Beyin Difüzyon Mr Yorumlama

Nöroloji uzmanına sık sorulan beyin emarında (MR) görülen lekelerden bahsetmek istiyorum.

Beyin MR’ında leke (lezyon, iskemik gliotik odak) nedir?

Beyin MR’ında leke (lezyon, iskemik gliotik odak) beyin mrında normalde görülmeyen parlak oluşumlardır. Bunlar çoğunluklar iyi huyludur, beyindeki kılcal damar tıkanıklığı sonucu olabilir veya ailevi olarak sebepsiz olabilir.

Beyin MR’ı neden çekilir?

Beyin sinir hastalıkları uzmanına başağrısı baş dönmesi bayılma uyuşma hafıza bulanıklığı gibi herhangi bir nedenle başvurulduğunda beyin tümörü iltihabı hastalıklar damar tıkanıklığı beyinde küçülme beyin damar anormallikleri ve multipl skleroz gibi hastalıklardan şüphe duyularak beyin mrı (kranial MR) istenmektedir.

MR raporlarında sıklıkla karşılaşılan non-spesifik iskemik gliotik odak nedir?

MR raporlarında karşılaştığımız, non-spesifik iskemik gliotik odak, özel bir nedene bağlı olmayan muhtemel bir küçük damar tıkanıklığı geçirmiş olduğunuzu gösterebilir. İskemik gliotik odaklar denilen bulgular küçük çaplı damarların çeşitli nedenlerden tıkanması veya etkilenmesi sonucu oluşabilir. Genellikle ilerleyici değildir, olmuş ve bitmiş birtakım olayların işareti olabilir. Gliotik odak sinir sisteminin hasara uğraması veya oksijensiz kalması sonucu, genelde beyindeki kılcal damarların tıkanması olarak değerlendirilebilir.

Beyin MR’ında lekelerin nedenleri nelerdir?

Beyin MR’ında lekelerin nedenleri doğuştan olabileceği gibi sonradan oluşabilir. Sıklıkla migren, yağlı beslenme, şişmanlık, tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, kalp hastalığı, boyun damar tıkanıklığı, migren, bazı ailevi pıhtılaşma bozuklukları, anne karnında geçirilen hastalıklar ve geçirilmiş enfeksiyonlar ve kafa travması bu durumun nedeni olabilir. Bu lekerin birçoğunun nedeni idiopatiktir, yani sebebi saptanamaz ve önemli bir hastalığı göstermez. Hastaların aile öyküsünde genç yaşta damar tıkanıklığı öyküsü varsa genetik olma ihtimali yüksektir.

Beyin MR’ında görülen lekeler tehlikeli midir?

Beyin mrında görülen lekeler takip edilmelidir, takip sonucuna göre tehlikeli olup olmadığına karar verilir. Beyin MR’ında 1 tane leke saptandığı zaman genelde ay sonra kontrol MR çekilmesi gerekir. ay sonra beyin MR çekildiğinde mrda bulunan leke değişmemişse veya büyümemişse, sayısı artmamışsa ve ilaçlı MR’da görülmüyorsa tehlikeli değildir. İlaçlı MR’da leke görünüyorsa veya ilaç tutuyorsa betin damar iltihabı, beyin tümörü veya multipl skleroz tanısını düşündürür. Bu lekelerin büyüklüğü, sayısı, yerleşim yeri ve şekli ayırıcı tanıda önem kazanır.

Beyin MR’ında görülen lekeler ne zaman önemsiz kabul edilir?

Genelde başağrısı olan hastalarda beyin mrı çekilir. Sadece baş ağrısı olan birinde beyin MR’ında leke (iskemik gliotik odaklar) olması önemli değildir. Yalnız o kişinin damar sertliğine meyli olduğunu bize gösterir. Özellikle migren tipi başağrısı olanlarda beyinde bu lekeler daha sık görülür. Eğer beyindeki lekeler fazla ise tedbir amaçlı düşük doz aspirin kullanılır. Bir kişinin beyin MRında lekeler olsa bile konuşma bozukluğu yoksa, vucudun bir tarafında kolda veya bacakta güçsüzlük veya felç yoksa, görme kaybı yoksa, dengesizlik yoksa, bilinç bulanıklığı yoksa, hafıza kaybı yoksa bir önemi yoktur. Kişinin nörolojik bir bulgusu yoksa muayenede anormallik yoksa MR da leke olması önemli değildir.

Beyin MR’ında görülen lekeler niçin takip edilir?

Beyin Mr’ında lekeler saptandığı zaman bu lekeler ayda bir nörolojik muayene ve MR ile takip edilir. Çünkü bu lekeler birden fazla ise Multipl skleroz (MS) hastalığının veya beyin damar iltihabının başlangıcı olabilir. Ayrıca leke büyük ise beyin tümörünün ilk belirtisi olabileceği için takip edilir. Bu durumlar genelde %10’un altı ihtimalle ortaya çıkar ancak erken saptanması erken tedavi yönünden önem kazanır.

Beyin MR’ında görülen lekeler MS tanısında ne zaman fayda sağlar?

Beyin MR’ında MS te görülen lekelerin özellikleri vardır. MS te görülen lekelerin en az biri ilaç tutması gerekir veya en az 9 tane MS lekesi olması gerekir, bunların şekli oval olup özel yerleşim yerleri (periventriküler, infratenorial, korpus kallozum, beyincik ve omurilik gibi) bulunur. Bu lekelerle birlikte hastanın yakınması ve nörolojik muayenesi ile MS tanısı konur.

Beyin MR’ında görülen lekeler beyin tümörü tanısında ne zaman fayda sağlar?

