Hamilelikte Tansiyon Ilacı Bebeğe Zarar Verirmi

Hamilelikte (Gebelikte) Yüksek Tansiyon; Hamilelik, heyecanlı olduğu kadar titizlikle izlenmesi gereken, çeşitli sağlık problemleriyle karşılaşma ihtimalini de barındıran bir süreçtir. Bu süreçte karşılaşılan sorunlardan biri de hamilelik tansiyonudur.

Bu sorun, hamileliğin genellikle haftasından itibaren ikinci ya da üçüncü trimesterde ortaya çıkar ve hafif veya şiddetli seyredebilir. Tansiyon bazı gebelerde birdenbire yükselirken, bazılarında yavaş ama istikrarlı bir şekilde yükselir.

Doktor, rutin gebelik kontrollerinde kan basıncını kontrol eder ve gerekirse müdahalede bulunur. Gebelikte çıkan tansiyon tedavi edilmediği takdirde preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) gibi ciddi sorunlara yol açarak hem gebe hem de bebek için tehlikeli olabilir.

Hamilelikte (Gebelikte) Yüksek Tansiyon Neden Olur?

Gebelikte yüksek tansiyon neden olur sorusunun cevabı kesin olarak bilinmemektedir. Hamilelerin sadece %2 ila 8’inde görülen bu rahatsızlık için risk oluşturabilecek bazı faktörler şunlardır:

• Aşırı kilolu olmak (obezite),
• 20 yaş altı ve 40 yaş üstü gebelik,
• Hipertansiyon ve böbrek hastalıkları geçmişi,
• İkiz veya daha fazla bebek taşıyor olmak,
• Genetik faktörler,
• İlk hamilelik olması,
• İki hamilelik arasında 2 yıldan az, 10 yıldan fazla zaman olması,
• Bir önceki hamilelikte yüksek tansiyon sorunu yaşamış olmak,
• Kanda pıhtılaşma bozukluğu, diyabet, migren hastası olmak,
• Bağışıklık sistemi sorunları,
• Plasentaya giden kan damarlarının dar olması.

Hamilelikte (Gebelikte) Yüksek Tansiyonun Belirtileri Nelerdir?

Gebelikte hafta geçilmişse ve anne adayında geçmeyen baş ağrısı, ellerde ve yüzde ani ödem, solunum zorluğu, kusma ve baş dönmesi, ani ve hızlı kilo artışı, omuzda ve üst karın bölgesinde ağrı, şiddetli görme bozukluğu, gözlerin önünde uçuşan noktalar görmek, daha az idrara çıkma, fazla miktarda protein kaybı görülüyorsa hamilelik tansiyonu ile yakından ilişkili olan preeklampsiden şüphelenilmelidir.

Bu semptomlardan bazıları, bulantı ve kusma gibi, normal hamilelik belirtileri de olduğu için gebelik tansiyonu sorununu anlamak kolay olmayabilir. Şiddetli görme bozukluğu, inatçı ve yoğun baş ağrısı, rahatsız edici derecede solunum sıkıntısı yaşanıyorsa hiç zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Anne adaylarının en sık sorduğu sorulardan biri de hamilelikte 14/9 tansiyon normal mi sorusudur. Dört saat ara bırakılarak yapılan iki tansiyon ölçümünde gebenin kan basıncı 14/9 veya üzerindeyse, bu olağandışı bir durum olarak kabul edilir. Doktor bu ilk bulgudan sonra gebelik tansiyonu olup olmadığından emin olmak için kan testleri, idrar testi, fetüs ultrasonu, nonstres testi, biyofizik profil gibi ek testler yapabilir.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon Hangi Sorunlara Yol Açabilir?

Gebelik sürecinde kan basıncının yükselmesi kısa ve uzun vadede farklı sorunlara yol açabilir. Kısa vadede plasentanın rahim duvarından ayrılıp ağır kanamaya neden olmasına yol açan plasenta ayrılmasına, nadir görülen ve tehlikeli bir karaciğer rahatsızlığı olan HELLP sendromuna, ayrıca tıbbi dilde eklampsi olarak geçen ve nöbetlerle seyreden şiddetli preeklampsiye, yani gebelik tansiyonuna sebebiyet verebilir.

Uzun vadede ise yaşlılık döneminde daha yüksek kalp ve damar hastalıkları, kalp krizi, beyin hasarı, böbrek sorunları ve yüksek tansiyon riskini tetikleyebilir.

Hamilelikte yüksek tansiyon anne kadar bebek için de risk içerir. Gebelikte, özellikle şiddetli seyreden yüksek tansiyon durumunda doğumun zamanından önce gerçekleşmesi gerekebilir. Bu sebeple de bebeğin doğum kilosu düşük olabilir.

Hamilelikte yüksek tansiyon ayrıca, anne ve bebek arasındaki bağlantıyı kuran plasentaya (bebeğin eşi) kan akışını azaltabilir ve bu da bebeğin yetersiz besin ve oksijen almasına yol açabilir. Dolayısıyla bebeğin gelişiminde yavaşlamaya sebep olabilir.

Hamilelikte (Gebelikte) Yüksek Tansiyon Nasıl Geçer?

Hamilelikte yüksek tansiyona ne iyi gelir sorusu da anne adayları tarafından sıkça sorulur. Eğer kan basıncı yükselmesi sorunu hamileliğin ortalarında ve hafif seyirli olarak görülürse, en faydalı tedavi gebenin bol bol istirahat etmesidir.

Böylece kan basıncı düşerek normal seviyelere inebilir. Sorun şiddetli seyrediyorsa, yukarıda belirttiğimiz belirtiler ciddi şekilde görülüyorsa ve preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) ortaya çıkmışsa anne adayının doktor tarafından çok yakından takip edilmesi gerekir.

Sıkça yanıt aranan bir başka soru ise hamilelikte çıkan yüksek tansiyon ne zaman geçer sorusudur. Eğer yüksek tansiyon gebeliğin ikinci yarısında, hiçbir ön belirti göstermeden ortaya çıkarsa buna gestasyonel yüksek tansiyon denir ve bebeğin doğumundan sonra geçmesi beklenir.

Şayet anne adayında gebelikten önce kronik yüksek tansiyon varsa, bu durum bebeğin doğumundan sonra da sürer. Kronik yüksek tansiyon gebelikte bebeğin gelişimini etkileyeceği için bu tip anne adaylarının sürekli kontrol altında tutulması gerekir.

Hamilelikte Yüksek Tansiyonu Olan Anne Adaylarına Öneriler

Yüksek tansiyon sorunu yaşayan anne adaylarının aklından gebelik tansiyonunu ne düşürür sorusu bolca geçer. Bu tip gebeliklerde anne adayının açık havada kısa yürüyüşler yapması, bol miktarda sıvı tüketmesi, kendisini gerginlik ve stres yaratan durumlardan uzak tutması faydalı olacaktır. Anne adayının ayrıca beslenmesine de dikkat etmesi önerilir.

Aşırı kilo almak da tansiyon açısından risk yarattığı için doktor kontrolünde gebelik diyeti uygulanabilir. Yumurta, süt, et, yoğurt gibi protein içeren gıdaların bu dönemde özellikle ellerde ve yüzde oluşan ödemlerin önüne geçtiği bilinir.

Gebe, doktoruna danışarak tansiyon düşürücü etkisi ile bilinen narenciye, kereviz, pancar, ıspanak, chia tohumu, Antep fıstığı, havuç, fasulye, mercimek gibi baklagiller; sarımsak, kiraz, vişne, kabak çekirdeği, domates ve kişniş, çörekotu, tarçın, safran baharatlarını tüketebilir. Annenin gebelik süresince sol tarafına yatması da fayda sağlayacaktır.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Buyru, gebelik döneminde rahatlıkla bazı ilaçların kullanılabileceğini belirterek, "Aksi takdirde erken doğum riski artar veya tedavi edilmeyen hastalık, bebek sağlığınıilaç kullanımından daha fazla olumsuz olarak etkiler" dedi.

Prof. Dr. Buyru, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kadınların hamile kalmadan önce sistemik bir hastalığının olup olmadığının kontrol edilmesinin çok önemli olduğunu söyledi.

Annenin sistemik bir hastalığının varlığının gebelik sürecini olumsuz etkileyeceğine dikkati çeken Buyru, hastalıkları gebelik öncesi tedavi etmenin çok önemli olduğunu belirtti.

Prof. Dr. Buyru, gebelerde özellikle ilk üç ayda ilaç kullanımında dikkatli olunması gerektiğini, bazı durumlarda ise ilaç kullanımının şart olduğunu ifade etti.

Gerektiği halde bazı ilaçların korku nedeni ile kullanılmaması veya bazı hastalıkların tedavi edilmemesi erken doğum başta olmak üzere bazı problemlere yol açabileceğini anlatan Buyru, şöyle konuştu: "Gebelik dönemine göre rahatlıkla kullanılabilecek bazı ilaçlar var. Bunlar, doktora danışılarak kullanmalı. Aksi takdirde tedavi edilmeyen infeksiyonlar başta olmak üzere erken doğum riski artar veya tedavi edilmeyen hastalık, bebek sağlığını ilaç kullanımından daha fazla olumsuz etkiler. Bu durumlarda kar-zarar dengesi gözetilerek ve gebelik dönemine göre karar verilmelidir. Gebelikte gerektiğinde uygun, zararsız ilaç kullanılmalı"

Şeker hastası anne adayları dikkat

Gebelikte en çok korkulan anne ve bebek için risk oluşturacak hastalıkların şeker ve hipertansiyon olduğunu kaydeden Prof. Dr. Buyru, şeker hastası anne adaylarının ağızdan alınan ilaçlar yerine insüline geçmesi gerektiğini de anlattı.

Şekerin kontrol edilmediği durumda bebeğin suyunun fazla olması, iri bebek gibi problemlerin görülme sıklığının artacağını ifade eden Buyru, "Yine şekeri kontrol edilemeyen gebelerde anne karnında bebek ölümleri görülebilir" dedi.

Anne adayının tiroid hastalığında da ilaç kullananların bazı ilaçların değiştirilmesi ve dozunun ayarlanmasının önemine değinen Buyru, bu nedenle anne adayının mutlaka hastalığını takip eden doktor ile temasa geçmesi gerektiğini vurguladı.

Hipertansiyonun gebeliğe etkisi

Hipertansiyonun gebelikte alevlenme gösterebileceğini kaydeden Buyru, anne ve bebek sağlığını olumsuz etkileyecek sonuçlara yol açabileceği anlattı.

Tansiyonu kontrol etmek amacı ile gebelerde kullanılabilecek ilaçların olduğunu ifade eden Buyru, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yüksek tansiyon bebek sağlığını da olumsuz etkileyerek gelişme geriliğine neden olabilir. Bebeğin anne karnında ölüm riski artar. Anne havale geçirebilir. Tansiyonu kontrol altına alabilmek için gebeliği sonlandırmak, bebeği erken doğurtmak da gerekebilir. Tansiyon gebelikte alevlenebileceği gibi, tam tersine gebelik sürecinden olumlu olarak da etkilenebilir. Preeklampsi gebelikte ortaya çıkan, hipertansiyon ve idrarda albümin çıkması ile beliren bir hastalıktır. Genellikle ilk gebelikte görülür. Gebeliğin son üç ayında ortaya çıkar. Genetik yatkınlık, gebelik öncesinde mevcut hipertansiyon, gebelikte çok kilo alımı gibi risk faktörleri vardır. Bebeğin suyu azalmışsa, anne veya bebek açısından gebeliğin devamı sakınca yaratıyorsa bir an önce doğumu gerçekleştirmek gerekir. Genellikle doğumdan kısa süre sonra kendi kendine düzelir. Preeklampsi ve hipertansiyon önemli anne ölüm nedenlerindendir."

