Uykuya Dalarken Sıçrama Neden Olur
DERGİ - Uykuya dalarken düşme hissi neden oluşur?
Kaynak, iStock
Tam uykuya dalarken birden düşme hissine kapılıp vücudumuzun silkindiğini çok görmüşüzdür. Oldukça yaygın olan bu hisse beyindeki iki bölgenin kontrol çatışması neden oluyor.
Bunu bir rüyanın parçasıymış gibi algılıyorsak boşlukta düşüyormuş hissi oluşur; buna hipnik seğirme denir. Beynimiz uyku için çevreyle bağlantısını keserken ortaya çıkan bir çatışmanın göstergesidir bu.
Uykuda vücudumuz felç olmuş gibidir ve dış dünyadaki olaylara duyarsız hale geliriz. Ama kas kontrolümüz düğmeye basılmışçasına durmaz.
Beynimizde retiküler aktivasyon sistemi adlı bölge nefes alma gibi temel fonksiyonları kontrol eder ve tetikte olma duygusunu hissettirir bize.
Öte yandan görmeyle ilgili ventrolateral preoptik çekirdek (optik sinir önündeki bölge) ise yorgunluğu düzenler.
Uykuya dalma sırasında retiküler aktivasyon sistemi vücudumuzun kontrolünü elden bırakırken ventrolateral çekirdek denetimi ele alır. Bu yavaşça kısılan bir lamba düğmesi gibidir, ama her zaman pürüzsüz işlemeyebilir.
Uyanıklığı sağlayan enerji kalıntıları ani yükselişe geçtiğinde seğirme hareketleri görülür. Fakat bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Hızlı göz hareketlerinin tersine bu seğirmelerin rüya gören beyinle bir ilgisi yoktur. Bundan ziyade günün son kalıntıları gibidir.
'Patlayan kafa sendromu' adı verilen ve insanın kafasının içinde bomba patlıyormuş gibi sesler duymasına neden olan tuhaf rahatsızlıkta da benzer belirtiler görülür. Beynin uyanık ve uykuya geçen kısmı arasında bir kontrol mücadelesi vardır ve bu şimşek çakması gibi ışıklar görmeye ve yüksek sesli patlamalar duymaya neden olur.
Bazı ileri vakalarda bu olgu aşırı uykusuzluğa ve hatta bedenin bilinmez güçler tarafından ele geçirilmesi iddialarına bile neden olmuştur.
Fakat genel olarak burada endişe edilecek bir durum yoktur. Uykuya dalma anında ortaya çıkan ilginç bir çatışma halinden ibarettir.
Daha önce konu hakkında yazan psikolog Tom Stafford'a göre, "Uyku halindeyken yaptığımız her iki hareket türü arasında hoş bir simetri vardır. Hızlı göz hareketleri, uyanmakta olan dünyada görülebilecek rüya kalıntılarıdır. Hipnik seğirmeler ise rüya dünyasına izinsiz giren uyanık yaşam kalıntıları gibidir."
Uykuya dalarken neden düşme hissine kapılırız?
Birçok insan uykuya dalış döneminde sanki yataktan düşecekmiş gibi bir his yaşayıp, irkilir. Bu olay bazen doğal olarak gelişebiliyor ancak kimi zaman psikolojik veya psikiyatrik sorunlardan kaynaklanabiliyor.
-
Son Güncelleme : -
Haberler - &#x;HA
Uykuya dalarken yaşanan düşme hissinin doğal olabildiği gibi bazı psikolojik ve psikiyatrik durumlarda da gözlenebildiğini belirten Psikiyatrist Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Üney, bu olayın birçok kişi tarafından dehşet veya korku hissi olarak algılandığını söyledi.
Uykuya dalarkenki düşecekmiş hissinin 7 sık nedeni olduğunu aktaran Üney, o nedenleri ve gelişen tabloyu şöyle anlattı:
Uyku Dönemleri Arasındaki Geçiş: Uykumuz birbirini takip eden iki ayrı dönemden oluşmaktadır. NONREM ve REM denen bu dönemler; gece boyunca kez oluşur. NONREM dönemi uykumuzun yüzde 75’ini kapsar. Bu dönemde, kalp atışımız ve soluk alıp vermemiz azalır. Kaslarımız gevşer. Diğer dönem olan REM döneminde ise beynimizin çalışması hızlanır, göz kaslarının çalışma hızı artar, vücut kaslarımız oldukça derin gevşerken kalp atış hızımız artar. Rüyaları bu dönemde görürüz. İşte bu iki dönemin geçişi sırasında vücut kaslarının aşırı gevşemesi nedeniyle düşme hissini yaşayabiliriz.
Karabasan: Uyku felci denilen durumdur. Uykunun REM-NONREM değişim evreleri esnasında görülür. Stresli dönemlerde artar. REM dönemine geçişte, kişinin felç olmuş ya da düşecekmiş gibi hissettiği ancak müdahale edemediği bir dönemdir.
Panik Atak: Herhangi bir nedenle oluşan panik atak nöbetleri, tam uykuya dalarken oluşabilir. Bu durum kişide yatağı kayıyormuş, düşecekmiş gibi bir his yaratabilir.
Uyku Bozuklukları: Geç uykuya dalma, sık uyanma, erken uyanma, uyanmada zorluk gibi birçok şekilde karşımıza çıkan uyku bozukluklarında bu his yaşanabilir.
Endişe Bozuklukları: Endişelerin aşırı arttığı birçok psikiyatrik bozuklukta düşme hissine rastlanır.
Stresli Yaşam: Kişi gündelik yaşamında aşırı stres yaşıyor ve bunu kontrol edemiyorsa, vücut bu tip tepkilerle alarm verir. Stres kontrolü için çözüm üretilmesi gerekir.
Bazı İlaçlar: Gece yatarken alınan ve tansiyonu ani düşüren bazı ilaçlar bu hissin oluşmasına neden olabilir.”