III. Aleksandros; Büyük İskender, İskender Rumî, İskender Yunani ve Makedonyalı İskender olarak da funduszeue.info İmparatorluğu'nu yıkarak Persepolis'i alır. Zor kazanılan savaşların sonucunda, Makedonya'dan Hindistan'a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kurmuş, Eski Yunan uygarlığının Doğu'ya yayılmasında etkili olmuş ve efsanevi bir kahramana dönüşmüştür.
İskender Makedonyalı Büyük, M.Ö.. Büyük gümüş tetradrahmi Amfipolis, Makedonyalı vurdu. Nemea Aslan-deri Headdress / bürünmüş Herakles rt Başkanı, Zeus tahtta, sol kartal ve asa, Janiform kafa vazo tutan, . 25 mm, gr. ref: Fiyat 6c. # CG $İskender III Büyük, M.Ö.. Büyük gümüş funduszeue.info nane, M.Ö. vurdu. Nemea Aslan-deri Headdress / bürünmüş Herakles rt Başkanı, kartal ve asa tutan Zeus tahtta, ANI tuğrası altında, Nike çelenk tutarak, sola uçan. ref: FiyatıA. 28 mm, gr. # CG $
İskender III Büyük, M.Ö.. Büyük gümüş tetradrahmi .Colophon, M.Ö. c vurdu. Nemea Aslan-deri Headdress / bürünmüş Herakles rt Başkanı, Zeus tahtta, sola, kartal ve asa tutan monogramları, . 24 mm, gr. Güzel, parlak sesi. # CG $
Büyük İskender Bronz Paraları
İskender III Büyük, M.Ö.. Bronz drachm. Nemea Aslan-deri Headdress / bürünmüş Herakles rt Başkanı, yay-olgu ve kulüp arasıfunduszeue.info: Fiyat 17,5 mm, gr. Arsız / yeşil patine, büyük ayrıntı. # CG $
Bizim bildiklerimiz içinde ilk olarak altn ve gümüş para basan ve kullanan Lidyallardr (Herodotos )
Lidyallar hakl olarak sikkeleri ile ünlüydü. Herodotosun yukarda aktardklar dşnda, erken dönem Yunan yazarlarndan biri olan Kolophonlu Ksenophanes de sikkenin icadnn Lidyallara bağlamaktadr1 ve bu tespit sikkelerin kendileri tarafndan da doğrulanmaktadr. En erken sikkeler altnd ve Yunan dünyasnda bunlar ilk kez kullanan Kroisosa atfen croeseid adyla anlyordu.2 Bütün erken sikkeler altn gümüş alaşm elektrondan yaplmaktayd ve bazlar Lidya alfabesi ile Lidya isimleri taşdğndan, bunlarn Lidyada Lidyallar tarafndan darp edildiği gayet açktr.
Lidya, elekton ve sikkenin başlangc arasndaki tarihî bağlantlar anlamak zor değildir.3 Öncelikle elektronun kendisi Lidyaya aittir. Irmak yataklarnda bulunan ve içinde altn barndran bir alaşm olan elektron bölgeye özgüydü. Elektron MÖ yedinci yüzylda Paktolos nehrinde ve diğer Lidya bölgesi rmaklar ile madenlerinde büyük miktarlarda eleniyor ve kazlyor, Lidya kral hanedannn efsanevi zenginliğini meydana getiriyordu (bkz. Greenewalt, Sardiste Altn ve Gümüş Saflaştrma ). Ülkedeki en yaygn değerli metal olan elektron doğal külçeler, ingotlar ve elektron tozu yla dolu çuvallar şeklinde en azndan bir süre her türlü maln ve hizmetin ödemesi için kullanlmştr. Fakat doğadaki hâliyle elektronda altngümüş oran değiştiği ve yapay olarak rafine edilmiş gümüş katarak altn içeriğini seyreltmek mümkün olduğu için güvenilir bir değiş tokuş arac anlamnda çok yetersizdi.
Alşverişlerde kullanldğ zaman metal önce bir mihenk taş üzerine braktğ çizgilerin rengine (No. 16) baklyordu. Bu test büyük electrum parçalarnda sorun çkarmyordu, ancak düzinelerce doğal külçe ve ufak parçalarda test yapmak imkânszd. Her bir küçük parça bağmsz olarak test edilse bile, her biri farkl ağrlkta ve kalitede olan bütün bir torbann değerini kesin şekilde hesaplamak çok zor bir işti. Zamanla, electrum külçelerin skntlar ve güvenilir olmadğ anlaşlnca, bunlardan büyük miktarlarda elinde bulunduran Lidyallar ve onlarn Ionial ve Karial komşular başkalarnn kabul edeceği ödemeler yapmakta zorlanmşlardr.
