalardan bir tanesi olmaktadır.
ÇOCUĞUN ATEŞİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Ateşi yükselen çocuğun hemen üstü açılmalıdır. Çocuk çok üşüse dahi üstü kapatılmamalı ve bulunduğu ortamda çok sıcak olmamalıdır. Eğer bulunduğu ortam sıcak ise havalandırılmalı havalandırma yaparken de çocuğa dikkat etmeliyiz. Ateş düşmüyorsa çocuğun yaşına ve kilosuna orantılı şekilde şurup verilmelidir. Ilık su ile yumuşak çocuğa zarar vermeyecek bir havlu ile vücudu silinmeli; koltuk altı ,alın, göğüs ve kasıklarına pansuman yapılmalıdır. Çocuk gerekirse ılık su ile banyo yaptırılabilir. Tüm çabalara sonunda ateş düşmüyor yada düştükten sonra tekrar nüksediyorsa zaman kaybetmeden en kısa zamanda çocuk doktoruna götürmekte fayda da vardır. Çünkü bu tedavilerin çocuk doktoru tarafından yapılmasında fayda vardır. Evlerde kulaktan dolma bilgiler ile tedavi yöntemleri uygulanması belki de çocukların daha kötü olmasına bile neden olabilir. Bunlardan her şey gözler önünde tutularak yapılması gerekecektir.
KISA SÜREN ATEŞLENMELER BEYNE ZARAR VERMEZ
Havale vücudun bir kısmında görüldüğü gibi tamamında da görülebilir. Başlangıçta açık olan bilinç kapanabilir. Havale geçirecek çocuk bunların farkına olabilir. Genellikle uyku halleri daha çok gözlenir,ara arada korku halleri ortaya çıkmaktadır. Havale esnasında çocuklarda kasılma veya gevşemeler meydana gelmektedir. Bazen de çocuklar gereksiz yerlere bakarak dalma meydana, tuhaf sesler duyma ve gülmeleri gözlenebilir. Havaleler genellikle kısa sürmektedir. Ortalama olarak birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar da bu yöntemler dikkatleri çekecektir. Havaleler 10 ile 15 dakika içinde kendiliğinden geçer ve çocukta rahatlama meydana gelmesi de söz konusu olacaktır. Bu süre içerisinde geçmez ve süre daha da çok uzarsa çocuğun beynine oksijen gitmez ve çocuğun beyninde kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Beyinde hasar meydana gelebilmektedir ve bu durum da bebeklerde ve çocuklarda hasar bırakmasına neden olabilir. Havale sırasında çocuğun ağzında yiyecek varsa çocuğun boğazına kaçabilir diye ağızların da kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca kusma meydana gelebilmektedir ve bu kusmada yine çocuğun nefes borusuna kaçma gibi ihtimalleri vardır. Eğer bu durum ile karşılaşılır ise çocuğun solunum yollarının tıkanması da söz konusu olur. Küçük çocuklar bazen ağlarken katılır, morarır, yüzde ya da ellerde görülen tikler, bayılmalarda havaleyle bilinmeden de olsa karışabilir. Çocuk havaleleri ile ilgili en net ve en güvenilir doğru olan bilgiyi almak ve çocuğumuzu değerlendirmek gerekir. Bunun için çocuk nöroloğu tarafından her şeyin eksiksiz olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Elektroansefalografi (EGG) beynin elektriksel dalgalarını ve burada oluşabilecek olan hasarları da gösterir. Tanının konmasında yardımcı ve daha etkili bir yol olur. EGG&#;yi çocuğun bulgularıyla birlikte değerlendirmek de oldukça önemli olmaktadır. Beyin görüntülemesi olarak bilinen durum epilepsinin yani halk arasında bilindiği gibi sara hastalığının saptamasında yardımcı olmaktadır.
