KOBİ, ticaret hayatı ile ilişkili bir kavramdır ve hem üretim hem de tüketim sektöründe sıklıkla karşımıza çıkar. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) ile tanımı yapılan KOBİ’ler konusunu bu yazımızda detaylıca inceleyeceğiz.
“KOBİ nedir, açılımı ne anlama gelir?” sorusu sıklıkla merak edilir. KOBİ’nin açılımı “küçük ve orta büyüklükteki işletme”dir. Bir şirketin KOBİ kapsamına girmesi ve KOBİ’lere özel teşvik, hibe gibi desteklerden yararlanabilmesi için Yönetmelik ile belirlenen yapısal ve mali şartları sağlıyor olması gerekir. Buna göre yıllık çalışan kişi sayısı ’den az olan ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu (bunlardan herhangi bir tanesi) milyon TL’den fazla olmayan işletmeler KOBİ olarak kabul edilir.
Yönetmelikte yapılan bu tanıma göre mikro işletmeler, küçük işletmeler ve orta ölçekli işletmeler KOBİ kapsamına girmektedir. Bu işletmelerin her birini kendi içinde ayrı ayrı incelemek gerekir:
●Mikro işletmeler: Yıllık çalışan kişi sayısı 10 kişiden az olan, yıllık net satış miktarı veya mali bilançosu 3 milyon TL’den fazla olmayan işletmelerdir.
●Küçük işletmeler: Yıllık çalışan kişi sayısı 50 kişiden az olan, yıllık net satış miktarı veya mali bilançosu 25 milyon TL’den fazla olmayan işletmelerdir.
●Orta büyüklükteki işletmeler: Yıllık çalışan kişi sayısı kişiden az olan, yıllık net satış miktarı veya mali bilançosu milyon TL’den fazla olmayan işletmelerdir.
KOBİ nedir sorusunu kısaca yanıtladıktan sonra KOBİ kredisinin ne olduğuna da bakmakta yarar var.
KOBİ’ler ticari hayatta tutunabilmek ve faaliyetlerini devam ettirebilmek için büyük ölçekli işletmelere göre daha çok finansal desteğe ihtiyaç duyabilir. Öte yandan mali açıdan daha zayıf konumda olmalarına rağmen ticaret hayatında sayıca fazla olmaları nedeniyle ekonomideki rolleri büyüktür. Bu nedenle hem bankalar hem de devlet KOBİ’leri destekleyici çeşitli avantajlar sunmaktadır. KOBİ kredisi de bu desteklerden biridir.
KOBİ halk arasında “esnaf” olarak da tanımlandığından KOBİ kredisi aynı zamanda esnaf kredisi olarak da adlandırılır. Esnaf kredisi ile bankalar, KOBİ’leri yalnızca bireysel müşterilerden ayrı tutmakla kalmaz, büyük ölçekli işletmelerden de farklı olarak çeşitli kredi imkanları sunar. Bu destek sayesinde KOBİlerin ticari faaliyetlerine daha kolaylıkla devam etmeleri amaçlanır.
KOBİ’lerin ticari hayatlarına devam edebilmelerini desteklemek için ayrıca özel sigorta paketleri de bulunmaktadır. Devlet Destekli Alacak Sigortası bunlardan bir tanesidir. Vadeye bağlanmış alacaklarını tahsil edememe riskini güvence altına alan bu sistem sayesinde KOBİ’ler borçlunun temerrüde düşmesi gibi durumlarda mali anlamda zorluk yaşamazlar.
Beyanname bilindiği üzere bir gerçek veya tüzel kişinin resmi kurumlara mali durum bildirmek üzere sunduğu yazılı belgedir. KOBİ beyannamesi de bir kamu kuruluşu olan KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı) tarafından talep edilen ve KOBİ’lerin mali durumlarına ilişkin bilgileri içeren bir bildirimdir.
Amacı KOBİ’lerin ekonomideki rolünü ve rekabet gücünü artırmak olan KOSGEB, KOBİ beyannamesi sayesinde KOBİ’lerin adreslerini, ailevi durumlarını, vergi borçlarını ve banka hesaplarına dair bilgileri kayıt altında tutmaktadır.
KOBİ beyannamesini hazırlamak için öncelikle KOSGEB Veri Tabanına kayıt olunması gerekmektedir. Akabinde KOBİ beyannamesi KOSGEB E- KOBİ sayfasında bulunan form ve ekleri elektronik ortamda doldurularak çıktı alınmalıdır. Son olarak üzerinde ıslak imza ve kaşe bulunan beyanname bağlı bulunulan KOSGEB birimine başvuruda kullanılabilir.
Başvuru yaparken sunulması gereken ek belgeler ise şunlardır:
●Ticaret Sicil veya Esnaf Sicil Gazetesi
●İmza beyannamesi veya imza sirküleri
●Faaliyet belgesi
Belirtmek gerekir ki bazı durumlarda KOSGEB Başkanlığı bu belgelere ek olarak vergi beyannamesi ve gelir vergi beyannamesi de talep edebilmektedir.
KOBİ beyannamesinden bahsettikten sonra “KOBİ destek nedir?” sorusu üzerinde durmak gerekir.
“KOBİ desteği nedir?” sorusunun yanıtı sıklıkla merak edilir. Yukarıda bahsettiğimiz KOBİ kredisini ifade eden KOBİ destek kredisi, KOBİ’lerin işlerini geliştirmeleri ve ihtiyaçlarını temin edebilmek adına verilen desteklerden biridir. Düşük faiz ve ödeme erteleme gibi imkanlarıyla diğer kredilerden ayrılarak KOBİ’lere ekonomik anlamda kolaylık sağlayan destek kredisini alabilmek için belirli şartların sağlanması aranır. Bu şartlar başvuru yapılan bankaya göre değişiklik göstermekle birlikte genel olarak şunlardır:
●İşletmenin ve işletme sahiplerinin kredi notları yüksek olmalıdır.
●İşletmenin ve işletme sahiplerinin herhangi bir vergi borcu olmamalıdır.
●İşletmenin tüm ortaklarının kredi alınması konusunda onay vermiş olması veya kredi başvurusu yapan kişiyi bu konuda yetkilendirmiş olması gerekir.
●Talep edilmesi halinde ipotek sağlanmalı veya kefil gösterilmelidir.
●İşletmenin belirli bir sermayesi olmalıdır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki KOBİ destek kredisi alabilmek için yöneticilerin KOSGEB tarafından verilen Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Programı’na katılmaları ve bu programı tamamlamaları beklenir. Eğitim sonrasında girişimcilik belgesini almaya hak kazanan KOBİ’ler bankaların sundukları farklı destek kredilerine başvurabilirler.
KOBİ olmanın büyük ölçekli firmalara göre çeşitli avantajları bulunur. Bu avantajlar kısaca şu şekilde sıralanabilir:
●Düşük sermaye ile kurulabilirler.
●KOBİ’lere sağlanan destekler sayesinde rekabet güçleri fazladır.
●Küçük ölçekli oldukları için teknolojik değişimlere çabuk adapte olabilirler.
●Sundukları malları ve hizmetleri tüketici tercihlerine göre daha kolay esnetebilirler.
●Çalışan sayıları az olduğu için daha etkin şekilde yönetilebilirler.
Sayılan avantajlara ek olarak KOBİ’lere özel sunulan sigorta paketleri de bulunmaktadır. Örneğin KOBİler, İşyerim Paket Sigortası ile iş yerindeki her türlü eşyayı, elektronik cihazları, üretim malzemelerini ve hatta çalışanları ile müşterilerini bile teminat altına alabilirler. Ayrıca çalışanlarının sağlıklarını güvence altına almak isteyen işverenler KOBİ’lere Özel Sağlığım Tamam Sigortası ürünümüzü inceleyebilirler.
KOBİ, Küçük ve Orta Büyüklükte İşletmeler için kullanılan kısaltmadır. kişiden az çalışan istihdam eden, yıllık net cirosu veya bilançosu milyon Türk Lirasını aşmayan çeşitli büyüklükteki işletmeler KOBİ olarak tanımlanmaktadır.
KOBİ’lerin yıllık cirolarına ilişkin kriterler, tarihli Resmi Gazete’de yayımlananan / sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe giren "Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik" ile revize edilmiştir.
Yukarıda verilen KOBİ tanımına uyan, tüm sektörlerde faaliyet gösteren ve göreceli olarak küçük ölçekli olan işletmeler KOBİ sayılmaktadır. Ülkemizdeki işletmelerin büyük bölümünü oluşturan, istihdamın ve yatırımların artmasına ve ekonomik büyümeye en fazla katkıda bulunan KOBİ’ler ekonominin can damarını oluşturan işletmelerdir.