Beyin MR’ında tek bir leke takip MR’ında büyüyorsa etrafında ödem oluşmuşsa, bu leke ilaç tutmuşsa ve hastanın nörolojik şikayetleri artıyorsa beyin tümörü düşünülür. Vucudun başka bölgesinde kanseri olan birisinde baş ağrısı baş dönmesi uyuşma konuşma bozukluğu hafıza bulanıklığı güçsüzlük gibi nörolojik şikayeti varsa beyin MR çekilir. Beyin MR’ında leke veya lekeler saptanmış ve bu lekeler ilaç tutmuşsa metaztaz denilen kanserin beyne yayıldığı tanısı konur.

Beyin MR’ında görülen lekelerin tedavisi var mıdır?

Beyin MR’ında görülen iskemik gliotik odak denilen küçük damar tıkanıklıkları ortadan kaldıracak veya düzeltecek tedavi yoktur. Ancak bu lekeler birden fazla ise kişinin damar tıkanıklığına meyil oluşturan herhangi bir hastalığı varsa düşük doz aspirin yeni bir damar tıkanıklığını önlemek için kullanılır.

Sağlıklı günlere ..

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

DEXA 2 boyutlu bir sistemdir,  bu nedenle kortikal kemik ve spongioz kemiğin yoğunluğunun toplamını ölçebilir. Halbuki osteoporoz öncelikle spongioz kemiğin azalmasıdır. Yaşlı hastalarda omurga dejenerasyonuna (artroz-kireçlenme) sık rastlanacağı ve  bu da kortikal kemik yoğunluğunu arttıracağı için hastada osteoporoz ( kemik erimesi ) olsa bile DEXA yönteminde kemik yoğunluğu normal ölçülebilir.

Halbuki QCT   3 boyutlu ölçüm yapabildiği için sadece spongioz kemik yoğunluğunu ölçebilir ve osteoporozda  da esas zayıflama spongioz kemikte olduğu için , QCT ile çok daha doğru ve erken teşhis imkanı vardır.

Ayrıca 3 boyutlu ölçüm sayesinde QCT obez hastalardada daha doğru sonuçlar verir. (DEXA’da X-Işını hasta içinden geçemediği için, sonuçlar yapay ve yüksek çıkar),

QCT özellikle spine ölçümlerinde kullanıcılarına eşsiz bir deneyim sunmaktadır. QCT ile trabeküler kemiği , kortikal kısımdan ayırarak ölçüm yapılabilmektedir. Bu özellik DEXA ile yapılan ölçümlerde büyük sorun teşkil eden , kemikteki dejeneratif değişimler, skolyoz durumunda lomberlerin süperpoze olması , kemik dışındaki kalsifikasyonlar ve obezite gibi durumlarda % doğrulukta ölçümler yapar

QCT de, tıpkı DEXA gibi, femur ölçümleri için T-Score vermektedir. Fakat, QCT tarama esnasında DEXA’lar gibi pozisyon zorluğu çıkartmamaktadir. Örneğin; kalça kireçlenmesi bulunan bir hastayı pozisyonlamak oldukça zordur.

Ayrıca QCT disk aralıkları az ya da dejeneratif bir hastalık geçirmiş hastalarda, aortik kalsifikasyonlu ve osteofitli hastalarda, vb. tanıların tamamında güvenle kullanılabilir.

Medicana International Ankara Hastanesi Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Diren, ani inme olaylarında en erken ve en hızlı tek tanı yönteminin "Diffüzyon MR" adı verilen özel bir tetkikle mümkün olduğunu belirtti.
Medicana International Ankara Hastanesi Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Diren, inme yani ani felç ve tedavisine ilişkin bilgi verdi. İnme, dünya genelinde birinci ve Türkiye’de ise önde gelen sakatlık nedeni arasında yer alıyor. Yaş ilerledikçe artan inme riskinde, yaşam tarzı önemli rol oynuyor. Diyabet, sigara kullanımı, yüksek kolesterol ve aşırı kilo inmeye sebep oluyor.
İnme ve tedavisi hakkında bilgi veren Diren, "Kalp ve damar sisteminden kaynaklanan pıhtıların beyin damarlarını tıkayarak neden oldukları ’inme’ sonucunda gelişen kalıcı felçler yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur" dedi.
Beyin hücrelerinin beslenmesinin bir pıhtıyla aniden bozulması, bu hücrelerin geri dönüşü olmayan ölümlerine ve sonuçta da hastada kalıcı felçlere neden olduğunu vurgulayan Diren, beyin hücrelerinin diğer organlarımızdan farklı olarak, beslenmede gelişen ani bozukluklara son derece duyarlı olduğunu belirtti.
Bir pıhtının bir beyin damarını tıkaması durumunda o damar tarafından beslenen hücrelerin kansız kalmaya dayanma süresinin bir kaç saat ile sınırlı olduğuna dikkat çeken Diren, "Tıkanmayı takip eden ilk dakikalardan başlayarak beyin hücreleri yaşamsal işlevlerini yavaş yavaş kaybetmeye başlamaktadır. Bu tür olgulara inme atağını takip eden ilk dakikalarda doğru tanı konabilmesi halinde uygulanabilecek özel tedaviler; kalıcı felçlerin oluşmasını engelleyebilmektedir. Ani inme olaylarında erken ve hızlı tanı özel donanımlı MR cihazları ile yapılan ’Diffüzyon MR’ adı verilen özel bir tetkik ile mümkündür ve beyin beslenmesindeki ani bozulmayı ilk dakikaları takiben ortaya koyabilen tek tanı yöntemidir. İlginç olan, ani inme olaylarında beyin hücrelerinde gelişmeye başlayan beslenme bozukluğu etkileri, normal MR tetkiklerinde görüntülenememekte ve yanıltıcı olarak ’normal’ olarak yorumlanabilmektedir" ifadelerini kullandı.