Ingiltere Nin Ingilizce Yazılışı

kaynağı değiştir]

İngiltere, Birleşik Krallık'ı oluşturan 4 ülkeden en geniş ve en kalabalık olandır. 66 milyondan fazla olan^[29]Birleşik Krallık nüfusunun %85'i (yaklaşık 56 milyon kişi) İngiltere'de yaşamaktadır. İngiltere’nin nüfusu ’^[30] dir. Nüfusun&#;% 80’i şehirlerde yaşar. Kilometre kareye kişi ile dünyanın en büyük nüfus yoğunluğuna sahip ülkelerinden biridir. Geri kalan nüfusun yaklaşık 3 milyonu Galler’de, 5,5 milyonu İskoçya’da, 2 milyonu Kuzey İrlanda’da yaşamaktadır.

Halk, geleneklerine çok bağlı bir millet olarak tanınır.^{[kime göre?]} Atalarından kalan kraliyet, bugün hâlâ devam etmektedir. Halkın kanunlara ve polise gösterdikleri saygıdan dolayı, İngiliz polisi silah taşımaz, yalnızca tahta bir jop bulundurur. Önemli şehirleri arasında Cambridge, Birmingham, Derby, Ipswich, Liverpool, Nottingham, Northampton, Oxford, Cardiff, Newpord, Tozfaen, Belfast, Down ve Iyrone’dir. Manchester şehri ise kuzeyin başkenti olarak adlandırılmaktadır.

Din[değiştir kaynağı değiştir]

Ana madde: İngiltere'de din

Halkın büyük bir kısmı üzerinde Anglikan Kilisesi hâkimdir. İskoçya Kilisesinin mensupları da vardır. Katolik, Metodist ve Baptist mezhepleri de mevcuttur. Ayrıca Müslüman, Ateist, Yahudi ve Budist insanlar da vardır.^[31]

Eğitim[değiştir kaynağı değiştir]

I. Elizabeth () Anglikanizm'i İngiltere'nin resmî dini olarak kabul edip Katolik direnişini kırdı. I. Elizabeth yılında Avrupa'nın en güçlü donanması olan yenilmez İspanyol Armada'sını bozguna uğratarak Britanya İmparatorluğu'nun temellerini attı. İrlanda'yı İngiltere topraklarına kattı. Saltanatı döneminde edebiyat ve sanatta önemli gelişmeler yaşandı. I. Elizabeth’in uzun ve başarılı saltanatında İskoçya’da İngiliz etkisinde farklılık görülmeye başlandı. İngiltere'deki "Tudor hanedanı"yla, İskoçya'daki "Stuart hanedanı" arasındaki evlenmeler, iki geleneksel düşmanı birbirine yaklaştırdı.

yüzyılda giderek güçlenen İngiltere Krallığı 'de kurulan Jamestown kolonisi ile başlayarak Kuzey Amerika'da koloniler kurdu. Birçok İngiliz ya yeni bir hayat yaşamak üzere ya da "Resmi Senetli Hizmetkar" olarak Kuzey Amerika'ya yerleştiler.

'te İskoçya Kralı VI. James, I. James adı ile İngiltere kralı oldu ve İngiltere Krallığı için "Stuart Hanedanı"'nı başlattı. 'ten 'ye kadar hem İskoçya Kralı ve hem de İngiltere Kralı olan aynı kişi, uluslararası hukuka göre iki ayrı devleti idareye başladı.

I. James'in oğlu olan I. Charles döneminde krallığın mali masraflarını karşılama yüzünden 'de parlamento ile krallık taraftarları arasında İngiliz İç Savaşı adı verilen bir savaş ortaya çıktı. Parlamento güçleri bir seri savaştan sonra Krallık taraftarlarına hakim geldi. Önce parlamento idaresinde () bir devlet kuruldu. Ocak 'da eski kral I. Charles Londra'da idam edildi ve İngiltere bir cumhuriyet haline geçti. Sonra da Oliver Cromwell iktidarında () kısa süren "Commonwealth" adı verilen bir cumhuriyet kuruldu.

Cromwell'in ölümünün ardından parlamento iç karışıklıkları önlemek için 'de sürgündeki Kral II. Charles'i krallığı yeniden kurmak üzere İngiltere'ye davet etti. 'den e kadar Stuart Hanedanı hükûmet dönemine "Restorasyon Dönemi" denilmektedir.

Stuart hanedanından II. Charles'ın kardeşi olan ve onun yerine 'te İngiltere Kralı olan II. James'in Katoliklere karşı yakın tutumu dolayısıyla kızı II. Mary ve onun kocası Hollanda Cumhuriyeti Hükümdarı olan III. William "Muhteşem Devrim" adı verilen bir devrimle İngiltere Krallığı'nı ellerine geçirdiler.

Geç modern çağ[değiştir kaynağı değiştir]

Coğrafi olarak İngiltere, Büyük Britanya adasının orta ve güneydeki üçte ikisini ve ayrıca Isle of Wight ve Scilly Adaları gibi açık deniz adalarını içerir. Birleşik Krallık, kuzeyde İskoçya ve Galler ülkeleriyle sınır komşusudur. İngiltere, anakara Britanya'nın diğer tüm bölgelerinden Avrupa kıtasına daha yakındır. İki ülke Folkestone yakınındaki Manş Tüneli ile birbirine bağlı olsa da Fransa'dan (Hauts-de-France) mil (34&#;km)^[20] deniz mesafesi uzaklıktadır.^[21] İngiltere'nin İrlanda Denizi, Kuzey Denizi ve Atlantik Okyanusu'nda da kıyıları vardır. Britanya takımadalarında Avrupa'ya en yakın olan ülkedir: Fransa'dan en dar kısmı 52&#;km genişliğinde olan Manş Denizi ile ayrılır. Manş Tüneli, ülkeyi Avrupa Kıtası'na bağlar. Fransa-İngiltere sınırı, kanalın tam ortasından geçer.

Londra, Liverpool ve Newcastle limanları sırasıyla Thames, Mersey ve Tyne gelgit nehirleri üzerindedir. mil (&#;km) boyuyla Severn, İngiltere'den geçen en uzun nehirdir.^[22]Bristol Kanalı'na boşalır ve 2 metre (6,6&#;ft) yüksekliğe ulaşabilen Severn Bore (bir gelgit deliği) ile dikkate değerdir.^[23] Ancak İngiltere'nin tamamındaki en uzun nehir, mil (&#;km) uzunluğundaki Thames'tir.^[24]

Malvern Hills, İngiltere'nin Worcestershireve Herefordshireilçelerindedir. Tepeler, Kırsal Bölge Ajansı tarafından Olağanüstü Doğal Güzelliğe Sahip Alan olarak belirlendi.

İngiltere'de pek çok göl vardır. Göllerden en büyüğü Windermere Lake District^[25] denilir. İngiltere arazilerinin çoğu alçak tepeler ve ovalardan, ülkenin kuzey ve batısındaki yüksek ve dağlık arazilerden oluşur.

Kuzeydeki yüksek araziler, doğu ve batıyı ayıran yüksek arazi zinciri olan Pennine Dağları, Cumbria'daki Göller Bölgesi dağları ve İngiltere ile İskoçya arasındaki sınırı aşan Cheviot Tepeleri’ni içerir.

İngiltere'nin büyük kısmı alçak tepelerle kaplıdır. Ancak kuzeye doğru biraz daha dağlık görünüm alır, Pennine Dağları ülkeyi kuzeyden güneye doğru ikiye ayırır. Buna karşın dağlar fazla yükselmez.

İngiltere'nin en yüksek noktası, metre (&#;ft) ile Göller Bölgesi'ndeki Scafell Pike'dır.^[25] Shropshire Hills Galler'e yakınken, Dartmoor ve Exmoor, ülkenin güneybatısındaki iki yüksek arazidir. Arazi türleri arasındaki yaklaşık ayrım çizgisi genellikle Tees-Exe hattı ile gösterilir. Tepelik bölgeyle dağlık bölge arasındaki sınırı Tees-Exe hattının oluşturduğu kabul edilir.^[26]

Jeolojik açıdan, "İngiltere'nin omurgası" olarak bilinen Pennin Dağları, yaklaşık milyon yıl önceki Paleozoyik Çağ sonundan kalma ülkedeki en eski sıradağlardır.^[27] Jeolojik bileşimleri diğerlerinin yanı sıra kumtaşı ve kireçtaşı ve ayrıca kömürü içerir. Yorkshire ve Derbyshire bölgeleri gibi kalsit alanlarında karst manzaraları vardır.

Pennine manzarası, bölgenin nehirlerinin verimli vadileri tarafından girintili yüksek arazilerde bozkırdır.

İki milli parkı, Yorkshire Dales ve Peak District’tır. West Country'de, Güneybatı Yarımadası'ndaki Dartmoor ve Exmoor, granitle desteklenen yüksek bozkırları içerir ve iklimi ılımandır; her ikisi de milli parktır.^[28]

İngiliz Ovaları, ülkenin orta ve güney bölgelerindedir. Cotswold tepeleri, Chilltern tepeleri, Kuzey ve Güney Downs dahil yeşil engebeli tepelerden oluşan, denizle buluştukları yerde Dover uçurumları gibi beyaz kaya çıkıntıları oluşturur. Bu aynı zamanda Salisbury Ovası, Somerset Levels, South Coast Ovası ve doğuda düz bir bataklık bölge olan The Fens gibi nispeten düz ovaları da içerir. Bataklığın büyük kısmı tarım amacıyla kurutulmuştur.

İngiltere'nin iklimi değişkendir. Kışları yumuşak, yazları ise serin geçer. Gulf Stream sıcak su akıntısı iklim üzerinde etkilidir.

İngiltere'nin en büyük kentlerinin hangileri olduğu tartışmalı bir konudur. Sıralama "kent" kelimesinin farklı tanımlanmasıyla değişmektedir, oturdukları şehrin önemini yüksek göstermek isteyenler kendilerine uygun tanımı seçmektedir. Ancak hangi tanım esas alınırsa alınsın, Londra İngiltere'nin en büyük kenti olduğu gibi dünyanın da önemli kentleri arasındadır. Özellikle merkezi ve kuzey İngiltere'deki bazı kentler nüfus ve faaliyetler açısından önem taşır: Manchester, Birmingham, Leeds, Liverpool, Newcastle, Sheffield, Bristol, Coventry, Leicester, Nottingham ve Hull gibi.

İngiltere'nin en büyük doğal limanı merkezi güney kıyıda yer alan Poole'dür. Bu limanın, Avustralya'daki Sidney'den sonra, dünyanın en büyük ikinci doğal limanı olduğu iddia edilir.

Demografi[değiştir

nest...

174365 174366 174367 174368 174369