KOBİ'ler, mali yapıları ve diğer işletmelerdeki hisseleri veya oy haklarına göre 3’e ayrılır: Bağımsız İşletmeler, Ortak İşletmeler ve Bağlı İşletmeler.
KOBİ işletme türleri:
Gerçek ve tüzel kişilerin sahip olduğu, ortak veya bağımlı işletme statüsüne sahip olmayan işletmelerdir. Buna göre:
Ortak işletmeler sermaye payları ve oy hakkına göre belirlenir.
Aşağıda belirtilen şartlardan en az birini taşıyan işletmeler bağlı işletme olarak değerlendirilir.
Bankalar ve KOSGEB başta olmak üzere çeşitli kamu kurum ve kuruluşları, ülke ekonomisinin temel taşı olan KOBİ’lerin finansman ihtiyacını karşılamak üzere uygun şartlarla çok çeşitli adlar altında ticari krediler, finansal destekler ve hibeleri KOBİ Destek Kredileri kapsamında sağlamaktadır. En az altı aydır faaliyette bulunan işletmeler KOBİ Destek Kredisi veren bankalara son 2 yıla ait mali tabloları ve ticaret sicil kayıtları ile birlikte ticari kredi başvurusunda bulunabilirler. Bankalar KOBİ destek kredisi başvurularını çeşitli kriterlere göre değerlendirerek, kredi notu ve kredi sicili uygun olan işletmelere KOBİ kredisi vermektedirler. KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme İdaresi Başkanlığı), bankalar haricinde en yaygın devlet destekli KOBİ kredisi veren kurumdur. İşletmeler KOSGEB’in resmi web sitesinden veri tabanına kayıt olduktan sonra kurumun web sitesinde yer alan formları doldurarak KOBİ kredisi almak için başvuruda bulunabilirler. KOSGEB bilgi sistemi üzerinden gönderilen başvuru formlarının onaylanmasından sonra kredi başvuruları yapılabilmektedir.
Tüm sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’lerin gelişmesi ve büyümesine katkıda bulunmak amacıyla uygun koşullarda finansman sağlamak amacıyla yılı başında uygulamaya konulan KOBİ Değer Kredisi paketi , aralarında TC Ziraat Bankası, Garanti BBVA, Akbank, Yapı ve Kredi Bankası, Türkiye Halk Bankası, Türkiye Vakıflar Bankası, QNB Finansbank, Denizbank, Türk Ekonomi Bankası, Albaraka Türk Katılım Bankası, Şekerbank, Alternatif Bank, Ziraat Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası’nın bulunduğu 14 banka aracılığıyla uygulamaya koyuldu. KOBİ Değer Kredisinin faiz oranı kredi kullandırım tarıhindeki yıllık TÜFE oranına göre belirleniyor ve her altı ayda bir TÜFE oranlarına göre güncelleniyor. KOBİ Değer Kredisi paketi kapsamında başvuru için gerekli kriterlere sahip olan ve başvuruşu onaylanan yaklaşık KOBİ’ye toplam 25 milyar TL tutarında finansman sağlandı. KOBİ Değer Kredileri Kredi Garanti Fonu kefaleti ile 36 ay vadeli, ilk 6 ay anapara ödemesiz ve aylık % ve yıllık % faiz oranı üzerinden sağlandı.
Yıllık cirosu milyon TL’nin altında olan Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin başvurabildiği ve ihracat yapan ya da imalat sektöründe faaliyet gösteren KOBİ'lere öncelik tanınan KOBİ Değer Kredisi kapsamında imalat sektöründe faaliyet gösteren veya ihracat yapan KOBİ’lere 1 milyon TL’ye, diğer sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere ise bin TL’ye kadar olmak üzere uygun görülen tutarlarda kredi ve finansman desteği sağlandı.
KOBİ’ler tarafından ilgi gören KOBİ değer kredisinin kapsamı genişletilerek KOBİ Değer Kredisi - 2 adı altında Mart ’da yeniden uygulamaya konuldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 20 milyar TL’lik kefaleti ile toplam 25 milyar TL tutarında yeni bir kredi paketi hazırlandı. KOBİ Değer Kredisi – 2 uygulaması 17 banka aracılığyla Mart ’dan itibaren KOBİ’lere kullandırılmaya başlandı. KOBİ Değer Kredisi – 2’de, daha önce devreye sokulan KOBİ Değer Kredisinden farklı olarak sektör kısıtı bulunmuyor ve ciro ve faaliyet alanına göre değişmek üzere kredi tutarı azami milyon TL’ye kadar çıkabiliyor. milyon TL’ye kadar cirosu olan KOBİ niteliğine sahip işletmeler KOBİ Değer Kredisi – 2’ye başvurabiliyorlar.
Hazine destekli Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaleti ile sağlanan bu krediler de ilk KOBİ Değer Kredisinde olduğu gibi ilk 6 ayı anapara ödemesiz olmak üzere, toplam 36 ay vadeli ve aylık %1,54, yıllık %18,48 faiz oranı üzerinden verilmektedir.
KOBİ kredisi veren bankalar: TC Ziraat Bankası, Türkiye İş Bankası, Garanti BBVA Akbank, Yapı ve Kredi Bankası, Türkiye Halk Bankası, Türkiye Vakıflar Bankası, QNB Finansbank, Denizbank, Türk Ekonomi Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası, ING Bank, Türkiye Finans Katılım Bankası, Albaraka Türk Katılım Bankası, Şekerbank, Eximbank, Ziraat Katılım Bankası ve Vakıf Katılım Bankası
Temel olarak kişiden az çalışanı olan ve yıllık cirosu milyon TL’nin altında olan işletmeler KOBİ sayılmaktadır. Ancak KOBİ’lere devlet destekli kredi sağlayan KOSGEB gibi kuruluşlardan destek alabilmek için yönetmelikte belirtilen KOBİ tanımına uyan işletmelerin KOBİ vasfı taşıyıp taşımadıklarını tespit ettirmek için elektronik ortamda KOBİ beyannamesi doldurmaları ve kaşeli ve imzalı beyanname çıktısını istenilen belgelerle birlikte ilgili KOSGEB birimine iletmeleri gereklidir.
KOBİ’ler ilgili yönetmeliğe göre mikro ölçekli, küçük ölçekli ve orta ölçekli olarak 3 sınıfa ayrılır. / sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe giren yeni yönetmelikle azami yıllık ciro tutarı milyon TL’ye yükseltildi.
Çalışan sayısının 10 kişiden az olduğu, Yıllık Net Satış Hasılatı veya Yıllık Bilançosu 3 Milyon TL’ye kadar olan işletmeler
Çalışan sayısının 50 kişiden az olduğu Yıllık Net Satış Hasılatı veya Yıllık Bilançosu 25 Milyon TL’ye kadar olan işletmeler
Çalışan sayısının ’den az olduğu, Yıllık Net Satış Hasılatı veya Yıllık Bilançosu Milyon TL’ye kadar olan işletmeler
KOBİ’ler kredi almak için KOBİ destek kredisi veren bankalara başvurabildikleri gibi devlet destekli ve daha uygun koşullarla kredi veren bir kamu kuruluşu olan KOSGEB’e de başvurabilmektedir. KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı), yılında Sayılı Kanun ile İmalat Sanayi İşletmelerinin ekonomideki yerlerinin geliştirilmesi amacıyla kuruldu. 18 Eylül tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan / sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla imalat sanayi dışında yer alan sektörlerdeki KOBİ’lerin de geliştirilmesi görevini üstlenen KOSGEB’in, geliştirilmesinden sorumlu olduğu sektörlerin sayısı artırılmış ve imalat sanayinin yansıra hizmet sektöründe yer alan işletmeler de KOSGEB destek kredileri kapsamına alınmıştır.
KOSGEB, çeşitli destek programları kapsamında işletmelere uygun şartlarla finansman desteği, kredi ve hibe sağlamaktadır. KOSGEB kredileri, Girişimciliği Geliştirme Destek Programı, AR-GE Teknolojik Üretim ve Yerleştirme Destekleri, işletme Büyütme, Geliştirme ve Uluslararasılaştırma Desekleri ve KOBİ Finansman Destekleri adı altında verilmektedir.
KOSGEB kredisi almak isteyen işletmelerin öncelikle KOSGEB veri tabanına kayıt olmaları gereklidir.