SIK HAVALE (EPİLEPSİ) GEÇİRMEK
Çocukta epilepsi hastalığı kesinleştiği ve net olarak saptandığı an ilk önce ilaç tedavisi başlatılmalıdır. İlaç tedavisi ile doktorlar ve aileler tarafından kontrol altına alınmalıdır. Bu yöntem ile ilaçla kontrol altına alınamaz ise ilaç ve cerrahi tedavi başlayarak durumun çözümüne doğru gidilir. İlaç seçiminde havalenin ne tür olduğuna da bir hayli dikkat edilir ve bunun durumuna göre ilaç seçilir. İlaç seçiminde çocuğun yaşından kilosuna kadar birçok etmen dikkate alınarak miktarı ayarlanır. Tüm ilaçların mutlaka bir yan etkisi ya da zararı vardır. Ama mutlaka ilaç kullanılacak ve bu da şart olduysa en az yan etkisi olan ilacın tercihi ve seçilmesi gereklidir. İlaçlar her gün düzenli ve hep aynı saatte alınması tam olarak sağlanmalıdır. Aksi takdirde hasta fazla bir etkisini tam olarak göremez ayrıca ilaç en az iki yıl süre ile de düzenli kullanılmalıdır. Bu zaman zarfında hastada en ufak bir iyileşme olursa ilaç birden pat diye kesilmez. Yavaş yavaş ve azaltılarak doktor kontrolünde kesilmesine dikkat edilmelidir. Çünkü aksi bir durum belirlenerek hastalık tekrar meydana gelebilir. Epilepsi olan çocukların yaşamları, havale kontrol altına alınmış ise diğer çocuklar gibi sosyal faaliyetlere katılması fazla bir zaman geçmeden kontrol altında da sağlanmalıdır. Çünkü epilepsiyi yenen bir çocuk artık diğer sağlıklı çocuklardan bir farkı kalmamıştır demek de oldukça doğru olacaktır. Yinede çocuğun ileride bir sıkıntı yaşamaması için okulda öğretmenine bilgi verilmesi en önemli noktalardan bir tanesi olmaktadır. Sağlığını tehdit edecek ya da öyle duran hareketlerden kaçındırılmalı ve basit sporlar yapmasına müsaade edilirken çocukların bu sporlara özendirilmesi de gerekir.
ÇOCUKTA 3 İLE 5 DAKİKADAN FAZLA SÜRERSE TIBBI DESTEK UYGULANMALI
Çocuğun bütün vücudu kasılıp, gevşeyip ya da titreme gibi durumlar ile karşılaşırken buna ek bilinci kapalı ise sakin olmanız ve uygun yöntemleri uygulamanız gerekmektedir. Eğer havale başlamış ise ve buna benzer belirtiler de yerini alıyorsa çocuk o havaleyi yaşayacaktır ve sizin o andan itibaren sadece sakin olmanız gerekmektedir. Aksi halde sakinlik korunmaz ve panik yaşanırsa çocukları kurtarmak için uygun yöntemler de uygulanamayabilir. Çünkü havaleyi durduramazsanız ve bu söz konusu dahi olmayacaktır. Havale kendi seyrini izleyecek ve her ne yapılır ise yapılsın durması asla söz konusu olmayacaktır. Sadece durması için kendi vaktinin gelmesi de gerekecektir. Burada kesinlikle yapılmaması gerekenlerin neler olduğu bilinmesi gerekirken bir yandan da suni solunum ve kalp mesajı yapmamaya dikkat edilmesi gerekir. Her ne kadar aileler bu durumları doğru olarak görseler bile tamamen yanlış olan etkenlerden olmaktadır.
Yapılmadı gereken noktalar arasında rahat edebileceği bir şekilde yan yatırmak, giysilerini gevşetmek ön planda gelmektedir. Bunun yanı sıra havale geçiren çocukların etrafında ona zarar verebilecek delici, kesici, sert eşyalar varsa onları uzaklaştırmak gerekir. Ve başının altına yumuşak bir şey koymak ön planda gelmektedir. Çocuğu yan çevirmek ilk olarak gereken etmenlerden olmaktadır. Çünkü yan çevirmezsek kusma anında kusmuk çocukların da o an boğazına kaçabilir. Yan çevirince kusmuğu ve salyası ağzından yere akacaktır ve böyle bir durum ile karşılaşılması da söz konusu olmayacaktır. Çocuğa epilepsi anında ağzına her ne olur ise olsun hiç bir şey koymayın. Havale uzun sürerse ve durman ne bilmez ise de mutlaka tıbbı destek almalıdır. Aksi halde çocuklarda bir anda bedensel ya da zihinsel hasarlar bırakmasına neden olabilir. Çocuk nörologunun verdiği ilacı aynı dozda kullanıp en yakın çocuk nörologuna götürmek en önemli noktalardan bir tanesi olmaktadır. Çocukta dalma şeklinde kısa süreli nöbetlerde bu hususlardan bir tanesi olmaktadır. Bilincin açık olduğu kısmi havalelerde müdahale etmeye asla gerek duyulmamaktadır. Panik ve heyecan yapmaya aslında hiç de gerek yoktur. Çocuklar uyurken de havale geçirebilirler uyurken havale geçiren çocuklar genellikle bu anlarda uyanırlar. Ancak çocuk havale geçirirken kusarsa ve kusmuğu nefes borusuna kaçarsa gibi durumlar olur ise de daha tehlikeli olabilir. Onun için çocukları böyle anlarda genellikle yatırırken hele birde bu şekilde rahatsızlığı olan çocukları yan yatırmaya daha çok özen göstermeliyiz. Yan yatırılırsa en azından kusmuğun boğazına kaçmasını da tam olarak önlemiş oluruz.
Böyle durumlarda her zaman bilinçli olmak ona göre de hareket etmek gerekir. Böylelik ile sorunların yaşanmasına ya da uzun süreli olmasına da engel olacaktır. Tabi ki de bu konuda en önemli görev çocukların ebeveynlerine düşmektedir.