Lenf Hastalıkları Hangi Bölüm

Bu programda amaçlanan nedir?

Lenfadenopati adı verilen lenf bezlerindeki kalıcı şişlikle karakterize tablonun multidisipliner olarak tanı ve tedavisi programıdır. Büyüyen lenf bezlerinin sebebi ve şiddeti değerlendirilerek en uygun tedavi düzenlenir. 

Lenf nedir? Lenf bezi/düğümü nedir?

Lenf vücutta bulunan temiz bir sıvıdır. Atardamarlarla bütün vücuda yayılır, dokular arasında dolaşır, doku ve hücre atıklarını toplayarak bunları lenfatik damar sistemiyle toplam damara drene eder (boşaltır). 
Lenf bezleri (düğümleri) ise lenfatik sistemdeki filtrelerdir. Bakteri, virüs, kanser hücreleri, istenmeyen maddeleri filtre ederek süzer ve emniyetli bir şekilde vücuttan atılmasını sağlar. 

Lenfadenopati nedir?

Lenf düğümlerinin normalden büyük (1 cm’den büyük) veya kalıcı olması durumudur. Sert veya keçeleşmiş gibi hissedilen lenf düğümlerinin kanser veya enfeksiyonla (iltihap) ilgili olduğu düşünülebilir. Bunların %0,6’sının sebebi bulunamamaktadır ve sadece %1,1’i kanser ile ilgilidir. 

Lenf bezi büyümesinin sebepleri neler olabilir?

• Kanserler (lenfoma, lösemi, metastaz, vb.)
• Enfeksiyonlar (bakteri, virüs, mantar, granülomatöz, vb.)
• Bağışıklık sistemi hastalıkları (romatoid artrit, lupus, vb.)
• Nadir durumlar (sarkoidoz, histiyositoz, vb.)
• Çevresel etkenler (maden ve metal işleri, vb.)
• Tedaviye bağlı (bazı ilaçlar, serum tedavileri)

Yaşın önemi var mı?

Lenf bezi büyümesinin değerlendirilmesinde göz önüne alınması gereken bazı faktörler vardır. Sağlıklı çocukların hemen yarısında yaşamlarının herhangi bir döneminde iyi huylu veya enfeksiyona bağlı lenf bezi büyümesi vardır. Gerek çocuklarda gerekse de erişkinde 2 hafta içinde kaybolan veya büyüklüğü değişmeden 12 aydan fazla devam eden bir lenf bezi büyümesinin kanserle bağlantılı olma olasılığı düşüktür. 

Maruz kalınabilecek çevresel etkenler nelerdir?

Çevresel etkenler, seyahat, hayvan ve böcek ısırıkları sorgulanmalıdır. Sürekli kullanılan ilaçlar, geçirdiği enfeksiyonlar, bağışıklık durumu olduğu aşılar öğrenilmelidir. Tütün ve alkol kullanımı ile ultraviyole maruziyeti kanser riskini arttırır. İş öyküsü (maden, duvarcılık, metal işleri) sorgulanır. Cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü ve ailede lenf bezlerini büyüten hastalık öyküsü sorgulanır.

Lenf bezinin şekli ve büyüklüğü önemli mi?

Lenf bezinin sıcaklığı, üzerinin kızarık olması, hassasiyeti, hareketliliği, kıvamı ve yoğunluğu önemlidir. Kansere bağlı olanlar genellikle sert, düzensiz, ağrısız ve hareketsizdir. Ağrılı ve hassas olanlar sıklıkla iltihabi bir nedene bağlıdır. 

Vücudun neresinde lenf bezleri vardır?

Vücudun tüm bölgelerinde lenf bezleri bulunmaktadır. Ancak sizin fark edebileceğiniz lenf bezi büyümelerinin olabileceği bölgeler; boyun bölgesi (çene altı, kulak altı ve ense dahil), koltuk altı ve köprücük kemiği bölgesi, kasık bölgesi.

Meme kanserinde koltuk altı lenf bezleri neden büyür?

Atardamarlar meme dahil organlara taze kan ile oksijen, gıda ve sıvı taşır. Kullanılan kan toplardamarlarla kalbe ve akciğerlere taşınarak temizlenmesini sağlar. Lenf damarları ise ayrı bir lenf sisteminden sıvı ve atıkları taşır. 
Meme kanseri hücreleri, kan damarları veya lenf kanallarına girerek vücudun diğer bölgelerine gitme eğilimindedir. Lenfatik sisteme giren kanser hücreleri koltuk altındaki lenf bezleri tarafından süzülür ve sisteme karışması engellenmeye çalışılır. Lenf bezlerinde süzülerek biriken bu kanser hücreleri zamanla lenf bezlerinin büyümesine ve kanser tarafından işgal edilmesine neden olabilir. Bu durum kanserin meme dışında seyahat edebilmesi veya tekrar geri gelme riski açısından önemlidir.  

Koltuk altı lenf bezleri sadece meme kanserinde mi büyür?

