Dal Nasıl Çizilir

Resim.1

     Geçtiğimiz hafta Usk Istanbul olarak ilk atölye çalışmamızı yaptık. Eskiz buluşmasının yeri Gezi Parkı olunca ve hepimizin ortak problemi ağaç çizimi olunca konu kendiliğinden belirlenmiş oldu ve ilk atölye çalışmamızda ağaç konusu üzerine eğilmek istedik.

     Herhalde büyük bir çoğunluğumuzun ilk çizdiği obje ağaçtır. Peki uzun yıllar defterlerimizi süsleyen ağaçları nasıl tanımlıyoruz? Yani bir şeyin ağaç olduğuna nasıl karar veriyoruz? Ağaç türlerini birbirinden ayıran ne? Ağaç çizimi yaparken bu soruların cevapları çok işimize yarayacak. Çünkü bizler ağacın bir kopyasını yapmak istemiyoruz. İstediğimiz şey defterimizde o ağacın bir ilüzyonunu oluşturmak. Bunu şöyle de düşünebiliriz, çizdiğimiz resme bakan kişinin zihninde o ağacı yeniden oluşturmasını sağlayacak malzemeler verebilmek. 

Resim.2

     Yukarıdaki resimde üç farklı ağaç tipini görüyorsunuz. Hemen hemen üç ağaç da gövde, dallar ve yapraklardan oluşuyor. Peki farklı olan ne? Gözümüze çarpan ilk fark ağaçların silüeti olacaktır. Karanlık bir gecede dahi ay ışığında ağaçlara baktığımız zaman hangi ağacın çam ağacı, hangisinin servi yahut söğüt ağacı olduğunu anlamamızı sağlayan işte budur. Bir ağacı çizerken bu sebepten ötürü ilk olarak şeklini tanımlamakla başlayabiliriz.

Resim.3

     Şimdi teker teker ağaçlara baktığımızda üçgen formlu bir ağaca hangimiz baksak bunun bir çam ağacı olduğunu, yahut uzayıp incelen, daha yuvarlak hatlara sahip bir ağaca baktığımızda bu ağacın bir servi olduğunu, ya da yine tek bir gövde üstünde büyük yaprak topluluğunun bir palmiye olduğunu söyleyebiliriz zannediyorum. 

     Aslında ağacın şeklini çözmek bizim için bir anahtar gibi düşünülebilir. Bundan sonraki tüm kapılar şekli çözdükten sonra kendi kendine açılacaktır. Üçüncü resimde gördüğünüz gibi ilk aşamamız ağacın siluetini çıkarmak. Bu aşamada zorlandığınızı düşünüyorsanız gözlerinizi kısarak çizmek istediğiniz ağaca doğru bakın, bu şekilde ağacı gözlemlemek ağacın şeklini daha iyi görmenizi sağlayacaktır. Öncelikle ağacın silüetini deftere yarı görünür biçimde çizmekle başlayalım(Bkz. Resim.3).

     Gelelim ikinci aşamamıza, ağacı iyice gözlemledik, şeklini yakaladık ve bu şekli defterde oluşturduktan sonra yapmamız gereken ağacı oluşturan hacimleri görmek. Bir ağacın ana şeklini almasına yardımcı olan yaprak kümelerini belirlemek yahut ana şekli oluşturan alt şekilleri çıkarmak. Ağaç tipine göre yaprakların kümelenme biçimlerinin değişeceğini çok iyi biliyoruz. Bu kümelenme biçimi resmimize bakan kişinin zihninde ağacımızı oluşturmaya yardımcı olacak unsurlardan bir diğeri. (Yaprak kümelerini yahut hacimleri daha net görmek için Bkz. Resim.2 ve Resim.3)

Resim.4

     Peki ağacın şeklini çizdik, alt hacimleri de çizdik, bundan sonra ne yapacağız? Bu aşamadan sonra işimiz ağacın formunu ve dokusunu yakalamaya çalışmak. Burada devreye ışık giriyor. Detayına inmeden bu konudan bahsetmemiz gerekiyor. Resim.4'de ışığı sol üstten alan bir kürenin aydınlanmasını görüyorsunuz. Bir ağacın da ışık altında durumu buna benziyor. Aradaki fark ağacın şeklinin bu kadar simetrik olmayışına ve bünyesindeki yaprakların opaklık derecesine göre şekilleniyor. Aşağıda bu kısımda anlatmaya çalıştığımız olayın küçük bir gösterimi bulunuyor. Bahsi geçen bu ton farklılıklarını yaparken benim yaptığım gibi yaprak detayını yoğunlaştırabilir, tarama yapabilir ya da bunu kullandığınız boyayla yapabilirsiniz, bu aşama sizin zevkinize kalmış. Gövde ve dallar konusunda da bu şekilde ton farklılıklarını kullanrak derinlik yaratabiliriz.

Resim.5

Resim.6

     Bu aşamada bahsetmemiz gereken diğer bir konuda ağacı oluşturan yaprakları nasıl bir yolla sadeleştireceğimiz konusu. Bu konuda en güzel yardımcı diğer çizerler olacaktır. Öncelikle bol bol çizgi roman okuyun, usta çizerlerin farklı ağaç tiplerini nasıl aktardığını görmek çok işe yarayacaktır. Tanıdığınız çizer arkadaşlarınıza danışın, sosyal medyada paylaşılan çizimlere bir de bu gözle bakın. Bu sayede zorluk yaşadığınız bir konuda başkaları nasıl çözüm bulmuş bunu görebilir ve buradan yola çıkarak kendi çözümünüzü bulabilirsiniz.

Resim.7

     Yaprak tiplerinin sadeleştirilmesi ve resimde modellenmesi konusunda yapmanız gereken öncelikli iş iyi bir gözlem olmalıdır. Yaprak boyutları, şekli ve sıklığı çizim esnasında üzerinde durmamız gereken konulardandır. Bir parka gittiğinizde büyük yapraklı bir ağaç ile küçük yapraklı bir ağacın çeperini incelediğinizde göreceksiniz ki küçük yapraklı ağaçların çeperi daha pürüssüz bir geometriye sahip olacaktır(Bkz. Resim.7). Yine aynı sebepten ötürü küçük yapraklı ağaçlarda yaprak sayısı genelde daha fazla ve yoğun olacağı için ağaçlar büyük yapraklara göre daha opak bir görünüm sergileyeceklerdir. Bu sebepten ışık ağacın çeperinden içeriye daha az nüfuz edecek ve ağacın iç bölgelerinde karanlık hüküm sürecektir. Bunun aksine büyük yapraklı ağaçlarda genellikle ışık yapraklar arasındaki boşluktan ağacın alt kısımlarına daha rahat ulaşacak ve karanlık alanlar daha da azalacaktır(Bkz. Resim.7).

Resim.7

     Videolarını severek takip ettiğimiz Alphonso Dunn'un da şöyle bir yöntemi var. Konu ağaç çizimi olunca bahsetmeden geçmek istemedim. Yukarıdaki ağacın şekli ve bu şekli oluşturan hacimleri Alphonso bir yarım küre gibi düşünüyor. Bu yarımküreler düzgün bir biçimde kesilmekten çok ikiye parçalanmış gibi düşünülebilir. Ağacı oluşturan her bir yaprak kümesini bir yarımküre olarak yerleştirip, dal ve gövdeyi belirleyip sonrasında detaylandırma işlemine geçerek de bir ağacı çizebiliriz. Bu yöntem bana daha kullanışlı geldi. Bunun bir de video uygulaması bulunuyor, yazının sonunda bu videoyu bulabilirsiniz. 

      Şu ana kadar bahsettiğimiz herşey aslında bir ağacı iki boyutta modelleme üzerine kuruluydu. Beynimizde ağaç imgesini oluşturmak için ona vermemiz gereken malzemeler üzerinden gittik hep. Beynimizde bu gerçekliği oluşturmak için ihtiyacımız olan son şey ise ağaca ilişkin detaylar. Bunlar ağaçtan ağaca, iklime, çevre şartlarına, insan faktörüne göre değişen şeylerdir. Her ağaç büyüyüp gelişme sürecinde farklı etkilere maruz kalır ve bu etkiler ağaçta bir iz bırakır. Bir fırtına ağacın dalını kırabilir, kötü bir budama ile ağacın şekli değişmiş olabilir, bazı dalları tamamen kurumuş, yaprakları dökülmüş olabilir, farklı sebeplerden ötürü içinde koca koca oyuklar oluşmuş olabilir, ortam şartları sebebiyle yosun tutmuş olabilir. İşte tüm bu faktörler ağacımızın bir nebze daha gerçekçi görünmesinde yardımcı olacak etmenlerdir. Ağaç çizimi konusunda ağacın kendisi kadar çevresinde olup bitenler de bizler için önemli olmalıdır.

     Artık lafı daha fazla uzatmadan final aşamasına geliyorum. Buraya kadar olan kısmı hızlı bir biçimde özetlersek, ağaç çizmek için yapmamız gerekenler:

1-Ağacı öncelikle iyi bir biçimde gözlemlemek

2-Ağacın şeklini anlamaya çalışmakve bunu çizerekişe başlamak

3-Ağacın şeklinin oluşmasına yardımcı olan alt hacimleri, dalları ve gövdeyi çizmek

4-Ağacın özelliklerine göre ışığa nasıl tepki verdiğini gözlemlemek

5-Işığın ağaç üzerindeki etkisini tonlama, detay yoğunluğunu arttırma veya boyama yoluyla göstermek

6-Ağacın çevresel faktörler etkisiyle uğradığı değişimi gözlemlemek ve bunu da kağıda aktarmaya çalışmak olarak sıralanabilir.  Şimdi bu üç aşamayı daha iyi bir biçimde görebilmeniz için sizi aşağıdaki video ile başbaşa bırakıyorum.

Video Kaynakça

1-Alphonso Dunn -