KOSGEB’e, KOSGEB tarafından sağlanan finansman destekleri, kredi ve hibelerden yararlanmak isteyen KOBİ statüsündeki olan ve ticaret siciline kayıtlı tüm işletmeler ve girişimci olmak isteyen herkes başvurabilir.
Devlet destekli KOBİ kredisi veren KOSGEB’e başvurmak için önce KOSGEB veri tabanına kayıt olunması gerekmektedir. Başvuruda bulunmak isteyenler önce KOSGEB’in resmi web sitesi “funduszeue.info“ adresinde bulunan e-hizmetler menüsünden ilk kayıtlarını yaptırarak işe başlayabilirler. Daha sonra işletmenin KOBİ vasfını taşıyıp taşımadığının tespit edilmesi için KOBİ beyannamesi formunun elektronik ortamda doldurulması gereklidir. Beyanname KOSGEB uzmanları tarafından incelenir. İşletmenin KOBİ olduğunun belirlenmesi durumunda başvuru sahibi KOSGEB uzmanlarından yardım alarak hangi desteklere başvurabileceğini öğrenebilir ve buna göre başvurularını yapabilir.
Yeni iş kuracakların KOSGEB’den girişimci kredisi veya hibe alabilmek için KOSGEB tarafından ücretsiz olarak verilen 70 saatlik uygulamalı girişimcilik eğitimini tamamlayarak sertifika almaları zorunludur.
KOSGEB’den girişimcilik kredisi desteği almak isteyenlerin ayrıca detaylı bir iş planının hazırlanması funduszeue.info aşamalardan sonra girişimciler KOSGEB’e kredi başvurusunda bulunabilirler. KOSGEB, belgeleri belirli kriterlere göre değerlendirerek başvuruyu onaylama veya reddetme yetkisine sahiptir.
KOBİ destek kredisi sayesinde uygun koşullarda finansal avantaj elde ederek hayalinizdeki işi hayata geçirebilirsiniz. Bu noktada öncelikle KOBİ türleri ve işletmeleri hakkında bilgi edinmelisiniz. Bu yazımızda, ekonominin çoğunluğunu oluşturan KOBİ’lere sunulan destek kredilerinden bahsedeceğiz.
Açılımı ‘Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletme’ olan KOBİ, bünyesine giren işletmeler için çeşitli teşvik ve hibe programları sunan bir sistemdir. kişiden az yıllık çalışanı olan ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu milyon TL’den fazla olmama şartını sağlayan işletmeler için kullanılır. Buna göre bir işletmenin KOBİ olarak değerlendirilmesi için mali ve yapısal bazı özelliklere sahip olması gerekir.
KOBİ’ler elde ettikleri kâra ve bünyelerinde istihdam ettikleri çalışan sayısına göre üç sınıfa ayrılır. Firmaları daha iyi anlayarak uygun şekilde konumlandırmayı kolaylaştıran bu ayrım sayesinde, işletmeler arasında stratejik planlamalar gerçekleştirilebilir. KOBİ türlerini üç başlıkta, şu şekilde ele alabiliriz;
KOBİ’lerin en alt basamağında yer alan mikro ölçekli işletmeler, yıllık 10 kişiden az çalışana sahip olan işletmelerdir. Aynı zamanda mikro ölçekli işletmeler yıllık bazdaki net hasılatı 5 milyon TL’yi aşmayan işletmeler olarak tanımlanabilir. Çalışan sayısı ve net hasılat üzerinden tanımlanan mikro ölçekli işletmelere Türkiye’nin birçok yerinde rastlamak mümkündür.
Yıllık bazda 50 kişiden az istihdam sağlayan işletmeler ‘küçük ölçekli işletme’ olarak adlandırılır. Küçük ölçekli işletmelerin yıllık net hasılatı veya mali bilançosundan herhangi birinin 50 milyon TL’yi aşmaması gerekir.
Bir işletmenin orta ölçekli olarak değerlendirilmesi için çalışan sayısı ’den az olmalıdır. Orta ölçekli işletmelerin mali kriteri ise yıllık net hasılatın milyon TL’yi aşmamasıdır.
Günümüzde işletmelere sunulan çeşitli hibe ve kredi avantajları mevcuttur. KOBİ destek kredisi bu anlamda işletmelerin en çok yararlandığı avantajlar arasında yer alır. KOSGEB’in sunduğu bu KOBİ destek kredisi, KOBİ’lerin işlerini geliştirmeleri ve ihtiyaçlarını temin edebilmeleri için verilir. Bu destek kredilerinin en önemli avantajı, düşük faiz ve ödeme erteleme imkanı olduğu için ekonomik anlamda büyük bir kolaylık sağlamalarıdır.
KOBİ destek kredisi almak için aşağıdaki şartların sağlaması gerekir.
Halihazırda faaliyetlerine devam eden bir işletmenin KOBİ destek kredisi alabilmek için başvuru yapması gerekir. Bu noktada aşağıdaki adımlar takip edilmelidir.
KOBİ beyannamesi; gerçek veya tüzel bir kişinin KOSGEB’e mali durum bildirmek üzere sunduğu yazılı belge olarak tanımlanabilir. KOBİ beyannamesi ile birlikte işletmeler, KOSGEB’in talep ettiği mali durumlara ilişkin bildirimleri tamamlamış olur. KOBİ’lerin ekonomideki rolünü ve rekabet gücünü artırmayı amaçlayan KOSGEB; bu beyanname ile işletmelerin adresleri, ailevi durumları, vergi borçları ve banka hesapları gibi bilgileri bir araya toplar.
KOBİ beyannamesini hazırlamanın başlıca şartı KOSGEB veri tabanına kayıt olmaktır. Bu işlemin ardından KOBİ beyannamesini KOSGEB’deki e-KOBİ sayfası üzerinden online olarak doldurabilirsiniz. Formu doldurduktan sonra çıktı alarak, ıslak imza ve kaşe bulunan beyannameyi bağlı olduğunuz KOSGEB birimine iletebilirsiniz. Başvuru yaparken aynı zamanda şu belgelerin ek olarak sunulması gerekir;
Mükellef ile KOSGEB’in sunduğu Geleneksel Girişimcilik ve İleri Girişimcilik Destek Programları hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilir, başvurunuz için online danışmanlık hizmeti alabilirsiniz. KOBİ statüsünde yer alan anonim şirket, limited şirket veya şahıs şirketi sahibiyseniz KOSGEB desteklerinden yararlanmak için ihtiyacınız olan bilgiye Mükellef aracılığıyla ulaşabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için tıklayın!
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelere danışmanlık yapan kişilere KOBİ müşteri temsilcisi denir. İş kurulmadan önceki hazırlık döneminde müşterilerin yatırımlarını en iyi şekilde kullanabilmesi için danışmanlık hizmeti veren meslek dalı aynı zamanda kurulumu tamamlanmış olan KOBİ’lerin varlıklarını koruması ve iyileştirilmesi için de tavsiyelerde bulunur.
KOBİ müşteri temsilcileri genel olarak bankalarda çalışır ya da kendine ait şirket kurarak danışmanlık hizmeti sunar. Küçük ve orta ölçekli işletmeleri bir adım ileriye götürmeyi hedefleyen KOBİ müşteri temsilcisinin görevleri arasında:
KOBİ müşteri temsilcisi olarak çalışmak isteyenler, üniversitelerin 4 yıllık eğitim veren bölümlerinden mezun olmalıdır. Genellikle istatistik ve matematik mezunları bu alanda faaliyet gösterse de iktisadi ve idari bilimler fakültesinin iktisat, işletme, kamu yönetimi ve maliye mezunları da bu meslek dalını tercih edebilir. Belirtilen üniversitelerden mezun olanlar, KOBİ danışmanlık eğitimi almalıdır. Üniversitelerde açılan ve eğitimin sonunda KOBİ danışmanlık sertifikası alanlar KOBİ müşteri temsilcisi olarak çalışabilir. Bankaların ticari müşteri temsilcisi bölümlerinde çalışanlar da bankaları tarafından bu sertifikalı eğitime gönderilebilir. Kobi danışmanlığı sertifikası almanın bir diğer yolu da KOSGEB ve İŞKUR gibi kurumların açtığı sınavları kazanmaktır.
İşletmelerin insan kaynakları, mali yapısı, faaliyet alanı ve pazarlama stratejilerini değerlendirerek hangi alanlarda sorun yaşadığını tespit eden Kobi müşteri temsilcisinin alması gereken eğitimler arasında;
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası