Ağır Metal Zehirlenmesi Testi Nerede Yapılır

Kurşun, cıva, alüminyum, arsenik vb. toksik özellik taşıyan ağır metallerin otizme yol açıyor olabileceği düşünülmektedir. Ancak, bu konudaki araştırmalar incelendiğinde, bu düşüncenin bir varsayımdan öteye geçmediği görülmektedir. Sözü edilen toksik ağır metallerden biri olan cıva kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR) aşılarında da bulunmaktadır. Bu aşılarla otizm arasındaki ilişkiyi araştırmak üzere 13 farklı üniversiteden 19 bilimci tarafından yüzlerce otizmli çocuk üzerinde bir araştırma yürütülmüştür. Bu araştırmanın sonuçları, otizm belirtilerinin ortaya çıkmasıyla bu aşı arasında hiçbir ilişki olmadığını göstermiştir (Richlerve diğ., ).
Ağır metallerle otizm arasında bir ilişki bulunamamış olmasına rağmen otizmli çocuklarda ağır metallerden arındırma (chelation) tedavisine sıklıkla başvurulmaktadır. Ağır metallerden arındırma, toksik ağır metallerin vücuttan bitkisel veya kimyasal yollarla atılmasını hedefler. Bitkisel yollarla metal atımında genellikle kişniş gibi bazı bitkilerden yararlanılır. Kimyasal yollarla metal atımında ise bazı ilaçlar kullanılır. Gerek bitkisel, gerekse kimyasal metal atım uygulamalarının vücuttaki diğer sistemleri nasıl etkilediği tam olarak bilinmemektedir. Ancak, bu uygulamalarla ölümlere kadar varan çok ciddi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla, Amerikan Pediatristler Akademisi gibi pek çok sağlık örgütü bu tür tedavilerin çok gerekli olmadıkça uygulanmaması gerektiği yönünde uyarıda bulunmaktadır.
Sonuç olarak, ağır metallerden arındırma tedavisi yalnızca ağır metallerden etkilendiği kesin olarak kanıtlanan ve bu tedaviye uygun özelliklere sahip olan (örneğin; böbrek, karaciğer ve kemik iliği hastalığı olmayan) çocuklara önerilebilir. Otizmli çocukların çoğunda ise böyle bir durumun varlığı saptanamamaktadır.

AĞIR METAL ÖLÇÜMÜ

AĞIR METAL ÖLÇÜMLERİ

Ağır metal ölçümleri çalışanların iş yerlerinde hangi ağır metale ne kadar maruz kaldığını tespit etmek için yapılan önemli bir İSG ölçüm parametresidir.

Ağır metaller; düşük derişimlerde bile toksik etki gösterebilen elementlerdir. Endüstriyel işlem ve ürünlerde ağır metal kullanımı son yıllarda hızla artmış ve buna bağlı olarak insanlar üzerindeki etkisi de tehlikeli değerlere ulaşmıştır. Günlük hayatta o kadar çok ağır metal içeren ürün kullanıyoruz ki şimdilik bunlardan kurtulmamız mümkün gözükmüyor. Civa-amalgam diş dolgusu, kurşunlu boya, musluk suyu, yiyecek prosesleri, kimyasal tortu ve kişisel bakım ürünleri (kozmetik ürünleri, şampuan, saç ürünleri, gargara sıvısı, diş macunu, sabun vb) her gün kullandıklarımızdan sadece birkaçı. Bunun yanında insanlar evde, dışarıda, birçok iş sahasında her gün ağır metallerin etkisine maruz kalmaktadır.

Bazı Ağır Metallerin Sebep Olduğu Hastalıklar:

 Alüminyum

Sinir sistemi bozukluklarına neden olan alüminyum mutfak kaplarından, içme suyundan, ilaçlardan ve alüminyum işleyen tesislerden kaynaklanabilir. Alüminyum akciğere ve sinir sitemine etki etmektedir. Hemodiyaliz deneyimleri sonucunda alüminyumun beyinde zararlara yol açtığı ve Alzheimer hastalığına neden olduğu saptanmıştır (Diyalize giren hastalara yüksek dozlarda alüminyum hidroksit verilmektedir). Kronik maruz kalma ile akciğer kanseri, astım görülebilir.
Arsenik

Metal ayrıştırma, pestisidler, herbisidler, piller, kablolar, mil yatakları gibi kullanım alanları vardır. Bulaşma yolları arasında kaynak suları, süttozu, soya sosları, su ürünleri (biyobirikim) besin katkıları ve sigara sayılabilir. Solunduğunda güçlü bir karsinojen (kanser yapıcı) olan arsenik, bağırsaklar ve karaciğer üzerinde yüksek derecede tahribata neden olur.

Fransızların büyük komutanı Napolyon’un saç telleri üzerinde yapılan çalışmalar ilginç bir sonuç ortaya koyarak tarihe ışık tutulmasına vesile olmuştur. Yapılan çalışmalarda Napolyon’a ait saç telleri alüminyum silindire konuldu ve birkaç saat süreyle bir uranyum reaktöründe tutuldu. Sonuç şaşırtıcıydı. Saçtaki arsenik miktarı normalin 13 katıydı. Dahası, arsenik ufak dozlar halinde, yavaş yavaş verilmişti. Yani Napolyon, yemeğine sürekli arsenik eklenmesinin sonucu zehirlenmiştir.

Kurşun

Kurşun tüm çevrede ve özellikle kent havasında bulunan ileri derecede toksik bir ağır metaldir. Sanayide daha çok pil yapımında, benzin katkı maddesi olarak, basımda, radyasyon koruyucusu olarak, kablo yalıtkanı olarak, boyalarda, lehimde, folyolarda ve sayısız alaşım içinde kullanılmaktadır. Bir kent sakininin yılda ortalama 20 kilo kurşunu hurdaya çıkardığı tahmin edilmektedir. Kurşun biyolojik olarak parçalanamaz. Nontoksik forma çevrilemez.

Kurşun vücuda solunum, içme suyu ve gıda zinciri yolu ile girerek ciğerlere kadar ulaşır ve ciğerlerde yavaş yavaş absorbe(emilme) edilerek kana karışır. Kan yolu ile önce karaciğer, böbrek, beyin ve kas gibi yumuşak dokulara taşınır. 35–40 gün bekledikten sonra kurşun metabolitleri yardımı ile kemik ve diş gibi sert dokularda birikir.

Kurşun; işitme bozukluğuna, sinir iletim sisteminde ve hemoglobin bileşiminde düşmeye, kansızlığa, mide ağrısına, böbrek ve beyin iltihaplanmasına, kısırlığa, kansere ve ölüme neden olmaktadır. Özellikle çocuklarda bilişsel ve davranışsal bozukluklara yol açar. Çocukluk dönemindeki kronik maruz kalma, yetişkinlikte kalıcılaşan obeziteye yol açabilir. Yarılanma süresi 20 yıl olduğundan vücuttan atılma olasılığı yoktur.

Çinko

 Diğer metallerle çok sayıda alaşımın yapısına katılır. Otomotiv endüstrisinde, elektrikli gereçler, oyuncak, diş dolgusunda, deodorantlarda, pillerde ve kaynak işlerinde kullanılır. Demir ve benzeri metallerin, korozyona karşı önlem amacıyla galvanizlenmesinde de kullanılır. Kronik maruziyet ile deri ve akciğer hastalıkları görülür.

Civa

Termometrelerin, barometrelerin, difüzyon pompalarının ve daha birçok laboratuar gerecinin yapımında kullanılır. Cıva buharlı lambaların ve reklâm ışıklandırmalarının, cıvalı şalterlerin, diş hekimliğinde kullanılan bazı karışımların, koruyucu boyaların, böcek öldürücü ilaçların ve pillerin yapısında da cıva bulunur. Cıva doğada bozulmadığından cıva ve cıva bileşikleri halk ve çevre sağlığı bakımından çok tehlikeli ve toksittir. İçme suyu veya gıda zinciri yolu ile insan vücuduna giren cıva; Bazı nörolojik bozukluklara, merkezi sinir sisteminin tahribine ve kansere, böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine, kromozomları tahrip edip sakat doğumlara neden olmaktadır.

ORTAMDA AĞIR METALE MARUZ KALDIĞIMIZI NASIL TESPİT EDEBİLİRİZ?

Çalışma ortamındaki ağır metallerin çalışanlar üzerine etkilerini belirlemek için kullanılan NIOSH, ASTM, EPA gibi standartlar vardır.

Ağır metaller UV SPEKTROFOTOMETRE, ATOMİK ABSORPSİYON SPEKTROFOTOMETRESİ,  INDUCTİVELY COUPLED PLASMA gibi cihazlar ile ölçülmektedir.

Bu ölçüm sonuçlarını laboratuvar, yasal düzenlemelerde açıklanan sınır değerleri ve yayınlanmış ulusal ve uluslar arası standartlar ile karşılaştırmaktadır.

Ağır Metal (Kurşun, Kadmiyum, Nikel) Testleri

Özgül ağırlığı 4'ten büyük olan kimyasal elementlere bilimsel olarak ağır metal adı verilir. Vücudun az oranda ihtiyaç duyduğu ağır metaller;

• Çinko
• Bakır
• Alüminyum
• Krom
• Demir
• Manganezdir.

Vücudun ihtiyacı olmayan ağır metaller ise;

• Kurşun
• Cıva
• Altın
• Gümüş
• Paladyum
• Arsenik
• Nikel
• Kadmiyumdur.

Ağır Metallerin Etkileri

İnsan bedeninin işlevini yerine getirebilmek için metale ihtiyacı vardır, vücutta ihtiyaç duyulan metallerin eksikliği halinde bazı hastalıklar ortaya çıkar. Ancak metaller arasından vücuda zararlı olan ağır metaller dokuda ve hayati organlarda birikerek yıllar içerisinde birçok hastalığın oluşmasına neden olur. 
Ağır metallerin insan bedeninde sebep olduğu bazı olumsuz etkiler şu şekilde sıralanır;

• Hücrelerde anormal yabancı proteinlerin sentezlenmesine neden olan hastalıklar.
• Hücrenin toksinlerden arınma yolu bozulur.
• Hücrenin solunumu bozulur ve bu da boğularak ölmeye neden olur.
• Sinir iletişimini ve iletimini bozar.
• Mantar, parazit bakteri enfeksiyonu gibi tekrarlayan hastalıklara zemin hazırlar.
• Bağışıklık hücrelerini bozarak sayılarını azaltır.
• Kist, beze, nodül, miyom, kitle ve lipom oluşmasına nedendir.
• Yağ deposuna depolanarak kilo almaya ya da kilo vermeye neden olur.

Ağır Metal Testi

Semptomların görülmesi halinde doktor tarafında ağır metal testi istenir. Kanda ölçülen yaygın metaller kurşun, kadmiyum, cıva ve arseniktir. Daha az görünen metaller ise talyum, bakır, çinko, alüminyumdur. 
 

Ağır metal testi yapan firma tarafından insanların kolundan alınan kan örneği incelenir, yüksek oranda metal seviyesi görülmesi durumunda vücudu metalden uzaklaştırmak ve kanda azalmasını sağlamak gerekir. Kandaki ağır metali azalmaması halinde şelasyon tedavisi uygulanır. Selasyon tedavisi vücutta bulunan fazla metalin enjeksiyon uygulaması alınmasına verilen isimdir.

Kurşun Testi

İnsanların zehirlenme tanısında kullanılan kurşun testi vücuttaki kurşun oranın ölçülmesi içindir. Kurşun zehirlenmesinde kusmaya eşlik eden belirtiler anoreksiya, apati, abdominal ağrı, ensefalopati, irritabilite, periferal nöropati ve anemi görülür. 

Ağır metaller arasında en tehlikeli toksik maddeler içerisinde yer alan kadmiyumdur, vücut tarafından karşıyım olarak algılanan ve biriktirilen toksik madde ciğer ve böbreklerde bozukluğa neden olur kanser riskini arttırır. 

Kadmiyum Testi

İnsanların ne kadar etkilendiğinin tespit edilmesi için kadmiyum testi kullanılır. Besin yolu ile alınan nikel bazen alerji olarak ortaya çıkar ve başta olmak üzere baş ağrısı, eklem ağrıları, kronik iltihaplı romatizmal hastalıklar, atopik dermatit, kronik yorgunluk sendromu ile bedensel ve ruhsal zayıflık olarak belirti gösterir. 

Bu durum karşısında nikel testi yapılarak alerjik durum tespit edilir. Nikel alerjisini tespit edebilmek için uygulanması gereken LLT-Nikel testidir, hücresel alerjik duyarlaşmayı gösterir bir kritik testlere göre duyarlılık oranı çok daha yüksektir. 

Nikel Testi

Nikel içeriği fazla olan gıdalar süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, yumurtalar, balık ve deniz ürünleri, şekerlemeler, ekmeğe sürülen gıdalar, tahıl ve tahıl ürünleri, içecekler, sebze ve meyvelerdir. Sinir ve beyin hücrelerini doğrudan etkileyen ağır metaller vücuttaki protein ve enzimlere bağlanır ve kas ve sinir dokuları arasında iletilmesini engeller. 

Ağır Metal Belirtileri

Ağır metallerin etkileri arasında dikkat eksikliği ilk göze çarpandır bazen otizm ya da kronik yorgunluk olarak da ortaya çıkmaktadır. Kurşun sindirim ve solunum yoluyla vücuda girer, karın ağrısı, mide bulantısı ve kusmaya neden olur. 

