Elektrik akımının ve voltajın elektrik devrelerinde, devre elemanlarından biri olan direnç ile nasıl etkileştiğini Ohm Kanununda öğrendik. Peki bir devrede birden fazla direnç olursa akım ve potansiyel fark nasıl davranır? Bu yazıda bir elektrik devresinde birden fazla direncin çeşitli şekillerde bağlandığı durumları inceleyeceğiz. Bunu yaparken de birden fazla direncin görevini tek başına yerine getirdiğini düşündüğümüz, gerçekte fiziksel olarak var olmayan, ama matematiksel olarak çok iyi çalışan eşdeğer direnç kavramını kullanacağız.
Bir uçtan bir uca sıralanmış, aralarında düğüm noktası (kavşak) bulunmayacak şekilde dizilmiş dirençlere seri bağlı veya seri bağlanmış dirençler denir. Seri bağlı dirençlerde birinci direncin bittiği nokta ikinci direncin başladığı noktaya bağlıdır. Kirchoff Kanunlarından bildiğimiz gibi eğer devrede bir düğüm noktası yoksa akım korunur, yani devrenin üstündeki akım her noktada aynıdır. Dolayısıyla seri bağlanmış dirençlerin her birinin üstündeki akımın değeri aynı olmak zorundadır. Seri bağlanmış dirençlerin toplam potansiyel farkı da, tüm dirençlerin teker teker potansiyel farklarının toplamına eşittir.
Yukarıdaki resimde iki direnç, R1 ve R2, seri bağlanmış. Pilin sağladığı potansiyel fark devreden bir akım geçmesine neden oluyor. Bu akımın değeri her iki direnç için de aynı. Çünkü akım tek koldan gidiyor, düğüm noktası olmadığı için dağılmıyor. Ama potansiyel fark iki direnç arasında paylaşılıyor. Bu nedenle iki direncin potansiyel farkları toplamı:
∆Veşdeğer = ∆V1 + ∆V2
∆Veşdeğer = IR1 + IR2
∆Veşdeğer = I(R1 + R2)
∆Veşdeğer / I = (R1 + R2)
Reşdeğer = R1 + R2
Buradan seri bağlı iki direncin aslında tek bir direnç gibi davrandığını görüyoruz, buna da eşdeğer direnç diyoruz. Seri bağlı dirençlerde eşdeğer direncin dirençlerin toplamına eşit olduğunu görüyoruz.
Yukarıdaki resimde dirençlerin seri bağlanması durumunda Reşdeğer = R1 + R2 olduğu görülüyor.
Genellersek, seri bağlı dirençler için eşdeğer direnç formülü:
R_{esdeger} = R_1 + R_2 + .. + R_NTekrar hatırlatalım, devre analizinde dirençlerin seri bağlanmasındaki ana fikir, seri bağlı tüm dirençlerden aynı akımın geçiyor olmasıdır.
Pil bir devreye değişmeyen bir elektromotor kuvvet emk (voltaj, gerilim veya potansiyel fark) sağlar. Ama değişmeyen (sabit) bir akım sağlamaz. Akımın değeri (büyüklüğü) pilin sağladığı gerilimle birlikte devredeki dirençlere bağlıdır.
Eğer birden fazla direnç yan yana hizalanarak bağlanırsa buna paralel bağlama denir. Paralel bağlı dirençlerde birinci ve ikinci direncin hem başlangıç noktaları hem de bitiş noktaları birbirine bağlıdır. Paralel bağlanmış dirençlerin başlangıç noktalarının potansiyeli de bitiş noktalarının potansiyeli de eşittir. Bu nedenle paralel bağlı dirençlerin uçları arasındaki potansiyel fark da aynıdır. Paralel direnç hesaplama aşağıdaki gibi yapılır.
Yukarıdaki resimde paralel bağlanmış iki direnç gösteriliyor. Pilden gelen akım (I) düğüm noktasında Kirchoffun akımlar kanununa göre iki kola ayrılıyor ( I1 ve I2).
I = I1 + I2
Her iki direnç için Ohm Kanununu uygulayabiliriz. Her iki direncin de potansiyel farkının eşit olduğunu biliyoruz.
I_1 = \frac{\Delta V}{R_1}I_2 = \frac{\Delta V}{R_2} I = I_1 + I_2I = \frac{\Delta V}{R_1} + \frac{\Delta V}{R_2}I = \Delta V (\frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2})\frac{I}{\Delta V} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} (1. \space denklem)Eşdeğer direncin iki direncin görevini tek başına yerine getirebilen direnç olduğunu biliyoruz. Bu iki direncin yerine tek bir direnç koysaydık ne bulurduk? Ohm kanunu eşdeğer direnç için tekrar uygulayalım.
\Delta V = IR_{esdeger}\frac{I}{\Delta V} = \frac{1}{R_{esdeger}}Şimdi bu bulduğumuz ilişkiyi 1. denklemde yerine koyalım:
\frac{1}{R_{esdeger}}= \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2}Paralel bağlı dirençlerdeki eşdeğer direncin formülü:
R_{esdeger} = (\frac{1}{R_1}+\frac{1}{R_2})^{-1}R_{esdeger} = \frac{R_1 R_2}{R_1+R_2}Aşağıdaki resimde paralel bağlı iki direncin görevini yerine getiren eşdeğer direnç gösteriliyor.
Genellersek, paralel bağlanmış dirençler için eşdeğer direnç formülü:
R_{esdeger} = (\frac{1}{R_1}+\frac{1}{R_2}+..+\frac{1}{R_N})^{-1}Bir kez daha hatırlatalım, devre analizinde dirençlerin paralel bağlanmasındaki ana fikir, paralel bağlı tüm dirençlerin uçları arasındaki potansiyel farkın aynı olmasıdır.
Paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direncini bulurken 1/Resdeğer elde ettikten sonra ters çevirmeyi unutmamalısınız.
Yukarıdaki şekilde gösterilen elektrik devresinin eşdeğer direnci kaç ohmdur?
Çözüm:
Soru bize paralel bağlanmış üç direncin (4, 5 ve 20 ohm), 7 ohmluk bir dirence seri bağlandığını gösteriyor. Bu soruyu çözmek için böl parçala feth et yöntemini kullanacağız. Önce paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direncini bulacağız, sonra bunu tek bir direnç olarak kullanıp tüm devrenin eşdeğer direncini hesaplayacağız.
\frac{1}{R_{es-paralel}} = \frac{1}{4} + \frac{1}{5} + \frac{1}{20}Paydaları eşlemek için ilk terimi 5 ile, ikinci terimi 4 ile, üçüncü terimi 1 ile çarpalım:
\frac{1}{R_{es-paralel}} = \frac{5}{20} + \frac{4}{20} + \frac{1}{20}\frac{1}{R_{es-paralel}} = \frac{5+4+1}{20} = \frac{10}{20} = \frac{1}{2}Şimdi paralel dirençlerin eşdeğer direncini bulmak için bu kesri ters çevirmeliyiz:
R_{es-paralel} = \frac{2}{1} = 2 \space \OmegaDikkat edin, eşdeğer direnç paralel bağlı tüm dirençlerden daha küçük çıktı.
Artık bulduğumuz paralel devrenin eşdeğer direncini tek bir direnç olarak son dirence seri bağlı gibi düşünüp tüm devrenin eşdeğer direncini bulabiliriz.
R_{es} = 2 + 7 = 9 \space \OmegaSorularda verilen devreler size başlangıçta karmaşık görünebilir. Ama unutmamanız gereken dirençler bir devrede ya seri bağlanır ya da paralel bağlanır. Bütün yapmanız gereken hangi dirençlerin seri, hangilerinin paralel bağlandığını belirlemektir. Sonra böl parçala yöntemiyle parçaların eşdeğer dirençlerini bulur ve sonra da tüm devrenin eşdeğer direncini bulursunuz.
Elektrik akımı, direnç ve potansiyel farkı arasındaki ilişkiyi analiz eder.
Dirençlerin Bağlanması ile elde edilen Eşdeğer Direnç ile ilgili tamamı Çözümlü Sorular dan oluşan PDF dosyası sınıf fizik elektrik ve manyetizma ünitesi ile ilgilidir.. Bu dosya içerisinde aşağıdaki konular ile ilgili soru çözümleri yer almaktadır.
Elekrik akımı ve Ohm yasası ile ilgili soru çözümleri başka bir sayfada yayınlanacaktır. Yukarıdaki konuları içeren pdf dosyasını indirmek için aşağıdaki indir butonuna tıklayınız.
Bu dosyadaki soruların büyük kısmı müfredata dahil olsa siz yine de programın ilgili kazanımlarını aşağıdan takip edip öyle çalışın. Vaktinizi boşa harcamayın..
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
Anahtar kavramlar: elektrik akımı, potansiyel farkı, direnç, Ohm Yasası, eşdeğer direnç, iç direnç, eşdeğer direnç soruları, sınıf fizik dirençlerin bağlanması çözümlü sorular, sınıf fizik elektrik akımı çözümlü sorular pdf, sınıf fizik direnç soruları..
ELEKTRİK AKIMI, POTANSİYEL FARKI VE DİRENÇ
Elektrik akımı, direnç ve potansiyel farkı kavramlarını açıklar.
a) Elektrik yükünün hareketi üzerinden elektrik akımı kavramının açıklanması sağlanır.
b) Katı, sıvı, gaz ve plazmalarda elektrik iletimine değinilir.
Katı bir iletkenin direncinin bağlı olduğu değişkenleri analiz eder.
a) Deney veya simülasyonlardan yararlanarak değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemeleri ve
matematiksel modeli çıkarmaları sağlanır. Matematiksel hesaplamalara girilmez.
b) İletken direncinin sıcaklığa bağlı değişimine ve renk kodlarıyla direnç okuma işlemlerine girilmez.
Etiketler sınıfçözümlü sorularelektrikfizikpdfsoru çözümlerityt
fizik ders videoları
LİSE 3 KONULARI
Yeryüzünde hareket
düşey doğrultuda atış - yatay atış - eğik atış - dairesel hareket - kepler yasaları- basit harmonik hareket
Momentum
itme ve momentum - momentumun korunumu
Elektrostatik
elektrik yükü - elektriklenme - elektroskop - coulomb kanunu- elektrik alan - potansiyel - kondansatörler
Elektrik akımı
elektrik akımı - elektroliz - iletkenlik - transformatörler - elektrik devreleri - üreteçler ve lambalar - akım, gerilim, direnç - eşdeğerdirenç - üreteçler
konuyla ilgili ders videosunu izlemek için tıklayınız
Birden fazla direncin yerine geçebilecek tek bir dirence eşdeğer direnç denir. Dirençler seri ve paralel olmak üzere iki türlü birbirine bağlanabilir.
Seri Bağlama
Dirençlerin aynı tel üzerinde ardarda bağlanmasıdır. Aşağıdaki devrelerde dirençlerin hepsi seri bağlanmıştır.
Seri bağlı dirençlerde dirençler aynı tel üzerinde olduğundan üzerinden aynı akım geçer.
Paralel Bağlama
Dirençlerin farklı teller üzerinde iki nokta arasına bağlanmasıdır.
e-mail:[email protected]
fizik ders videoları
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası