Soğuk Proses Sabun

Yazdığım bu makalenin başlığına hızlıca karar verdim ve hiç bir done toparlamadan taslak olarak yazmaya başladım. Sabun hakkında hemen hemen her şeyi bulabileceğimiz şekilde düzenleyip derleyeceğim bir makale olacaktır. Yüzde yüz bitkisel zeytinyağlı soğuk proses doğal sabun yapımı anlatacağım. Son kullanıcının nelere dikkat etmesi gerekir, doğru bilinen yanlışlar nelerdir. Bitkisel zeytinyağlı soğuk proses doğal sabun yapımını daha çok ele alacağız.

Sabun bilinen en eski temizlik maddelerinden bir tanesidir. Günümüzde de bir çok şekilde üretimi ve farklı amaçlar için tüketimi vardır.

Kabaca sabunun tanımını yapmak gerekirse sabun;

Yağ asitlerinin, suda çözünen sodyum veya potasyum tuzlarıdır, diğer bir ifadeyle yağ asitlerinin alkali tuzlarıdır. Sodyum tuzları ile yapılanlar genelde katı sabunlardır, potasyum tuzları ile yapılanlar genelde sıvı sabunlardır (arap sabunu).

Katı sabunlar için; NaOH (Sodyum hidroksit) veya piyasa ismi ile kostik kullanılır.

Sıvı sabunlar için: KOH (Potasyum hidroksit) (potas kostikte denir) kullanılır.

Sabun yapımında kullanılan yağlar nelerdir ?

1. Bitkisel yağlar; Zeytinyağı, hindistan cevizi yağı, palm yağı, defne yağı vb&#; (benim tercihim bitkisel yağlardan yanadır. Hayvansal kökenli yağların kaynağını bilmek çok zordur.)
2. Hayvansal yağlar; çeşitli hayvansal kökenli yağlar, kuyruk yağları, vücut içi yağlar vb.. (sabun kalitesi yüksek olur ama şahsen tercih etmiyorum)

Doğal Sabun Nedir ? 

Doğal sabun dediğimizde, bitkisel veya hayvansal yağların sodyum hidroksit (NaOH) veya potasyum hidroksit (KOH) ile tepkimeye sokulma işlemini anlayabiliriz. Doğal sabunların pH&#;ları aralığındadır. Nötr doğal sabun teoride yapılabilir ama henüz belirli bir yönteme rastlamadım.

Piyasada bu yöntemle yapılan bir çok sabun bulunmaktadır. Bu sabunların ortak noktası; şekilleri 4&#;4 lük değildir, kokuları her zaman albenili değildir, renkleri değişkenlik gösterebilir.

Piyasada doğal denilerek satılan ve doğal olmayan bir çok sabun çeşidi de satılmaktadır. Bunların ortak noktaları; pürüzsüz şekilleri vardır, renk ve kokuları çok güzeldir.

Bu sabunları kesinlikle tercih etmeyin derim, bir çoğu sabun bazı denilen bazlarla veya sabun granüllerinden yapılmaktadır. Sabunun bazı, eğer Türkiye içinden tedarik ediliyorsa sorun yoktur. Türkiye dışından ise içeriğini bilemezsiniz. Muhtemelen hayvansal kökenli yağlardan elde edilmiştir.

El yapımı olan bu tür sabunlarda vardır, bunlar eriyebilen sabun bazlarından yapılmaktadır. Eriyebilen sabun bazlarının genel olarak menşei ÇİN&#;dir.

Sonuç olarak görseli, kokusu, rengi ne kadar güzelse o kadar doğallıktan uzaktır. Örnek kapalıçarşıda gördüğümüz rengarenk sabunlar buna bir örnektir.

Doğal Sabunlarda Doğru Bilinen Yanlışlar

• Katkısız zeytinyağlı doğal sabunun rengi kremsi beyazdır. Zeytinyağlı sabun dediğimizde akla yeşil sabun gelmektedir, bu yanlıştır.
• Doğal bitkisel sabunların köpürmesi, hayvansal yağlardan yapılan ve sentetik katkı içeren sabunlardan daha az olur. Yoğun bol köpük veren sabunlarda katkı olma ihtimali yüksektir.
• Doğal bitkisel sabunların genel olarak renkleri kremsi beyazdır, renklendirmek için gıda boyaları vs. kullanılmaktadır. Bazı sabunların renkleri yağlardan gelmektedir. Örnek; ardıç katranı sabununun doğal rengi siyaha yakın kahverengidir.
• Doğal bitkisel sabunlar genellikle kokusuzdur diyebiliriz veya sabuna özgü kokusu vardır. Güzel kokulu sabunlarda esanslar kullanılmaktadır.
• Doğal bitkisel sabunlar direk kalıplanıyorsa zamanla şeklinde büzülmeler vs. ortaya çıkar. Tam marketlerde gördüğümüz sabunlar gibi aynı formunu sürekli korumaz.
• Doğal sabunlar nötr veya asidik olmaz her zaman alkalidir. Ph aralığı arasındadır.
• Her doğal sabun veya köylerde yapılan sabunlar iyidir diyemeyiz. Kostiğin fazlası zararlıdır, iyi hesaplayıp ona göre sabunu yapmak gerekir. Kostik kalıntısı mümkün olduğunca bırakmamalıyız.
• Yüzde yüz zeytinyağı sabununun kalitesi iyi olmayabilir. Her yağın kendi karakteristik özelliği vardır ve bu yüzden sabuna kattığı özellikler var. Tek başına zeytinyağı kullanılan sabun bazı yönlerden zayıf olacaktır. Sabunu zenginleştirmek adına çeşitli yağları aynı sabunda kullanmamız gerekir.
• Şeffaf doğal sabunlar, içeriğine gliserin ve bir kaç katkı eklenen eklenen sabunlardır. Piyasada daha çok baz olarak alınıp kalıplara dökülerek yapılırlar. Bazın menşeini iyi bilmek gerekir. Doğal bitkisel baz diye tamamen sentetik veya hayvansal katkılı baz alınıyor olabilir.

Doğal sabunların faydaları nelerdir?

Gözlemlerin sonucu elde ettiğim sonuçlara değinmek istiyorum.

• Doğal sabunların yağ çözme gücü yüksektir. Bu yüzden vücut kirlerini temizlemede çok verimlidir.
• Doğal sabunlar derinin asidik yapısını temizlediği için, vücut kısa bir süre sonra kendi doğal pH&#;ını yeniden düzenler.
• Vücudun doğal nem dengesini korur. Bir çok insan sabunu kurutuyor diye kullanmaz, tamamen yanlış bir görüştür. Sabunla yıkanılan cilt kısa bir süre sonra kendi nem dengesini yeniden kuracaktır. Aksine nemlendirici olarak satılan ürünler vücudun doğal dengesini bozup, kendilerine bağımlı bir hale getirirler.
• Bilinen hiç bir yan etkisi yoktur. Herhangi bir katkı maddesi, koruyucu vs. içermezler. Temizlik maddelerinin bir çoğu halen incelenmekte ve yeni bilgiler ışıında bir çoklarına yasaklar gelmektedir. Bu bile başlı başına doğal ürünlere yönelmemize etkendir.
• Çeşitli yağlar ile vücut tipine uygun sabunlar yapmak basittir.
• Çeşitli deri hastalıkları için tedavi edici olabilir. Bazı sabun türlerinin, kimi deri hastalıkları için tedavi edici olduğu bilinmektedir.
• Düzenli kullanımlarda saçlarda canlılık, gürleşme ve sağlık görülür.

Kül suyu ile sabun nasıl yapılır 

Dahada doğal ve tamamen doğadan ede edebileceklerimiz ile yapalım dersek, kül suyu ile sabun yapmayı deneyebiliriz. Oldukça zor ve zaman alıcı bir işlemdir.

Kabaca; topladığımız odun küllerinin üzerine külü geçecek kadar su koyuyoruz, gün dinlendiriyoruz. Sonra suyu süzüp bir kaba alıyoruz. Örneğin; 10 litre su elde ettik, bunu kaynatarak 1 litrelere kadar hacmini düşürüyoruz. elimizde kalan 1 litre su ile normal sabun yapımına geçebiliriz. burada önemli olan suyun bazikliğinin mümkün olduğunca yükseltilmesidir. Yani sabun tepkimesini yapacak kadar derişik hale gelmesi gerekiyor.

Doğal sabun yapım yöntemleri nelerdir ?

1. Soğuk Proses Yöntemi: Kısaca; Bitkisel, zeytinyağlı soğuk proses doğal sabun yapımında kullanılacak yağlar derecelere kadar ısıtılıyor. Hazırladığımız sulu NaOH&#;in (Sodyum hidroksit) (Kostik) ısısıda  derecelerde olmalı. Sodyum hidroksit çözeltisini yavaş yavaş ısıtılmış olan yağa karıştırarak döküyoruz. El blenderi ile hızlı bir karıştırma yaparak dakika içerisinde sabunumuz belirmeye başlar. Bulamaç hale gelince kalıplarımıza döküp soğumaya bırakıyoruz. 24 saat sona kalıptan çıkarıp kesebiliriz. Bu yöntemi daha sonra detaylı olarak anlatacağım. Bu yöntem evde veya avrupada doğal sabun yapan kişilerce tercih ediliyor. Avrupada bu yöntemle büyük hacimlerde üretim yapan yerler mevcut.
2. Kaynatma Yöntemi: Kısaca; bire bir oranında su ve yağı bir tencerede kaynatmaya başlıyoruz. Kaynadıktan sonra üzerine yavaşa yavaş karıştırarak Sodyum hidroksit çözeltisini döküyoruz. sürekli karıştırarak sabunlaşmanın tamamen bitmesini bekliyoruz. Sabunlaşma işlemi bitince, üzerine tuzlu su çözeltisi gezdiriyoruz. Tuzlu su sabundaki fazla  kostiği temizlemede kullanılıyor. yarım saat kadar dinlendiriyoruz. Sabun yukarıya  çıkacak, suda aşağıda kalacaktır. Üst kısımdaki sabunu kepçe ile alıp kalıplarımıza dökebiliriz, 24 saat sonra kalıptan çıkarıp kesebiliriz. Bu yöntem genelde köylerde sabun yapımında kullanılır.
3. Yarı kaynatma yöntemi: Kısaca; İşlemler soğuk proses sabun gibi olacak. Sadece değişken olan yağ ve kostik  sıcaklığımız 85 derece civarlarında olmalı. Karıştırdıktan sonra beklemeye alıyoruz. Sabun iç sıcaklığıyla beraber ısı kaynağı olmaksızın kaynayıp köpürecek, ilk köpürme geçince tekrar karıştırıp kalıba dökmeye hazır hale gelir. Bu yöntem bazı yöre köylerinde kullanılmaktadır. Bu yöntemi de daha sonra detaylı olarak anlatacağım.

Kaynatma yönteminde genel olarak kostiğin fazlası kullanılır, fazla kostik tuzlu su ile atılır. Soğuk proses yöntemlerinde kullanılacak yağlara göre bir NaOH (sodyum hidroksit) miktarı belirlenir. Amaç kostiğin tamamen bitmesidir, bunu sağlamak içinde %5 oranlarında hesaplanan NaOH miktarından daha fazla yağ koyulur. Böylece sabunlaşma bittikten sonra  yağ kalacağı için vücuda zararlı kostik kalıntısı kalmaz.

Her yağın kendine göre bir sabunlaşma derecesi vardır, buna SAP denir. Her yağda kendi içinde ayrılabilir, aldığımız bir parti zeytinyağı ile ikinci kere aldığımız zeytinyağının sabunlaşma dereceleri farklı olacaktır. En iyi çözüm her aldığımız yağın sabunlaşma derecesini tayin etmektir. Evde yapacaklar için bu zor olacağından, genel olarak belirlenmiş yağların sabunlaşma dereceleri vardır. Bunlardan yararlanılır. İnternet üzerinde kullanılacak SU-NaOH miktarını hesaplayan hesap makinaları mevcut. Hesaplarımızı buna uygun olarak yapabiliriz. Hesaplarda % 5 fazla olacağı için ufak tefek sorunları tolera etmiş oluyoruz.

Kullanılacak yağların asitlik dereceleri yapacağımız sabunların kalitesine etki eder. Zeytinyağı için benim kullandığım yağ 5,5 asitlikte bir yağdır. Eğer yağınızı zeytinyağı satan yörelerden alırsanız, sorduğunuzda onlar asitlik derecelerini söylerler. Marketlerden alınan yağların asitlik dereceleri düşük olduğundan sabunlaşma reaksiyonu hızı yavaşlayacaktır.

Her yağın sabuna kattığı özellikler vardır, kimi köpürmeyi sağlar, kimi kremsi bir doku elde ettirir, kimisi sert sabun yapmaya elverişlidir. Bunları bir tablo halinde ileride vereceğim.

Yazının devamı niteliğinde olacak yazılarda, bitkisel zeytinyağlı soğuk proses doğal sabun yapımını daha detaylı adım adım anlatacağım. Örnek çalışmalar ve adım adım yapılışı, dikkat etmeniz gereken şeyleri ele alacağım.

DEVAM EDECEK

İlgili

Kurumsal Fatura

Satıcı : 4 Element Natural

Koleksiyona Ekle

Son 10 ürün

Tahmini Kargoya Teslim: 9 gün içinde

• 15 gün içinde ücretsiz iade. Detaylı bilgi için tıklayın.
• Bu ürün 4 Element Natural tarafından gönderilecektir.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bitkisel sabit yağlar ve lavanta uçucu yağı kullanılarak soğuk proses metodu ile el yapımı olarak üretilmiştir. Tüm cilt tipleri için uygundur. El, yüz ve cilt temizliğinde kullanılabilir. Kullanma Talimatı: Islak cilte köpürterek uygulayınız. Uygulama sonrasında bol su ile durulayınız. Kullandıktan sonra kuru yerde muhafaza ediniz. Uyarılar: Harici kullanım içindir. Göz ile temasından sakının, teması halinde bol su ile durulayın. Oda sıcaklığında, nemden ve güneş ışığından uzakta muhafaza ediniz. üretim tarihinden itibaren 24 aydır. İçerik: Olea Eurupaea Fruit Oil (Zeytin Yağı), Aqua, Cocos Nucifera Oil (Hindistan Cevizi Yağı), Sodium Hydroxide, Butyrospermum Parkii Butter (Shea Butter), Ricinus Communis Seed Oil (Hint Yağı), Lavandula Angustifolia Oil (Lavanta Uçucu Yağı), Sodium Chloride. g ± %5
• Bu üründen en fazla 20 adet sipariş verilebilir. 20 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 5 adetten fazla stok sunulmuştur.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

ÜRÜNÜN TÜM ÖZELLİKLERİ

Ürün Değerlendirmeleri

Ürün Bilgileri

4 Element Natural Lavanta Sabunu- El Yüz Vücut Temizleyici Katı Sabun

• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bitkisel sabit yağlar ve lavanta uçucu yağı kullanılarak soğuk proses metodu ile el yapımı olarak üretilmiştir. Tüm cilt tipleri için uygundur. El, yüz ve cilt temizliğinde kullanılabilir. Kullanma Talimatı: Islak cilte köpürterek uygulayınız. Uygulama sonrasında bol su ile durulayınız. Kullandıktan sonra kuru yerde muhafaza ediniz. Uyarılar: Harici kullanım içindir. Göz ile temasından sakının, teması halinde bol su ile durulayın. Oda sıcaklığında, nemden ve güneş ışığından uzakta muhafaza ediniz. üretim tarihinden itibaren 24 aydır. İçerik: Olea Eurupaea Fruit Oil (Zeytin Yağı), Aqua, Cocos Nucifera Oil (Hindistan Cevizi Yağı), Sodium Hydroxide, Butyrospermum Parkii Butter (Shea Butter), Ricinus Communis Seed Oil (Hint Yağı), Lavandula Angustifolia Oil (Lavanta Uçucu Yağı), Sodium Chloride. g ± %5
• Bu üründen en fazla 20 adet sipariş verilebilir. 20 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 5 adetten fazla stok sunulmuştur.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

Dünya genelinde COVID&#;un yayılmasını önlemek amacıyla son bir yılda, yazılı ve görsel medyada en sık karşılaştığımız cümle &#;Ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla sık sık yıkayın&#; olmuştur. Çünkü sabunda bulunan yüzey aktif maddeler mikropları deriden çekerek, onları uzaklaştırır. Ayrıca sabun, ülke genelinde her evde bulunan bir kozmetik ürünüdür.

Sabun ilk olarak Eski Mezopotamyalılar tarafından, kirleri temizleyen, yağlı ve kokulu, yapışkan formda bir ürün olarak üretilirdi. Kesmiş oldukları inek, koyun veya keçi gibi hayvanlardan elde ettikleri don yağlarını, su ve odun külleriyle pişirerek sabun yaparlardı. Orta Çağ&#;a gelindiğinde ise, yumuşaklığı ve saflığıyla bilinen, ayrıca oldukça güzel kokan yeni bitkisel yağ bazlı sabunlar, Avrupa&#;nın en ayrıcalıklı sınıfları arasında lüks ürünler olarak tercih edildi. Hatta bunlardan ilki, aromatik defne yağıyla yapılan Halep sabunudur. Görüldüğü gibi geçmişten günümüze sabun, bitkisel ve hayvansal yağlar kullanılarak üretilmektedir. 

Sabun üretimi üç yöntemle yapılabilmektedir.

1. Kaynatma Yöntemi Yöntemi (Marsilya Yöntemi) 
2. Soğuk Üretim 
3. Sürekli Üretim (Endüstriyel Üretim)

Bu yazımda sizlere, sıcak ve soğuk yöntem sabun üretimini karşılaştırılmalı olarak aktaracağım. 

Sıcak Yöntem Sabun Yapımı

Ülkemizde özellikle zeytinyağı üretiminin olduğu bölgelerde, yöre halkı geleneksel kaynatma yöntemi ile sabun üretimi yapmaktadır. Ancak; burada sizlere, yağların kaynatılmadığı (en yüksek 70^◦C), düşük ve bir süre ısıtma yolu ile sabunlaşma reaksiyonunun tamamlandığı bir yöntem olan “Sıcak Yöntem”den bahsedeceğim. Bu yöntemle sabun üretiminde, seçmiş olduğumuz bitkisel ya da hayvansal yağlarla hazırlanan sabun hamurumuzun, çeşitli ısıtıcılar kullanılarak sabunlaşma reaksiyonunu tamamlanması sağlanır. Bu ısıtıcılar yavaş pişirme özelliğine sahip bir elektrikli tencere, mikrodalga fırın ya da elektrikli ocak olabilir.

Sırasıyla sabunlaşma basamakları;

 Ardından sabun hamuru kalıba alınır.

Soğuk Yöntemle Sabun Yapımı

Bitkisel ve hayvansal yağların, kostikle (en yüksek 40^◦C) karıştırılması ve kısmen sabunlaşma reaksiyonunun gerçekleşmesi esasına dayanan bir yöntemdir. Sabun hamurunun kıvamı akışkan olduğundan değişik şekillerde silikon kalıplar kullanılabilir. Her iki yöntemde de emülsiyonu sağlamak amacıyla blender kullanmak gerekmektedir. Böylece yağlarla kostik çözeltisini homojen olarak karıştırmak mümkün olur. 

Özetle Yöntemlerin Karşılaştırılması

Her iki yöntemde de yağların içerdiği faydalı etken maddeler kaybolmayıp, sabunlarda kondüsyonu arttırmaktadır. Yöntemler arasındaki avantaj ya da dezavantaj olarak sayılabilecek en önemli husus sabunların kullanıma hazır olma zamanıdır. Soğuk yöntemle hazırlanan sabunların kurumaları için zamana ihtiyaç vardır. Ancak soğuk yöntemle hazırlanan sabunların değişik renk ve şekillerde hazırlanması mümkündür. Sıcak yöntemle hazırlanan sabunlar daha geleneksel ve otantik bir görünüme sahiptir. Bu noktada sabun üretimi için seçilecek yöntem, üreticinin alışkanlıklarına hatta bazen aceleci olup olmamasına, hitap ettiği müşteri profili ve müşterilerinin beklentilerine göre olmalıdır. Unutulmamalıdır ki yöntemler arasında üretilen sabunların etkinliği bakımından doğru ya da yanlış yoktur. 

Bu yazı Biyolog Dr. Aslıhan İNCİ taraftan hazırlanmıştır. Aslıhan hanıma tekrar çok teşekkür etmek istedim. 

Aslıhan hanım instagram’dan ve facebook’tan takip edebilirsiniz.