Sinir sistemini ve böbrek sistemini doğrudan etkileyen cıvadan en fazla etkilenen organ beyin ve böbreklerdir. Vücutta en uzun süre kalan kadmiyum solunması halinde akciğer hastalıkları, iskelet sistemi bozuklukları ile kalp ve damar sistemi bozukluğu ortaya çıkar.

Doç. Dr. Ayhan Olcay ,‘’Kalp damar hastalıkları sık olarak genetik, kötü beslenme, sigara, hareketsizlik, şeker hastalığı ve böbrek yetersizliği kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır ve bütün bu etkenlerde genellikle kolesterol, pıhtılaşma faktörleri, damar duvarındaki iltihabi süreç üzerinden birbirine bağlanmaktadır ‘’ dedi.

Ağır Metaller de Kardiyovasküler Hastalıklara Sebebiyet Veriyor

Dr. Olcay, ağır metal özelliği taşıyan bazı elementlerin kardiyovasküler hastalıklar ile ilgili olabileceğini gösteren çalışmalar olduğunu söyledi. Dr. Olcay: “Selenyum, iyot, bakır,  magnezyum ve krom gibi bazı eser elementlerin vücutta hormonların üretimi ve antioksidan maddelerin üretimi ile ilişkisi var. Aluminyum, arsenik, kadmiyum, kurşun, cıva, platin, gümüş gibi elementlerin ise vücuda faydası olmadığı gibi toksik yan etkileri de vardır. Vücuda toksik etkisi olabilen bu metallerin şah damarı tıkanıklığı ve kalp damar tıkanıklığında rol oynadıkları da düşünülmekte” dedi.

Yapılan Araştırma Şah Damarı Tıkanıklıklarında Ağır Metalin Etkisini Göz Önüne Seriyor

Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda, şah damarı tıkanıklıklarının sadece kolesterole bağlanamayacağını belirten Dr. Olcay, “ Şah damarı ameliyatı olan 30 hasta ve şah damarında tıkanıklık olmayan farklı sebeplerden vefat etmiş 39 hastadan alınan şah damarı dokularında adli tıp ile ortaklaşa yaptığımız bir çalışmada ateroskleroz tedavisini değiştirebilecek ilginç sonuçlara ulaştık. Sonuçlara göre şah damarında darlık olmayan otopsi örnekleri ile karşılaştırıldığında, şah damarı tıkanıklığı olan insanların dokuları kata kadar fazla oranda magnezyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, demir, bor, çinko, alüminyum, arsenik, krom, platin ve cıva içermekteydi. Bu biriken elementler ve ağır metallerin ateroskleroz oluşumuna katkıları ile ilgili detaylı çalışmalar bulunmamakta konu sürekli olarak kolesterolün rolü üzerine odaklanmakta” diyen Olcay ekledi: “ Bu sonuçlara göre biriken bu ağır metallerin aterosklerozda tam olarak açıklanamayan mekanizmada eksik olan bağlantıyı açıkladığını düşünmekteyiz”.

Ağır Metallerin Kaynağı Nereden Geliyor?

Doç. Dr. Ayhan Olcay ‘a göre, ‘’Ağır metaller ciddi çevresel kirlilikten kaynaklanmakta ve gittikçe kanser ve ateroskleroz oluşumdaki rolleri gündeme gelmekte. İnsanlar için ağır metaller topraktan, atık sulardan, madencilik faaliyetlerinden, endüstriyel atıklardan, kanalizasyon atıklarından, tarımda kullanılan insektisitler ve araba egsoz gazı kaynaklıdır. Atık sularda en fazla bulunan ağır metaller arsenik, kadmiyum, krom, bakır, kurşun, nikel ve çinko olup insanlarda birikimde atık sular önemli rol oynamaktadır.  Sigara içimi ise aterosklerozda çok önemli bir yeri olan ağır metaller içeren ayrı bir kaynaktır’’

Dr. Olcay: “Sigara ve diğer çevresel faktörler ile ağır metale maruziyeti azaltmadığımız takdirde gelecekte kalp damar hastalıkları açısından ciddi sorunlar yaşayacağımız aşikar. Söz konusu çalışmanın uluslararası dergilerde basılması sonrası ağır metal kalp damar hastalığı ile ilgili farklı toplumlarda, toplumsal olarak ağır metallere maruziyetin azaltılması için ciddi tedbirler alınması gerekecektir. Kalp damar hastalığı olan kişilerde kan şekeri, kolesterol seviyesi gibi kanda veya dokularda ağır metallerin seviyelerinin bakılması gelecekte rutin bir parametre haline gelecektir” dedi.