Bu açmazdan çkmann bir yolu, electrum külçeleri bütün olarak kullanmaktan kaçnarak, mümkünse bunlar metalürjik yöntemlerle saf altn ve gümüş bileşenlerine ayrmak, böylece değişimi daha basit hâle getirmekti. Fakat MÖ ikinci binylda Mezopotamyada ve Msrda altn artmaya dair yazl kantlar bulunmasna karşn, MÖ altnc yüzyldan önce electrumdaki gümüşü ve altn tamamen ayrştrmak (ana metal safszlklarn gidermek yerine) için bir tekniğin geliştirilip geliştirilmediğini bilmiyoruz.4 Her hâlükârda, MÖ yedinci yüzylda Bat Anadoludaki yöneticiler ödemelerini electrumla yapabilmelerini sağlayan çok daha basit bir yöntem bulmuşlard: Electrumlar damgal, değişmez ağrlkta ve değeri üzerinde taşdğ damgann sahibi otorite tarafndan tespit ve garanti edilen küçük külçeler yani sikkeler şekline sokmak. Metalin kendine biçilen değerin başaryla darp eden otoriteye geçirilmesiyle birlikte bu çözüm electrumun alşverişlerde electrumun kullanlmasn büyük ölçüde kolaylaştrmştr. Her bir parça electrumu tartp kalite testi yapmak yerine, önceden tartlp garanti altna alnmş metal birimleri hemen orackta değiş tokuş edilebiliyordu. Genel toplamlar sadece sikkeleri sayarak hzla ve kesin olarak hesaplanabiliyordu. Erken electrum sikkelerin kesirli küçük değerler kadar büyük ağrlk birimleri şeklinde de darp edilmesi hesaplamay daha kolaylaştrmaktayd.
Bu erken electrum sikkelerin en önemlileri kazlardan gelmektedir. Ephesos Artemis Tapnağnn altnda yllarnda yaplan kazlarda British Museumun arkeologlar MÖ yedinci yüzyln sonlarnda adak olarak braklmş 93 electrum sikke ortaya çkarmşlardr.5 Tapnak alanndaki son kazlarda yine MÖ yedinci yüzyln sonlarna ait daha fazla sikke (No. 19 ve 21) ele geçmiştir.
Ephesos örneklerinden dokuzu üzerinde herhangi bir tip olmayan sikke öncesi örnekleridir. Bazlarnn üzerinde sikke gelişimin erken safhalarnda, bunlar darp eden bir otoritenin sembolünün henüz ön yüze baslmadğ dönemde görülen kare çukur vardr. Sikkelerin geri kalanna bir düzine sembol ya da sikke tipi baslmştr. En azndan bir tip, profilden bir aslan başna eşlik eden Lidya dilinde bir lejanda sahiptir ve açkça Lidya kökenli sikkelere aittir (No. 19, 20, 21; Şek. 1, 2,3, 4, 5, 6). Diğer semboller Phokaia (fok baş) ve muhtemelen Ephesos (bir geyiğin ön ksm) gibi yakndaki Yunan şehirlerinde baslan sikkeleri tanmlamaktadr. Bir ksm sembolün ise (iki horoz, insan baş, at baş, böcek, keçi baş gibi) menşei açk değildir. Aslnda, tip sembollerinin çokluğu genel olarak erken electrum sikkelerin özelliğidir. Birbirinden farkl düzinelerce sikke tipi bilinmektedir.6 Bu durum Lidya krallar ve Yunan şehir devletlerinin yannda erken electrum sikkelerin yerel hanedanlar, büyük arazi sahipleri ve Lidya ile komşu bölgelerdeki ikinci dereceden yöneticiler tarafndan da darp edildiğini düşündürmektedir. Ksacas elinde electrum bulundurabilecek kadar zengin ve bunu harcama nedeni olan herkes sikke basabiliyordu.
Şek. 1
Ephesos’tan electrum 1/12 stater, burnunda çıkıntı bulunan aslan başı (No. 19) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 2
Ephesos’tan electrum 1/12 stater, burnunda çıkıntı bulunan aslan başı (No. 19) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 3
Ephesos’tan electrum 1/12 stater, aslan başı ve Lidce “WALWET” lejandı (No. 20) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 4
Ephesos’tan electrum 1/12 stater, aslan başı ve Lidce “WALWET” lejandı (No. 20) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 5
Ephesos’tan electrum 1/3 stater, aslan başı ve Lidce “KUKALIM” lejandı (No. 21) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 6
Ephesos’tan electrum 1/3 stater, aslan başı ve Lidce “KUKALIM” lejandı (No. 21) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Ephesos kazlarnda bulunan sikkeler arasnda sayca en fazla olanlar profilden aslan baş taşyanlardr (No. 19, 20, 21; Şek. 1, 3, 5). Bunlardan alt tanesi üzerinde Lidce WALWET lejand yer alr. Çoğu bilim adamna göre bu, Yunanlarn Alyattes (MÖ ; No. 20) olarak bildiği Lidya kraln tanmlamaktadr.7 Öteki birkaç aslan başl sikkede KUKALIM, Gygesin lejand görülür (No. 21, Şek. 5).. Kral, bu sikkelerden daha önceki tarihlerde yaşadğ için, bu ünlü kraln değil, ama sikke darbyla sorumlu hazinenin veya kraliyet memurunun ismi olmaldr.8 simler nasl açklanrsa açklansn, lejantl ya da lejantsz aslan başl sikkelerin hepsi Lidya krallğnn resmî sikkeleri olarak kabul edilmektedir. Bu aslan baş krali sikkelerden 45i te Phryglerin başkenti Gordionda define buluntusu olarak ele geçmiştir (No. , , ; Şek. 11, 12).9 Ephesostakilerden biraz daha geç tarihli olan bu sikkeler en doğuda bulunan Lidya sikkeleridir ve MÖ altnc yüzyln başlarnda Phrygiann Lidya Krallğna nasl tamamen entegre olduğunu göstermektedir.
Aslan başl sikkeler, en büyüğü g (bir Lidya staterinin 1/3ü) en küçüğü sadece g (staterin 1/48i) olan kademeli değerlere göre darp edilmiştir. Dikkati çekecek şekilde, aslan pençesi tipli, g ağrlğnda, sadece 4 mm çapnda daha küçük değerler (staterin 1/96s) vardr (No. 23, 9, 10). Ephesosta bulunmuş sikkelerin yars g geldiğine göre, bunlarn tek başlarna yüksek miktarda ödeme için darp edilmedikleri açktr. Daha ziyade bu kadar küçük sikkelerin izin verdiği kadar mütevaz alşverişlerin de dâhil olduğu geniş bir ekonomik faaliyet yelpazesi içinde kullanlmşlardr. çerdikleri önemli miktardaki altn nedeniyle küçük boyutlarna göre çok daha değerliydiler. Örneğin eldeki bulgular staterin 1/24ü değerindeki bir electrum sikke bir koyun ya da bir kile buğday alnabileceğini göstermektedir.10
Aslan baş tipli kraliyet sikkelerin dikkat çekici bir diğer özelliği de aşr değerlenmiş olmalardr. Sikkelere resmî olarak Lidya electrumunun doğadaki saf hâliyle (%73 altn ve %27 gümüş) değer biçildiğine işaret eden oldukça makul kantlarmz vardr. Bununla birlikte laboratuvar analizleri sikkelerdeki metal içeriği ile yapay olarak oynanarak, %54 altn, %44 gümüş ve % bakr orannn elde edildiğini göstermiştir. Bu durum Lidya Krallğnn sikke üretimi ve değer biçme üzerindeki tekelinin getirdiği avantajlarn cazibesine dayanamadklarna işaret etmektedir. Bu şekilde, metal içeriğiyle oynanmş electrum sikkelerle yaplan ödemelerden elde edilecek kâr % arasndayd.11
Şek. 1
Ephesos’tan electrum 1/12 stater, burnunda çıkıntı bulunan aslan başı (No. 19) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 3
Ephesos’tan electrum 1/12 stater, aslan başı ve Lidce “WALWET” lejandı (No. 20) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 5
Ephesos’tan electrum 1/3 stater, aslan başı ve Lidce “KUKALIM” lejandı (No. 21) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 11
Gordion’da bulunduğu hâliyle Lidya electrum sikkelerinden oluşan define (No. 24) (Crawford H. Greenewalt, jr. şahsi fotoğrafı)
Şek. 12
Gordion’dan Lidya electrum sikke definesi (No. 24) [Gordion inv. ] (Crawford H. Greenewalt, jr. şahsi fotoğrafı)
Şek. 9
Ephesos’tan electrum 1/24 stater, aslan pençesi (No. 23) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 10
Ephesos’tan electrum 1/24 stater, aslan pençesi (No. 23) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Elbette böyle aşr değerlenmiş bir para birimi varlğn uzun süre sürdüremezdi. Sonunda insanlar durumun farkna varmş ve bu şekildeki ödemeleri reddetmişlerdir. Dolaysyla, MÖ altnc yüzyln ortalarnda, electrumu altn ve gümüş bileşenlerine ayrma işlemi kullanlabilir hâle gelince tahttaki Lidya kral dolaşmdaki electrum sikkeleri geri çağrarak bunlar saf altn ve gümüş sikkelerle değiştirmiştir.12 Yeni saf altn sikkelerin croeseid olarak adlandrlmas, Kroisosun bu iki metalli sikke biriminin yaratcs olduğuna dair yeterli kanttr. Fakat reformun kraln saltanatndan sonraya tarihlendiremeyeceğini gösteren bir başka kant da de Sardeisin Lidya Dönemi surunda yaplan kazlar neticesinde ortaya çkarlmştr.13Perslerin MÖ larn ortasnda Sardeisi yerle bir ettiği srada tahrip olan surun ykntlar altnda arkeologlar reform edilmiş sikkelere ait iki örnek buldular: 1/12 altn ve 1/12 gümüş staterler (No. 27, 30; Şek. 13, 14, 19, 20). Üçüncü bir örnek ise de, tahrip tabakasnda, muhtemelen Perslerle yaplan savaş srasnda ölen bir askere ait iskeletin yannda bulunmuştur. Temizlendikten sonra sikkenin gümüş 1/24 stater olduğu anlaşlmştr (No. 31, Şek. 21, 22). O dönemde adet olduğu üzere, asker sikkeyi muhtemelen ağznda taşyordu, çünkü sikke kafatasna yakn bir noktada bulunmuştur. Altn croesid staterler (No. ; Şek. 15, 16, 17, 18) Sardeiste, deki Amerikan kazlar srasnda küçük bir pişmiş toprak testi içinde bulunan 30 sikkelik define içinde ele geçmiştir.14 Bu definenin MÖ larda Sardeise düzenlenen Pers saldrs srasnda gömüldüğü sanlmaktadr.
Kendilerinden önce gelen electrum sikkeler gibi Kroisosun altn ve gümüş sikkeleri de nispeten kaln, yuvarlaktr; basit tasarma sahiplerdir. Üzerlerinde betimler mücadele hâlindeki vahşi bir aslann ve bir boğann başlar ve uzatlmş ön ayaklar geleneksel Yakn Doğu motifleri vardr ve Kroisos tarafndan belki de kendi krali armas ya da mührü olarak kabul edilmiştir. Yoksa bu iki hayvan sikkelerin basldğ iki farkl metali mi temsil etmektedir? Betimlerin kendisi sikkeleri tanmladğndan bir lejanda ihtiyaç duyulmamştr. Sikkenin arka yüzündeki kaba stampa izleri büyük stater birimlerinde iki, küçük sikkelerde tek kare sikke öncesi electrumlara kadar giden bir unsurdur. Aşr değerleri yüzünden Lidya bölgesi dşnda dolaşmlar olmayan erken Lidya electrum sikkelerinin aksine, Kroisosun saf metal sikkeleri geniş bir alana yaylmştr. Bu durum özellikle Ege dünyasnda uluslar aras para birimi olarak muamele gören altn croesidler için geçerlidir. MÖ /a ait bir Atina mali yaztnda, altn croesidlerin Atina hazine binalarndan birinde çeşitli sikkelerle birlikte hâlen saklandğn göstermektedir15.
Şek. 13
Sektör MMS'ten (ölçek için parmak üzerine yerleştirilmiş) 3 sikkeden oluşan kroiseid grubu (bir altın, iki gümüş), ön yüzü (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Şek. 14
Sardeis’te Lidya Dönemi tahkimatının döşemesi altında bulunmuş altın ve gümüş sikkeler (No. 27 (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Şek. 19
Perslerin Sardeis’in tahribi sırasında hayatını kaybetmiş birisiyle birlikte bulunan 1/24 stater değerinde gümüş sikke (No. 31) (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Şek. 20
’de Sardeis’te bulunmuş definesinden altın stater (No. 28) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 21
’de Sardeis’te bulunmuş definesinden altın stater (No. 28) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 22
’de Sardeis’te bulunmuş definesinden altın stater (No. 28) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 15
Sardeis’te Lidya Dönemi tahkimatının döşemesi altında bulunmuş altın ve gümüş sikkeler (No. 27 (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Şek. 16
Sardeis’te Lidya Dönemi tahkimatının döşemesi altında bulunmuş altın ve gümüş sikkeler (No. 30) (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Şek. 17
Sardeis’te Lidya Dönemi tahkimatının döşemesi altında bulunmuş altın ve gümüş sikkeler (No. 30) (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Şek. 18
Perslerin Sardeis’in tahribi sırasında hayatını kaybetmiş birisiyle birlikte bulunan 1/24 stater değerinde gümüş sikke (No. 31) (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Elde ettikleri başardan ötürü, Kroisosun bu itibarl sikkeleri kraln kendisinden daha uzun süre varlklarn sürdürmüşlerdir. Pers kral Büyük Kyros Kroisosu MÖ larda bozguna uğrattktan ve Lidya Krallğn Pers mparatorluğuna ekledikten sonra Sardeisi sadece yerel Pers satrabnn (valisi) başkenti yapmakla kalmamş, ayn zamanda aslanboğa başl sikke darbnn devamn sağlamştr. Dolaysyla, Kroisosun ölümünden altnc yüzyln sonlarna kadar yaklaşk 30 yl boyunca sikkeler sadece adlar itibaryla Kroisosun sikkeleri olarak kalmşlardr. Gerçekte, üretim ve resmî kullanm baznda Küçük Asyadaki Pers yönetiminin paras hâline gelmiştir. Bu dönemde sikkeler görünürde değişmemişlerdir, ama aslanboğa betimlerinin sanatsal niteliklerinde gerileme gözlemlenmektedir. Başlangçta, Kroisos safhasnda zarif ve doğal işlenen hayvanlarn yerini Perslerin seri üretiminde sert hatl, daha mekanik veya stilize betimler almştr (Şek. 25, 26, 27, 28). Yine Pers hâkimiyeti altnda kesirli küçük birimler terk edilmiş ve sikkeler temelde iki büyük birime dönüşmüştür: altn stater ya da croeseid ( g) ve altn staterin 1/20sine denk gelen gümüş siglos ya da şekel ( g).
MÖ civarnda Pers kral I. Dareios (MÖ ) Kroisosun aslanboğa tipi sikkelerine son vererek, bunlarn yerine Pers krali imgelerini getirmiştir: Büyük kral taçl ve ok atarken gösteren şematize bir betim.16 Genel olarak, yeni sikkeler yaratcsna atfen darik olarak adlandrlan altn stater ve gümüş siglos (Şek. 29, 30, 31, 32, 33, 34) yerlerine geçtikleri croeseidlerin basit ve yumru biçimli formunu almşlardr. Şüphesiz Sardeiste darp edilen gümüş sikkeler Perslerin sikke kullanmnn iyice yerleştiği Küçük Asyada kurduğu idari ve askeri sistemde başlca birim olarak işlev görmüştür. Bunlar sikkenin yaygn olarak kullanlmadğ Pers mparatorluğunun diğer bölgelerinde dolaşma girmemiştir.
Dört adet Pers gümüş siglosu (No. ve ), Eski zmir (Bayrakl) kazlarnda pişmiş toprak küçük bir lydiona (No. 33; Şek. 34) saklanmş bir define içinde ele geçmiştir. Yaklaşk MÖ lere tarihlenen defineye iki geç tarihli Lidya aslan ve boğa sigloslar () ile yakndaki ky şehir Phokaiadan 20 adet gümüş 1/6 stater (No. ) eşlik etmekteydi. Küçük Asyann batsndan gelen bu tipik karşk definede yerel Yunan gümüş sikkeleri kesirli küçük birimleri, Lidya ve Pers sigloslar daha büyüklerini temsil ediyordu.
Görünüşe baklrsa altn darikler temelde Perslerin Yunanlara ya da diğer yabanc devletlere veya araclara yaptklar ödemelerde uluslar aras para birimi olarak kullanlyordu. Özelde ise Ege dünyasnda tasarruflarn biriktirilmesi açsndan çok değerliydi17. Altn ve gümüşten yaplan sikkeler, Büyük skenderin Pers mparatorluğunu ele geçirip onu bir YunanMakedonia imparatorluğuna çevirmesine kadar tasarmnda ve üslubuna nerdeyse hiçbir değişiklik olmadan yl boyunca dolaşmda kalmştr.
Bu kritik anda bile Sardeis önemli bir darphane olmay sürdürmüştür. Şehir önce Lidya sonra da Pers krallar için bastğ sikkeleri, skenderin ardndan onun Yunan ardllar için darp etmeyi sürdürmüştür. Özellikle geniş Seleukos Krallğnn en batdaki darphanelerinden biri olarak hizmet etmiştir. Hatta Roman mparatorluğunda Küçük Asyann diğer büyük şehirleri gibi Sardeis de şehrin tanrlarn ve festivallerini kutlayan sikkeler üretmiştir.18 Bütün bunlar göz önüne alndğnda, Sardeiste sikke darbnn tarihi MÖ yedinci yüzyldan MS üçüncü yüzyla kadar kabaca yl kapsamaktadr. Yine de en önemli yüzyllar, electrum formunda geçerli ödemeler için sikke fikrinin geliştirildiği Lidya Krallğ ve Pers mparatorluğu dönemini kapsayan, erken dönemlerdir; yani Kroisosun electrum yerine altn ve gümüş sikkelerin kullanlmasna öncülük ettiği ve Dareios ve sonraki Pers krallarnn Sardeisten çkma Pers damgal sikkeler darp ettiği zamanlar. Bu ilk birkaç yüzyl süresince Sardeisten çkan değerli metalden sikkeler hem Lidya Krallğnn hem de Pers mparatorluğunun siyasi, ekonomik ve askerî güçleri üzerinde önemli rol oynamştr.
1 Polluks te ifade ettiği üzere. 2 Kraay , ; Cahill ve Kroll , 3 Kroll , 4 Sorun hakkndaki karşt görüşler için bkz. Ramage ve Craddock , , Le Rider , , 5 Robinson ; Kraay , 6 Weidauer ; Waggoner 7 En son detayl değerlendirme Wallace 8 Ayn eser. Başka ve tamamen farkl bir erken electrum sikke grubunda da Lidce lejantlar bulunmaktadr. Söz konusu tip bir yada iki yaban domuzu baş ile LATE olarak okunan bir lejanttan ibarettir (No. 22; Şek. 7, 8; Spier , , lev. 70). 9 Bellinger Nispi kronoloji: Spier , 10 MÖ altnc yüzyln başnda yaşamş Atinal kanun koyucu Solona atfedilen yasalardan birine göre bir koyun ya da bir kile buğday bir gümüş drahmi değerindedir. Söz konusu dönemde gümüş daha az bulunuyordu ve bu yüzden daha sonra Egede gümüş madenciliğinin gelişmesiyle kazanacağndan daha değerliydi. Bir Atina gümüş drahmisi ( g) ile ayn ağtlktaki erken electrum sikkenin satn alma oran yaklaşk ise (Melville Jones , de öne sürdüğü üzere) 1/24 stater değerinde bir electrum ( g) ile bir koyun veya bir kile buğday satn alabilir. 11 Le Rider , 94; Cahill ve Kroll , 12 Kraay , 30 13 Cahill ve Kroll 14 Shear , 15 Cahill ve Kroll , dipnot 16 Kraay , 3234; Carradice 17 Le Rider , Kraay , 18 Sardeisin Hellenistik ve Roma dönemlerindeki sikkeleri hakknda mükemmel bir özet için bkz. Buttrey, Johnston, et al. , Bölüm I, A. Jonston, The Greek Coins .Şek. 25
Eski İzmir’de bulunmuş bir defineden geç tarihli croeseid sikkeleri (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 26
Eski İzmir’de bulunmuş bir defineden geç tarihli croeseid sikkeleri (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 27
Eski İzmir’de bulunmuş bir defineden geç tarihli croeseid sikkeleri (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 28
Eski İzmir’de bulunmuş bir definden 4 gümüş sigloi (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 29
Eski İzmir’de bulunmuş bir definden 4 gümüş sigloi (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 30
Eski İzmir’de bulunmuş bir definden 4 gümüş sigloi (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 31
Eski İzmir’de bulunmuş bir definden 4 gümüş sigloi (No. ) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 32
Eski İzmir’de bulunmuş bir definden 4 gümüş sigloi (No. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 33
Eski İzmir’de bulunmuş bir definden 4 gümüş sigloi (No. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 34
Eski İzmir (Bayraklı)’den içinde bulundukları lydion ile birlikte sikke definesi (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 7
Ephesos’tan 1/3 stater değerinde electrum, yaban domuzu başı ve Lidce “…LATE…” lejandı. (No. 22) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 8
Ephesos’tan 1/3 stater değerinde electrum, yaban domuzu başı ve Lidce “…LATE…” lejandı. (No. 22) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 7
Ephesos’tan 1/3 stater değerinde electrum, yaban domuzu başı ve Lidce “…LATE…” lejandı. (No. 22) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Şek. 8
Ephesos’tan 1/3 stater değerinde electrum, yaban domuzu başı ve Lidce “…LATE…” lejandı. (No. 22) (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile)
Gazze'nin sahil kesiminde bir grup balıkçı, antik döneme ait çok nadir sikkeleri gün yüzüne çıkardı.
\nSikke uzmanı Doktor Ute Wartenberg, \"Bu son derece önemli bir keşif. Büyük İskender'in kabartmasını taşıyan sikkelerin yer aldığı en büyük keşif olduğu şüphesiz\" olayın büyüklüğünü tarcif ediyor.
\nWartenberg, baharında yapılan bu keşif öncesinde, bir düzine kadar benzer sikkeyi bizzat incelemiş bir uzmandı.
\nGazze'de bir arkeolog olan Fadel Alatol da ilk karşılaşmayı, \"Paraları elimde tuttuğumda şoke oldum, imamanamadım\" diye anlatıyor.
\n\nFadel Alatol, Makedonyalı imparatorun dönemine ait senelik sikkeleri ilk tanımlayan uzmandı.
\nBüyük İskender, Makedonya İmparatorluğunun sınırlarını, bugünkü Yunanistan'dan Hindistan'a kadar genişletmişti.
\nMısır'a ulaşma hedefi ile çıktığı seferde, stratejik öneme sahip Gazze'yi de kanlı bir kuşatma sonrası ele geçirmişti.
\nArkeolog Fadel Alatol, tanımladıktan sonra sikkeler ortadan kayboldu. Muhtemelen satışla el değiştirdiler.
\nSikkeleri bulan balıkçılardan Abu Ahmet, BBC'ye her birini 15 dolara sattığını söyledi.
\nAlatol, \"Bu sikkeler, bizim tarihimiz için ne anlama geldiğini bilmeyen ellerdeler. Bu çok üzücü\" diyordu.
\nBirkaç ay sonra Gazze'de bulunanlara benzer sikkeler, müzayedelerde ortaya çıkmaya başladı.
\n\nBu Büyük İskender sikkelerinden biri, Londra'daki bir müzayede evinde bin dolara satıldı.
\nSonraki iki sene içinde 19 adet sikke, mezatlarda ortaya çıktı. Bunlardan 11'i Londra'daki Roma Numismatics müzayede evi tarafından satıldı.
\nGazze keşfi öncesinde bu rakamın ancak yarısı kadar benzer sikke, kayıtlara girmişti.
\nMüzayedeye sokulan bu son derece ender sikkelerin hiçbirinin, endüstri için önemli bir kavram olan köken bilgisi bulunmuyordu. Peki nereden geliyorlardı?
\nFadel Alatol, madeni para uzmanı Thomas Bouzou'ya keşfin fotoğraflarını göndermişti. Ancak o günden bu yana, müzayedelerdekilerle Gazze sikkelerini eşleştirmeye çalışan Bouzou başarılı olabilmiş değil.
\nKöken bilgisi olmadan madeni para satışı, müzayede endüstrisinde yasadışı değil. Ancak bu denli ender sikkelerin, köken bilgisi olmadan satışı eşine az çok az rastlanır bir durum.
\nDoğrulanmış bir köken bilgisi olmadan, herhangi birinin, bu sikkelerin nereden geldiğini bilme olasılığı bulunmuyor.
\nKayıp antikaların izini süren bir uzman olan James Ratcliffe BBC Arapça'ya, \"Eğer bu sikkeleri almak isteseydim, satıcının kim olduğunu ve nereden bu sikkelerini bulduğunu bilmek isterdim\" diyor.
\nABD'de, İngiltere'de ve birçok Avrupa ülkesinde kayıt dışı durumdaki ender antikaların satışı, eğer yeni bulunmuşlar ve kayıt altına alınmamışlarsa, yasaklanmış durumda.
\nyılında bu yana benzer bir keşif yapılmamıştı.
\nAncak satışa sunulan sikkeler, bu yasalar işleme konulmadan önce elde edilmiş ve kayıt altına alınmamış koleksiyonlardan geliyor olabilir.
\nDahası, yeni bir definenin bulunduğuna ilişkin duyumlar da gizli koleksiyonlardaki yasal sikkelerin ortaya çıkmasına yol açıyor olabilir.
\nBBC, Londra'daki Roma Numismatics ve diğer yedi müzayede evine Büyük İskender sikkeleri için bilgi istedi.
\nAncak hiçbiri, sikkelerin kim tarafından müzayede evine getirildiğine ilişkin bilgi veremedi. Ulaşılan müzayede evleri, ancak izin verilen bilgilerin paylaşılabileceğini de belirtti.
\n\nAncak yaptığımız araştırma, 19 Gazze sikkesinden altısının kim tarafından satıldığını ortaya çıkardı.
\n\nFilistinli sikke koleksiyoncusu Tarık Hani'ye ait Instagram ve Facebook sayfalarında, İskender sikkelerine ait fotoğraflar tespit edildi.
\nTarık Hani Koleksiyonu, aynı sosyal medya sayfaları aracılığıyla, satışa çıkarılan son sikkelerden beşinin kendilerine ait olduğu da belirtiliyordu.
\nAile, BBC Arapça Servisine yaptıkları açıklamada, satılan altı sikkenin kendi koleksiyonlarından olduğunu doğruladı.
\nBBC'nin ulaştığı bir belgeye göre, bu sikkeler yılından bu yana Gazze'deki Ortodoks Kilisesi'nin kasasında tutuluyordu.
\nBu tarih, sikke satışına ilişkin getirilen yasalardan öncesine denk geliyor ve bu ticaretlerinin yasal olduğu anlamına geliyor.
\nBu altı sikkenin kayıt altına alınması ile, yılından bu yana müzayede evlerinde kökenleri olmadan satışa çıkarılan sikke sayısı 13'e düştmüş oldu.
\n\nBalıkçılar tarafından Gazze'de bulunan sikkeler ile satışa çıkarılan 13 sikkenin fotoğraflarını gösterdiğimiz uzmanlardan hiçbiri, bu kadim paraları eşlemeyi başaramadı.
\nPeki Roma Numismatics tarafından satışa çıkarılan 11 Büyük İskender sikkesi nereden çıktı? Bu paralar nereden geldi?
\nBu soruyu yanıtlayabilmek için Roma Numismatics'in yöneticisi Richard Beale ile buluştuk ve yılında, müzayede evinde bin dolara alıcı bulan sikke ile ilgili kendisine sorular yönelttik.
\n\nBu sikke, Kanadalı özel bir koleksiyonerden geldiği şeklinde kayıt altına alınmıştı.
\nBeale ile röportaj için buluştuğumuzda, müzayede kataloğunda yayımlanandan fazlasını söylemedi.
\nSon döneme ait neredeyse tüm kataloglardan özel bir \"teşekkür\" bölümü yer alıyor. O bölümde bize tanıdık gelen, Salem Alshdaifat ismine rastladık.
\nBBC'ye konuşan balıkçılar, Ürdünlü bir sikke satıcısına ulaşmak için Alshdaifat'ı bağlantı olarak kullandıklarını açıkladı.
\nAlshdaifat'ın Facebook fotoğrafını da bize gösterdiler. BBC onunla Gazze sikkeleri arasında bağlantı kurmuş değil.
\nAlshdaifat, Londra'daki Roma Numismatic ile bağlantılı değil ancak Roma'nın yöneticisi Richard Beale, eskiden Alshdaifat'ın Athena Numismatics şirketinde yöneticiydi.
\nAlshdaifat'ın Facebook hesabında, İskender sikkelerinin Roma Numismatics'teki satışına ilişkin 26 Eylül tarihli bir fotoğraf yer alıyor.
\nO paylaşınmda, \"Altı aylık çalışma sonrası, Roma'daki ortaklarımızla, ender Yunan antikalarını sunabiliyoruz\" mesajı yer aldı.
\nYanıt almak için ulaştığımız Alshdaifat, bin dolar değerindeki Büyük İskender sikkesinin müzayedesiyle ilişkisi olmağını savundu.
\nSalem Alshdaifat hiçbir Büyük İskender sikkesinin satışı ile ilişkisi olmadığını da söyledi.
\nAlshdaifat elinde faturalı iki adet sikke olduğunu ancak bunların Gazze keşfi ile ilgili olmadığını söyledi.
\nRoma Numismatics'ten Richard Beale, BBC'ye verdiği mülakatta, sikkeleri kendilerine getiren kişiyi tanıdıklarını ve güvendiklerini söyledi.
\nSikkelerin kökenini sorduğumuz Beale, bu cevabın kendisinde olmadığını, bu durumun da endüstride alışılmadık olmadığını kaydetti.
\nDünyadaki farklı Büyük İskender sikkesi satışlarına ait katalog fotoğraflarıyla, Gazze sikkelerini karşılaştırmalarını istediğimiz tarihçi ve uzmanların hiçbiri, bu satışlardakilerle, keşfi yapılan sikkeleri eşleştiremedi.
\n\nSikke sektöründeki mevcut yasalar ve düzenlemeler, onların kökenini ve tarihteki yerini anlamayı son derece zorlaştırıyor.
\nYeni düzenlemeler ve yasalar hazırlanması için çağrılar yapılsa da müzayede evleri sattıkları sikkelerin geçmişlerini açıklamak zorunda değil.
\nHatta kişisel verilerin korunmasına dair kanunlar, bunu açıklamasını yasaklıyor olabilir.
\nAraştırmamız, yalnızca bazı sikkelerin kökenini ortaya çıkarmayı başardı.
\nGazze'de çıkarılan hazinenin nereye gittiğini hiçbir zaman öğrenemeyebiliriz.
\nUte Wartenberg \"Gazze'den gelmesi buna yönelik ilgiyi artırıyor çünkü İskender'in askerleri, ordusu ve generalleri oradan ülkelerine dönüyorlardı\" diyor ve ekliyor:
\n\"Bütün tarihi bağlamı kaybetmek yerine düzgün bir kazı yapılması çok iyi olurdu.\"
\n\n\nçamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası