Ham Çökelek Türküsü

HAM ÇÖKELEK – GER ALİ türküsünün sözleri nedir? HAM ÇÖKELEK – GER ALİ türküsü kime ait? HAM ÇÖKELEK – GER ALİ hangi yörenin türküsü?

HAM ÇÖKELEK – GER ALİ Türkü Sözleri

Aman aman kır eşşeğime biner kaş oluktan aşarım
Canımı sıkmayın avratlar da ikinizi de birden boşarım
Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey

Geli geli ver ver kız sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geli ver ver kız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek
—
Aman aman birine aldık bir metre astar
Ötekisi bayramlık ister yar yar
Kadir mevlam ikisinin acısını birden göster
Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey

Geli geli ver ver kız sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geli ver ver kız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek

Türkü Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?

Türkü, bağlama ile söylenip hece vezni ile yazılan şiirlere verilen isim olarak bilinmektedir. Türkünün içerisinde çok farklı duygulara yer verilebilir. Bu duygular genel olarak özlem, aşk, ayrılık ve bunlara benzer duygulardır. Ayrıca toplumsal konularda türküler içerisinde yer alabilir. Göç, ölüm, kahramanlık ve daha birçok unsurun türkülerde geçtiği görülmektedir.

Halk şairleri koşma ve koşuklar yazarak türkünün ortaya çıkmasına neden olmuşlardır. Türkünün ortaya çıkması ile oldukça başarılı bir müzik türünün doğduğu görülmüştür. Türkünün birçok farklı çeşidi bulunmaktadır.

Konularına Göre Türküler

Türküler konularına göre çeşitli isimler ile adlandırılmaktadır. Bu türkülerin konuları birbirinden farklıdır. Sayı olarak ise konularına göre oldukça çok sayıda türkü bulunmaktadır.

• Aşk konulu türküler,
• Ninniler,
• Çocuk türküleri,
• Kahramanlık türküleri,
• İş türküleri,
• Doğa konulu türküler,
• Oyun türküleri,
• Askerlik türküleri,
• Acıklı olay türküleri,
• Güldürücü içerikli türküler.

Türküler işlendiği konuya göre farklı isimlere sahiptir. Örneğin, kahramanlık konulu bir türküde herhangi bir isim ön plana çıkmaktadır. Ya da bir şehir ön plana çıkabilir. Türküde işlenmek istenen konu belirlendikten sonra o konuya ağırlık verilir.

GERALİ (HAMÇÖKELEK):

    Gerali türküsü çeşitli tartışmalara konu olmuş bir türküdür. Türkü ve oyunun adına bazı yerlerde Hamçökelek dense de kanımızca bu oyunun adı Gerali dir. Gerali bir kişi adıdır. Oyun ve türkü bu kişinin adı ile anılmaktadır. Hamçökelek ise türkünün içinde geçen bir kelimedir sadece...Aşağıda anlatacağımız hikayesinde de görüleceği üzere Gerali türküsünde, eşlerinden bıktığını anlatmak ve kurtulmak için "boğazına dursun hamçökelek" demeyle bir serzenişten bahsetmektedir. Çökelek dediğimiz(bölgede keş denilmektedir) ise içine bir şey karıştırmadıkça saf, ham haliyle yendiği zaman boğazda kalır.Üzerine bir şey içmeniz gerekir...

    Burada Gerali türküsü ve oyunundan bahsederken çeşitli araştırmalardan da bahsedeceğiz.. Anamur'daki türkünün hikayesinde Gerali bir efedir, yiğit bir delikanlıdır. Bir zaman dağda yaşamış eşkiyalık yapmıştır. Bu tez yapılan bazı araştırmalar sonucunda doğrulanmaktadır. Nedeni ise Ege bölgesinde de bir Gerali nin yaşadığı ve bu bölgede gezdiğidir. Mehmet BAYRAK'ın 1980 yılı Çağdaş Gazeteciler Derneği araştırma ödülü alan Eşkiyalık ve Eşkiyalık Türküleri adlı kitabında Gerali den bahsedilmekte ve Gerali türkülerine yer verilmektedir. Bueserde Gerali türküsünün öyküsü şöyle anlatılmaktadır:

      " Asıl adı Kara Ali olan Gerali, Ödemiş'e bağlı kendi adıyla anılan bir köydendir.Karaosmanoğlu'nun derebeyliği zamanında(19.yüzyıl) yaşadığı biliniyor.Karaosmanoğlu, Saruhan sancağında otururmuş.Saruhan o zaman İzmir'e bağlaymış.Hangi nedenle dağa çıktığını kesinlikle bilmediğimiz Gerali, Karaosmanoğlu'nun egemenliğindeki Manisa-İzmir yöresinde dolaşırmış.Karaosmanoğlu ile ters düştüğü ve birbirlerine karşı amansız bir mücadeleye giriştikleri türkülerden kesinlikle anlaşılıyor..Bir söylentiye göre, anası Gerali'nin Karaosmanoğlu'na savaş açmasına razı değildir. <Osmanlı, tavşanı araba ile avlar> diyen anası, onu mücadelesinden geri çevirmeye çalışır.Ancak başaramaz.

Gerali'nin uzun süre dağlarda dolaştığı ve hayatını Karaosmanoğlu ile takışmakla geçirdiği anlaşlıyor...Türkünün şu dörtlüğü bu kaybedişi açıkça dile getiriyor.

                      Oturttular beni bir değirmenin bendine

                      Gerali söyler kendi kendine

                      Şimdi geldin mi Osmanlının andına

                      Gençlik elden gitti dedi Gerali

Gerali türkülerinin çokluğu, onun halk arasında yaygın bir üne kavuştuğunu gösteriyor. Halk türkülerinde Gerali'ye hep sevgiyle yaklaşıyor ve onun öldürülmesinden duyduğu üzüntüyü dile getiriyor..." Kaynaklar(*) bakınız...

FOTOĞRAF: Kemancı Yanık Hacı

Türkünün ve oyunun Anamur'da anlatılan hikayesi de şöyledir:

Anamur'un uzak köylerinde yaşamış olan Gerali,herkesçe sevilen sayılan bir yörük yiğidi imiş. Gördüğü bir haksızlık üzerine kendini ortaya atmış ve bir müddet eşkiyalık hayatı yaşamış. Bu yaşantısı bile sevilmesine sayılmasına engel olmamış. Çünki haklının yanında, haksıza karşı bir eşkiyalık yapmış.Anası, babası acaba oğlumuz eşkiyalığı bırakır da dürüst bir hayat yaşarmı düşüncesi ile Gerali'yi evlendirmek isterler. Ana ve Babasının bu istekleri doğrultusunda Gerali bir kızla evlenmiş.Evlendiği ilk kızın adı Hediye dir. Bu evlilikten bir müddet sonra Gerali, Hediye'nin üstüne bir kız daha alır. İkinci eşinin adı da Dudu dur.   Gerali, bir zaman iki eşiyle de gayet mutlu bir şekilde yaşar gider.Zaman ilerledikçe şartlar değişir...yaşantı güçleşir.Hanımları geçindiremez olur. Birine birşey alsa, diğeri daha fazlasını istermiş.Gerali iki eşine de dayanamaz ve içini türkülere döker.....

OYUNUN TÜRKÜ SÖZLERİ(ANAMUR)

Mehmet BAYRAK'ın Eşkiyalık ve Eşkiyalık türküleri adlı kitabında ise Gerali Türküleri şöyle belirtilmektedir...

Kaynaklar: 

1- Ün dergisi, sayı: 112-113/1943

2- Yusuf Ziya Demirci:Anadolu Köylerinin türküleri,1938.S.297

3- Ferruh ARSUNER: Batı Anadoluda Zeybekler ve Zeybek Oyun Havaları MİFAD Arşivi No: 1455 S.22

4- Dr.Mehmet TUĞRUL: Çal köylerinden Derlenmiş...(Basılmamış derleme)MİFAD arşivi No: 1390

5- Hüsnü YÜKSEL: Demirci Eşkiya Türküleri Hakkında bir tetkik S.92-94

OYUNUN NOTALARI:

Silifke Türküleri - Gerali Dedikleri (Ham Çökelek)

Bu sayfada Silifke yöresine ait Gerali Dedikleri (Ham Çökelek) türküsünün sözleri bulunmaktadır.

Türkü Sözü

(Amman aman)
Gerali dedikleri bir gençten uşak
Gerali dedikleri bir gençten uşak yar yar
Başına şal bağlar da belinde kuşak
Gerali’m hey hey hey

Dönü dönü ver de ah sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geli ver de gız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek

(Amman aman)
Gır eşeğime biner daş oluktan aşarım
Gır eşeğime biner daş oluktan aşarım yar yar
Canımı sıkmayın avratlar da ikinizi birden boşarım
Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey hey

Dönü dönü ver de ah sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geli ver de gız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek

(Amman aman)
Birine aldık bir metre astar
Biri de şalvarlık ister yar yar
Kadir Mevlam ikisinin acısını birden göster
Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey hey

Dönü dönü ver de ah sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geli ver de gız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek

Sayfa Bilgisi

Yorum Yaz

Silifke Türküleri

• A Kızım Sana Potin Alayım Mı, 4731 ziyaret
• Açıl Ey Ömrümün Varı (Sallama), 4105 ziyaret
• Açıl Ey Ömrümün Varı (Sallama) 1, 1415 ziyaret
• Açıl Ey Ömrümün Varı (Sallama) 2, 1734 ziyaret
• Ak Çingilde Yoğurt Getirdim Yemedin, 2050 ziyaret
• Ala Çullarımı Yazamadım, 1597 ziyaret
• Anamur Yolları, 3830 ziyaret
• Aşağıdan Geldim Yorgunum, 1569 ziyaret
• Aşağıdan Gelen Tülü Beserek, 1614 ziyaret
• Aşıp Aşıp Gider Yaylanın Yolu, 2746 ziyaret
• Bad-ı Saba Derler Erken Esene, 3068 ziyaret
• Bahçaya Gel Göreyim, 2772 ziyaret
• Başına Bağlamış Astar, 2196 ziyaret
• Bitti M'ola Bizim Elin Söğüdü, 2511 ziyaret
• Bükme Göyneği Dizinde, 1661 ziyaret
• Çattılar Ocak Taşını, 2734 ziyaret
• Çaya Vardım Çay Geçilmez, 2266 ziyaret
• Çiçekler İçinde Menevşe Baştır 1, 2506 ziyaret
• Çıkabilsem O Yarin Köşküne, 2377 ziyaret
• Dere Dere Gidelim, 2752 ziyaret
• Daha Fazla Silifke Yöresine Ait Türküler, 61 türkü sözü

Daha Fazla Türkü Sözü

Türküye Göre

A, B, C-Ç, D, E, F, G, H, I-İ, J, K, L, M, N, O-Ö, P, R, S, T, U-Ü, V, Y, Z

Yöreye Göre

A, B, C-Ç, D, E, F, G, H, I-İ, J, K, L, M, N, O-Ö, P, R, S, T, U-Ü, V, Y, Z