Matrah Nedir Muhasebe
Vergi Matrahı
Vergi borcunun hesaplanabilmesi için kullanılan değere vergi matrahı denir. Matrah vergi borcunu hesaplayabilmek için vergi konusunun ölçülebildiği büyüklüktür.
Matrah Belirleme Kıstasları
&#; Spesifik Vergileme
Spesifik vergiden söz edebilmek için vergi matrahının teknik veya fiziki ölçülebilir olması gerekmektedir yani rakam, uzunluk, ağırlık vb. miktarlardan hesaplanabilir.
&#; Advalorem Vergileme (Değer Esasına Dayalı)
Katma değer vergi, Kurumlar vergisi, Gelir vergisi bu uygulanan asıl vergi türleri Advalorem vergileme türüdür. Parasal değer üzerinden hesaplanan vergidir.
Vergi Matrahının Tespitinde Kullanılan Usuller
Beyan Usulü: Mükellef ya da vergi sorumlusu vergi matrahını kanunda belirtilen esaslara göre saptayarak vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Vergi dairesi beyanname ile bildirilen matrahın doğruluğunu denetlemekle yetinmektedir.
Karineler (Dış Göstergeler) Usulü: Değeri belli olan ile değeri belli olmaya varlığı belirlemek için kullanılan yöntemdir. Bu usulde mükellefin gelir ve servetinin ölçüsü olarak bazı dış belirtilerden yararlanılır. Örneğin, işçi sayısı, makine ve alet sayısı ise mükellefin vergi ödeme gücü belirlenir. Adaletsiz ve verimsiz bir usuldür.
İdarece Takdir Usulü: Vergi matrahı vergi idaresince tek taraflı olarak saptanmaktadır. Takdir komisyonları Vergi Usul Kanununun öngördüğü hallerde ve belirttiği prosedüre göre matrahı saptamaktadır.
Götürü Usul: Bu usulde de matrah idarece saptanmaktadır. Her mükellef için ayrı ayrı değil, yükümlüler gruplandırılarak yapılmaktadır. Bu bakımdan diğerlerine göre daha genel ve objektiftir. Gerçek olarak saptanamayan gelir ya da kazançlar bazı belirti ya da karinelerden yararlanarak tahminen saptanmaktadır.
Vergi ile ilgili genel bilgiler için diğer yazımızı okuyabilirsiniz.
ODISPRO Ön Muhasebe ve Süreç Yönetim Yazılımını kullanmaya hemen başlayabilir, online çalışmanın tüm avantajlarından yararlanabilirsiniz. Hem de aylık sadece TL'den başlayan fiyatlarla ilk yatırım maliyeti olmadan kullanabilirsiniz.
Kümülatif Vergi Matrahı Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Kümülatif Vergi Matrahı Nedir?
Öncelikle Kümülatif, kelime anlamı olarak birikmiş, artan, yığılarak ilerlemekte olan anlamına gelmektedir. Kümülatif Vergi, bir personelin aylık brüt gelirinden genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası çalışan payının çıkarılması ile kalan tutarın her ay birikerek ilerlemesidir. Kümülatif kelimesinin anlamından da anlaşılacağı üzere Kümülatif Vergi birikerek ilerleyen vergi anlamına gelmektedir ve her ay bir önceki ayın toplamına ek olarak ilave edilerek ilerler.
Kümülatif Vergi Matrahı ise, bir personelin dâhil olduğu gelir vergisi dilimini ve aylık gelirinden hangi miktarda gelir vergisi kesileceğini belirlemektedir. İşverenler her bir çalışanı için aylık olarak Kümülatif Vergi Matrahınıhesaplayarak ödemekle sorumludur. Kümülatif Vergi Matrahına kısaca “KGVM” denir. Kümülatif Vergi Matrahı,gelir vergisi matrahına eşittir ve her sene yılbaşında sıfırlanmaktadır. Kısaca kümülatif vergi matrahı, işverenin aylık olarak, her bir işçi için ayrı olacak şekilde ödemekle yükümlü olduğu tutarın toplamıdır.
e-Devlet sitesinde “e-Vergi Levhası Sorgulama” bölümünden Kümülatif Vergi Matrahı dokümanınızı kontrol edebilirsiniz.
Kümülatif Vergi Matrahı Nasıl Hesaplanır?
Kümülatif vergi matrahı hesaplanırken öncelikle personelin brüt ücreti üzerinden işsizlik sigortası ve GSS payı düşürülür. Kesintiler sonrası elde edilen ücret, çalışanın vergi matrahıdır. Formülü örnek üzerinden açıklayalım.
Örneğin; belirli bir işletmede TL brüt ücret ile çalışan bir personelin vergi matrahı şu şekilde hesaplanmaktadır:
- Genel Sağlık Sigortası kesintisi (%14): x%14 = TL
- İşsizlik Sigortası İşçi Payı Kesintisi (%1): x%1 = 50 TL
İlk iki hesapladığımız kesinti, işçinin brüt maaşından düşürülür.
3) Gelir Vergisi Matrahı için [Brüt Ücret – (GSS + işsizlik sigortası işçi payı)] formülünü kullanılır, örneğimizden devam edersek: – ( + 50) = 4,,00 TL olarak hesaplanmaktadır. TL, personelin Ocak ayına ait vergi matrahıdır. Ocak akabinde Şubat ve öteki aylarda da aynı işlemler devam etmektedir. Sonraki ayda elde edilen matrah ise Ocak ayında elde edilmiş matraha eklenmektedir. Her ay eklenerek bulunan yeni vergi matrahı işçinin kümülatif vergi matrahıdır. İşçiye ait gelir vergisi oranı, Kümülatif Vergi Matrahı olan 4, TL üzerinden hesaplanır.
İlgili içerik: Brüt Kar Nedir? Brüt Kar Marjı Nasıl Hesaplanır?
Kümülatif Vergi Matrahı Nasıl Alınır?
Kümülatif Vergi Matrahı genellikle personel işe girdiği zaman alabilmektedir. Günümüzde pek çok şirket, personellerinden kümülatif vergi matrahı istemektedir. Bunun için personeller, eski çalıştıkları şirketlerden temin edebilmektedir. İlaveten, eğer bir kişi, bir yıl içerisinde birçok farklı yerlerde çalışırsa mutlaka son çalıştığı iş yerinden kümülatif vergi matrahı belgesi almalıdır.
Kümülatif vergi matrahı, çalışanın gelir vergisi dilimi ve gelirinden kesilecek vergi tutarını belirlemek için yapılan muhasebe işlemidir. Kümülatif vergi matrahı hesaplaması yapılırken, il olarak çalışan kişinin brüt ücret tutarı üzerinden işsizlik sigortası ve genel sağlık sigortası (GSS) payı düşürülür. Bulunan tutar, çalışanın kişiye ait matrahıdır. Kümülatif vergi matrahı, çalışanın gelir vergisi dilimi ve gelirinden kesilecek vergi tutarını belirlemek için yapılan muhasebe işlemidir. Kümülatif vergi matrahı hesaplaması yapılırken, il olarak çalışan kişinin brüt ücret tutarı üzerinden işsizlik sigortası ve genel sağlık sigortası (GSS) payı düşürülür. Bulunan tutar, çalışanın kişiye ait matrahıdır.
Örnek bir Kümülatif Vergi Matrahı belgesi olarak aşağıdaki tablo verilebilir.
Kümülatif Vergi Matrahı taşınabilir mi?
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın aldığı karar doğrultusunda, takvim yılı içerisinde iş değiştiren çalışanların eski kümülatif gelir vergisi matrahlarının yeni başlayacakları işyerine taşınamayacağı belirlenmiştir. Kısaca aynı yıl içinde yeni işe başlayan personeller, sıfırdan yeni matrah ile işlem yapmak zorudnadırlar. Ancak çalışan, işverene ait başka bir işletmeye geçiş yaptığında, KGVM'nin taşınması gerçekleştirilebilmektedir.
Birden falza işverene çalışan bir işçinin, kazancına göre beyan durumunu bildirmesi ve birden fazla kazanç elde ediyorsa bunların tümünü ayrı ayrı vergilendirmesi gerekmektedir. Bu tür durumlarda çalışanın ilgilibeyanı gerçekleştirmemesi ve bunun tespit edilmesi halinde, vergi tutarı çalışandan cezası ile birlikte talep edilmektedir.
Kümülatif vergi matrahı ile ilgili sıkça sorulan soruları sizin için derledik
İşletmelerin ön muhasebe, finans ve ofis işlerini optimize eden KolayBi' Ön Muhasebe Programını 7 Gün Boyunca Ücretsiz Deneyin!
Matrah nedir ve ne işe yarar? Matrah t&#;rleri ve &#;eşitleri hakkında bilgi
Matrah, vergisel bir terimdir. Matrah konusu yasa ile düzenlenmiş bir kavramdır. Verginin matrahını saptamak için temel alınan değerdir.
Matrah Nedir ve Ne İşe Yarar?
Matrah, vergisel bir terimdir. Matrah Arapça kökenli bir kelimedir. "Tarh" mastarından türemiş bu sözcük, vergilendirmede tarh işlemine temel alınacak tutarı temsil etmektedir. Vergi matrahının tanımı ve düzenlemesi yasa ile belirlenmiştir. Matrahı kısaca şöyle tarif edilmektedir. Matrah, bir kazancın, vergi miktarını belirlemede esas alınan, kazançtan giderler düşüldükten sonra geride kalan bölümdür.
Matrah vergi mükellefinin kazançlarından yasaların imkan verdiği tüm giderler düşüldükten sonra vergiye tabi tutarı gösterir.
Matrah, vergi borcunu hesaplamak için kullanılan ve vergi yasalarına göre saptanan vergiye tabi değerdir. Matrah belirlenmesi ise yasalarla düzenlenmiştir. Her ülkenin kendi vergi mevzuatına göre düzenlenen bir alandır. Matrah belirlemede yürürlükte bulunan usuller aşağıdaki gibidir:
İdare Tarafından Takdir Usulü: Vergi mükellefinin vergi matrahının belirlenmesi idarenin takdirine bırakılmıştır. Başka bir anlatımla bu usulde matrahın belirlenmesi idarenin takdir hakkını kullanması ile gerçekleşmektedir.
Götürü Usulü: Matrahın bu usulle belirlenmesinde farklı bir yaklaşım gösterilmektedir. Vergi mükellefinin matrahının belirlenmesinde, yani vergilendirmeye esas olacak değer veya miktarın tek tek belirlenmesi yerine aynı durumdaki tüm vergi mükellefleri için matrah genel olarak belirlenmektedir.
Beyan Usulü: Genellikle ekonomisi gelişmiş ve demokratik ülkelerde vatandaşların ve vergi mükelleflerin kendi matrahlarını kendilerinin beyan etmesi usulü kabul edilmiştir.
Karine Usulü: Matrahın bu yöntemle belirlenmesinde şöyle bir yol izlenmektedir: Vergi mükellefinin gelir ya da servetinin ölçüsü olduğu kabul edilen çeşitli dış göstergelerden yararlanmak suretiyle vergi matrahı hesaplanmaktadır.
Matrah Türleri ve Çeşitleri Hakkında Bilgi
Matrah, vergi mükellefinin borcunu hesaplayabilmek için kullanılan ve vergi yasalarına göre belirlenen vergiye tabi değerdir. Matrahlar mali yılın başında yani ocak ayında sıfırlanmaktadır. Matrah içerdiği değere göre ise 2 gruba ayrılmaktadır:
Ad valorem matrah: Bu matrahta belirli bir rakam vardır. Bir örnekle açıklamak gerekirse; vergi mükellefinin belli bir dönem için elde ettiği gelirden yine yasalar çerçevesinde indirilebilir giderleri düşüldükten sonra kalan kısım "matrah"ı oluşturur. Bu matrah tutarına "vergi oranı" uygulanması ile de vergi mükellefinin vergi borcu hesap edilir. Yapılan bu işleme de verginin tarhı adı verilir.
Spesifik matrah: Bu matrah çeşidi vergi yasaları ile belirlenmiştir. Vergiyi doğuran olaya konu sebep yasalarla saptanmıştır. Vergiye sebep şeyin cinsi ve özelliğine göre belirlenen matrahtır. Örneğin; MTV' de matrah hesap edilirken motorlu taşıtın motor gücü, trafiğe çıkış tarihi gibi unsurlar esas alınır.
Vergi düzenlemeleri yasalarla yapılır ve mali açıdan karmaşık bir özellik arz eder. Genellikle de muhasebeci ve mali müşavirlerden yardım alınır. Vergi mükellefinin vergi matrahının saptanması birincil konudur. Her mali yıl için ödenecek vergilerin listesi çıkarılır. Vergi matrahının hesap edilmesinde düşülecek giderlerin neler olduğunun çok iyi araştırılması gerekmektedir. Bu hususta uzmanlardan destek alınması vergi mükellefini oldukça rahatlatacak ve vergisel yükümlülüğünü eksiksiz yerine getirmesini sağlayacaktır.
Vergi, belli mali yılda belli bir gelir elde eden kişilerin yani vergi mükelleflerinin bu gelirlerinden devlete vermekle yükümlü oldukları, belli oranlardaki yasal, dolaysız ödemeyken kazancın vergi miktarını saptamada esas olarak alınan, kazançtan giderler çıktıktan sonra geri kalan bölüme ise matrah denilmektedir.