Koltuk altı bölgesi lenf bezleri meme, kol ve göğüs duvarı lenflerini filtre eder. Meme kanseri dışında cilt kanserleri, lenfoma, lösemi ve yumuşak doku tümörlerinde de koltuk altı lenf bezleri büyüyebilir. Bu bölge lenf bezlerini büyüten kanser dışı nedenler; cilt iltihap ve travmaları, kedi tırmığı hastalığı, sarkoidoz, frengi ve diğer bazı enfeksiyon hastalıklarıdır. 

Büyümüş lenf bezlerine tanı koymak için tetkik yapmak gerekir mi?

Fizik muayene ve öykü iyi huylu bir sebep düşündürüyorsa hastaya güvence verilir ve lenfadenopati devam ediyorsa sadece takip önerilir. İltihabi veya bağışıklık sistemi ile ilgili sebep düşünülüyorsa özel testler gerekebilir. Kansere bağlı olmadığı düşünülüyorsa 4 hafta gözlenir. Lenf bezleri büyümesi tüm vücuda yaygınsa rutin laboratuvar testler, iltihabi ve bağışıklık sistemi ile ilgili yapılır. Büyüyen lenf bezinin karakteristiği için ultrason (USG), bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme yapılabilir. Boyun lenf bezi büyümelerinde 14 yaşına kadar ilk tercih olarak USG, 14 yaş sonrası için BT tercih edilmektedir. Anormal lenf bezlerinin yerine göre tercih edilen radyolojik tetkiklerin duyarlılığı değişebilmektedir. Tanıda halen tereddüt varsa biyopsi önerilir. 

Hangi durumlarda kanserden şüphelenmek gerekir?

• Yaşın 40’ın üzerinde olması
• Süresinin 4 haftadan fazla olması
• Yaygın lenf bezi büyümesi olması (2 veya daha fazla bölgede)
• Erkek cinsiyet
• Lenf bezinin 8 haftada eski haline dönmemesi
• Köprücük kemiği üzerinde lenf bezi büyümesi
• Ateş, gece terlemesi, kilo kaybı, karaciğer-dalak büyümesi gibi belirtiler
• Beyaz ırk

Hangi durumlarda biyopsi öneriliyor?

Sebebi bulunamayan veya kanser şüphesi olan lenf bezi büyümelerinde ilk seçenek iğne biyopsileridir. İnce iğne biyopsisi hızlı, doğru, emniyetli ve görece basit bir işlemdir. Reaktif (iltihabi, kansere bağlı olmayan) lenf bezi düşünülüyorsa ilk tercihtir. Doğruluğu %90’dır. Gerekirse kalın iğne biyopsisi de yapılabilir. İnce iğne biyopsisinde yanlış pozitiflik nadirdir. Yanlış negatiflik sebepleri; lenf bezinde hastalığın erken dönemde veya kısmi olduğu durumlar, deneyimsiz hücre patolojisi, lenfoma varlığı ve örnekleme hatalarıdır. Lenfomadan şüpheleniliyorsa hastalığın özelliğinden dolayı lenf bezinin hepsinin çıkartılması gerekir. Bunun dışında iğne biyopsileri kanser ile diğer sebepleri ayırmada kullanışlı bir yöntemdir. İlave işlemleri tercih etmeyen hastalarda açık biyopsi tanısal bir seçenektir. 
Hangi yöntem tercih edilirse edilsin en büyük, en şüpheli ve en kolay ulaşılabilen lenf bezleri tercih edilmelidir. İşlem kasık lenflerinde en verimsiz, köprücük kemik üstü lenflerinde en verimlidir. 

Liv Hospital Ulus’ta nasıl bir tedavi uygulanıyor? 

Lenf bezlerinizde büyüme yakınması ile hastanemize müracaat eden hastalara Genel Cerrahi Uzmanları tarafından öncelikle bir fizik muayene yapılmaktadır. Daha sonra hastalar gerekli radyolojik tetkikleri için Radyoloji Bölümüne yönlendirilmektedir. Hastanın öykü ve fizik muayene sonucuna göre gerekirse kan tetkikleri de yapılabilmektedir. Radyolojik sonuçları takiben halen tanıda kesinlik yoksa veya kanser şüphesi söz konusu ise biyopsi önerilmektedir. İğne biyopsileri Girişimsel Radyoloji Uzmanı tarafından USG, BT veya MR eşliğinde yapılmaktadır. Açık biyopsiler ise lenf bezinin yeri de göz önüne alınarak genellikle Genel Cerrahi Uzmanları tarafından yapılmaktadır. 

Hangi hekim ve kliniklerle iş birliği içinde çalışılıyor?

Tanı ve tedavide uzmanlaşmış Genel Cerrahi Uzmanları ile Radyoloji, Mikrobiyoloji, KBB, Tıbbi Onkoloji, Hematoloji, Alerji ve Patoloji Uzmanları iş birliği içinde çalışmaktadır.