Gebelik öncesi kontrol önemli

Gebelerin çok kilo almaması, tuz ve şeker tüketmemesi gerektiğini vurgulayan Buyru, şöyle konuştu: "Ancak gebelik öncesinde mevcut olan böbrek ve kalp hastalıkları, bazı romatizmal hastalıklar, kan hastalıkları anne sağlığı açısından önemli risk oluşturur. Anne adayları, mevcut bir hastalığı varsa mutlaka gebe kalmadan doktoruna başvurmalı ve alınacak önlemleri konuşulmalı. Mevcut hastalığın gebe kalmaya engel oluşturup oluşturmadığı araştırılmalıdır. Gebelik ve doğuma bağlı anne ölümlerinin önemli bir oranı gebelik dışında sistemik bir hastalığı olan ve gebe kaldığında buna yönelik önlem alınmayan annelerde görülmektedir."

Kahve ve kola içilmemeli

Hamilelerin sıcak yaz günlerinde bol sıvı almasının önemli olduğunu dile getiren Buyru, "Günde en az 2 litre sıvı tüketilmelidir. Su, ayran, maden suyu, süt ve taze sıkılmış meyve suları önerilebilir. Uzun süre aç kalınmamalı, sık ve az yemeye dikkat edilmelidir. Meyve tüketiminde de aşırıya kaçılmamalıdır. Mümkünse öğlen uykusu da uzun yaz günlerinde yararlı olur. Anne adayları kahve ve kola gibi gazlı içeceklerden olabildiğince kaçınılmalıdır" ifadelerini kullandı.

Her yüz gebelikten 6’sında görülen hipertansiyon ciddiye alınması gereken bir durumdur. Felç riskini artıran gebelikte hipertansiyon görülen anne adaylarının mutlaka uzman kontrolünde tedavi edilmeleri gerekir. Hipertansiyon anne adayı kadar bebeğin de sağlığını tehdit eder. Kardiyoloji uzmanı Doç. Dr. Zeynep Tartan gebelikte hipertansiyonun tehlikelerini ve tedavisini anlatıyor.

Bilinen yüksek tansiyonu olmayan anneler dikkat! Sıklığı az olsa da gebelikte yeni başlayan yüksek tansiyon hastalığı olabilir. Normal koşullarda gebelikte kan hacminin ve nabız dakika sayısının artmasına rağmen beklenenin aksine tansiyonu düşer. Gebelikte artan östrojen hormonu sayesinde anneler yüksek tansiyondan korunur. Ancak gebelik hipertansiyonu her yüz kadından 6’sında görülür.

Gebelikte hipertansiyon nedir?

Gebelikte görülen hipertansiyon daha önce hiç yüksek tansiyon yakınması olmayıp, gebeliğin haftasından sonra büyük tansiyonun mmHg, küçük tansiyonun 90 mmHg ‘nın üstüne çıkması durumudur. Gebelikte başlayan hipertansiyon doğumdan sonra 12 hafta içinde normale döner. Ancak bazen 12 haftayı geçtikten sonrada ısrarcı olursa kalıcı hipertansiyon olarak kabul edilir ve ona göre tedavi edilir.

Gebelikte başlayan hipertansiyon birçok yönüyle önemlidir. Hekimler olarak çok lüzumlu olmadıkça gebelikte tansiyon ilacı kullanmayı pek arzu etmeyiz. Ancak lüzumlu olan durumlarda, bebeğin sağlığını ve gelişimini tehlikeye atmayan sınırlı sayıda ilaçları seçmek suretiyle, tansiyon düzenlenmeye çalışılır. Bu durum bazen, sınırlı ilaç seçeneğinin olması nedeniyle zor olabilir. Ayrıca preeklampsi ve eklampsi gibi sıkça ismine aşina olunan ve ciddi yüksek tansiyona eşlik eden, idrarda protein kaybı ve böbrek, karaciğer gibi hedef organlarda da hasar olması durumunda, anne ve bebeğin sağlığı ciddi tehlike altına girer.

