Savaş Atı Kitabı Soruları Ve Cevapları

ÖZET Ömer Seyfettin, Türk hikâyeciliğin en önemli isimlerinden birisidir. Olayların yaşandığı dönemle ilgili bize çeşitli ipuçları veren Maupassand tarzındaki kısa, yer yer mizahi hikâyeleri; sade bir Türkçe ile yazıldığı için günümüze kadar çok okunagelmiş ve klasikleşmiştir. Bazı öykülerinde kendi çocukluk anılarına yer vermesi, bazılarında da çocuk kahramanları anlatması; onun bir çocuk edebiyatçısı olarak algılanmasına neden olsa da yaşadığı 36 yıllık kısa ömründe, yazarın çocuk edebiyatçısı olma gibi bir amacı olmamıştır. Bu çalışma ile Ömer Seyfettin’in seçme hikâyelerindeki çocuk ve çocukluk unsuru; hikâyelerdeki olay, kurgu, dil ve anlatımın çocuklar üzerinde meydana getireceği olası etkiler incelenerek yazarın çocuk edebiyatındaki yerinin sorgulanması amaçlanmıştır. 'ü aşkın hikâyesi mevcut olmasına karşın çocukların, yazarı sadece birkaç bilindik hikâyesinden tanıdığı gerçeğinden yola çıkarak kütüphanelerin çocuk kitaplıklarında sıkça görülen on dokuz (19) hikâye, bu kıstaslara göre incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Değerlendirmeye alınan öyküler şunlardır: Diyet, Kaşağı, And, Gizli Mâbed, Forsa, Bomba, Kütük, Başını Vermeyen Şehit, Ferman, Pembe İncili Kaftan, Topuz, İlk Cinayet, Yalnız Efe, Perili Köşk, Üç Nasihat, İlk Namaz, Yüksek Ökçeler, İlk Düşen Ak, Falaka. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi desenine uygun olarak yürütülmüş, elde edilen bulgular betimsel analizlerle yorumlanmıştır. Yapılan incelemelerde bu hikâyelerden yalnızca 7’sinin (Kaşağı, And, İlk Cinayet, İlk Namaz, Yalnız Efe, İlk Düşen Ak ve Falaka) çocuk ya da çocukluk ile alakalı olduğu, geri kalanlarda herhangi bir çocuk figürü içermediği ya da çocukluk kavramı ile ilgili olmadığı; hatta “Topuz, Başını Vermeyen Şehit, Bomba, Ferman” hikâyelerinde çocuklar bir yana, yetişkinlerin bile okurken ürperecekleri bazı şiddet ve ölüm sahneleri içermesi dolayısıyla çocuk psikolojisi açısından sakıncalı olarak değerlen¬dirilebilecek şiddet unsurlarının yer aldığı görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Ömer Seyfettin, çocuk edebiyatı, çocukluk, öykü ve çocuk psikolojisi, hikâye.

Coğrafya

Devletin başkenti Doğu Anadolu'da Van Gölü'nün doğu kıyısında yer almaktaydı; daha geç dönemlerdeki adı 'Tosp', Urartucadaki 'Tuşpa' adının Ermeniceleşmiş halidir.[kaynak belirtilmeli] Van Gölünden metre yüksekte olup Urmiye Gölü'nden metre daha yukarıda yer almaktadır. ve km²'yi bulan alanlarıyla her iki gölde Anadolu-İran bölgesinin en büyük gölleridir. "Deniz" olarak da değerlendirilirler. Asurlar (Aşurlar, eski Asurlar)'ın coğrafi metinlerinde Van Gölü'nden "Nairi'nin Yukarı Denizi", Urmiye Gölü'ndense "Nairi'nin Aşağı Denizi" olarak söz edilir. Bugün dahi Urumiye Gölü'nün Farsça'sı "Deryeça" yani "Küçük Deniz" anlamındadir. Urartu yerleşim bölgesinin sınırlarını, batıda Karasu-Fırat, kuzeyde Kuzey Ermenistan dağları, doğuda İran Azerbaycan'ındaki Savalan Dağları, güneyde ise Zagros Dağları'yla birleşen Doğu Toroslar oluşturur. Efsanevi Ağrı Dağı bu dağlık bölgenin orta noktasındadır. İncil'deki masoretik ünlüleştirmeden ötürü bu dağ, Urartu adının "R R T" ünsüzleriyle yazılması sonucu "Ararat" adını almıştır. metrelik yüksekliği ile Büyük Ağrı Dağı, Kafkasya'nın güneyindeki en yüksek dağdır. Küçük Ağrı Dağı, Tendürek, Aladağ, Süphan Dağı ve Nemrut Dağı gibi genelde metreyi geçen diğer dağların çoğu Van Gölü yakınlarında yer almaktadır.
8. yüzyıl sonları 7. yüzyıl başlarında Urartu Asur Kralı II. Sargon dönemine ait bir kitabe parçası
Urartu funduszeue.info Urartu funduszeue.info 8th campaign Sargon Louvre AOjpg
Sol Taraf: MÖ yılında Asur Kralı II. Sargon döneminde Urartu. Orta: II. Rusa ve III. Sarduri dönemlerinde Urartu. Sağ Taraf: MÖ yılında Asur Kralı II. Sargon'un yaptığı sekizinci seferini belgeleyen satırlık tablet (II. Sargon bu seferinde &#;aldi Tapınağını da yağmalayarak MÖ 'de Musaşirin&#;i işgal etmiştir). (Ashurbanipal Kütüphanesi Ninova arkeoloji kazıları esnasında ondokuzuncu yüzyılda bulunan bu kil tabletin ilk tercümesi yılında François Thureau-Dangin tarafından yayınlanmıştır.), "Louvre Plaketi" (&#;: A), Louvre Müzesi.


Tarih

Tevrat'ta Ararat olarak bahsedilmektedir. Daha sonraları Asur yazıtlarında Uruatri biçiminde rastlanır. Bu belgelerden anlaşıldığına göre MÖ yüzyıl ile 9. yüzyıl arasında Uruatri ve Nairi gibi toplumlar Doğu Anadolu'da beylik ve aşiretler halinde yaşamaktaydılar. MÖ on üçüncü yüzyılda Urartu'ların tek bir devletten oluşmadığı ve daha ziyade değişik kabilelerden oluşan bir konfederasyon şeklinde yönetildikleri varsayımı kralların sözlerinden anlaşılmaktadır. Demir Çağına girilmesiyle birlikte demir silahların askerî alanda kullanılmaya başlanılmasıyle birlikte askerî başarılar hızlandı. Böylece yüzyıllardır süregelen birleşme süreci neticesinde MÖ yıllarında Asurluların Kral III. Şalmaneser komutasında Urartu içlerine yaptığı akınlar neticesinde Urartu Aşiretleri arasındaki birleşme süreci hızlandı ve yaklaşık MÖ yılında Van Gölü kıyısında Tuşpe'de I. Sarduri'in idaresi altında birleşme gerçekleştirilerek Urartu Krallığı ortaya çıkmış oldu. İlk Urartu yazıtı ve Van Kalesi'ndeki ilk anıtsal mimari bu krala aittir. MÖ 7. yüzyıldaki en güçlü krallardan biri olan II. Rusa'dan sonra ise gittikçe zayıflamıştır. MÖ 7. yüzyıldaki İskit ve Med akınları Urartu'ya büyük zarar verdi. Ayrıca Babiller Tarih kaynaklarında da İskit akınlarının Urartuları zayıflattığı desteklenir. M.Ö. 'den itibaren herhangi bir etki gösteremeyen Urarular, M.Ö. yılında İran'dan gelen Medler tarafından yıkıldı. Bölgenin adı, 6. yüzyılın sonlarıyla birlikte Ahameniş kaynaklarında Urartu yerine Armina olarak geçer. Urartu krallarının sıradüzeni ve tarihlendirilmesi, daha iyi belgelendirilmiş Asur kralları listesi ile kurulabilen paralellikler yardımıyla sağlıklı hale getirilebilmektedir.
Urartu Çivi Yazısı
Mektup Karşılaştırılması Urartuca Tablet
Asurca Urartuca
Assyrian Cuniform example funduszeue.info Urartian Cuniform example funduszeue.info Tablet-Urartujpg
Kaçak bir kölenin yakalanarak geri getirilmesi emrini içeren ve üzerinde resmi bir mühürü olan Teişebaini'de bulunan tabaka.


Dil ve Yazı

Ana madde: Urartuca

Urartuların kullandığı dil ile Hint-Avrupa dil ailesi (misâl Ermenice, Zazaca, Farsça) ve Sami dil ailesi (Aramca, Arapça) arasında hiçbir bağ yoktur. Urartuların konuştuğu dil Hurrice ile ayni kola ait olup büyük akrabalık içermekte ve en çok Kuzeydoğu Kafkasya Dil ailesi (Çeçence) ile benzerlik göstermektedir.[1] Ancak akrabalık dereceleri daha kesinlik kazanmamıştır. Ata torun ilişkisinden bahsetmek için henüz çok erkendir. Yaşayan diller arasında en çok ortak kelime Urartuca ile Kuzeydoğu Kafkas dilleri arasındadır, toplam bilinen Urartuca kelime kökünden 'u.[2]

Yazı olarak kendine özgün bazı karakteristlik özellikler gösteren çivi yazısı ve bazı anıtsal yapılarda ise hiyeroglif kullanmışlardır. Urartu Devleti çivi yazısını ve Hitit hiyeroglif yazısını kullanmışlardır. Urartular'ın devletler arası yazışmalarda Asur dilini sıkça kullandıkları ele geçirilen çivi yazılı kraliyet metinlerinden anlaşılmaktadır. M.Ö. VII. yüzyıla ait olup Kral II. Rusa tarafından bazı idari yazışmalarda kullanılmış tabletler kale içinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Urartuca yazılı tabletler Alman dil bilgini Johannes Friedrich tarafından günümüze tercüme edilmiştir.
Erebuni Müzesinde bulunan Erebuni Kalesi'in Urartu Kralı I. Argişti tarafından temellerinin atılışını kaydeden bir Urartu Çivi Yazısı Tablet
Urartuların kullandığı Yeni Asur Stilindeki Çivi Yazısı.



Din ve Tanrılar
Urartu Tanrısı Haldi'nin Bir Tasviri

Van / Mehr Kapısı (Mağara Tapınağı) anıtındaki yazıta göre, Urartuların inandığı, kutsadığı ve adlarına belirli dönemlerde kurban kestiği 79 tanrı, tanrıça ve tanrısal özellik bulunmaktadır. Bunlardan ilk üç sırayı Haldi, Teişeba ve Şivini paylaşır. Haldi - (Eşi Bagbartu / Bagmaştu / Arubani) Urartuların baştanrısı idi. İsim olarak kökeni yüzyıl Asur yazıtlarına kadar inmektedir. En büyük tapınağı Musaşirin'de idi. Teişeba (Fırtına tanrısı) Hurri kökenlidir ve Hititlerde Teşup ile aynı tanrı olmalıdır. Şivini de (Güneş tanrısı) olup Hurri kökenlidir. Hititler'deki Şimegi'nin karşılığıdır. Urartular büyük merkezlerde tanrıları için kule tipi tapınaklar ve açık alanlardaki kayalara kapı görünümlü kutsal nişler yapmışlardı.


Urartu Dinî Sanat Eserlerinden Kabartma ve Heykel Örnekleri
Urartu Yüce (Kâinat) Tanrısı &#;aldi &#;aldi'nin Freski
&#;aldi'nin Kabartması Kabartmasının Tasviri
RusaCubejpg RusaCubejpg Haldijpg
Sol Taraf: Erebuni Kalesi Müzesinde bulunan Urartu Tanrısı &#;aldi'nin Kabartması, Erivan, Ermenistan. Orta: Urartu Tanrıları &#;aldi ile Teişeba'nın Kabartmaları (Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara). Sağ Taraf: &#;aldiler tanrısı, Arin-BERD, (Ermenistan Tarihi Müzesi, Erivan).


İbadetler

Urartu tanrıları için ritüeller eşliğinde kurbanlar kesilmesi esasına dayanmaktadır. Kurbanlar koyun, inek, ve sığır olarak çeşitlilik arzeder ve Urartuların 79 tane tanrılarından her bir tanesi için kaç tane koyun / sığır kesileceği belirlenmiştir. Ayrıca devletin başkenti olan Tuşpa için de kurban kesilmekteydi. Kesilen hayvanların kanlarının Van Kalesi'nde ki bir meydanda toplanması için drenaj kanalları inşaa edilmişti. Araştırmacı bilimadamları benzer kanallardan diğer yerleşim site ve şehirlerinde de keşf etmişlerdir. Kesilen hayvanların yaşlarının ortalama iki günlük olacak kadar çok genç oldukları anlaşılmıştır. Blur-Karmir (Kızıl-Tepe) mevkîinde yapılan araştırmalar sırasında dört binin üzerinde kurban edilmiş hayvan külleri bulundu. Alman arkeologların Rusahinili (Toprak-Kale) mevkîinde yürüttükleri araştırmalar neticesinde hayvan kemiklerinin arasında bazı çocuk kemiklerininde bulunmasıyle insan kurban etme adetinin de Urartuların gelenekleri arasında olduğu sonucuna vardı. &#;aldi'nin onuruna çocukların nasıl kurban edileceğini ve hangi ritüellerin uygulanacağını açıklayan bir kil tablet ele geçirilmiştir.


Urartu Tanrılarının Tasvir ve Rölyefleri
Başlık Görüntü Temsil Ettiği Kişilik Kaynağı Kurban Miktarı
&#;aldi
Urartu God funduszeue.info
Yüce tanrı olan &#;aldi, genellikle bir aslan üzerinde ayakta tasvir edilmektedir. Görünüşe göre, her ne kadar asırlık Urartu tanrısı olarak kabul görse de, Menşei Asurluların kuzeydeki ibadet merkezi olan Mu&#;a&#;ir Antik Kentine dayandırılmaktadır. Bayramlarda kendisi için 17 sığır ile 34 koyun kurban edilirdi.
Teişeba
Urartu God funduszeue.info
Fırtına, Rüzgar, Gök Gürültüsü, Yağmur, ve Savaş Tanrısı olan Teişeba, genellikle aslan, ya da en azından bir boğa üzerinde ayakta tasvir edilmektedir. Babilliler-Asurlular Panteon'unda Fırtına Tanrısı; Adad (Akatça), Işkur (Sümerce), Hadad (Aramice), adı verilen tanrılar ile ayni özelliklere sahip olup ayni değerleri temsil etmektedir. Bayramlarda kendisi için 8 sığır ile 12 koyun kurban edilirdi.
Şivini
Urartu God funduszeue.info
Güneş Tanrısı olan Şivini, hep kanatlı bir kalkan (disk) halinde tasvir edilmektedir. Asur tanrısı Şamaş ile ilişkilendirilmektedir. Bayramlarda kendisi için 4 sığır ile 8 koyun kurban edilirdi.



Urartu Dinî Sanat Eserlerinden Kabartma ve Heykel Örnekleri
Urartu Fırtına ve Savaş Tanrısı Teişeba Teişeba'nin Bronz Heykelciği
Teişeba Rölyefi Teişeba Tasviri
funduszeue.info funduszeue.info Tesheiba02~.jpg
Sol Taraf: Adilcevaz'da bulunan bir Urartu Kalesinin kalıntıları arasında taş üzerine işlenmiş Urartu Fırtına ve Savaş Tanrısı Teişeba'nın Alçak kabartması ve tasvirî portresi, Van Müzesi. Sağ Taraf: Teişebaini'deki Kazılarda Ele Geçirilen Urartu Fırtına ve Savaş Tanrısı Teişeba'nın Bronz heykelciği, Ermenistan Tarihi Müzesi.


Cenaze Törenleri

Cenaze töreni bölgeler arasında farklılıklar göstermektedir. Araştırmacılar Urartu kültürünün karakteristik bir cenaze töreni olmadığını ve defin törenlerinin değişiklik arzetttiğini saptamışlardır. Mezarlar içinde yakılan cesetlerin küllerinin yanı sıra bilezik, kemer, ve bronz eşyalar da bununmuştur. Bu bulgulardan Urartuların ölümden sonra bir yaşama inandıkları sonucuna varılmıştır. Bir yerleştirilen kül Cesetlerinin yakılması ardından Urn gibi yerlerde toprağa gömüldükleri, bazen de, küllerin saksılar içine doldurulduktan sonra saklandığı anlaşılmıştır. Urartular'da şeklinde yaygın cenaze şekli cesetlerin yakılması idi. Bu yöntem öncelikle saraylarda krallara yapılan törenlerde uygulanmaktaydı. Tuşpa'da kral küllerinin saklandığı mağaralar bulunmuştur. Van Kalesi'nde Kudüs ve Frig mezarlarına benzer kaya mezarlar ortaya çıkarıldı. Mısır antik mezarların inşası ile benzerlikler cenaze törenlerinin çok kültürlülük arzettiğini kanıtlar niteliktedir.

Urartu Dinî Sanat Eserlerinden Kabartma ve Heykel Örnekleri
Urartu Tanrıları &#;aldi ile Teişeba'nın Kabartmaları &#;aldi ile Teişeba'nın Birlikte Rölyefi
Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara.
Yüce Evren Tanrısı &#;aldi Fırtına Tanrısı Teişeba
funduszeue.info funduszeue.info Museum of Anatolian Civilizationsjpg
Orta ve Sol Taraf: Erebuni Kalesi Müzesinde bulunan Urartu Tanrıları &#;aldi ile Teişeba'nın Kabartmaları, Erivan, Ermenistan.
Sağ Taraf: Urartu Tanrıları &#;aldi ile Teişeba'nın Kabartmaları (Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara).


Urartu Tanrıların Kaynakları
&#; Tanrının adı Resimle Tasviri Cinsiyeti Kurbanlık Boğa Adedi Kurbanlık Koyun Adedi Temsil Ettiği Kişilik ve Menşeî
1 &#;aldi
funduszeue.info
Erkek 17 34 Evren
2 Teişeba
funduszeue.info
Erkek 6 12 Fırtına ve Gök
3 Şivini
funduszeue.info
Erkek 4 8 Güneş
4 Hutuini
funduszeue.info
Erkek 2 4 Savaş ve Zafer
5 Turanj
funduszeue.info
Erkek 1 2 Gökkuşağı / Alâim-î Semâ (Teişeba'nın oğlu)
6 &#;&#;
funduszeue.info
Erkek 2 4
7 Nalaini
funduszeue.info
Erkek 2 4
8 Şebitu
funduszeue.info
Erkek 2 4
9 Arsimela
New funduszeue.info
Erkek 2 4
10 Anapşa
funduszeue.info
Erkek 1 2
11 Diduaini
funduszeue.info
Erkek 1 2 Sığır Tanrısı Hamisi
12 Şelard
funduszeue.info
Erkek 1 2 Sümer / Akad mitolojisinde Sin ya da Nunn adı verilen Ay Tanrısı'ın muadili olan Urartu Ay Tanrısı
13 &#;aldi ve Silah Erkek 1 2 Bir de üç olan Tanrı: Baba ve Oğul ve Kutsal Ruh
14 Atbini Erkek 1 2
15 Kvera Erkek 1 2 Gürcü Tanrısı Kvirila (Queer (&#;&#;&#;&#;&#;&#;): Tuhaflıklar / Gariplikler) muadili olan Urartu tanrısı. (Gürcü mitolojisinde baharın erken gelişini kutlamak için ritüeller içeren sekiz ayrı yerleşik kulenin yakınında yeşil dallar ile süslenmiş kutsal köyler arasında yarışmalar düzenlenir ilahiler seslendirdi, doğadaki canlı ve nebâtatın kurtuluşu için bu tanrıya teşekkür edilirdi).
16 Elipri Erkek 1 2
17 Taraini Erkek 1 2
18 Adaruta Erkek 1 2
19 Irmuşini Erkek 1 2 Şifâ
20 ILU alu&#;e uruliliue &#;iuali Erkek? 1 2
21 Alaptushini Erkek 1 2
22 Erina Erkek 1 2
23 Splintleme Erkek 1 2
24 Unina Erkek 1 2
25 Airaini (Prinç) Erkek 1 2 İlâhiyat Mağaraları Tanrısı
26 Zuzumaru Erkek 1 2
27 Hara Erkek 1 2 Yol
28 &#;raz Erkek 1 2
29 Ziukuni Erkek 1 2
30 Şerefe Erkek 1 2
31 Artsibedini Erkek 1 2
32 Arnie Erkek 1 2 Dağ
33 Haldievo iniria&#;ie Erkek 1 2 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
34 Haldievo alsui&#;ie Erkek 1 2 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
35 Haldievo diru&#;ie Erkek 1 2 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
36 Haldiler (Evrenim) Orduları Erkek 2 4 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
37 Teişeba ve Ev Sahibi Erkek 2 4 Teişeba ile bir de üç olan Tanrı
38 Artuharasau Erkek 2 34
39 AR-di-Nİ (Mu&#;a&#;ir Antik Kenti Tanrısı) Erkek 1 2 Van Gölünün güney doğusunda yer alan Ardini (Mu&#;a&#;ir Antik Kenti Tanrısı)
40 Cumeni Erkek 1 2
41 &#;uşpa Tanrısı Erkek 1 2
42 &#;aldi (Yüce Evren) Tanrıları 1 2
43 Artsuniuini Şehir Tanrıları 1 2
44 Haldievo da&#;ie Erkek 1 2 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
45 Kürk Erkek 1 2
46 &#;aldiler (Evrenim) ve Kapısı 1 2
47 Teişeba ve Eridu şehrin kapısı 1 2
48 Şivini ve Uişini Kentin kapısı 1 2
49 Eliahu Erkek 1 2
50 Haldievo Arnie Erkek 1 2 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
51 Haldievo a&#;ma&#;ie Erkek 1 2 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
52 &#;aldi (Yüce Evren) Tapınağı Tanrısı 1 2
53 Talapura Erkek 1 2
54 Kilibani Erkek 1 2
55 Eban Erkek 1 2 Yeryüzü
56 Sınır(Dağ?) Erkek 1 2
57 Suining Erkek 1 2 Su ve Denizler
58 Athananau Tanrıları 2 14
59 Tanrı &#; Erkek 2 14
60 ILANI Gamruti Erkek? 4 18
61 Haldievomu nirible Erkek 4 &#;aldi (Yüce Evren) ile bir de üç olan Tanrı
62 Niche Kentin kapısı 2
63 Babanov Erkek 10 Dağlık Ülke
64 Arubaini
Urartu God funduszeue.info
Kadın 1 1 &#;aldi'nin Karısı
65 Huba (Hubata) Kadın 1 1 Teişeba'nin Karısı
66 Tuşpuea Kadın 1 1 Şivini'nin Karısı
67 IAA Kadın 1
68 Aia Kadın 1
69 Sardi Kadın 1 Venüs Tanrısı eşdeğeri.
70 Tsinuardi Kadın 2 Doğurganlık ve Fiziksel Aşk
71 Iphari Kadın 2
72 Bartz Kadın 1
73 Siliana Kadın 1
74 Arçha Kadın 1
75 Adia Kadın 1
76 Map Kadın 1
77 &#;in Kadın 4
78 &#;rdi Kadın 2
79 Inuanau Kadın 17
Kask, Fildişi, Mühür, ve Fresk Üzerlerine Resmedilmiş Hayat Ağacı ve Yılan Görüntüleri
Kral II. Sarduri döneminden bir kask UrartianArtjpg Urartian Sealjpg Tree of life in Urartian funduszeue.info
Helmetjpg Urartu Helmet Fragment 2~.jpg
Sol Taraf: Teyşebaini Kalesi kazılarında Karmir-Blur tarafından ele geçirilen üzerinde hayat ağacı ve yılan motifleri bulunan süslü kask. Sağ Taraf: Kask üzerindeki görüntünün kanatlı tanrı figürleri ve yaşam ağacı motiflerini içeren bir kesitinin büyütülmüş hâli. (Karmir-Blur, Ermenistan Tarihi Müzesi, Erivan). Sol Taraf (Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara): Tipik Urartu fildişi oyma sanatı, Toprakkale (Rusahinili). İlk kazılar yılında Türkiye'de İngiliz Konsolosu tarafından yapıldı. Yapılan kazılarda kraliyet kalkanları, takılar, dekoratif frizler, taş ve benzeri eşyalarından oluşan bir dizi değerli sanat eseri ele geçirildi. Bu buluntuların çoğu British Müzesi'nde bulunmaktadır. Orta (Ermenistan Tarihi Müzesi, Karmir-Blur): Üzerinde yılan kabartması bulunan bir silindir mühür. Sağ Taraf (Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara): Hayat ağacına olan hayranlığı ve ona yapılan ibâdet sahnelerini betimleyen bir el yapımı fresk, Altıntepe.


Ölü Gömme

Urartu'da yakarak veya yakmadan gömü yapılmaktaydı. Yönetici kesim ve olasılıkla aileleri büyük kale ve merkezlerin yakınındaki çok odalı kaya mezarlarına birlikte, diğerleri ise sosyal statülerine göre toprak altına inşa edilen oda mezarlara, basit toprak mezarlara veya yakılarak urne adı verilen küplere gömülmekteydiler. Merkezde Van Kalesi, batıda Palu, Malazgirt ve Altıntepe'de, kuzeyde Aras Nehri'nin güney bölgesinde, doğuda Şangar (İran'da Bastam'ın kuzeyi) gibi önemli yönetim merkezlerinin yakınında çok odalı kaya mezarları bulunmaktadır. Dilkaya Höyüğü, Karagündüz Höyüğü ve Yoncatepe Höyüğü'nde ise soyulmadan günümüze ulaşmış, içinde birden çok gömü bulunan yeraltı oda mezarları incelenmiştir. Ölümden sonraki yaşama inandıkları için ölülerin mezarlarına günlük yaşamda kullandığı eşyalar konulurdu yastık, çanak, çömlek v.s.
Urartu Tapınak ve Kurban Yerleri
Tushpajpg Erebunijpg funduszeue.info
Sol Taraf: - Tuşpa, Van Kalesi bahçesinde bulunan çocukları kurban etmek maksadıyla kullanılan uçurum yeri. Orta: &#;aldiler tapınağının duvarındaki fresklerin onarımı. Sağ Taraf: Rusahinili (Toprakkale) &#;aldi Tapınağının Kurban Kesme Yeri, İstanbul Arkeoloji Müzesi.
Urartu (Ararat) Dinlerinin Diğer İnanç Elemanları
Erebunijpg KarmirBlurGodjpg KarmirBlurGodjpg
Sol Taraf: Erebuni'deki Kral I. Argişti tarafından inşa edilen tapınak (Argişti Vakfıyyesi). Orta ve Sağ Taraf: Karmir-Blur'de yapılan kazılar neticesinde ele geçirilen Ermenistan'daki Sardarapat ve Erebuni Müzelerinde korunan taş putlar.


Urartu Dinî Ritüel Kazanları
UrartianCaldronjpg

UrartianCaldronjpg

Urartian pottery, Erebuni museum funduszeue.info
Kanatlı ve Boğa Başlı tanrı figürleriyle süslü bronz kaplar, Anadolu Medeniyetleri Müzesi , Ankara. Boğa başları ile süslenmiş kilden yapılma çömlek Karmir-Blur ve Erebuni Müzeleri , Erivan.


Siyasal ve Kültürel İlişkiler

Urartu tarihinin önemli bir bölümü güneydeki büyük düşman Asur ile mücadeleye odaklanmıştır. Ayrıca Menua döneminden itibaren kuzeyde yerel Diauehi Krallığı Erzurum çevresinde ve mahalli beylikler üzerine, güneybatıda Hate (Malatya çevresi), güneydoğuda ise Kuzeybatı İran&#;a; I. Argişti döneminde Hate - Tabal (Tuate'nin ülkesi); II. Sarduri Melitia, Qumaha (Adıyaman bölgesinde) ve kralı Kuştaşpili; II. Rusa ise Hate, Halitu ve Muşki üzerine sefer yapmışlardır.

Bronz Urartu-Asur Rölyef Parçası
Urartu Assyrian Relief funduszeue.info
MÖ yılları arası Asur Kralı olan III. Şalmaneser Asur Yükseme Devri'ne ait olan bu Urartu-Asur Alçak-Kabartma (Bas Rölyef) parçasının genişliği 27 cm olup, kabartma üzerinde MÖ yılına kadar Asur ordularının Urartu Aşiretlerine karşı kazandığı zaferleri gösteren sahneler içermektedir (Yazıtta: Asur Kralı III. Şalmaneser kendi görüntüsünün Nairi'lileri (Ermenistan kökenli bir aşiretinin Asurca ismi) Karadeniz'e kovalamaya yeteceğini ifade etmektedir. (Asur ordusu III. Şalmaneser komutasında Van Gölü kıyılarında yaklaşık olarak MÖ yılındaki Savaşta Na-İ-Ri'lileri bozguna uğrattı).


Urartu Krallığı'nda çivi yazısı, yıllık sefer yapma, ölçü sistemi, kralı unvanlar, stel dikme, savaş taktikleri, nüfus nakilleri, resim, süsleme ve kabartma sanatı gibi uygulamalar, Asur etkili olarak gelişmiştir. Mimari, sorguçlu miğferler, kazanlardaki siren eklentileri, hiyeroglif yazısı, yakarak gömme, fildişi sanatı gibi dallar ise Kuzey Suriye'den etkiler almıştır. Bronz levhalar üzerindeki bezemelerde Asur etkisi yanında Geç Hitit izleri de görülmektedir. Bütün bu etkiler Urartu insanı ve zorlu coğrafyasıyla bütünleşerek yeni biçimler almış ve Urartu sanatını oluşturmuştur.
Urartu Kralları Listesi
Urartu Kralı Kullandığı Türev İsimler Babasının Adı Hükümdarlık Süresi
( M.Ö. ..) Açıklamalar Urartu Kralının Saltanat Dönemine Rastlayan ( MÖ ..) Asur Hükümdarlarının İsimleri
Aram Arame, Aramu, Arama MÖ &#; MÖ Urartu yazıtlarında bahsedilen ilk Birleşik Ararat Devleti'nin kralı. II. Ashur-Natsir-Apal ( &#; )
Lutipri MÖ I. Sarduri'nin babası olup, Urartu kraliyet hanedanı başlatan şahıs olmuştur. Kendisinin hükümdar olup olmadığı belirsizdir. III. Şulmanu-Aşared (III. Salman-Asar, MÖ &#; MÖ )
III. Salman-Asar, ( III. Şulmanu-Aşared, MÖ &#; MÖ )
I. Sarduri Siddur,
I. Seduri,
I. Sarduri Lutipri oğlu MÖ &#; MÖ Lutipri'nin oğlu ve Urartu Krallığı hanedanının kurucusu olup, Tuşpa'yı Urartu Devleti'nin başkenti yapmış ve böylece Urartu ordusunu güçlendirmiştir.
İşpuhini İşvuin I. Sarduri oğlu MÖ &#; MÖ Urartu'da kuvvetli merkezî bir din oluşturabilmek için Asurlular'a karşı direndi. Dinî bir cazibe merkezi konumunda olan Musaşirin (Ar-Di-Ni) Antik Ketini Urartu topraklarına katarak, Urartu'yu bir dinî inanç merkezi haline dönüştürdü. Böylece Urartu baş tanrısı olarak kabul edilen Haldi'ye olan inancın pekiştrilmesini sağladı. Musaşirin'de bulunan Urartu çivi yazısını geliştirdi. Ayrıca, Urartu onun idaresi zamanında daha ma'mur hale gelmeye başladı.
V. Şamşi-Adad (V. Şems-î Adad (Güneş Tanrısı) MÖ &#; MÖ )
III. Adad-Nirari (MÖ &#; MÖ )
Menua Mina İşpuhini oğlu MÖ &#; MÖ MÖ - yılları arasında babası İşpuhini ile Eş-Naiplik görevini yürüttü. Urartu sınırları genişletilerek ekonomisi geliştirildi. Devrinde birçok sulama kanalları ve yollar inşa edildi. Geliştirdiği sulama kanalları projeleri ve inşa ettirdiği yollardan Urartu topraklarının tüm sathına yayılan bir ağ inşa etti.
Şammuramat (Şamiram / Semiramis; Asur Kraliçesi ve Tanrıçası: V. Şamshi-Adad'ın karısı ve III. Adad-Nirari'nin annesi olup oğluna Naiplik yaptı ve daha sonra da Asur tanrıçası olarak siyasî yaşamda büyük bir rol oynamağa devam etti; MÖ &#; MÖ )
I. Argişti Menua oğlu MÖ &#; MÖ I. Argişti iktidarı döneminde Urartuların askeri ve ekonomik güçleri doruk noktasına erişti. Batıda ülkenin sınırları genişletilerek Asur ticaret yolları üzerinde kurulmuş yerleşim birimleri ve Transkafkasya'daki Erebuni kalesi Urartu topraklarına dahil edildi. Geliştirdiği sulama kanalları ve yollardan Urartu Krallığı sathında bir ağ inşa etti.
IV. Şulmanu-Aşared (IV. Salman-Asar; Salman / Patron / Şulman; IV, M.Ö. &#; M.Ö. )
III. A&#;&#;ur-Dan (Güçlü Asur Kralı, &#; )
II. Sarduri II. Siddur, II. Seduri, II. Sarduri I. Argişti oğlu M.Ö. &#; Batıdaki Urartu sömürgeleri ve III. Tiglat-Pileser'e karşı girdiği savaşı kaybetti ve muhtemelen de savaşta hayatını kaybetti. Bu yenilgi Urartu gücünün bölgede azalmasının başlangıcı oldu.
A&#;&#;ur-Nirari V ( Asur'u Kurtarmak için Gelen Kral M.Ö. &#; M.Ö. )
III. Tukult&#;-Apil-E&#;arra (III. Tiglatpalasar , III. Tukulti-Apal-Eşarra Eşarra Varisi M.Ö. &#; M.Ö. )
I. Rusa II. Sarduri oğlu M.Ö. &#; M.Ö. Acemice Asurlulara savaş ilân etti. Neticede Asur kralı II. Sargon başarılı bir seferden sonra Urartuların dinî merkezi olan Musaşirin'i fethederek yağmaladı. Bu yenilgilerden sonra I. Rusa bir hançer ile kendini bıçaklayarak intihar etti.
V. Şulmanu-Aşared ( V. Salman-Asar Salman / Patron / Şulman ; M.Ö. &#; M.Ö. )
II. &#;arru-Kinu (II. Şarrum-Ken, II. Sargon, Gerçek Kral, M.Ö. &#; M.Ö. )
II. Argişti I. Rusa oğlu M.Ö. &#; M.Ö. Asurlular ile doğrudan çatışmaların önlenebileceğini ispatladı. İnşaatlar, yolllar, ve doğuda başarılı askerî harekâtlar yaptı.
Sin-Ahhe-Eriba (Sinahherib, M.Ö. &#; M.Ö. )
II. Rusa II. Argişti oğlu M.Ö. &#; M.Ö.&#; Ararat'ın batısına birkaç başarılı sefer düzenledi. Asurlular'ın zayıflamasını fırsat bilerek Urartular'a eskisi gibi zaferler yaşattı. Birçok yeni kaleler inşa etti. İktidarı döneminde Urartu başkenti Tuşpa içinden Rusahinili (Toprak-Kale)'ye taşındı.
A&#;&#;ur-Aha-İddin (Asarhaddon, M.Ö. &#; M.Ö. )
A&#;&#;ur-B&#;ni-Apli (A&#;&#;urbanapal, A&#;&#;urbanipal, Ailein Halefi - Son Büyük Asur Kralı, M.Ö. &#; M.Ö. )
III. Sarduri III. Siddur, III. Sardur II. Rusa oğlu M.Ö.&#; &#; M.Ö.&#; Urartu gerileme dönemi hükümdârı olup, Asur kraliyet yıllıklarına bahsedilen son Urartu Kralıdır. III. Sarduri devrinde Kimmerler ve Medler yaptıkları akınlar ile Urartular'ı zayıflattılar, ve neticede Urartular Asurlular'a bağımlı bir devlet haline geldi.
A&#;&#;ur-Etel-İlani (Tanrıların Gazisi, &#; )
IV. Sarduri IV. Siddur, IV. Sardur III. Sarduri oğlu M.Ö.&#; &#; M.Ö.&#; Lutipri tarafından kurulan Urartu İktidar Hanedanı'nın son temsilcisidir. Erimene tarafından iktidardan devrilmiş olma olasılığı yüksektir. Böylece Erimen tarafından yeni bir hanedan başlatılmıştır.
Sin-Şumu-Lişir ( Mübarek Müreffeh Kral, M.Ö. &#; M.Ö. Kasım )
Sin-Şar-İşkun (Korkunç Kral, M.Ö. &#; M.Ö. )
Erimena Erimen, Ermina M.Ö.&#; &#; M.Ö.&#; Yeni bir Urartu hanedanının kurucusu olmuştur.
II. A&#;&#;ur-Uballit (A&#;&#;ur-Etel-Şam-irsiti-Ubbalit-su (Göklerin ve Yerin Kahramanı), M.Ö. &#; M.Ö. )
Asur Devleti ortadan kalktı.
III. Rusa Erimena oğlu M.Ö.&#; &#; M.Ö.&#;
IV. Rusa III. Rusa oğlu M.Ö.&#; &#; M.Ö.&#; Bilinen son Urartu kralıdır. İktidarı döneminde yönetim merkezi Teişebaini'ye taşındı, merkezi otorite devlet sathında güç kaybetti ve Teişebaini'ye doğru büyük göçler yaşandı.


Çanak-Çömlek Sanatı

Devletin kuruluşu ile birlikte ortaya çıkmış gözüken parlak kırmızı astarlı çanak-çömlek grubu yönetim merkezi ve önemli Urartu kalelerinde bulunmaktadır. Halkın ürettiği yöresel ve geleneksel mallar da kullanılmaya devam etmiştir.
Çanak-Çömlek ve Oymacılık Sanatının Örnekleri, Erebuni Müzesi, Erivan, Ermenistan.
Erebuni museum, Yerevan, Armania funduszeue.info Urartian Pottery jpg
Urartian Wood funduszeue.info
Sol Taraf: Karmir-Blur (Kızıl-Tepe)&#;de bulunan bir bronz kalkan. Orta: Seramik tencere. Sağ Taraf: Ağaç üzerine nakşedilmiş bir oyma süs.


Arkeolojik Siteler ve Kazılarla İncelenmiş Önemli Merkezler
Urartu Tarım Aletleri
Urartu funduszeue.info Urartu funduszeue.info
Sol Taraf: Bir Çatal Parçası; Sağ Taraf: Van Gölü'nün doğusunda yer alan Rusahinili (Toprakkale)'de yapılan kazılarda bulunan bir saban demiri.
Urartu Hububat Öğütücüsü
Urartian grain bruiserjpg
Hububat Öğütücüsü.

Tuşpa (Van Kalesi)
Aşağı ve Yukarı Anzaf: Yukarı Anzaf&#;ta Haldi tapınağı, büyük depolar ve surlar
Çavuştepe (Sardurihinili): Büyük bir saray yapısı, Haldi ve Irmuşini tapınakları, depolar, atölyeler ve surlar
Toprakkale (Qilbani önündeki Rusahinili): Haldi tapınağı
Ayanıs (Eiduru önündeki Rusahinili): Tapınak, depolar, surlar, aşağı şehir
Karagündüz: Höyükte sivil yerleşme, mezarlıkta içinde 80&#;i bulan sayıda gömü olan 9 oda mezar
Altıntepe: Başkent Tuşpa&#;nın mezarlığı
Dilkaya: Höyükte sivil yerleşme, mezarlıkta 3 sandık-oda mezar, küp mezarlar ve kum mezarlar
Altıntepe / Erzincan: Tapınak, yönetici yapıları, oda mezarlar
Habibuşağı (Tumeişki)/Elazığ: Sınır kalesi, mezarlar, en batıdaki Urartu yazıtı
Giyimli: Mezarlık ve giyimli ev planları mevcuttur
Kefkalesi: Saray, tapınak
Kayalıdere: Kale, tapınak, kaya mezarları
Iğdır: Mezarlık
Oşakan / Ermenistan
Arin-Berd (Erebuni)
Armavir-Blur (Argiştihinili)
Karmir Blur (Teişeba URU)
Horom
Bastam (Rusai funduszeue.info)
Haftavan Tepe
Hasanlu
Yoncatepe akrpol ve nekropolü


Kemik ve Ahşap Eşya Oymacılık Sanatı Örnekleri
UrartianCandelabrumjpg UrartianCandelabrum01~.jpg UrartianArt11~.jpg UrartianArtjpg funduszeue.info
Sol Taraf: Toprakkale'de yapılan kazılar sırasında ele geçirilen Şamdan. Sağ Taraf: Soldaki Şamdan'ın üzerinde yer alan fildişi heykelin büyütülmüş hali, Anadolu Medeniyetleri Müzesi. Toprakkale'de bulunan Urartu tanrılarının kemikler üzerine oyularak yapılmış Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen heykelleri. Karmir Blur (Kızıl-Tepe), Ermenistan Ulusal Tarihi Müzesi'nde bulunan tahtadan yapılma bir at başı.


Rusahinili - (Toprakkale)


Rusahinili-Toprakkale'deki Urartu Sanat Eserlerinden Bronz Heykel ve Tahta Oymacılık Örnekleri
Hermitage Müzesi, Sankt Petersburg Rusahinili - Toprakkale
Kanatlı Bronz Tanrı Heykeli Teişeba'nın Oyması
Urartian Art 04b~.jpg Urartian Art jpg funduszeue.info
Sol Taraf: Rusahinili - Toprakkale'de bulunan Bronz Urartu Kanatlı Tanrı Heykelciği, (Hermitage Müzesi, Sankt Petersburg). Orta: Toprakkale'de Ele Geçirilen Urartu Fırtına ve Savaş Tanrısı Teişeba'nın Tahtadan Oyması, (Hermitage Müzesi, Sankt Petersburg). Sağ Taraf: Modern Van şehrinin doğusunda yer alan Toprakkale (Rusahinili), Kral I. Rusa onuruna şehre Rusahinili adı verilmişti.


Van Gölü'nün 8 Km doğusunda Tuşpa yakınlarında Rusahinili (Toprak-Kale)'de yapılan kazılarda ele geçirilen Urartu krallarına ait taht ve kalkan örnekleri
Yerli halk tarafından yılları arasında Van'da bulunan tarihi sanat eserleri British Müzesi, Hermitage Müzesi, Metropolitan Museum of Art, ve Louvre Müzesi gibi yerlere satılmış olup bu müzelerde sergilenmektedir.
Urartian Art 02~.jpg
Urartian Figure funduszeue.info Urartian Art jpg Urartian inscribed bronze Shield with incised funduszeue.info
Urartian Shield jpg
Sol Taraf: Rusahinili - Toprakkale'de yapılan kazılar neticesinde ele geçirilen kanatlı bir bronz boğa heykeli şeklinde tasarlanmış olan süslü taht, Hermitage Müzesi, Sankt Petersburg. Orta: Sol taraftaki bronzdan kanatlı bir boğa heykeli şeklinde yapılmış tahtın British Müzesi'nde bulunan çizimleri. Sağ Taraf: Muhtemelen şu anda parçalanmış olan yüzlerinin vaktiyle değerli taşlarla kaplandığı izlenimini yaratan ve yanlarında altın kaplama izleri bulunan Kanatlı bir Urartu tanrısı, Hermitage Müzesi, Sankt Petersburg. M.Ö. yılına ait olan, Van Gölü'nün 8 Km doğusunda Tuşpa yakınlarında Toprakkale'de yapılan kazılarda ele geçirilen ve üzerinde Büyük Kral Erimina oğlu Rusa yazıtı bulunan bronz kalkan (British Müzesi). Sağ Taraf: Sol taraftaki bronz kalkanın üzerinde bulunan kabartmaların çizimleri.


Teyshebaini Kalesi kazılarında ele geçirilen I. Argişti dönemine ait bronz başlık kalıntısı.


Kaynaklar

Urartular hakkındaki değerlendirmeler, birkaç kaynaktan gelen verilerle yapılır. Asur yazıtları özellikle erken dönemleri için önemli kaynak grubunu oluşturur. M.Ö. yüzyıl arasındaki krallık öncesi dönem genellikle bu kaynaklardan anlaşılmaya çalışılır. M.Ö. 9. yüzyıl ortaları ile 6. yüzyıl arasındaki krallık dönemi ise kayalara kazdırılan Urartu krali yazıtları, az sayıda çivi yazılı kil tablet ile Asur yazıtları ve Arkeolojik bulgular birleştirilerek ortaya konabilir. Büyük kent ve kalelerdeki görkemli mimarlık kalıntıları, maden eserler ve zengin diğer buluntular bu uygarlığı günümüze taşımaktadır.
Urartu Bölgesel Mirası Haritası
Urartu in comparison with states in funduszeue.info
Urartu Devleti'nin Tarihi Sınırları ve Günümüzdeki Modern Devletlerarası Sınırlar
Urartu M.Ö. IX yy.
Urartu funduszeue.info

Urartu funduszeue.info
Sol Taraf: Kral Arame zamanında Urartu. Sağ Taraf: I. Sarduri döneminde Urartu
M.Ö. IX. yüzyılın sonunda - VIII. yüzyılın başında Urartu I. Argişti döneminden kalma tablet
Urartu funduszeue.info Urartian tablet of Argishti funduszeue.info
Sol Taraf: İşpuhini ve Menüa dönemine Urartu. Sağ Taraf: Arin BERD tarafından yılında bulunan ve Erivan'daki Erebuni Müzesi'nde sergilenen tablet.


M.Ö. VIII. yüzyılda Urartu
Urartu funduszeue.info

Urartu funduszeue.info
Sol Taraf: Kral I. Argişti döneminde Urartu. Sağ Taraf: II. Sarduri döneminde Urartu
Dış bağlantılar

Van Müzesi.
Bibliyografya.

Bibliyografya
Türkçe

Belli, O., Anzaf Kalesi ve Urartu Tanrıları, İstanbul , Arkeoloji ve sanat yüzyıl
Belli, O., Doğu Anadolu&#;da Urartu Sulama Kanalları/ Urartian Irrigation Canals in Eastern Anatolia, İstanbul , Arkeoloji ve Sanat Y.
Çevik, N., Urartu Kaya Mezarları ve Ölü Gömme Gelenekleri, Ankara , Türk Tarih Kurumu Y.
Çilingiroğlu, A., Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı, İzmir
Dinçol, A.M.-Kavaklı, E., Van Bölgesinde Bulunmuş Yeni Urartu Yazıtları, İstanbul , Anadolu Araştırmaları Ek Yayın 1.
Erzen, A., Çavuştepe I, Ankara , Türk Tarih Kurumu Y.
Özgüç, T., Altıntepe I-II, Ankara , Türk Tarih Kurumu Y.
Köroğlu, K., Urartu Krallığı Döneminde Elazığ (Alzi) ve Çevresi, İstanbul , Arkeoloji ve Sanat Y.
Sevin, V., Eski Anadolu ve Trakya. Başlangıcından Pers Egemenliğine Kadar, Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi, İstanbul , İletişim Y.
Sevin, V.-E. Kavaklı, Bir Erken Demir Çağ Nekropolü Van/ Karagündüz/ An Early Iron Age Cemetery, İstanbul , Arkeoloji ve Sanat Y.
Yıldırım, R., Urartu İğneleri, Ankara , Türk Tarih Kurumu.
Zehiroğlu, A.M., M.Ö. 8. yüzyıl Urartu belgelerinde "Kolha" Skani Nena, Sayı:1, İstanbul
Milliyet Blog: İnternet günlüğü, e-günlük, e-günce, Türkçe blog, weblog Anadolu Halkl



Yabanci dille - Latin alfebesi

Lenormant François Lettres assyriologiques. &#; Paris: &#;. I.
Mordtmann A.D. Über die Keilinschriften von Armenien // Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft. &#; Leipzig: &#; &#;. XXXI.
Louis de Robert Etude philologique sur les inscriptions cunéiformes de l&#;Arménie. &#; Paris: E. Leroux,
Barnett R.D. Urartu // Edwards I.E.S., Gadd C.J., Hammond N.G.L., Boardman J. Cambridge Ancient history. &#; London: Cambridge University Press, &#; &#;. 3, part 1. &#; &#;. &#; &#; ISBN
Sayce A.H. The Cuneiform incriptions of Van deciphered and translated // Journal of Royal Asiatic Society. &#; &#; &#;.
Schulz F.E. Mémoire sur le lac de Van et ses environs // Journal Asiatique. &#; Paris: &#; &#;. IX.
F. E. Schulz. «Mèmoires sur le lac de Van et ses environs». Journal Asiatique, Paris, IX, , p. # Friedrich J. Chaldische (urartäische) Texte // Kleinasiatische Sprachdenkmäler. &#; Berlin:
Friedrich J. Einführung ins Urartäische: grammatischer Abriss und ausgewählter Texte mit spachlichen Erläuterungen // Mitteilungen der Vorderasiatisch-Aegyptischen Gessellschaft. &#; Leipzig: &#; &#;. &#; &#; 3.
Stone E.C., Zimansky P. The Urartian Transformation in the Outer Town of Ayanis // Archaeology in the Borderlands. Investigations in Caucasia and beyound. &#; Los Angeles: University of California Press, &#; ISBN
Zimansky P. Ecology and Empire: The Structure of the Urartian State. &#; Chicago: The Oriental Institute of the University of Chicago, &#; (Studies in ancient oriental civilizations). &#; ISBN
Zimansky P.E. Ancient Ararat, A Handbook of Urartian Studies. &#; New York: Caravan books, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Sayce A. The Kingdom of Van (Urartu) // The Cambridge Ancient History. &#; Cambridge: &#; &#;. 3.
Oktay Belli Van, The Capital of Urartu, Eastern Anatolia. &#; Istambul: Net Yaginlar A.Ş., &#; &#;. &#; ISBN
Götze, Albrecht Hethiter, Churriter und Assyrer: Hauptlinien der vorderasiatischen Kulturentwicklung im II. Jahrtausend v Chr Geb. Oslo. &#; Cambridge, Mass.: Harvard University Press,
Lehmann-Haupt C.F. Armenien, einst und jetzt. &#; Berlin: B. Behr, &#;
Zimansky, Paul Urartian Material Culture As State Assemblage: An Anomaly in the Archaeology of Empire // Bulletin of the American Schools of Oriental Research. &#; The American Schools of Oriental Research, &#; &#;. / &#; &#;. &#;
Cambel H. Braidwood R. An Early Farming Village in Turkey // Scientific American. &#; &#; &#; 3.
Oktay Belli Urartian Dams and Artificial Lakes in Eastern Anatolia // Çilingiroğlu A., French D.H. Anatolian Iron Ages 3. The proceedings of the Third Anatolian Iron Ages Colloquium held at Van, 6&#;12 &#; Ankara: British Institue of Archaeology in Ankara, &#; &#;. &#; &#;. 9&#; &#; ISBN
Zimansky P.E. The Kingdom of Urartu in Eastern Anatolia // Sasson J.M. Civilizations of the Ancient Near East. &#; New York: Scr****r, &#; &#;. II. &#; &#;. &#; &#; ISBN
Kramer S.N. Enmerkar and the Lord of Aratta; a Sumerian epic tale of Iraq and Iran. &#; Philadelphia: University of Pennsylvania Press,
Sevin, Veli The Origins of the Urartians in the Light of the Van/Karagündüz Excavations // Anatolian Studies. &#; &#; &#;.
Zimansky, Paul Urartian Geography and Sargon's Eighth Campaign // Journal of Near Eastern Studies. &#; University of Chicago Press, &#; &#;. &#; &#; 1. &#; &#;. 1 &#;
Zimansky P. Archaeological inquiries into ethno-linguistic diversity in Urartu // Drews R. Greater Anatolia and the Indo-Hittite language family: Papers presented at a Colloquium hosted by the Univ. of Richmond, March , &#; Washington (D.C.): The Institute for the Study of Man, &#; &#;. 15&#;
Wiseman D.J. Chronicles of Chaldaean kings (&#; B. C.) in the British Museum, Trustees of the British Museum, London,
Chahin M. The Kingdom of Armenia. &#; second (revised) edition. &#; Curzon Press, &#; ISBN
Russell J. The Formation of the Armenian Nation // University of Los Angeles The Armenian People from Ancient to Modern Times. &#; New York: St. Martin&#;s Press, &#; &#;. 19&#; &#; ISBN
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Gocha Tsetskhladze The culture of Ancient Georgia in the first millennium BC and Greater Anatolia: Diffusion or Migration? // Archaeology in the Borderlands. Investigations in Caucasia and beyound. &#; Los Angeles: University of California Press, &#; ISBN # Garsoïan N. The Emergence of Armenia // University of Los Angeles The Armenian People from Ancient to Modern Times. &#; New York: St. Martin&#;s Press, &#; &#;. 37&#; &#; ISBN
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Burney C.A., Lang D.M. The Peoples of the Hills, Ancient Ararat and Caucaus. &#; New York &#; Washington: Praeger Publishers, &#; &#;. , &#; &#;. &#; ISBN
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Hewsen R.H. Van in This World: Paradise in the Next: The Historical Geography of Van/Vaspurakan / Hovannisian R.G.. &#; Costa Mesa: Mazda Publishers, &#; &#;.
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
Redgate A.E. The Armenians. &#; Oxford: Blackwell, &#; &#;. &#; &#;. &#; ISBN
I. M. Diakonoff Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian // Journal of the American Oriental Society. &#; American Oriental Society, &#; &#;. &#; &#; 4.


Yabanci dille - Kiril alfabesi

&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (&#;&#;&#;&#;&#;&#;) / &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;&#;&#;.
&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; = &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; / &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; «&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;». &#; &#;&#;&#;. &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;., &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#; &#; 1 &#; 4, ; 1,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#; 2 &#; 4.
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;, &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#; «&#;&#;&#;&#;&#;&#;» &#; «&#;&#;&#;&#;&#;&#;» &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; (&#;&#;&#;) &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; «&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;» (&#;&#;.-&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;), &#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; «&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;» (&#;&#;&#;. super montes Armentæ). &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;. hwrrt, &#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (&#;&#;&#;&#;&#;&#;) / &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;. &#; &#;&#;&#;.
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;
Rohl, David M. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; = Legend: The Genesis of Civilisation. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; (&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;). &#; &#;&#;&#;. &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#; &#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#; &#; 3&#;4.
Salvini Mirjo Geschichte und Kultur der Urartäer. &#; Darmstadt:
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#; 2. &#; &#;. 37 &#;
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;:
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;:
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; / &#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#; &#;.: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;&#;&#;. &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (E. Ebeling, B. Meissner, E. Weidner Die Inschriften der Altassyrischen Könige. &#; Leipzig:
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;., &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#; 3. &#; &#;. &#;
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#; &#; 1 &#; 4, ; 1, , &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#; (&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;) &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#; &#;&#;&#;, &#; &#; 8.
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (Thureau-Dangin F., Dunand M. Til-Barsib. &#; Paris: ) &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#; 2 &#; 4.
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (Klauber E. Assyrisches Beamtentum nach Briefen aus der Sargonidenzeit. &#; Leipzig: )
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;. &#; &#;&#;&#;. &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#; &#;. &#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; / &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#; &#;. &#; &#;&#;&#;.
&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;, &#; &#; 2.), &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; (&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#; 2.)
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;. &#; &#;&#;&#;. &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; VIII&#;VI &#;&#;. &#;&#; &#;. &#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;. &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;:
&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; XIX &#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;. &#; &#;&#;&#;. &#; ISBN
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#; 4. &#; &#;. 3&#;
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; // &#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#; &#;. &#; &#;. &#;
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; (&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;). &#; &#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;, &#; &#;.
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; «&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;» &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;, &#; &#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;.
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;-&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#; &#;&#;&#;,
&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#; &#;&#; &#;. &#;&#; &#;.&#;. &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;, &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; / &#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;.&#;.. &#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;: &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#;&#; &#;&#;&#;, &#; &#;. &#; &#;&#;&#;.

Dış bağlantılar

Van Müzesi.
Erzincan'daki Altıntepe kazısı.
Bibliyografya.

Kaynakça

^ Cambridge Ancient History. vol. ii, p.
^ Igor M. Diakonoff, Sergei A. Starostin. "Hurro-Urartian and East Caucasian Languages", Ancient Orient. Ethnocultural Relations. Moscow, , pp. funduszeue.info

Kategoriler:

Vikipedi düzenle Mayıs
Anadolu Uygarlıkları
Türk uy

Özet: Şiddetin en yaygın görülen biçimi erkeğin kadına ve çocuğa karşı uyguladığı aile içi şiddettir. Kadına yönelik şiddet ülkemizde yaygın bir toplumsal sorundur. Kadına yönelik şiddet, .fıziksel, cinsel ve duygusal zarar veren farklı eylemlerin bütününü içermektedir. Günümüzde etkisini arttırarak varlığını hissettiren şiddet birçok sosyal bilimcinin araştırma konusu olmuştur. Bu araştırma, Bingöl il merkezinde ikamet eden, 18 yaş ve üstü tüm erkek ve kadınlar üzerinde yapılmıştır. Araştırma gurubunu Bingöl il merkezinde oturan kadın (%) ve (%) erkek olmak üzere kişi oluşturmaktadır. Araştırmanın amacına uygun olarak 2 farklı ölçek uygulanmıştır. Bunlardan birincisi “Aile İçi Şiddet Ölçeği (Kadınlar için)” ve “Aile İçi Şiddet Ölçeği (Erkekler için). Diğeri ise hem kadınlar hem de erkekler için ortak olan 21 maddelik “Şiddet Tutum Ölçeği”dir. Hem kadınlara hem de erkeklere ayrı ayrı uygulanmıştır. Bu makalede, sadece “Şiddet Tutum Ölçeğinden” kadınlardan elde edilen bulgulara yer verilecektir. Verilerin analizi SPSS 23 programı ile yapılmış ve %95 güven düzeyi ile çalışılmıştır. Çalışmada parametrik olmayan test tekniklerinden Mann Whitney, Kruskal Wallis kullanılmıştır. Sonuçta, bu çalışmadan elde edilen veriler, ülkemizdeki çalışmalarla karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Şiddet, aile içi şiddet, kadına karşı şiddet, toplumsal cinsiyet, Bingöl. "Attitudes of women against domestic violence: The sample of Bingöl provence" Abstract: The most common form is domestic violence against women and children. Violence against women is a common social problem in Turkey. Violence against women includes a variety of different acts, which abused them physically, sexually or emotionally. Today, increasing the presence of many social scientists feel the violence has been the subject of the investigation. This research is conducted on all men and women who reside in the center of Bingöl and their age is 18 and over. The research group is consisted of people of them are women (%) and of them are men (%) residing in Bingöl city center. Two different scales are applied for the purpose of the research. The first of these scales is "Domestic Violence Scale (for women)" and the "Domestic Violence Scale (for men). Both scales are applied separately to men and women. The other one is "Violence Attitude Scale" which is used common for both women and men including 21questions in the survey. This article contains the findings only "Violence Attitude Scale" obtained from women. Analysis of the data is performed with SPSS 23 program and the studies are completed with 95% confidence level. Mann Whitney and Kruskal Wallis, which are the nonparametric test techniques, are used in this research. Consequently, the data obtained from this research is analyzed and compared with the other researches in Turkey. Keywords: Violence, domestic violence, violence against woman, social gender, Bingöl.