Mimar Sinan Deprem Terazisi

seafoodplus.info ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.

Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak seafoodplus.info yorum sayfalarında yer almayacaktır.

Ayrıca seafoodplus.info yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.

Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler seafoodplus.info yorum sayfalarında paylaşılamaz.

seafoodplus.info yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve seafoodplus.info bunlardan sorumlu tutulamaz.

seafoodplus.info yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan Kullanım Koşulları’nı ve Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.

Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.

Gündem

Mimar Sinan Eserleri Yüzyıllara Meydan Okuyor: Mimar Sinan Eserlerinde Deprem İçin Hangi Önlemleri Aldı?

Kahramanmaraş'ta meydana gelen iki büyük deprem sonrasında binlerce vatandaşımız enkaz altın kaldı, binlerce bina yıkıldı.

Yaşadığımız deprem felaketi sonrasında adını bir kez daha andığımız isim ise Mimar Sinan oldu elbette. Peki yüzyıllar öncesinde yaşamış olmasına rağmen Mimar Sinan eserlerinde deprem için hangi önlemleri almıştı?

Süleymaniye Camii büyük ve ihtişamlı yapısına rağmen yüzyıllara meydan okumuştur. Bugüne kadar geçirdiği toplamda 89 tane depremden hiç hasarsız çıktığı bilinmektedir.

Evliya Çelebi Süleymaniye Camii'nin 3 sene boyunca toprak üzerine çıkmadığını yazar. Mimar Sinan bunun nedeni padişaha bile açıklamaz.

Zemin yeterince sıkıştıktan sonra sağlam bir temel atılmaya başlanır. Yapılan temelde uygulanan teknik, bir deprem anında binanın alacağı zararı en aza indirir.

Süleymaniye Camii'nin ve Mimar Sinan'ın diğer eserlerinin bu denli sağlam olmasının diğer bir sırrı ise Mimar Sinan'ın geliştirmiş olduğu harçtır.

Süleymaniye Cami'nin 17 Ağustos depreminden tam 7 kat büyüklüğündeki bir depremden sonra bile yıkılmayacağı düşünülmektedir.

Mimar Sinan klasik taş örgüsünü geliştirmiş ve taşların bierleşen yüzeylerine delikler açarak tel monte etmiştir. Bu teknoloji bugün Japonya tarafından kullanılmaktadır.

Mimar Sinan 'deprem terazileri' ile binanın temelinde bir problem olup olmadığını anlamak için bir yöntem geliştirir.

Depremlerin geride b&#;rakt&#;klar&#; hasarlar tüm yurdu derinden sarsm&#;&#; durumda. Depremlerin etkilerini azaltmak için enkaz alt&#;nda yap&#;lan çal&#;&#;malar devam ediyor. Yeni yap&#;lan binalar&#;n bile deprem s&#;ras&#;nda y&#;k&#;lmas&#; büyük sorunu gözler önüne seriyor. Sosyal medyada binalar&#;n sa&#;laml&#;&#;&#; için Japon mühendislerin kulland&#;klar&#; tekniklere bak&#;lmas&#; öneriliyor. Ancak y&#;llar önce ya&#;ayan Mimar Sinan'&#;n eserlerinin sa&#;laml&#;&#;&#; da ilgi çekiyor.

Mimar Sinan'&#;n ustal&#;k eseri olarak görülen Selimiye Camii'nin y&#;llara meydan okumas&#;n&#;n s&#;rr&#; merak ediliyor. Mimar Sinan'&#;n bu eserini yaparken oldukça ufak ama önemli detaylara dikkat etti&#;i görülüyor. WebTekno'da yay&#;nlanan bir içerikte Mimar Sinan'&#;n eserlerinde kulland&#;&#;&#; önemli teknikler payla&#;&#;ld&#;.

M&#;MAR S&#;NAN'IN ESERLER&#;N&#;N SIRRI NED&#;R?

Do&#;ru zemin ve do&#;ru temel en önemli &#;art

Sa&#;laml&#;&#;&#;n ilk &#;art&#; do&#;ru zemin, do&#;ru temeldi. Süleymaniye devasa boyutlar&#;na ra&#;men yap&#;l&#;&#;&#;n&#;n üzerinden geçen 5 as&#;rda 15'i &#;iddetinin üzerinde olan 89 depremden hiç hasar almadan ç&#;kt&#; ve sadece 4 kez restore edildi. Bugün modern mimaride her binan&#;n bir kullan&#;m ömrü vard&#;r ve genellikle y&#;l aras&#; de&#;i&#;ir. Bunun anlam&#;, y&#;ldan sonra bir binan&#;n sa&#;laml&#;&#;&#; garanti edilemez. Fakat Mimar Sinan, Kanunî Sultan Süleyman'a k&#;yamete kadar ayakta kalacak bir cami vadetti, üstelik depremleriyle ünlü bir &#;ehirde.

Zeminin daha iyi s&#;k&#;&#;mas&#;n&#; bekledi

Mimar Sinan ilk i&#; olarak metreye 70 metre ebad&#;nda, 6 metre derinli&#;inde bir temel çukuru kazd&#;rd&#;. tondan fazla topra&#;&#;n hafriyat&#; ve geçici iskan duvarlar&#;n&#;n kurulmas&#; 1,5 y&#;l sürdü. Süleymaniye zemininin en yukar&#;s&#;nda metre kal&#;nl&#;&#;&#;nda kumlu toprak tabakas&#;, alt&#;nda yüzeye yakla&#;an grovak kayal&#;klar mevcuttur. Sinan önce yüzeydeki toprak tabakas&#;n&#; kald&#;rd&#; ve kayalara yakla&#;t&#;. Daha sonra 'e yak&#;n kaz&#;k çakt&#;rarak bu kaz&#;klar&#;n üzerine tonlarca a&#;&#;rl&#;kta bloklar koydurdu ve iki y&#;l&#; a&#;k&#;n bir süre bekledi. Böylece zeminin daha iyi s&#;k&#;&#;mas&#;n&#; ve yük ta&#;&#;r hale gelmesini sa&#;lad&#;.

Dubai'de Mimar Sinan'&#;n tekni&#;ini kulland&#;lar

Bu kaz&#;k temel tekni&#;i, dünyan&#;n ilk 7 y&#;ld&#;zl&#; oteli Burc el-Arab'&#;n in&#;aat&#;nda da kullan&#;ld&#;. metre yüksekli&#;indeki dev bina, Dubai'nin yumu&#;ak kumlu zeminine temelindeki tane devasa beton kaz&#;k sayesinde dikildi. Mimar Sinan ayn&#; tekni&#;i y&#;l önce kulland&#;. Dev kaz&#;klar çakt&#;r&#;p kayalar kullanarak iki y&#;l boyunca topra&#;a metrekare ba&#;&#;na 10 ila 15 tonluk bir bas&#;nca maruz b&#;rakt&#;. Bu, in&#;a edece&#;i caminin zeminine uygulayaca&#;&#; bas&#;nc&#;n tam iki kat&#;d&#;r.

Depremlere kar&#;&#; direnç sa&#;layacak yap&#;y&#; temelden düzenledi

&#;lk olarak zemini 20 cm'lik bir harç tabakas&#;yla kaplad&#; ve üzerine ah&#;ap &#;zgaralar yerle&#;tirdi. Bunun üzerine kesme ta&#; ve kayalardan olu&#;an zemin duvar&#;n&#; ördü. Temel katlar&#;n&#; kademeli olarak daraltt&#; ve piramit &#;eklinde in&#;a etmeye ba&#;lad&#;. Bu basamakl&#; temel, sallant&#; an&#;nda binaya hac&#;yatmaz gibi davranma kabiliyeti veriyordu. Böylece yap&#;, depremlere kar&#;&#; ilk direncini temelden gösteriyordu.

Binan&#;n zemininin kuru kalmas&#;n&#; sa&#;lad&#;

Binan&#;n temelinin kendi ba&#;&#;na güçlü olmas&#; yeterli de&#;ildir, kuru da kalmas&#; gerekir. Mimar Sinan'&#;n buna da bir çözümü vard&#;. Binan&#;n, zemin suyundan yal&#;t&#;m&#;n&#; sa&#;lamak için, sular&#;n havaland&#;rma kanallar&#;na toplanarak buradan Haliç'e tahliyesini sa&#;lad&#;.

metre uzakl&#;ktaki Haliç'e uzanan bu drenaj hatt&#;, yüzy&#;llar sonra bile binan&#;n temelinin kuru kalmas&#;n&#; sa&#;l&#;yor. Süleymaniye'nin çevresinde tam yerleri bilinmeyen çok say&#;da hava kanal&#;yla bu kanallar besleniyor ve iklimlendirmeyi de sa&#;l&#;yor. Peki yap&#;n&#;n alt&#;ndaki bu çok say&#;daki bo&#;luk, temeli zay&#;flatm&#;&#; olmuyor mu? Aksine, temele ula&#;acak sular&#; kesti&#;i için ta&#;&#;y&#;c&#; sistemi daha güçlü k&#;lacak bir yap&#;ya dönü&#;türüyor.

Binan&#;n sa&#;laml&#;&#;&#; için horaçan kulland&#;

Klasik Selçuklu ve Osmanl&#; mimarisinde yap&#;lar&#;n temel dolgu malzemesi Horasan harc&#;d&#;r. Bu, M&#;s&#;r piramitlerinden beri kullan&#;lmakta olan bir kar&#;&#;&#;md&#;r. Bask&#; alt&#;nda sertle&#;ir, sallant&#;da esner. Mimar Sinan da Horasan harc&#;n&#; kulland&#; fakat içeri&#;ini de&#;i&#;tirerek.

JAPONYA'DA KULLANILAN YÖNTEM&#; YILLAR ÖNCE KULLANDI

Minarelerdeki klasik ta&#; örgüsünü bir ad&#;m öteye götüren Mimar Sinan, ta&#;lar&#;n birle&#;en yüzeylerine delikler aç&#;p buralara tel monte etti. Bu telleri kur&#;unla doldurarak sabitledi. Bu, binaya elastiklik kabiliyeti kazand&#;rd&#;. Yani bugün Japonya'da kullan&#;lan elastik eklem teknolojisi y&#;l önce Süleymaniye'de kullan&#;ld&#;.

Süleymaniye'nin minareleri hiçbir yap&#;da görülmeyecek bir esnekli&#;e sahip. Sars&#;nt&#; &#;okunu emen hareketli eklemleri sayesinde bina 8 &#;iddetinde depreme bile dayanabilir. Yani 17 A&#;ustos Depremi'nin 7 kat&#; büyüklü&#;ünde bir sallant&#;da dahi Süleymaniye y&#;k&#;lmaz. Süleymaniye'nin yumurta ak&#;yla dikilmi&#; minareleri günümüz gökdelenleriyle yar&#;&#;&#;r düzeyde.

YILLAR SONRA B&#;LE SA&#;LAMLI&#;INI KONTROL EDEB&#;LMEK &#;Ç&#;N TERAZ&#; TA&#;LARINI KULLANDI

Osmanl&#; mimarisinde cami kö&#;elerine yerle&#;tirilen bu terazi ta&#;lar&#;n&#;n dönmemesi demek, binan&#;n onar&#;ma ihtiyac&#; oldu&#;u anlam&#;na gelir.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ

Depremler, insanlık tarihinin başlangıcından bu yana büyük yıkımlara neden olan doğal afetlerin başında geliyor. Bu nedenle insanlık bu yıkıcı doğa olayının etkilerini en aza indirmek için çaba harcıyor. Bu hususta modern devirlerde ortaya çıkan en önemli araçlardan biri de sismograflar. Sismograf, sürekli olarak yer hareketlerini ölçerek depremlerin büyüklüğünü, süresini ve merkezini hesaplamak için kullanılıyor.

Modern anlamdaki sismografın ise ’li yılların sonuna doğru kullanılmaya başladığı biliniyor. Ancak günümüzden yüzlerce yıl önce Anadolu coğrafyasında son derece basit fakat ilginç bir deprem ölçüm cihazı kullanılıyordu: Deprem terazisi.

Özellikle Anadolu’nun farklı bölgelerinde inşa edilen bazı camilere yerleştirilen “deprem terazisi” adı verilen bu ilginç düzenek, binaların depremlerden veya başka bir sebepten hasar görüp görmediğini anlamak için kullanılıyordu. Üstelik bu deprem terazilerinden bazıları aradan geçen yüzlerce yıla rağmen varlığını sürdürüyor, hatta muntazam bir şekilde çalışmaya devam ediyor. İşte Anadolu’nun sismografları, deprem terazileri hakkında bilmeniz gerekenler…

Deprem terazileri, günümüzden yüzlerce yıl önce Anadolu’da inşa edilen bazı camilerde yer alıyor

Deprem terazileri, genellikle camilerin içerisindeki mihrap bölümünün kenarlarında bulunuyor. Ancak deprem terazilerinin ana girişlerde veya minare bölümünde bulunduğu bazı camiler de var.

Camilerin farklı bölümlerinde yer alan bu teraziler, silindir biçiminde mermer veya beton taşlardan oluşuyor. Teraziler, eğer caminin temelinde veya mekanizmanın bulunduğu yapıda herhangi bir hasar yoksa kolaylıkla dönüyor

Ancak mermerden veya betondan yapılan bu taşların sıkışması, zorlanarak dönmesi veya hiç dönmemesi yapıda bir hasar olduğu anlamına geliyor. Yani deprem terazileri son derece basitmiş gibi görünen fakat oldukça etkili bir prensibe göre çalışıyor.

Deprem terazilerinin dönmemesi yapıda bir hasar oluştuğu anlamına geldiğinden, olası felaketlere karşı tedbir almak mümkün oluyor

Örneğin terazilerin günümüzde de çalışır vaziyette olduğu camilerde düzenli olarak yapıda hasar olup olmadığı kontrol ediliyor. Hatta bazı camilerdeki imamlar veya müezzinler, deprem terazilerini namazlardan önce sürekli kontrol ediyor. Elbette yüzlerce yıl önce inşa edilen bu yapıların son derece kolay bir şekilde çalışması da bu sıkı kontrolleri mümkün hale getiriyor.

Tarihin gördüğü en büyük mimarlardan biri olan Mimar Sinan’ın bazı eserlerinde de deprem terazilerine rastlamak mümkün

Örneğin Mimar Sinan’a ait Ege’deki tek eser olma özelliği taşıyan ve yapımı yılında tamamlanan Manisa’daki Muradiye Camii, deprem terazileri ile birlikte inşa edilen yapılardan biri. Mihrabın iki yanında yer alan teraziler sayesinde bugün bile yapıda bir hasar olup olmadığı veya cami zemininde bir kayma meydana gelip gelmediği anlaşılabiliyor.

Anadolu’da deprem terazisinin kullanıldığı başka camiler de var

Hatay’daki Mahremiye Camii’nin yılları arsında yapıldığı tahmin ediliyor. Camide yer alan deprem terazileri ise günümüzde de kullanılır vaziyette. Bunun dışında yılında yapılan ve ilk dönem Osmanlı mimarisinin seçkin örneklerinden birsi olan Bursa Yeşil Camii’de de tarihi yapının sağlamlığı hâlen deprem terazileri sayesinde ölçülüyor.

Kaynak: 12