Poşet Kullanımı Yasaklandı

Güney Kore, süpermarketlerde plastik poşetlerin kullanımını yasaklıyor. Yarın yürürlüğe girecek olan yasağa uymayanlar 2 bin 700 dolar para cezası ile karşı karşıya kalacak.

Güney Kore, doğal kaynakları korumak adına önemli bir adım atarak tek kullanımlık plastik poşetleri yasaklama kararı aldı. Güney Kore Çevre Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, doğal kaynakları korumak ve geri dönüştürülebilir atıkları yönetmek amacıyla marketlerde plastik torba kullanımının yasaklanacağı aktarıldı. Mevcut yasada yapılan değişikliğin parçası olan ve yarından itibaren uygulanacak yasak, 2 bin büyük marketi ve 165 metrekarelik satış alanıyla 11 bin marketi etkileyecek. Süpermarketler, yasağın yürürlüğe girmesinin ardından müşterilerine alternatif olarak tekrar kullanılabilir ya da dönüştürülebilir bez çanta ya da kağıt torba sunacak. Yasağa uymayanlar ise 2 bin 700 dolar para cezasına çarptırılacak.

Güney Kore Çevre Bakanlığı kararın, pipet gibi tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımını engellemek adına önemli bir adım olduğunu savundu.

Kenya'da plastik poşete hapis cezası

Avustralya, Birleşik Krallık, Fransa, Çin, Yeni Zelanda ve Hollanda'da da tek kullanımlı plastik poşet kullanımı yasaklanmıştı. Yasağın Ağustos ayında yürürlüğe girdiği Kenya'da ise naylon poşet satan, üreten ve hatta taşıyanlar 39 bin dolara kadar para ve 4 yıla kadar hapis cezasıyla karşı kaşıya kalacak. Çin'de ise 24 tür katı atık ithalatını yasaklamıştı. Ekim ayında ise Avrupa Birliği denizler ve kıyılarında en çok bulunan tek kullanımlık plastik atıkların kullanımını sınırlandırmaya yönelik yasal düzenlemeyi kabul etmişti.

Dünya Ekonomik Forumu tahminlerine göre, dünya genelinde denizlerde 150 milyon ton plastik bulunuyor. 2015 yılında yapılan bir araştırmada ise, her yıl 5 ila 13 milyon ton arasında plastik ürünün denizlere atıldığını ortaya koydu. Araştırmalar, 2050 yılına kadar okyanuslarda balık ağırlığından daha fazla plastik bulunacağını öngörüyor. 2018 yılının başında yayınlanan bir araştırma ise Kuzey Avrupa'daki deniz tabanındaki plastik torbalarda yüzde 30'luk bir düşüş yaşandığını ortaya koydu. Araştırma, plastik torbaların kullanımında yasak ve sınırlandırmaların olumlu sonuç verdiğini gözler önüne serdi.

“Plastik poşetlerin yasaklanması doğaya yapılabilecek en büyük kötülüktür”

“Hiçbir AB ülkesinde yasak söz konusu değildir. Zaten Avrupa Birliği ülkelerinde plastik poşetlere karşı böyle bir uygulama mümkün de değildir. Bu girişimlerin hepsi Avrupa Komisyonu tarafından AT Anlaşması ile Ambalaj ve Ambalaj Atıkları direktifine aykırı olduğu gerekçesiyle reddedilmiştir.”

Kısa süre önce basında yer alan pazar yerlerinde plastik poşetlerin kullanımının yasaklanacağına dair haber, plastik sektörünün çatı örgütü Plastik Sanayicileri Federasyonu-PLASFED tarafından tepkiyle karşılandı.  Türk plastik sektörünün önde gelen ülke çapındaki 5 derneğinin (Plastik Sanayicileri Derneği-PAGDER, Ege Plastik Sanayicileri Dayanışma Derneği-EGEPLASDER, Kayseri Plastik İşletmeciler Derneği-KAYPİDER, Bursa Plastik ve Ambalaj Sanayicileri Derneği-BURPAS ve Ankara Plastik Sanayicileri Derneği] oluşturduğu Plastik Sanayicileri Federasyonu-PLASFED’in Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Aksoy, “Bu çok büyük bir yanlış olur” diyor.

Son yıllarda plastikle ilgili herhangi bir bilimsel çalışmaya dayanmadan ortaya atılan ve gerçeği yansıtmayan bilgi, ifade ve yasaklama eğilimlerinin, plastiklerin kamuoyu nezdinde yanlış bir şekilde algılanmasına yol açtığını belirten Aksoy, plastikler ve plastik poşetlerle ilgili yapılan bilimsel araştırmaların, plastiğin her aşamadaki avantajlarını ve çevreci yönünü ortaya koyduğunu söylüyor.

“Semt pazarlarında plastik torbaların yasaklanarak yerine kâğıt ve bez torba gibi alternatiflerin kullanılması, doğaya yapılabilecek en büyük kötülüklerin başında gelecektir” diyen PLASFED Başkanı Aksoy, dünyamızı ve yaşadığımız çevreyi, klişelerle yasaklar koyarak değil, bilimsel verilerin ışığında kurallar belirleyerek koruyabiliriz” diyor. 

Plastik poşetler daha çevrecidir yeter ki bilinçli kullanalım

Bilimsel verilerin, plastiklerin, alternatiflerine göre daha çevreci olduğunu ortaya koyduğunu söyleyen Aksoy, şu bilgileri paylaşıyor: 

• Plastik poşetler daha az enerji ile üretilir. Plastik torbaların üretiminde alternatiflerine göre 4,5 kat daha az enerji harcanır. 

• Plastik poşetler enerji tasarrufu sağlar. Alternatif malzemelerin taşınmasında harcanan enerji plastik torbaların taşınmasında kullanılan enerjinin 5 katı. 

• Plastik poşetler daha az katı atık yaratır. 1000 adet plastik torba 4,7 kg katı atık oluşturur. Aynı adetteki alternatif malzemeler ise bunun 7 katı yani 33,9 kg katı atığa neden olur.  

• Plastik poşetler için ağaç kesilmez… Evet çevre kirleniyor ve daha çok ağaca ihtiyacımız var. Plastik poşetleri üretmek için ağaç kesilmediğinden ekosistem korunur. 

• Plastik poşetler daha az su tüketir. Alternatif malzemelerden üretilen 1000 adet torba için 3 bin 785 litre, aynı adetteki polietilen plastik torbalar içinse sadece 30 litre su harcanır. 

• Plastik poşetler daha hafiftir. Bugün plastik poşetlerde, 20 yıl önceye göre yüzde 70 daha az plastik kullanılıyor. Hafif oldukları için lojistikte daha az enerji kullanılmasını sağlıyorlar.  

• Plastik poşetler daha az sera gazı emisyonu yaratır. Plastik poşetler, alternatiflerine kıyasla yüzde 60-79 daha az sera gazı emisyonu üretirler. 100 milyon poşet başına plastik poşetler 3097 ton, diğer poşetler ise 7621-14558 ton CO2 eşdeğeri sera gazı emisyonu üretir. 

• Plastik geri dönüştürülürken en çevreci malzemedir. Alternatif malzemelere kıyasla plastiği onlarca kez geri dönüştürebilirsiniz. 

• Plastik geri dönüştürülürken en az enerjiyi harcar… Plastik: 120 ile 200 derece, diğer alternatif malzemeler: 650 derece - 1400 derece.

• Plastik poşetler doğada sadece 2–10 yıl arasında kalır. Plastiklerin doğada yüzlerce yıl kaldığı iddiası, bilimsellikten uzaktır.  

• Plastik poşetler doğada çözünürken çevreye ve insana zarar vermez. Çünkü zaten kendisi doğada bulunan bir malzemedir.  

• Plastik poşetlerin enerji tüketimi alternatif malzemelerle üretilen poşetlere kıyasla oldukça düşüktür ve üretilmiş olan en enerji-verimli malzemedir. Yaşam süreçleri boyunca, hiç geri dönüşüm olmaksızın plastik poşetler, alternatiflerine kıyasla 1/3 oranında daha az enerji harcar. Atık plastik poşetler içindeki depolanmış gizli enerji, poşetlerin geri dönüşümü veya atıkların enerjiye dönüştürülme sistemlerinde tekrar geri kazanılır.

Söz konusu kanun tasarısında düzeltme yapılması için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nezdinde gerekli girişimleri yaptıklarını ifade eden PLASFED Başkanı Aksoy, sektörle ilgili de şu bilgileri veriyor: “Ülkemizde 235 firma plastik poşet üretiyor. Bu firmaların toplam çalışan sayısı 10.000 civarında. Bu firmaların yüzde 97’si 200 kişinin altında çalışanı olan KOBİ düzeyinde. Türkiye’de toplam plastik üretiminin yüzde 3’ünü plastik poşetler oluşturuyor. 2011 yılında yaklaşık 210.000 ton plastik poşet üretildi. Yılda ortalama 50 milyon dolarlık plastik poşet ithal edilirken, 200 milyon dolarlık da ihracat yapılıyor. Plastik poşet üretim değerinin toplam plastik mamul üretimi içindeki payı yüzde 3, plastik poşet ihracatının toplam plastik sektör ihracatı içindeki payı ise yüzde 7 civarında” diyor.

Plastik Torba ve Kağıt Torba Kıyaslaması

Almanya'da 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren müşterilere tek kullanımlık plastik poşet verilmeyecek.

2015 yılında plastik poşetler paralı oldu. Kullanım oranı yüzde 64 azaldı. Şimdi ise tamamen yasaklanıyor.

Yasak 15 ile 50 mikrometre kalınlığındaki plastik poşetleri içeriyor. Yasağın ihlali durumunda işletmecilere idari işlem uygulanabilecek.

İşletmeciler plastik poşetleri sunmaya devam ederlerse 100 bin euroya kadar para cezasıyla karşı karşıya kalacaklar.

Plastik poşet kullanımı azaltılacak

Marketlerin meyve ve sebze bölümündeki plastik torbalar bu kuraldan muaf tutulacak.

Müşterilere de plastik poşet yerine alışveriş sepetleri, yıkanabilir bezden torbalar kullanmaları önerildi.

Almanya'daki son verilere göre bir kişi yılda ortalama 24 plastik poşet kullanıyor.

Plastik suda 400, toprakta ise 800 yılda yok olabiliyor. Çevreyi korumak ve plastik kullanımını azaltmayı hedefleyen yeni adımla birlikte bu rakamların aşağı çekilmesi de hedefleniyor.

Pet şişelerde de yeni bir uygulamaya gidilecek

Yeni yılla birlikte şişe depozito uygulaması da genişletilecek. Buna göre mevcut durumda sadece pet şişelerde uygulanan 25 sentlik depozito meyve sularında da uygulanacak.

Kutu içeceklerde de depozito uygulamasına geçilecek.

Türkiye'de plastik poşet kullanımı 1 Ocak 2019'dan bu yana ücretli. Bu uygulamayla bugüne kadar plastik poşet kullanımı yüzde 75 oranında azalırken, 354 bin ton plastik atığın oluşması önlenmiş oldu.