Erkek Spermi Nasıl Olmalı

Sperm, erkek bireylere ait üreme hücresi. Bir ba&#;ka deyi&#;le; ejakülasyon (bo&#;alma) s&#;ras&#;nda d&#;&#;ar&#; at&#;lan meni içerisinde bulunan hücrelerdir. Spermin sa&#;l&#;kl&#; olup olmad&#;&#;&#; her zaman belli de&#;ildir. Spermin kalitesi ve say&#;s&#; sa&#;l&#;kl&#; bir gebelik için oldukça önemli.  Peki erkeklerde sperm kalitesi nas&#;l anla&#;&#;l&#;r? Sperm say&#;s&#; ve kalitesini art&#;rma yollar&#; neler? Üroloji ve Androloji Uzman&#; Prof. Dr. Ömer Faruk Karata&#; sperm ile kalitesi ile ilgili merak edilenleri anlatt&#;.  

Erkeklerde sperm kalitesi nas&#;l anla&#;&#;l&#;r?

Sperm erkeklerde testisler taraf&#;ndan üretilen ve üremeyi sa&#;layan mikroskobik canl&#; hücrelere verilen isimdir. Bir bo&#;alma s&#;ras&#;nda at&#;lan meni s&#;v&#;s&#;n&#;n içerisinde spermler bulunmaktad&#;r. Meni s&#;v&#;s&#;n&#;n içerisinde spermlerin yan&#; s&#;ra seminal vezikül ad&#; verilen erbezlerinden gelen s&#;v&#;lar, prostat s&#;v&#;s&#; ve üretra olarak da bilinen idrar kanal&#; içindeki bezlerden sal&#;nan s&#;v&#;lar bulunmaktad&#;r. 

Cinsel birliktelik ya da mastürbayon yolu ile elde edilen spermlerin kaliteli olup olmad&#;&#;&#; gebe kalmay&#; belirlemede en önemli unsurdur. Bu nedenle eskiden beri hep merak edilen ve ara&#;t&#;r&#;lan bir konu olarak kar&#;&#;m&#;zda durmaktad&#;r. Normalde bir gebelik sürecinin ba&#;lat&#;lmas&#; için kad&#;n yumurtas&#; ile erkek sperm hücresinin birle&#;mesi gerekiyor. Döllenme sürecinin ba&#;lat&#;lmas&#;nda her iki hücrenin de sa&#;l&#;kl&#; ve kaliteli olmas&#; &#;artt&#;r.

Aksi takdirde ya gebelik olu&#;mamakta ya da gebelik dü&#;ükle sonlanmaktad&#;r.
Spermlerde kalite asl&#;nda bir kaç parametre ile birlikte de&#;erlendirilmektedir. Bir ba&#;ka deyi&#;le “kalite”yi olu&#;turan unsurla birden fazla say&#;da bulunmaktad&#;r. Bu anlam kaliteli sperm denildi&#;inde gerçekte &#;u unsular&#; içeriyor olmas&#; gerekmektedir:

1. Sperm say&#;s&#;: 

Bir bo&#;alma s&#;ras&#;nda d&#;&#;ar&#; at&#;lan meni s&#;v&#;s&#; içerisinde yeterli say&#;da sperm bulunmal&#;d&#;r. Bu say&#; normal sa&#;l&#;kl&#; erkeklerde WHO (Dünya Sa&#;l&#;k Örgütü) taraf&#;ndan en az 15 milyon olarak belirlenmi&#;tir. Bu rakam&#;n alt&#;ndaki de&#;erler için spermlerde kaliteden söz edilememektedir.

2. Sperm hareketlili&#;i:

Say&#; olarak yeterli olsa bile spermlerin kaliteli oldu&#;unu vurgulayan en önemli parametrelerden biri de hareketliliktir. Mevcut normal say&#;daki spermlerin aktif ileri do&#;ru ilerleyebilen ve belli bir h&#;za sahip olmalar&#; beklenmektedir. Zira spermlerin önce rahim a&#;z&#; kanal&#;n&#; geçerek rahim içine ilerlemeleri ve daha sonra da rahim içindeki giri&#; deliklerini bulup buradan tüplere do&#;ru hareket edip tüp içerisindeki kad&#;n yumurtas&#;n&#; bulup döllemesi arzu edilmektedir. Spermlerdeki yetersiz hareketlilik ya da hareketin hiç olmamas&#; gebelik olu&#;umunu önemli ölçüde geciktirecek ya da gerçekle&#;tirmeyecektir. 

3. Sperm morfolojisi:

Spermlerin normalde kendilerine ait özel &#;ekilleri bulunmaktad&#;r. Normal spermin bir ba&#;&#;, boynu ve kuyru&#;u vard&#;r. Tüm bu yap&#;lar&#;n da belli büyüklük ve hacimde olmas&#; beklenir. Çift ba&#;l&#;, küçük ba&#;l&#;, iri ba&#;l&#;, k&#;sa boyunlu, uzun boyunlu, ince boyunlu, kal&#;n boyunlu, k&#;sa kuyruklu, uzun kuyruklu ve çift kuyruklu spermler &#;ekilsel olarak anomalili spermlerdir. Bu anomaliler sperm kalitesindeki eksikli&#;i gösteren önemli bir unsurdur.

Sperm say&#;s&#; ve kalitesi nas&#;l artar?

Asl&#;nda sorunuzun cevab&#;, say&#; ve kaliteyi neyin dü&#;ürdü&#;ünü iyi tespit edebilmekte yat&#;yor. Bilindi&#;i gibi bugün tüm t&#;bbi imkanlara ra&#;men erkek infertilitesi olarak bilinen erkek k&#;s&#;rl&#;&#;&#; bulunan hastalar&#;n önemli bir bölümünde sperm kalitesini nelerin dü&#;ürdü&#;ü tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte sebep saptanabilen hastalarda sorunun ortadan kald&#;r&#;lmas&#; ile birlikte spermlerde say&#; ve kalite art&#;&#;&#; sa&#;lanmaktad&#;r. S&#;k saptanabilen sebepler ve bunlar&#;n tedavileri ile ilgili bir kaç madde s&#;ralayacak olursak;

1. Hormonal bozukluklar:

Üreme ve cinsel fonksiyonlar için gerekli olan ba&#;ta testosteron hormonu olmak üzere baz&#; hormonlar&#;n eksiklikleri ya da fazlal&#;klar&#; spermlerde say&#; ve kalite azalmas&#;na yol açar. Bu nedenle sperm say&#;s&#; dü&#;ük oldu&#;u saptanan hastalarda hormonal de&#;erlendirme yap&#;lmal&#;d&#;r. Eksik olan hormonlar&#;n yerine tamamlanmas&#;, fazla olan hormon seviyelerinin ise azalt&#;lmas&#; sperm kalitesini belirgin derecede yükseltecektir. 

2. Varikosel

Varikosel testislerde giden toplardamarlarda anormal geni&#;leme olmas&#; demektir. Geni&#;leyen damarlar testislerde dola&#;&#;m bozuklu&#;una yol açar. Ayn&#; zamanda geni&#; damarlar&#;n içindeki birikmi&#; olan kanlar testisleri daha fazla &#;s&#;tmakta ve testis fonksiyonlar&#;n&#; bozmaktad&#;r. Yüksek &#;s&#; testislerden kaliteli ve yeterli say&#;da sperm olu&#;umunu engellemektedir. Varikosel saptanan hastalarda tedavi olarak cerrahi ilk seçenektir. Günümüzde varikosel tedavisi için mikrocerrahi yöntem ile yap&#;lan ameliyat alt&#;n standart tedavi olarak kabul görmektedir. 

3. &#;nmemi&#; testis

Anne karn&#;nda testisler kar&#;n içinde olu&#;makta ve do&#;uma yak&#;n süreçte ise kar&#;n içerisinden ilerleyip skrotum ad&#; verilen testislerin içinde bulundu&#;u torbaya inmektedir. Baz&#; durumlarda testisler ini&#; sürecini tamamlayamad&#;klar&#; için kar&#;n içerisinde ya da kas&#;kta kalmaktad&#;r. Vücut s&#;cakl&#;&#;&#;n&#;n olumsuz etkisi de eklendi&#;i zaman inmemi&#; testislerin yeterli say&#;, hareket ve kalitede sperm üretimi de bozulmaktad&#;r. Bu nedenle çocukluk ça&#;&#; döneminde inmemi&#; testis tan&#;s&#;n&#;n erken konulmas&#; ve cerrahi yöntemlerle skrotuma indirilmesi oldukça önemlidir.

4. Genetik bozukluklar:

Do&#;u&#;tan anne karn&#;nda organ geli&#;im a&#;amalar&#;nda meydana gelen genetik kusurlar sonucunda da sperm kalitesi olumsuz etkilenebilmektedir. Bu grup hastalarda da hormonal bozukluklar&#;n giderilmesi ile birlikte gebelik ve çocuk sahibi olabilme &#;ans&#; bulunmaktad&#;r.

5. Ya&#;am tarz&#; 

Beslenme, egzersiz, çevresel ko&#;ullar, sigara, alkol ve madde kullan&#;mlar&#; sperm parametrelerini olumsuz etkilemektedir. Genellikle a&#;&#;r&#; ya&#;l&#; diyet ve beraberinde fast-food tarz&#; al&#;&#;kanl&#;klar sperm üretimini olumsuz etkilemektedir. Buna kar&#;&#;n protein ve vitaminlerden zengin ayn&#; zamanda antioksidan içeri&#;i yüksek olan yiyecek ve içecekler sperm kalitesini ve hareketlili&#;ini art&#;rmaktad&#;r. Sedanter bir ya&#;am spermler üzerinde negatif etki olu&#;turur. Buna kar&#;&#;n haftan&#;n en az 5 günü ve günde en az 20 dakika belirli bir tempo ile düzenli beden e&#;itimi egzersizi yapanlarda sperm kalitesi daha fazla artar. Hiç &#;üphesiz sigara, alkol ve çe&#;itli keyif verici madde kullan&#;mlar&#; spermler üzerine toksik etkilidir. Bu tip zararl&#; al&#;&#;kanl&#;klar&#; olan bireylerin bu al&#;&#;kanl&#;klar&#;ndan h&#;zla kurtulmalar&#; çocuk sahibi olabilmelerinde önemlidir.

Kaliteli Sperm Kaç Günde Üretilir?

Bir bo&#;alma s&#;ras&#;nda d&#;&#;ar&#; at&#;lan spermlerin do&#;um tarihi yakla&#;&#;k gün öncesine dayanmaktad&#;r. Bir ba&#;ka deyi&#;le d&#;&#;ar&#; at&#;lan spermler kabaca ay önce ilk olarak do&#;uyorlar ve daha sonra genital bölgedeki organlarda olgunla&#;ma a&#;amalar&#;n&#; tamamlad&#;ktan sonra dölleme potansiyeli kazan&#;p d&#;&#;ar&#; at&#;l&#;yorlar. Bu bilgi klinik aç&#;dan önemlidir çünkü infertilite &#;ikayeti ile ba&#;vuran hastalar&#;m&#;za herhangi bir tedavi ba&#;lad&#;&#;&#;m&#;zda üretim band&#;na girmi&#; spermler üzerine tedavi hemen olumlu etki ederken, s&#;f&#;r daha sa&#;l&#;kl&#; spermlerin üretimi için en az 3 ay gibi ortalama 6 ay kadar bir sürenin geçmi&#; olmas&#; gerekir. Tedavi alt&#;ndaki çiftlerin sab&#;rla tedavinin sonuçlar&#; konusunda acele etmeden beklemeleri öneriliyor. 

Sperm kalitesini art&#;ran besinler, yiyecekler neler? 

Üreme ve cinsel parametreler ile beslenme aras&#;ndaki ili&#;ki binlerce y&#;ldan beridir insano&#;lunun hep dikkatini çekmi&#;tir. Bu nedenle nesilden nesile aktar&#;lan tarihsel bir bilgi ve deneyim birikimi oldu&#;u da söylenebilir. Özellikle spermler üzerine iyi geldi&#;i bilinen g&#;dalar:

• Bitter çikolata
• Yumurta
• Muz
• Goji meyvesi
• Sar&#;msak
• Ispanak
• Ku&#;konmaz
• Ceviz
• &#;stiridye
• Nar
• Kabak çekirde&#;i
• Ginseng

Bu ürünler genelde s&#;kl&#;kla sperm say&#; ve hareketlili&#;ine iyi geldi&#;i bilinen g&#;dalard&#;r. Bunlar&#;n d&#;&#;&#;nda özellikle antioksidan içerikli tüm besinlerin iyi geldi&#;i unutulmamal&#;d&#;r. Bir ba&#;ka hat&#;rda bulundurulmas&#; gereken konu ise hiç &#;üphesiz bu g&#;dalar&#;n tüketilen miktarlar&#;d&#;r. Oldukça fazla etkisi oldu&#;u bilinen g&#;dalar&#; bile a&#;&#;r&#; miktarda tüketmek &#;ifa yerine zarar verici olabilir. Do&#;rusu uzman bir diyetisyen kontrolünde bu ürünlerde dengeli miktarda tüketmektir. 

 &#;LG&#;L&#; &#;ÇER&#;KLER

Sperm, erkek bireylere ait üreme hücresidir. Bir başka deyişle; ejakülasyon (boşalma) sırasında dışarı atılan meni içerisinde bulunan hücrelerdir. Bilimsel adı spermatozoon’dur. Spermin kalitesi ve sayısı sağlıklı bir gebelik için oldukça önemlidir. Peki, sperm kalitesi nasıl anlaşılır? Merak edilen tüm detaylar haberimizde…

funduszeue.info

Yayınlanma: - 03 Temmuz Güncellenme:

Ergenliğe ulaşmış bir erkek her gün yaklaşık inç ( milimetre) uzunluğunda milyonlarca sperm hücresi üretir. Bir sperm bir yumurta hücresine ulaştığında, yumurtaya girmek için kuyruğunu dışarıda bırakıp, yumurta zarını deler, geçer ve yumurtayı döller. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık yarısında erkeğin sperm kalitesiyle ilgili sorunlar etkendir. Dünya Sağlık Örgütü'nün yaptığı araştırmalar dünya genelinde erkeklerde sperm sayısı ve kalitesinin giderek olumsuz etkilendiğini göstermektedir. Peki, sperm kalitesi nasıl anlaşılır? Bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik.

SPERM HAKKINDA

Erkek üreme sistemi, testis, üretra, vas deferens, prostat bezi, seminal vezikül ve penisi içerir. Testisler, sperm üretim bölgeleri olan, seminifer boru adı verilen sarmal yapılar içerir. Sperm üretimi, testislerde gerçekleşir. Ergenliğe ulaşmış bir erkek her gün yaklaşık inç ( milimetre) uzunluğunda milyonlarca sperm hücresi üretir.

SPERM NASIL OLUŞUR?

Testislerde küçük bir tüp sistemi bulunmaktadır. Seminifer tübüller adı verilen bu tüpler, erkek cinsiyet hormonu olan testosteron dahil olmak üzere hormonların sperm haline dönüşmesine neden olan germ hücrelerini barındırır. Germ hücreleri, baş ve kısa kuyruklu kurbağa yavrularına benzeyene kadar bölünür ve değişir.

Kuyrukları spermi epididimis denilen testislerin arkasındaki bir tüpe iter. Sperm yaklaşık beş hafta boyunca epididim içerisinde ilerleyerek gelişimini tamamlar. Epididimden çıktıktan sonra sperm vas deferens'e geçer.

Bir erkek cinsel aktivite için uyarıldığında, sperm meniyi oluşturmak için seminal sıvıyla karışır (seminal veziküller ve prostat bezi tarafından üretilen beyazımsı bir sıvı) Stimülasyonun (vücutta uyarıcı reaksiyon, orgazm) bir sonucu olarak, sperm üretra yoluyla penisin dışına itilir (boşalır).

Bir germ hücresinden yumurta dölleme yeteneğine sahip olgun bir sperm hücresine gitme süreci yaklaşık 2,5 ay sürer.

SPERM KALİTESİ NASIL ANLAŞILIR?

Spermin sayısına, hareketliliğine ve yapısal bozukluğu olup olmadığına sperm analizi ile bakılır. Sperm analizinde temel olarak; sperm sayısı, sperm hücrelerinin yapısı ve spermlerin hareket kabiliyeti değerlendirilir.

Genel olarak eşlerin herhangi bir korunma yöntemi uygulamadan ve düzenli cinsel ilişkiye girmelerine rağmen 1 yıl boyunca gebelik elde edememesi durumunda mutlaka sperm testi yaptırmaları gerekir.

Sperm testinin normal değerleri aşağıdaki gibi olmalıdır;

Değerlendirilen parametre Normal değer Alt-Üst değerler

Volüm (mL) >1,5

Mililitredeki spermatoza 15 sayısı/ml (/ml)

Totlam spermatoza sayısı 39 (/ejakulat)

Toplam ileri 32 hareketlilik (%)

Canlı spermatozoa (%) 58

Şekil (normal %) 4

PH ≥

canlıÇocukDünyagebelikorgazmprostatSağlıkspermyumurta

Sperm kalitesini artırmak için en iyi yöntemler nedir?

• Sağlıklı Sperm İçin Güvenli Cinsellik: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (klamidya ve gonore gibi) hem erkekler hem de kadınlar için kısırlığın önde gelen nedenidir. Kendinizi korumak için, cinsel partner sayısını azaltmalı ve kondomla seksi her zaman kullanmalısınız veya enfekte olmayan bir partnerle karşılıklı tek eşli bir ilişki içinde kalmalısınız.
• Sağlıklı beslenin: Antioksidan açısından bol bol zengin meyve ve sebzeler yemelisiniz. Bu beslenme yöntemi sperm kalitenizi artırmak için iyileştirmeye yardımcı olabilir.
• Sağlıklı bir kiloda olun: Bazı araştırmalar obezitenin sperm sayısını olumsuz ve sperm hareketini de azaltarak, sperm kalitesini etkilediğini göstermektedir.
• Stresle baş edin: Stres cinsel fonksiyon azaltmak ve sperm üretmek için gerekli hormonları etkileyebilir.
• Hareketli olun: Günlük rutin fiziksel aktiviteleri deneyin

Sperm Kalitesini Artırmak İçin Bunlardan Uzak Durun

• Yüksek Sıcağa Karşı Dikkatli olun: Yüksek sıcaklık sperm üretimini engelleyebilir. Doğurganlığınızı korumak için, sıkı iç çamaşırı veya atletik şort giymeyin. Eğer bisiklet ya da uzun süreler yolculuk yaparsanız, sık sık mola verin ve ayağa kalkın. Doğrudan kucağınıza bir dizüstü bilgisayar koymayın. Jakuzili havuz, sauna ve buharlı banyolardan kaçının.
• Sigara içmeyin: Sigara içen erkeklerde düşük sperm sayısı olması daha muhtemeldir. Sigara içmek aynı zamanda sperm hareketlerini azaltır ve spermin şekilsiz olmasına neden olabilir. Eğer sigara içiyorsanız, bırakmak için doktorunuza danışın.
• İçtiğiniz alkol miktarını sınırlayın: Fazla alkol tüketimi sperm kalitesini ve miktarını azaltabilir. Eğer alkol içiyorsanız, aşırıya kaçmadan bunu gerçekleştirin.
• Yasadışı uyuşturucudan uzak durun: Sigara gibi esrar da sperm hareketini azaltır ve spermin şekilsiz olmasına neden olabilir. Kokain ve eroin gibi yasadışı uyuşturucular da sağlıklı spermi engelleyebilir.
• Cinsel ilişki sırasında yağ ve kayganlaştırıcılardan kaçının: Kişisel yağlar, çoğu cilt losyonları, jöle ve benzeri ürünler sperm hareketini engelleyebilir.
• İlaç kullanırken dikkatli olun: Trisiklik antidepresanlar, anti-androjenler ve diğer çeşitli ilaçlar doğurganlık sorunlarına katkıda bulunabilir. Anabolik steroidler aynı etkiye sahip olabilir. Kemoterapi ilaçları ve kanser için radyasyon tedavisi de kalıcı kısırlığa neden olabilir. Bu konuda merak ettiğiniz ilaçlar varsa, doğurganlık üzerindeki etkileri hakkında doktorunuza danışın.
• Pestisitlerin toksinler: Kurşun ve diğer toksinler sperm miktar ve kalitesini etkileyebilir. Eğer işinizin gereği bu çalışma koşullarınız varsa bunu güvenli bir şekilde yapın. Örneğin, koruyucu giysi, teçhizat giyin. Kimyasallar ile cilt temasından kaçının.

Yaşlanma sperm sağlığını etkiler mi?

Ne zaman yardım almalıyım?