Astronomi Ile Ilgilenen Türk Bilim Insanları

Bulutsular, galaksiler, gezegenler, kara delikler, yıldızlar… Uzay binlerce yıldır inanılmaz güzellikleriyle insanlığı büyülemeye devam ediyor. Bununla birlikte insanlık binlerce yıldan bu yana uzayın gizemlerini aydınlatmak için yoğun bir çaba harcıyor. Buna karşın bugün dahi uzay hakkında bildiklerimiz, bilmediklerimize kıyasla son derece yetersiz. Yine de tarih boyunca, astronomi bilimiyle ilgilenen bazı bilim insanlarına büyük bir teşekkür borçluyuz! Çünkü insanlık olarak uzay hakkında öğrenebildiğimiz az sayıdaki bilginin altında bu bilim insanlarının yoğun çabaları var! İşte, antik dönemlerden modern zamanlara, astronomi tarihine yön veren 13 büyük bilim insanı…

1. Batlamyus

Milattan sonra ila yılları arasında yaşadığı düşünülen Yunan bilim insanı Batlamyus, astronomi çalışmalarının yanında matematik ve coğrafya alanlarıyla da ilgileniyordu. Ancak ünlü astronomun en önemli çalışmaları şüphesiz astronomi alanındakilerdi. Batlamyus, bugün yanlış olduğunu bilsek de tarihte bir evren modeli geliştiren ilk bilim insanlarından biriydi…

Ünlü astronomun modeline göre evrenin merkezinde Dünya yer alıyordu. Ayrıca Güneş, yıldızlar, gezegenler ve diğer tüm gök cisimleri Dünya’nın etrafında sabit bir hızda dairesel bir yörüngede hareket ediyordu. Elbette Batlamyus’un evren modeli büyük yanılgılar içeriyordu. Ancak bu modelin yanlışlığının ispatlanabilmesi, yaklaşık bin yıl sürmüştü! Batlamyus antik dönemin en önemli astronomlarından biriydi…

2. Nikolas Kopernik

yılında Polonya’da dünyaya gelen Nikolas Kopernik, astronomi tarihini kökten değiştirecek bazı çalışmalara öncülük etti. Bütün gök cisimlerinin Dünya’nın etrafında döndüğünü reddeden ilk bilim insanı, Kopernik’ten başkası değildi. Kopernik tarafından geliştirilen Güneş merkezli evren modeli, kendisinden sonraki pek çok bilim insanı için yol gösterici nitelikteydi.

3. Galileo Galilei

İtalyan bilim insanı, şüphesiz astronomi tarihinin en önemli isimlerinden biri. Galilei, Satürn&#;ün halkalarını ve Jüpiter&#;in en büyük dört uydusunu keşfeden bilim insanıydı. Ayrıca Ay yüzeyindeki kraterler de ilk defa Galilei tarafından gözlenmişti. Bununla birlikte Galilei, binlerce yıllık Dünya merkezli evren teorisi yerine Güneş merkezli evren teorisini, hapis cezası almak pahasına savunan bir bilim insanıydı…

4. Johannes Kepler

yılında dünyaya gelen Alman bilim insanı, astronomi alanındaki çalışmalarıyla adını tarihe yazdırmayı başardı. Bugün pek çok insan tarafından bilinen uzay hakkındaki bazı yasaları ortaya koyan ilk kişiydi. Örneğin Ay’ın gelgitleri nasıl etkilediği ilk defa onun tarafından açıklandı. Öte yandan Güneş sistemindeki gezegenlerin hareketlerini açıklayan ve bugün dahi kullanılmakta olan üç farklı yasa da yine Kepler tarafından geliştirilmişti.

5. Christiaan Huygens

14 Nisan yılında Hollanda’da dünyaya gelen bilim insanı, astronomi, optik ve mekanik alanlarındaki çığır açan çalışmalarıyla bilimsel devrimin en önemli isimlerinden biri haline geldi. Örneğin Satürn&#;ün en büyük uydusu Titan&#;ı keşfederek astronomi alanına büyük bir katkı sağladı. Üstelik bu önemli keşfi gerçekleştirmesine olanak tanıyan teleskobu da kendisi tasarlamıştı.

6. Isaac Newton

İngiliz bilim insanı Isaac Newton yalnızca astronomi alanında değil fizik, matematik, optik ve felsefe üzerine yaptığı çalışmalarla bilim tarihin en önemli isimlerinden biri. Öyle ki &#;Philosophiae Naturalis Principia Mathematica&#; (Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri) isimli tarihli eseriyle klasik fizik mekaniğinin temellerini oluşturmuştu. Ünlü “Yer Çekimi Kanunu” ve kendi adıyla anılan hareket yasaları da bu eserde yer alıyordu.

7. Edmond Halley

yılında dünyaya gelen İngiliz astronom Edmond Halley, Atlas Okyanusu&#;nun güneyinde inşa ettiği gözlem evinde, oldukça önemli çalışmalara imza attı. Halley kuyruklu yıldızının bir daha ne zaman görüneceğini hesaplamak için Newton’un hareket yasalarını kullanması onu, astronomi tarihinin önemli figürlerinden biri haline getirdi. Edmond Halley, yılında hayatını kaybetti. Ne zaman geri döneceği hakkında hesaplamalar yaptığı kuyruklu yıldız ise yılında, tam da Edmond Halley’in hesapladığı tarihte kendisini gösterdi. Yani Edmond Halley, kuyruklu yıldızı göremedi. Ancak bildiğiniz gibi yıldıza, “Halley” ismi verildi.

8. William Herschel

yılında Almanya’da dünyaya gelen bilim insanı ömrünün büyük bir bölümünü gökyüzünü gözlemleyerek geçirdi. Herschel, yüzyılın sonlarında kendi geliştirdiği teleskobu ile gerçekleştirdiği gözlemler sonucunda ’den fazla gök cismi içeren iki farklı katalog yayınladı. Ancak Herschel’in gökyüzündeki en önemli keşfi, Uranüs’tü!

9. Annie Jump Cannon

Amerikalı bilim insanı Annie Jump Cannon değerli astronomi çalışmalarının yanında, kadınların akademik alandaki varlık mücadelesine yaptığı katkılarla da biliniyor. Çünkü kadınların bilim alanında varlık göstermelerinin oldukça sıra dışı kabul edildiği bir dönemde pek çok önemli çalışmanın altına imza attı.

Cannon, yıldızları sıcaklık ve ışık değerlerine göre sınıflandırmayı içeren ve halen kullanılan bir yönteminin de yaratıcısıydı. Bununla birlikte Annie Jump Cannon yaşamı boyunca binden fazla yıldız sınıflandırdı.

Henrietta Swan Leavitt

Amerikalı astronom Henrietta Swan Leavitt astronomi tarihine yön veren en önemli bilim insanlarından biriydi. Leavitt astronomi alanındaki çalışmaları sırasında, titreşen yıldızların parlaklığı ile ne sıklıkta titreştikleri arasında doğrusal bir ilişki olduğunu keşfetti. Bu sayede yıldızların uzaklığını ölçmek için kullanılabilecek pek çok yöntemin öncüsü oldu.

Albert Einstein

Alman fizikçi Albert Einstein tarihin en önemli bilim insanlarının başında geliyor. Hele de söz konusu uzaysa. Çünkü Einstein’ın bu alandaki çalışmaları modern astronominin temelinin oluşturuyor. Einstein tarafından geliştirilen “görelilik teorisi” kara deliklerin, nötron yıldızlarının, yer çekimi dalgalarının ve daha pek çok astrolojik yapının niteliğini anlamlandırmak için kullanılıyor. Ayrıca, insanlığın evreni ele alış biçimini değiştiren, evrenin bazen ışık hızından daha hızlı hareket ederek genişlediği fikri de ilk defa Einstein tarafından ortaya atılmıştı.

Edwin Hubble

Edwin Hubble, tıpkı Albert Einstein gibi evrene olan yaklaşımımızı değiştiren bilim insanlarından biri. Çünkü Hubble’dan önce evrende yalnızca Samanyolu galaksisinin var olduğuna inanılıyordu. Ancak Hubble Andromeda ve Triangulum galaksilerini keşfetti! Bununla birlikte günümüzde de geçerli olan bir galaksi sınıflandırma sistemi geliştirdi ve galaksileri ilk defa, “merceksi,” “eliptik” ve “spiral” olmak üzere üç ana sınıfa ayırdı.

Stephen Hawking

yılında hayatını kaybeden İngiliz fizikçi ve astronom Stephen Hawking, Albert Einstein sonrası faaliyet gösteren en önemli bilim insanlarından birisi olarak kabul ediliyor. Özellikle evrenin başlangıcı ve kara delikler üzerine yaptığı çalışmalarla astronomi tarihine yön veren bilim insanı, kara deliklerin teorik olarak radyasyon yayması gerektiğini dile getiren ilk kişiydi. Kara deliklerin yaydığı radyasyon bugün “Hawking radyasyonu” olarak isimlendiriliyor.

Kaynak: 1

Türk Bilim İnsanları Çalışmaları ve Buluşları

TÜRK BİLİM ADAMLARININ HAYATLARI, ÇALIŞMALARI, BULUŞLARI VE DALLARI

Abdüsselam : ( - 19 ) Pakistanlı Fizik Bilgini İlk nobel ödülü alan müslüman bilim adamı.

Ahmed Bin Musa :( 10 yüzyıl ) Sistem mühendisliğinin Öncüsü. Astronom ve Mekanikçi.

Akşemseddin : ( - ) Pasteur önce Mikrobu bulan ilk bilim adamı. İstanbulun fethinin manevi babasıdır. Fatih sultan Mehmet’ in Hocasıdır

Ali Bin Abbas :( ? - ) sene önce ilk kanser ameliyatını yapan bilim adamı. Kılcal damar sitemini ilk defa ortaya atan bilim adamıdır. Eski çağın en büyük hekimlerinden olan hipokratesin (Hipokrat) Doğum olayı görüşünü kökünden yıktı.

Ali Bin İsa : ( 11 yüzyıl ) İlk defa göz hastalıkları hakkında eser verenmüslüman bilim adamı.

Ali Bin Rıdvan : ( ? - ) Batıya tedavi metodlarını öğreten islam alimi.

Ali Kuşçu : ( ? - ) Ünlü Bir türk astronomi ve matematik bilginidir.

Ammar : ( 11 yüzyıl ) İlk katarak ameliyatını kendine has biçimde yapan müslüman bilim adamı.

Battani : ( - ) Dünyanın en meşhur 20 astrononumdan biri trigonometrinin mucidi, sinus ve kosinüs tabirlerini kullanan ilk bilgin.

Biruni : ( - ) Dünyanın döndüğünü ilk bulan bilim adamı ümit burnu, amerika ve japonyanın varlığından bahseden ilk bilim adamı. Beyruni amerika kıtasının varlığını kristof colomb’un Keşfinden sene önce bildirmiştir. Matematik, Jeoloji, Coğrafya, Tıp, Felsefe, Fizik, Astronomi gibi dallarda eserler yazmıştır. Çağın En Büyük Alimidir.

Bitruci : ( 13 yüzyıl ) Kopernik’e yol açan öncülük eden astronom bilim adamı.

Cabir Bin Eflah : ( 12 yüzyıl ) Ortaçağın büyük matematik ve astronom bilginidir . Çubuklu güneş saatini bulan ilk bilim adamıdır.

Cabir Bin Hayyan : ( - ) Atom bombası fikrinin ilk mucidi ve kimyanın babası sayılır. Maddenin en Küçük parçası atomun parçalana bileciğini bundan sene önce söylemiştir.

Cahiz : ( - ) Zooloji İlminin öncülerindendir. Hayvan gübresinden amonyak elde etmiştir.

Cezeri :( - ) İlk sistem mühendisi ve ilk sibernetikçi ve elektronikçi Bilgisayarın babası; oysa bilgisayarın babası yanlış olarak ingiliz matematikçisi Charles Babbage olarak bilinir..

Demiri : ( - )Avrupalılardan yıl önce ilk zooloji ansiklopedisini yazan alimdir. Hayatül hayavan isimli kitabı yazmıştır.

Dinaveri : ( - ) Botanikçi Ve astronom bir alim olarak bilinir.

Ebu Kamil Şuca : ( ? - ) Avrupaya matematiği öğreten islam bilgini.

Ebu’l Fida : ( - ) Büyük Bir bilgin tarihçi ve coğrafyacıdır.

Ebu’l Vefa :( - ) Matematik ve Astronomi bilginidir trigonometriye tanjant, kotanjant, sekant ve kosekantı kazandıran matematik bilginidir.

Ebu Maşer : ( - ) Med-cezir olayını (gel-git) ilk keşfeden bilgindir.

Evliya Çelebi : ( - ) Büyük Türk seyyahı ve meşhur seyahatnamenin yazarıdır.

Farabi : ( - ) Ses olayını ilk defa fiziki yönden ele alıp açıklayıp izah getiren ilk bilgindir.

Fatih Sultan Mehmet :( - ) İstanbulu feth eden ve Havan topunu icad eden yivli topları döktüren padişahtır fatihin kendi icadı olan ve adı “şahi” olan topların ağırlığı 17 ton ve bakırdan dökülmüş olup ton ağırlığındaki mermileri ileriye atabiliyordu bu topları öküz ve asker ancak çekebiliyordu..

Fergani : ( 9 yüzyıl ) Ekliptik meyli ilk defa tesbit eden astronomi alimi.

Gıyasüddin Cemşid : ( ? - ) Matematik alimi. Ondalık kesir sistemini bulan çemşid cebir ve astronomi alimi.

Harezmi : ( - ) İlk cebir kitabını yazan ve batıya cebiri öğreten bilgin. Adı algoritmaya isim oldu rakamları Avrupa’ ya öğreten bilgin. Cebiri sistemleştiren Bilgin.

Hasan Bin Musa : ( - ) Dünyanın çevresini ölçen, üç kardeşler olarak bilinen üç kardeşten biri..

Hazini : ( 6 - 7 yüzyıl ) Yerçekimi ve terazilerle ilgili izahlarda bulunan bilgin.

Hazerfen Ahmed Çelebi : ( 17 yüzyıl ) Havada uçan ilk Türk. Planörcülüğün öncüsü.

Huneyn Bin İshak : ( - ) Göz doktorlarına öncülük yapan bilgin.

İbni Avvam : ( 8 yüzyıl ) Tarım alanında ortaçağ boyunca kendini kabul ettiren bilgin.

İbni Battuta : ( - ) Ülke ülke , kıta kıta dolaşan büyük bir seyyah.

İbni Baytar : ( - ) Ortaçağın en büyük botanikçisi ve eczacısıdır.

İbni Cessar : ( ? - ) Cüzzam hastalığının sebeb ve tedavilerini sene önce açıklayan müslüman doktor.

İbni Ebi Useybia : ( - ) Tıp Tarihi hakkında eşsiz bir eser veren doktor.

İbni Fazıl : ( - ) 12 asır önce ilk kağıt fabrikasını kuran vezir.

İbni Firnas : ( ? - ) Wright kardeşlerden önce sene önce ilk uçağı yapıp uçmayı gerçekleştiren alim.

İbni Haldun : ( - ) Tarihi ilim haline getiren sosyolojiyi kuran mütefekkir. Psikolojiyi tarihe uygulamış, ilk defa tarih felsefesi yapan büyük bir islam tarihçisidir. Sosyolog ve şehircilik uzmanı.

İbni Hatip : ( - ) Vebanın bulaşıcı hastalık olduğunu ilmi yoldan açıklayan doktor.

İbni Havkal : ( 10 yüzyıl ) 10 asır önce ilmi değeri yüksek bir coğrafya kitabı yazan alim.

İbni Heysem : ( - ) Optik ilminin kurucusu büyük fizikçi. İslam dünyasının en büyük fizikçisi, batılı bilginlerin öncüsü, göz ve görme sistemlerine açıklık kazandıran alim. Galile teleskopunun arkasındaki isim.

İbni Karaka : ( ? - ) Dokuzyüz yıl önce torna tezgahı yapan bilgin.

İbni Macit : ( 15 yüzyıl ) Ünlü bir denizci ve coğrafyacı. Vasco da Gama onun bilgilerinden ve rehberliğinden istifade ederek hindistana ulaştı.

İbni Rüşd : ( - ) Büyük bir doktor, astronom ve matematikçidir.

İbni Sina : ( - ) Doktorların sultanı. Eserleri Avrupa üniversitelerinde sene temel kitap olarak okutulan dahi doktor. Hastalık yayan küçük organizmalar, civa ile tedavi, pastör’ e ışık tutması, ilaç bilim ustası, dış belirtilere dayanarak teşhis koyma, botanik ve zooloji ile ilgilendi, Fizikle ilgilendi, jeoloji ilminin babası.

İbni Türk : ( 9 yüzyıl ) Cebirin temelini atan islam bilgini.

İbni Yunus : ( ? - ) Galile’den önce sarkacı bulan astronom.

İbni Zuhr : ( - ) Endülüsün en büyük müslüman doktorlarından asırlarca Avrupa’da eserleri ders kitabı olarak okutuldu.

İbnünnefis : ( - ) Küçük kan dolaşımını bulan ünlü islam alimi.

İbrahim Efendi : ( 18 yüzyıl )Osmanlılarda ilk denizaltıyı gerçekleştiren mühendis.

İbrahim Hakkı : ( - ) Büyük bir sosyolog, psikolog, astronom ve fen adamı. En ünlü eseri marifetnâme, Burçlardan, insan fizyoloji ve anatomisinden bahsetmiştir.

İdrisi : ( - ) Yedi asır önce bügünküne çok benzeyen dünya haritasını çizen coğrafyacı.

İhvanü-s Safa : ( 10 yüzyıl ) çeşitli ilim dallarını içine alan 52 kitaptan meydana gelen bir ansiklopedi yazan ilim adamı. Astronomi , Coğrafya, Musiki, Ahlâk, Felfese kitapları yazmıştır.

İsmail Gelenbevi : ( - ) 18 yüzyılda osmanlıların en güçlü matematikçilerinden.

İstahri : ( 10 yüzyıl ) Minyatürlü coğrafya kitabı yazan bilgin.

Kadızade Rumi : ( - ) Çağını aşan büyük bir matematikçi ve astronomi bilgini. Osmanlının ve Türklerin ilk astronomudur.

Kambur Vesim : ( ? - ) Verem mikrobunu Robert Koch’dan sene önce keşfeden ünlü doktor.

Katip Çelebi : ( - ) Osmalılarda rönesansın müjdecisi coğrafyacı ve fikir adamı.

Kazvini : ( - ) Ortaçağın Herodot’u müslümanların Plinius’u , astronom ve coğrafyacı bilgin.

Kemaleddin Farisi : ( ? - ) İbni Heysem ayarında büyük islam matematikçisi, fizikçi ve astronom.

Kerhi : ( ? - ) İslam Matematikçilerinden.

Kindi : ( - ) İbni Heysem’e kadar optikle ilgili eserleri kaynak olan bilgin. Fizik, felsefe ve matematik alanında yaptığı hizmetleri ile tanınmıştır.

Kurşunoğlu Behram : ( - ? ) Genelleştirilmiş izafiyet teorisini ortaya atan beyin güçlerimizden. Halen prof. Behram Kurşunoğlu Amerika da florida üniversitesinde teorik fizik merkezinde başkanlık yapmaktadır

Lagarî Hasan Çelebi : ( 17 yüzyıl ) Füzeciliğin atası, osmanlılarda ilk defa füze ile uçan bilgin.

Macriti : ( ? - ) Matematikte başkan kabul edilen Endülüslü Matematikçi ve astronom.

Mağribi : ( 16 yüzyıl ) Çağının en büyük matematikçilerinden . Mağribinin eseri olan Tuhfetü’l Ada isimli kitabında üçgen, dörtgen, daire ve diğer geometrik şekillerinin yüz ölçümlerini bulmak için metodlar gösterilmiştir.

Maaşallah : ( 72? - ) Meşhur islam astronomlarındandır. Usturlabla İlgili ilk eseri veren bilgindir.

Mes’ûdi : ( ? - ) Kıymeti ancak Yüzyıllarda anlaşılan büyük tarihçi ve coğrafyacı. Mesudi günümüzden sene önce depremlerin oluş sebebini açıklamıştır. Mesûdinin eserlerinden yel değirmenlerinin de müslümanların icadı olduğu anlaşılmıştır.

Mimar Sinan : ( - ) Seviyesine bugün dahi ulaşılamayan dahi mimar. Mimar Sinan tam manası ile bir sanat dahisidir.

Muhammed Bin Musa : ( 9 yüzyıl ) Dünyanın Çevresini ölçen 3 kardeşten biri. Matematikçi ve astronom.

Mürsiyeli İbrahim : ( 15 yüzyıl ) Piri reisten 52 sene önce bugünkü uygun Akdeniz haritasını çizen haritacı. Günümüzden sene önce kadar önce yaşamıştır.

Nasirüddin Tusi : ( - ) Trigonometri sahasında ilk defa eser veren, Merağa rasathanesini kuran, matematikçi ve astronom.

Necmeddinü-l Mısri : ( 13 yüzyıl ) Çağının ünlü astronomlarından.

Ömer Hayyam : ( ? - ) Cebirdeki binom formülünü bulan bilgin. Newton veya binom formülünün keşfi ömer hayyama aittir.

Piri Reis : ( - ) sene önce bu günküne çok yakın dünya haritasını çizen büyük coğrafyacı. Amerika kıtasının varlığını kristof kolomb ‘dan önce bilen ünlü denizci.

Razi : ( - ) Keşifleri ile ün salan asırlar boyunca Avrupa’ya ders veren kimyager doktor ünlü klinikçi. Devrinin En büyük bilgini İbni Sina ile aynı ayarda bir bilgin.

Sabit Bin Kurra : ( ? - ) Newton’ dan çok önce diferansiyel hesabını keşfeden bilgin. Dünyanın çapını doğru olarak hesaplayan ilk islam bilgini. Matemetik ve astronomi alimi.

Sabuncu Oğlu Şerefeddin : ( - ) Fatih devrinin ünlü doktor ve cerrahlarındandır. Deneysel fizyolojinin öncülerindendir.

Seydi Ali Reis : ( ? ) Ünlü bir denizci, matematik ve astronomi alimidir.

Şemsettin Halili : ( ? ) Büyük bir astronomi bilginidir.

Şihabettin Karafi : ( ? - ) orta çağın en büyük fizikçi ve hukukçularından.

Takiyyüddin Er Rasit : ( - ) İstanbul rasathanesi ilk kuran çağından çok ileride asrın önde gelen astronomi alimidir.

Uluğ Bey : ( ) Çağının en büyük astronomu ve trigonometride yeni çığır açan ünlü bir alim ve hükümdar.

Zehravi : ( ) sene önce ilk çağdaş ameliyatı yapan böbrek taşlarının nasıl çıkarılacağını ve ilk böbrek ameliyatını gerçekleştiren bilim adamı..

Zerkali : ( - ) Keşif ve hizmetleri ile ün salmış astronomi alimidir.