Kara Mantar Hastalığı Nasıl Bulaşır

Kara Mantar Hastalığı Nedir, Nasıl Bulaşır?

Koronavirüs (Covid) pandemisi ile birlikte tüm dünyanın algıları salgınlar konusunda daha açık hale geldi. Covid pandemisi sürecinde dünya halklarının kaygı duyduğu ve salgına dönüşeceğinden korktukları bir hastalık da kara mantar hastalığı oldu. Kara mantar hastalığı ya da mukormikozis adlı bu hastalık mantar türleriyle oluşan ve nadir görülen bir tür enfeksiyon. Mukormikoz tedavi edilmediğinde ise ilerleyip ölümcül olabilir. Hastalık erken evrede teşhis ve tedavi edilmediğinde yüzde ölümle sonuçlanabilir. Peki kara mantar hastalığı nedir, kara mantar hastalığı nasıl bulaşır, kara mantar hastalığı insandan insana bulaşır mı?.. İşte bu soruların cevapları ve mukormikoz ile ilgili merak edilenler…

Kara Mantar Hastalığı Nedir?

Kara mantar hastalığı, “mukormiset” adlı bir grup küf mantarının neden olduğu nadir görülen bir mantar hastalığıdır. Kara mantar hastalığı, Covid gibi bağışıklık sisteminin düştüğü viral enfeksiyon, immün sistem bozuklukları, kanserler, kronik hastalıklar gibi dönemlerde ortaya çıkar. Mukormisetler, havada yayılarak çok sayıda sporlar (mikroskobik yapılar) üretilirler. Bu sporlar ise bitki, kompostlar, hayvan gübresi veya toprağa düştüğünde nemle birlikte filizlenirler ve misel adlı ipliksi yapılar üretirler. Miseller dallara ayrılıp çevrelerindeki şekerler sayesinde beslenip büyürler. Soluduğumuz tüm mukormisetlerden uzak kalmamız mümkün değildir. Genellikle bu sporların çoğu zararlı değildir. Ama bağışıklık sisteminin zayıflığı bu spordan etkilenmeyi kolaylaştırır. Bu mantarlar kan damarlarına saldırıp dokulara zarar verip doku ölümüne neden olabilirler.

Kara Mantar Hastalığı Nasıl Bulaşır?

“Kara mantar hastalığı bulaşıcı mı?” sorusu hastalık yayıldıkça büyük küçük herkesin merak ettiği bir soru oldu. Mukormisetler, özellikle hayvan gübresi, kompost atıklarda, toprakta, yapraklarda, çürüyen bitkilerde ve odunlarda yaygın olarak bulunur. Çürüyen meyvelerde ve ekmeklerde kolaylıkla gözlemlenebilirler. İnsan vücudundaki açık yaralar, soluma ve nefes yoluyla bulaşabilir. Ancak mukormikoz insandan insana, insanlarla hayvanlar arasında direkt bulaşmaz. Bu mantarlar bağışıklığın düştüğü bünyeler için istilacı olabilirler. Mukormisetler vücuda girdikten sonra daha çok akciğerleri ve sinüsleri, daha sonra beyni ve cildi hedef alarak etkiler. Kullanılan ilaçlar yüzünden ya da hastalıktan dolayı düşük bağışıklık ise şu durumlarda daha çok görülür:

• HIV veya AIDS
• Kanser
• Diyabet (özellikle kontrol altında tutulamayan diyabet hastalığında)
• Organ nakli
• Kök hücre nakli
• Düşük beyaz kan hücresi sayısı (nötropeni)
• Uzun süreli streoid kullanımı
• Yüksek demir seviyeleri
• Enjeksiyon ilaç kullanımı
• Kötü ve yetersiz beslenme
• Düzensiz asit seviyeleri
• Prematüre doğum ya da zayıf doğma

Kara Mantar Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Kara mantar hastalığının belirtileri mantarın vücudun neresinde büyüdüğüne bağlı olarak değişebilir. Kan yoluyla vücudun farklı yerlerine yayılabilen bu hastalık ise “dissemine mukormikoz” olarak bilinir. Dalak ve kalp gibi organlar etkilenebilir. Daha ileri durumlarda zihinsel bulanıklar görülebilir ve tablo komaya kadar gidebilir. Kara mantar türleri yerleştiği bölgeye göre adlandırılabilir. Cilt mukormikozu, mide-bağırsak mukormikozu, pulmoner (akciğer) ve rinoserebral (beyin ve sinüs) mukormikozu bulunur.

Solunum ile ilgili kara mantar hastalığının belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı
• Sinüs ve burun tıkanıklığı
• Göğüs ağrısı
• Ateş
• Öksürük (bazen kanlı olabilir)
• Yüzün bir tarafında şişlik
• Baş ağrısı
• Bulanık ve çift görme

Sindirim sistemi ilgili kara mantar hastalığının belirtileri şunlardır:

• İshal
• Dışkıda kan
• Sindirim sistemiyle ilgili kanama
• Mide bulantısı ve kusma
• Göbekte ağrı

Ciltle ilgili kara mantar hastalığının belirtileri şunlardır:

• Ülser (alın, burun, elmacık kemiklerinin arkası, göz ve dişlerin arasında bulunan hava ceplerinde cilt ülseri veya cilt enfeksiyonu olabilir)
• Kabarcıklar
• Ciltte hassasiyet, kızarıklık ve şişme
• Kararmış bir cilt dokusu
• Ağzın iç kısmında veya burun köprüsünde siyah lezyonlar

Cilde bulaşmış bir virüs, bulaştığı alan kabartı, kızarıklık hatta şişlik oluşturabilir. Bu renk daha sonra siyaha dönebilir. Acı hissinin olması normaldir. Kara mantar hastalığı belirtisi ciltte genellikle bu şekilde ortaya çıkar.

Kara Mantar Hastalığı Hangi Ülkelerde Görülür?

Seyrek görülen kara mantar hastalığı bazen salgın halini alabilir. Çoğu salgının sebebi ise su sızıntıları, sağlıksız hava, inşaat ve doğal afetlerle ortaya çıkar. Kara mantar hastalığı Covid ile ciddi derecede görülmüştür. Çünkü Covid bağışıklık sistemini baskılamış ve vücudu enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirmiştir. Kara mantar hastalığı daha çok Hindistan’da yayılmıştır. Hindistan kara mantar hastalığı ile mücadele ederken Pakistan, Bangladeş, Nepal, Mısır, İran, Irak, Afganistan, Umman ve Rusya’nın yanı sıra Orta Amerika’da Honduras ve Meksika; Güney Amerika’da Uruguay, Paraguay, Şili, Arjantin de etkilenmiştir.

Doktorlar Covid’u atlatan ama kara mantar hastalığına yakalanan pek çok vaka saptamışlardır. Bunun bir nedeninin de Covid sürecinde kullanılan streoidler olduğu düşünülür. Çünkü streoidler iltihabı azaltırken, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini düşürür. Covid atlatmış diyabet hastalarının da riskli olduğu bilinir. Mukormikoz hastalığı yaş farkı olmaksızın herkeste görülebilir.

Covid gibi bulaşıcı olmayan kara mantar hastalığını önlemek için alabileceğiniz birkaç önlem var. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Yoğun toprak ve tozlu alanlarda yüz maskesi kullanın. Hafriyat ve şantiye alanlarından uzak durmaya çalışın. Bu inşaat alanlarında bulunmanız gerekiyorsa N95 maskelerden kullanmanız sağlıklı olacaktır.
• Yine bağışıklık sisteminiz düşükse kompost yığınlarının olduğu, toz ve toprak olan bahçe işleri gibi işlerden kaçının. Bahçe işleri yapmak zorundaysanız pantolon, eldiven ve uzun kollu kıyafetler giyin. Sıyrık ve kesik gibi yaralarınız varsa toz ve toprakla temas halinde vakit kaybetmeden sabun ve suyla yıkayın. Cilt enfeksiyonunu önlemek için yaralarınızı antiseptik sıvı ile temizlemeniz önemli.
• Kirli sulardan kaçınırken, evinizde sudan dolayı zarar görmüş alanlar varsa tamir ettirin.
• Vücut hijyenine dikkat edin.
• Organ nakli ya da kök hücre nakli olduysanız mukormikoz veya diğer mantar enfeksiyonlarına karşı mantar önleyici ilaç kullanmak için doktorunuza danışın.

Kara Mantar Hastalığı Tanı Süreci

Kara mantar hastalığı belirtilerinden biri bile fark edildiğinde vakit kaybedilmeden doktora gidilmeli. Doktorun fiziki muayenesi ve şikayetler üzerine teşhis konur. Doktora mantar sporlarının yoğun olduğu bölgelerde zaman geçirip geçirmediğinizi söylemeniz faydalı olabilir. Genellikle mukormikoz teşhisi burundan alınan örneğin test edilmesiyle yapılır. Kara mantar hastalığının teşhisi için doku biyopsisi yapılırken hastalığın beyne ve diğer organlara sıçrayıp sıçramadığını anlamak için MR ve BT görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılabilir.

Kara Mantar Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Mukormikoz tedavisi genellikle mantar önleyici ilaçlarla yapılır. Posakonazol, isavuconazole, amfoterisin B etken maddeli bu ilaçlarla kara mantarın ilerlemesi durdurulur, yok edilir ve enfeksiyon kontrol altına alınabilir. İlaçlar ağız veya damar yoluyla verilir. İlk etapta daha yüksek dozlarla bir tedavi başlanabilir.

Amfoterisin B etken maddeli ilaçların hayatı tehdit eden mantar enfeksiyonlarına karşı mücadelede son derece etkili olduğu bilinir ancak yan etkilerinin de ciddi boyutta olabileceği unutulmamalıdır. Dışkıda kan, böbrek fonksiyonlarında bozukluk (az veya sık, ağrılı veya zor idrara çıkma, ayaklarda ve ayak bileklerinde şişme), nörolojik sorunlar, akciğerlerde sıvı birikmesi, sarılık ve felç gibi ciddi yan etkiler görülebilir.

İlaçların mide bulantısı, mide ekşimesi ya da nefes almada zorluk gibi yan etkileri de olabilir. Böyle bir durum olursa mutlaka doktora söylenmelidir.

Ağır kara mantar hastalığı vakalarında enfekte olmuş veya ölmüş dokular söz konusu ise, bunlar cerrahi olarak çıkarılır. Bazı durumlarda burun ve gözlerin bir kısmı ameliyat ile alınır. Bu da kişilerde ruhsal ve fiziksel olarak hasarlar yaratabilir.

Kara mantar hastalığı tedavisi aksatılmamalıdır. Çünkü geç teşhis edilen ya da tedavi edilmeyen mukormikoz, kalıcı göz ve sinir hasarına (görme kaybı), kan pıhtılaşmasına ya da damar tıkanıklıklarına yol açabilir.

Kara Mantar hastalığı nedir? Kara Mantar hastalığı belirtileri nelerdir, nasıl ortaya çıktı? Merak konusu oldu. Koronavirüs salgını ile mücadele eden Hindistan şimdilerde Kara Mantar Hastalığı ile zor bir dönemden geçiyor. Mukormikoz adıyla da bilinen Kara Mantar Hastalığı Mısır'da da görüldüğü ortaya çıktı.

KARA MANTAR HASTALIĞI NEDİR?

Tıbbi ismiyle 'Mukormikoz', kara mantar hastalığı çok nadir görülen bir enfeksiyondur. Genellikle toprakta, bitkilerde, gübrede ve çürüyen meyve ve sebzelerde bulunan mucor küfüne maruz kalmaktan kaynaklanır.
Sinüsleri, beyni ve akciğerleri etkileyen Kara Mantar, kanser hastaları veya HIV/AIDS'li kişiler gibi diyabetik veya bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıflamış kişilerde yaşamı tehdit edebilir.

KARA MANTAR HASTALIĞI NEDEN OLUR?

Özellikle toprakta bulunan mantarlar nedeniyle ortaya çıkar. Mukor cinsi mantarlar çürüyen kütük ve ağaçlarda, toprakta, gübrede, çöp alanlarında bulunur. Vücuda kesik, çizik yada solunum ile bulaşır, mukozalardan göze bulaşabilir. Vücuda bir kez yerleştikten sonra hızla çoğalır. Bağışıklık sistemlerinin zayıf olduğu veya çöktüğü durumlarda ölüme bile sebebiyet verebilir.

KARA MANTAR HASTALIĞI BULAŞICI MI?

Hastalık bulaşıcı değil; yani insandan insana veya hayvandan insana bir bulaşma söz konusu değil.

Fakat havadaki veya ortamdaki mantar sporları ile bu küf mantarı yayılabiliyor.

Uzmanlar, vücutta birçok bakteri ve mantar olduğunu, ama bağışıklık sistemi sayesinde bunların kontrol altında tutulduğunu söylüyor.

Kanser tedavisi, diyabet veya steroid kullanımı nedeniyle bağışıklık sistemi zayıfladığında ise bu organizmalar hızla çoğalıp enfeksiyona yol açabiliyor.

KARA MANTAR HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Ateş,
Öksürük,
Yüz ağrısı,
Gözde şişme ve göz yuvarlağının dışarı doğru itilmesi,
Sinüsler üzerinde kızarıklık,
Kanlı öksürük,
Nefes darlığı,
Kanlı kusma,
Karın ve göğüs ağrısı,
Fenalık hissi, şuur bulanıklığı,
Uykuya meyil ve genel durumda hızla bozulma.
Cilt enfeksiyonlarında ise hızla gelişen kızarıklık, enfeksiyon yerinde sıvı birikimi ve akıntı, şiddetli ağrı, sertlik, şişlik ve siyahlaşma olur.

"Kara mantar" olarak da bilinen nadir ve ölümcül durum olan mukromikoz, zayıf bir bağışıklık sistemine sahip insanları öldürebilen, mukromisetler olarak bilinen ve doğal olarak mevcut küflerden kaynaklanıyor.

KARA MANTAR (MUKORMİKOZ) NEDİR?

Kara mantar (Mukormikoz) çok nadir görülen bir enfeksiyondur. Genellikle toprakta, bitkilerde, gübrede ve çürüyen meyve ve sebzelerde bulunan mucor küfüne maruz kalmaktan kaynaklanır. Beyni, sinüsleri ve akciğerleri etkileyen kara mantar, kanser hastaları veya HIV/AIDS’li kişiler gibi diyabetik veya bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıflamış kişilerde tehlikeli olabilir.

KARA MANTARIN NEDENİ STEROİDLER Mİ?

Doktorlar, salgının şiddetli Covid tedavisinde kullanılan steroidlerden kaynaklandığına inanıyor çünkü ilaçlar bağışıklığı azaltıyor ve kandaki şeker seviyelerini yükseltiyor.

KARA MANTAR (MUKORMİKOZ) BELİRTİLERİ NELERDİR?

Yüzde şişlik ve siyah lezyonlar hastalığın başlıca belirtileri arasında yer alıyor. Bazı kaynaklarda ise göz kararması veya renk değişikliği, bulanık veya çift görme, göğüs ağrısının da belirti olabileceği söyleniyor.

KARA MANTAR (MUKORMİKOZ) TEDAVİSİ NEDİR?

Hızla yayılan ölümcül bir mantar hastalığı olan kara mantar enfeksiyonu, öncelikli olarak şüpheler doğrultusunda hastanede kontrol altına alınması gerekir. Tanı konduktan hemen sonra tedaviye başlanmalıdır. Erken teşhis oldukça önemlidir. Öncelikle altta yatan hastalığın kontrol altına alınması önemlidir. Cerrahi operasyonla hastalıktan kurtulma ihtimali yüksektir.

KARA MANTAR HASTALIĞI NASIL BULAŞIR? 

Kara mantari nsandan insana bulaşmıyor ancak havadaki veya ortamdaki mantar sporları ile bu küf mantarı yayılabiliyor.

Uzmanlar, insan vücudunda birçok bakter ve mantar olduğunu fakat bağışıklı sistemi sayesinde bunların kontrol altında tutulduğunu söylüyor.

NTV uygulamasını indirin, gelişmelerden haberdar olun