Burada mutlaka belirtilmesi gereken en önemli konu, bir defa tansiyonun yüksek ölçülmesi durumunda bunu, hemen hipertansiyon olarak kabul edilmediğinin vurgulanması olacaktır. Bir anne adayında “gebelik hipertansiyonu vardır” demeden önce, yüksek kan basıncı varlığı en az 4 saat ara ile ölçüm yapıldığında, 2 veya daha fazla ölçümde tansiyonun /90 mmHg değerinin üzerinde ölçülmüş olması gerekir. Gebelik tansiyonu başlayan hanımlarda, şayet başlangıç tansiyon değerleri / mmHg’nın altında seyrediyorsa ilaç dışı yöntemlerle kontrol ve tolere edilebileceğinden dolayı hemen ilaç tedavisi düşünülmez.

Gebelik hipertansiyonun tam olarak nedeni, çok açık bilinmese de bazı anne adayları gebelik hipertansiyonu gelişimi için risklidir.

Gebelikte hipertansiyon felç riskini artırır!

Gebelik hipertansiyonu olan kadınlarda annenin felç geçirme riski artar. Ayrıca %15 – 25 oranındaki kadın preeklampsiye dönüşebilir. İlk gebeliğinde gebelik hipertansiyonu olan kadınların sonraki gebeliklerinde bunun tekrar etme olasılığı yüksektir. Çok ciddi tansiyon yüksekliği olmadığı sürece gebelik süreci çok etkilenmez. Ancak tansiyonun / mmHg ve üzeri seyrettiği gebeliklerde erken doğum, bebekte gelişim geriliği, plasentanın yerinden kısmi ayrılma riski, hatta bebeğin kaybına kadar gidebilen ciddi problemler olabilir. Bu nedenle bu süreçte anne gibi bebeğin gelişimi de yakından izlenmelidir.

Aşırı kilodan kaçınmalı, az tuz tüketilmeli!

Gebelik hipertansiyonu olan kadın doğum hastalıkları uzmanı tarafından preeklampsi riski nedeniyle yakın takip edilerek izlenmelidir. Bu dönemde haftalık değerlendirmeler, idrarda protein miktarı ve kan testleri ile hekim takip yapar. Preeklamsi gelişen anne adaylarında hipertansiyon ilacı başlanması ve yatak istirahati lüzumludur. Ancak hafif ve orta hipertansiyonu olan gebelerde daha çok diyet ve yorucu olmayacak şekilde hareket önerilir. Gebelikte aşırı kilo alımından kaçınılması ve tuz tüketimini azaltılması önemlidir.

Hamile kalmayı annelerin gebelik öncesinde genel bir kontrolden geçerek hipertansiyon varlığını veya yatkınlığını önceden araştırması önemlidir. Fazla kilosu olan kadınların gebelik öncesi diyet ve egzersizle bunu kaybetmeleri sağlıklı olur.

Sonuç olarak gebelik hipertansiyonu gebeliğin hafta ve sonrasında ortaya çıkan ve %6 gebelikte görülen bir durumdur. Dikkat edilmemesi durumunda annede ve bebekte olumsuz sağlık sorunları gelişmesine neden olabilir. Dikkatli takip gerektiren bu durumda sıklıkla doğum sonrası 1 – 2 hafta içinde tansiyon normale döner. Bazı vakalarda tansiyon doğum sonrası kalıcı da olabilir. Gebelik hipertansiyonu yaşayan annelerin sonraki hamileliklerinde tekrarlama riskinden dolayı daha dikkatli olmaları ve bu durumu hekimleriyle paylaşmaları önerilir.

Hamilelik döneminde ortaya çıkan yüksek tansiyon, normal bir kişiden daha fazla riskli bir durumu oluşturur. Bu nedenle hamilelik sırasında anne adayının kan basıncının sürekli takip edilmesi, olası komplikasyonları önlemek adına önemlidir.

Hamilelik dönemi bir kadının yaşadığı en özel zamanlardan biridir.  Ne kadar karmaşık bir süreç olsa da, anne adayını 9 aylık büyüleyici bir süreç bekler. Bu süreç içerisinde güzel deneyimlerin yanı sıra, anne adayını ve bebeği etkileyen sağlık problemleri de ortaya çıkabilir. Yüksek tansiyonda, hamilelik sürecinde yaşandığında oldukça tehlikeli hale gelebiliyor. Avrasya hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı hamilelik döneminde yaşanan yüksek tansiyon ile ilgili merak edilenleri açıkladı.

Hamilelik döneminde anneleri korkutan durum; Yüksek tansiyon

Hamilelik öncesi yüksek tansiyon sorunu yaşamayan anne adayları, hamilelikle birlikte bu hastalığı geliştirebilir. Bu tür yüksek tansiyon genelde doğumdan sonra kaybolma eğilimi gösterir. Fakat anne tedavi edilmezse, hem bebeğini hem de kendisini riske eder.

Hamilelik döneminde bebeğin büyümesi için gerekli olan oksijen anne tarafından sağlanır. Yüksek tansiyonda plasentaya yetersiz kan akımına sebep olabileceği için tehlikeli durumlar meydana getirebilir. Bebek, ihtiyacı olan oksijen ve besini alamadığı için bu durum bebeğin büyümesini yavaşlatabilir. Bu yüzden doktorlar hamilelik sırasında kan basıncını yakından izlerler.

Yüksek tansiyon yan etkileri beraberinde getiriyor

Hamilelik döneminde yaşanan yüksek tansiyon süreci olumsuz etkileyecek birçok etkiye neden olabiliyor. Bunlar;

• Bebekte gelişme geriliği durumunun ortaya çıkması,
• Ani bebek ölümü,
• Plasentanın yerinden erken ayrılması sonucu oluşan durum ve buna bağlı olarak gelişen kanama nedeniyle anne ve bebeğin ciddi risk altında girmesi,
• Şuur kaybı ve istem dışı kasılmalarla karakterize gebelik toksemisi (eklampsi) denen ciddi bir tablonun oluşması,
• Erken doğum veya sezaryen doğum olasılığının artması,
• Annede beyin kanaması, akciğer ödemi, karaciğerin yırtılması gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.

“Hamilelik zehirlenmesi” anne adaylarını korkutuyor

Hamilelik döneminde yaşanan yüksek tansiyonun anne adaylarını korkutma nedenlerinden biride preeklampsi. Hamilelik zehirlenmesi olarak bilinen preeklampsi, anne-bebek ölümleriyle sonuçlanabiliyor. Bu nedenle düzenli olarak kan basıncının kontrol edilmesi büyük önem taşıyor. Preeklampsi çoğunlukla hamileliğin haftasından sonra ikinci üç ay ya da üçüncü üç ayda ortaya çıkar. Ayrıca rahatsızlık hafiften şiddetliye değişim gösterebilir.

Hamilelikte yüksek tansiyona neden olan durumlar nelerdir?

• Genetik faktörler,
  • Çok fazla tuz tüketmek,
  • Bağışıklık sisteminin zayıf olması,
  • Yetersiz beslenme,
  • Diyabet,
  • Çoğul gebelik,
  • Annenin yaşının 20’den küçük 40’dan büyük olması,
  • Obezite,
  • Kansızlık,
  • Molar gebelik,
  • Kronik böbrek hastalığı.

Hangi anne adayları risk grubu altında yer alıyor?

• Hamilelikten önce hipertansiyon öyküsü olanlar,
• İlk hamileliği olanlar,
  Önceki hamileliğinde preeklampsi öyküsü olanlar,
• 35 yaş üstü hamileler,
• Çoğul hamilelik yaşayanlar,
• Fazla kilolu olanlar,
• Diyabet ya da böbrek hastalığı nedeniyle idrardan protein kaybedenler risk grubu altında yer alıyor.

Tedavi ile kontrol altına almak mümkün mü?

Genellikle hamileliğin ikinci yarısında ortaya çıkan yüksek tansiyon için en uygun tedavi yöntemlerinden birisi istirahat. Anne adayı bol bol istirahat ederek kan basıncının düşmesine yardımcı olabilir. Kan basıncı müdahale gerektirecek kadar yükselmiyorsa, doğuma kadar herhangi bir işlemin yapılması gerekmez. Ancak istirahatin yetersiz kaldığı durumlarda doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilir..