CANLILAR ARASINDAKİ BESLENME İLİŞKİSİ
✔ Canlılarda üç şekilde beslenme görülür.
1) Ototrof
2) Heterotrof
3) Hem ototrof hem heterotrof
1) İnorganik maddeleri kullanarak organik maddeleri üreten ve böylece, kendi besinini kendisi üreten canlılara ototrof denir.
✔ Ototrof canlılar, organik maddeyi üretme şekilerine göre ikiye ayrılır. Bunlar fotoototrof ve kemoototroftur.
✔ Fotoototroflar fotosentez yapar ve klorofil pigmentine sahiplerdir.
✔ Kemoototroflar ise kemosentez yapar ve prokaryotlardır.
2) Organik maddeleri beslenme yolu ile dışarıdan hazır alan canlılara heterotrof denir. Heterotrof canlılar beslenme şekillerine göre holozoik, saprofit ve parazit olmak üzere üçe ayrılır.
✔ Holozoik canlılar, besinlerini büyük parçalar halinde alır; sindirim sistemlerinde parçalayarak kullanırlar. Hayvanlar holozoik canlılardır. Besin çeşitlerine göre etçil (karnivor), otçul (herbivor) ve hepçil (omnivor) olarak üç gruba ayrılırlar.
✔ Saprofit canlılar, güçlü sindirim enzimlerine sahiplerdir. Sindirim enzimlerini hücre dışına salgılayarak organik maddelerin zardan geçebilecek boyutlara küçültürler. Daha sonra solunum metabolizmaları ile inorganik madde haline getirerek hücre dışına bırakırlar. Böylece organik maddeleri inorganik hale getirerek yeniden kullanabilir hale getirirler. Ototroflar için inorganik madde elde ederler. Madde döngülerinin gerçekleşmesinde çok büyük öneme sahiplerdir. Bazı bakteri ve mantarlar saprofittir.
✔ Parazit canlılar, sindirim enzimlerine sahip olmadıklarından sindirilmiş besinlerin hazır olarak bulunduğu yerlerde yaşarlar. Başka canlıların içinde ya da üzerinde yaşayarak canlının besinlerini alırlar ve canlıya zarar verirler. Aynı zamanda patojen (hastalık yapıcı) özellik gösterirler. Bazı bakteri, protista, mantar, bitki ve hayvanlar parazittir.
3) Fotosentez yaparak ototrof, besinini dışarıdan hazır alarak heterotrof beslenen canlılar hem ototrof hem heterotrof canlılardır. Öglena ve böcekçil bitki en önemli örnekleridir.
Madde ve Enerji Akışı
✔ Ekosistemin biyotik faktörleri ekosistemin dengede kalmasını sağlar. Bu canlılardan herhangi birinin sayısının artması ya da azalması diğerlerini de olumlu ya da olumsuz olarak etkiler.
✔ Ekosistemdeki her canlının üretmiş olduğu organik maddeye biyomas ya da biyokütle denir.
✔ Biyokütle, bir canlıdan diğer canlıya besin yolu ile aktarılır. Bu aktarım sırasında biyokütlenin ve biyokütle içindeki kimyasal bağda bulunan enerjinin yaklaşık %90’ı kaybolur. %10’luk bir kısmı canlı vücuduna katılabilir.
✔ Ekosistemdeki madde ve enerji akışı her beslenme düzeyinde azaldığından besin piramitleri elde edilir.
✔ Besin piramidinin en altında daima ototroflar, diğer basamaklarında heterotroflar bulunur. Saprofitler ise belirli bir basamakta bulunmaz, her basamağa etki edebilirler.
✔ Piramitteki her bir basamağa trofik düzey denir.
Besin Piramidinde Aşağıdan Yukarıya Doğru Gidildikçe
✔ Canlı sayısı azalır.
✔ Biyomas azalır.
✔ Canlıların vücut büyüklüğü artar. (Genellikle)
✔ Canlıların üreme hızı azalır.
✔ Aktarılan enerji miktarı azalır.
✔ Zehirli madde birikimi artar.
Besin Zinciri
✔ Bir ekosistemde madde ve enerji akışı doğrultusunda canlıların sıralanması ile oluşan zincirdir.
Besin Ağı
✔ Birden fazla besin zincirinin kesişmesi ile oluşan karmaşık zincirdir.
Kilit Taşı Tür
✔ Besin ağındaki türler ekosistemin dengesi açısından birbirine bağımlıdır ve bazı türler bütün sistem üzerinde diğerlerinden daha fazla etki gösterirler. Besin ağındaki bu özellikteki canlılar kilit taşı türdür.
✔ Kilit taşı türün yok olması besin zincirindeki diğer canlıların yok olması ya da azalmasına yol açar.
Örnek: Denizyıldızı popülasyonunun ekosistemden çıkarılması, midye popülasyonunun kontrolsüz artmasına neden olur ve diğer birçok türü uzaklaştırır.
Biyolojik Birikim
✔ Besin piramidinde üreticiden tüketiciye doğru çıkıldıkça canlı vücudunda biriken zehir miktarı artar.
Bir biyokütle piramidi, tüm trofik seviyelerde enerji transferinin etkinliğini gösterir. Dik veya baş aşağı olabilir. Deniz ekosistemlerinde biyokütle piramitleri ters çevrilir.
Farkı anlamak için karasal ve deniz ekosistemlerinin biyokütle piramitlerini karşılaştıralım.
Özellikler(Hazırlık aşamasında) | Dik Biyokütle Piramidi | Ters Biyokütle Piramidi |
---|---|---|
Shape | Üstte dar ve altta geniş | Üstte geniş ve altta dar |
Biyokütle Oranı | Alt kısımda üst kısımdan daha fazla biyokütle | Üstte alttan daha fazla biyokütle |
Trofik Seviyeler | Daha yüksek trofik seviyeler en üstte | Daha yüksek trofik seviyeler en alttadır |
Besin zinciri | Daha yüksek seviyelerde birkaç organizma içeren uzun besin zinciri | Daha yüksek seviyelerde birçok organizma içeren kısa besin zinciri |
Ekosistem | İstikrarlı ve dengeli ekosistem | Bozulmuş veya bozulmuş ekosistem |
Dik bir biyokütle piramidi, büyük miktarda birincil üreticinin (bitkiler), daha az miktarda birincil tüketicinin (otoburlar) ve daha da az sayıda ikincil ve üçüncül tüketicinin (etoburlar) olduğu istikrarlı ve dengeli bir ekosistemi temsil eder. Buna karşılık, tersine çevrilmiş bir biyokütle piramidi, daha az birincil üreticinin ve daha fazla sayıda birincil tüketicinin olduğu, besin zincirinde bir dengesizliğe yol açan, bozulmuş veya bozulmuş ekosistemlerde meydana gelir.
Biyokütle piramidi, bir ekosistemdeki enerji ve maddenin dağılımını görselleştirmek ve anlamak için önemli bir araçtır. Farklı trofik seviyeler arasındaki ilişkiye dair içgörü sağlar ve besin zinciri boyunca enerji ve besin akışını anlamaya yardımcı olur.
Bir biyokütle piramidi kullanmanın temel faydalarından bazıları şunlardır:
Genel olarak, biyokütle piramidi, ekosistemlerin işleyişine ilişkin değerli içgörüler sağladığı ve koruma ve yönetim stratejilerini bilgilendirmeye yardımcı olduğu için ekolojistler ve çevre bilimciler için önemli bir araçtır.
Bir biyokütle piramidi, bir ekosistemdeki farklı trofik seviyelerde biyokütle dağılımını veya canlı madde miktarını temsil eder. Tipik olarak, üreticiler (örn. bitkiler) altta ve daha yüksek trofik seviyeler (örn. otçullar, etoburlar) üst seviyelerde art arda olacak şekilde üçgen bir diyagram olarak tasvir edilir. Her seviyenin boyutu, o trofik seviyede bulunan biyokütle miktarını temsil eder. Bu şema, bir ekosistemdeki enerji ve besin akışını görselleştirmeye yardımcı olur.
Bir biyokütle piramidi, bir ekosistemin her trofik seviyesinde bulunan canlı biyolojik materyalin (biyokütle) miktarını gösterir. Genellikle, besin zincirinin temelini oluşturan birincil üreticileri (örneğin bitkiler) temsil eden piramidin tabanı ile üçgen bir diyagram olarak temsil edilir. Besin zincirinin her adımında enerji kaybolduğundan, trofik seviye ne kadar yüksek olursa, biyokütle o kadar küçük olur. Piramit şekli, tabandaki birincil üreticilerden başlayarak ve tepedeki yırtıcı hayvanlara kadar birbirini izleyen her trofik seviyede mevcut enerji miktarında bir azalma olduğu fikrini göstermektedir.
Bir biyokütle piramidinde, kullanılan birimler tipik olarak gram (g), kilogram (kg) veya metrik ton (t) gibi kütle veya ağırlık birimleridir. Ölçüm birimi, incelenen ekosistemin ölçeğine ve her trofik seviyede bulunan biyokütle miktarına göre seçilir. Birim seçimi, çalışmanın amacına ve istenen ayrıntı düzeyine de bağlı olabilir. Kullanılan birimlerden bağımsız olarak, bir biyokütle piramidinin önemli yönü, mutlak değerler değil, her trofik seviyede bulunan biyokütlenin göreceli karşılaştırmasıdır.
Biyokütle piramidi genellikle dik bir üçgen olarak tasvir edilir çünkü bir ekosistemde trofik seviyelerde yukarı çıktıkça biyokütledeki azalmayı temsil eder. Piramidin tabanı, güneş enerjisini fotosentez yoluyla kimyasal enerjiye dönüştürebildikleri için en büyük biyokütleye sahip olan bitkiler gibi birincil üreticileri temsil eder. Otçullar ve etoburlar gibi daha yüksek trofik seviyelere piramitte yukarı çıktıkça, solunum ve atık üretimi gibi işlemler nedeniyle besin zincirinin her adımında enerji kaybolduğu için biyokütlede bir azalma olur. Piramidin dik yönelimi, besin zincirinde yukarı doğru çıktıkça mevcut enerji miktarındaki azalma kavramını vurgular.
Biyokütle piramidi, birincil tüketicilerin bol olduğu ekosistemlerde tersine dönecek ve bu da birincil üreticilerin eksikliğine yol açacaktır. Bu genellikle besin zincirinin dengesinin bozulduğu bozulmuş veya bozulmuş ekosistemlerde meydana gelir. Bu gibi durumlarda, ayrıştırıcılar ve detritivorların sayısı da artar ve bu da piramidin tersine çevrilmesine katkıda bulunur.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası