İndus MuharebesiHarezmşahlar Devletinin son sultanı Celaleddin Harezmşah ile Cengiz Han arasında İndus Nehri yakınlarında yılında yapılan savaştır. Cengiz Han komutasındaki Moğol ordusu, tüm Harezmşah ordusunu yok etmiş, Celaleddin'in ise kaçmasına izin vermiştir.[5]
Arka Plan[değiştir kaynağı değiştir]
Moğol ordusundan kaçan Celaleddin Harezmşah'ın İndus Nehrini geçişini izleyen Cengiz Han'ı tasvir eden el yazması
Şafakla beraber tüm cepheyi kaplayan Moğollar, savaş düzeninde sıralanmışlardı. Cengiz Han zırhlı süvari alayıyla merkezden arkada kalmıştı. Bu süvarileri hemen savaşa sokmak istemediği için ihtiyat kuvveti olarak kullanmayı planlamıştır. Bela Noyan komutasındaki Moğol kıtalarını ise Harezm ordusunu arkadan kuşatabilmek için dağların teşkil ettiği engelleri aşarak ilerlemesini emretmiştir.
Pervan'daki yenilginin ardından Cengiz Han, Celaleddin ile bizzat ilgilenmek adına yanında 60 bin kadar adam olduğu hâlde[8] İndus nehrine doğru yola çıktı. Cengiz Han'ın bu savaşta Celaleddin'den fazla adamı olduğu tüm kaynaklar tarafından kabul edilmekle beraber; Cüveyni, Cengiz Han'ın askerlerini "yağmur taneleri kadar" diyerek tasvir etmiştir.[9] Aynı şekilde Celaleddin'in kişisel biyografisini yazan Nesevi, Celaleddin'in askerlerinin sayısının çok az olduğunu ifade ederken[10] Carl Sverdrup[11] Cengiz'in Celaleddin'den 3 kat daha fazla olduğunu ifade etmiştir. Nihayet Cengiz Han İndus Nehri'ne ulaştı ve Ögeday'ın Celaleddin'in sağ kanadına hücum etmesiyle savaş başladı, ancak Celaleddin Ögeday'ı püskürttüğü gibi[12] karşı saldırıya geçerek Cengiz'in merkezine başarılı bir yarma harekâtı gerçekleştirdi.[13][14] Hatta bu yarma harekâtı o kadar başarılı oldu ki, Nesevî'nin ifadesiyle "Cengiz korkudan atına atladı, kaçtı."[14] Ayrıca bu çarpışmalar sırasında Celaleddin'in emrindeki ordunun Cengiz'in otağına kadar yaklaşarak Cengiz'in atını öldürmesi[15] de yine bu yarma harekâtının başarısını göstermektedir. Artık Celaleddin zaferi kazanmaya çok yaklaştıysa da Cengiz, Bela Noyan komutasındaki seçkin bahadır tümenini dağların arkasından göndererek Celaleddin'in ordusunun sağ kanadını yok etti.[14][16] Celaleddin etrafındaki Moğol birliklerini püskürtmek için sonuna kadar savaştıysa da yanında asker kalmadığını görünce savaş alanını terk etti.[17] İbnü'l Esir, Müslümanların çok asker kaybettiğini, ancak Moğollar'ın daha fazla asker kaybettiğini söyler.[18]
Ordusunun tamamen dağıldığının farkında olan Celaleddin Harezmşah, nehir kenarına geldiğinde annesi ile hanımlarının "Allah aşkına bizi öldür ama esir verme" diye gözyaşı dökerek feryat etmeleri üzerine, askerlerine onları nehre atmalarını emretmiş ve nehirde boğuluşlarını hazin bir şekilde izlemiştir.[19] Ardından yorgun olmayan bir binek atını alarak, yanında kılıcı ve oku ile hayvanı nehre atlamaya mecbur etti. Nehrin sert akıntısına rağmen sahilin karşı kıyısına çıkmayı başardığını gören Cengiz Han, onu takip etmek isteyen askerlerini engelleyerek Celaleddin hakkında
“
Böyle bir babanın oğlu bahtiyardır. Su ve ateş gibi iki bela girdabından kendini kurtarıp sahile vardı.
„
demiştir.[20]
Sonuçları[değiştir
Celaleddin ve Harzemşah ordusu, Cengiz Han’ın Moğol ordusunun karşısına dikildi
‘Bozkır Arslanı Celaleddin’in heyecanla takip edilen sezon finalinde, Sultan Aleaddin önderliğindeki Harzemşah ordusu, Cengiz Han’ın oğulları Cuci, Cebe ve Subutay’ın komuta ettiği Moğol ordusunun karşısına dikildi.
Cengiz Han, nihayet vaktin geldiğine karar vererek oğlu Cuci'nin emrine bir süvari ordusu verdi ve Harzemşah ülkesine yürümesini istedi. Cuci'ye Cebe ve Subutay'ın da katılması ile Moğol ordusu hareket geçti.
Haber kısa sürede Harzemşah sarayına ulaştı. Sultan Aleaddin divanda süvarilerden oluşan Moğol ordusuna karşı nasıl tedbir alınması gerektiğini sordu. Uzlag Şah "Gürgenç süvarileriyle birlikte karşısına çıkıp onları bozkırdan silip süpürürüm. Cengiz Han'ın en namlı komutanlarını öldürürsek, bir daha topraklarımıza göz dikemez" dedi. Sultanın söz verdiği Celaleddin ise düşmanın süvari ordusunun açık alanda etkili olacağını savunarak, engebeli araziye çekilmesi gerektiğini söyledi. Celaleddin "Öncü birliğini yok edip komutanlarından birini esir almaya bakalım" dedi.
Timur Melik'in tedbirli davranılması yönündeki tavsiyesine rağmen, Sultan Aleaddin "Süvarilerimizle açık alanda karşılaşacağız. Moğol ordusundan daha güçlü olduğumuzu göstereceğiz" diyerek kararını açıkladı ve herkesi vazifesinin başına yolladı.
Ordunun hazır olmasının ardından askerlerinin karşısına çıkan Sultan Aleaddin, coşkulu konuşması ile askerleri yüreklendirdi: "Güneş gurub eder, dolunay hilale dönünce su bulanır; aslanlar dinlenir, kartallar uyurlar. İşte bu vakitlerde karanlık yüreklere yaklaşır, meşum alametler belirir. Şeytan ordugahları gezer, tabiat meyvelerini koparıp savurup atar. Ölümün köpekleri güven şehrinde devriye dolaşır. Çakallar temkin yurdunda nevbet vurdurur. Fakat, güneş tulu edip kamer tamamlandığında su yeniden akar. Aslanlar kükrer, kartallar havalanır, erkeklerin şehri kapılarını açar. Harezm orduları pusatlanır, semayı mızraklarıyla tutan civanmertler at binerler. Devletin gazabı şakileri vurur, Allah'ın askerleri zafere yürür."
Son hazırlıklar da tamamlandıktan sonra Moğol ordusu ile Harezm ordusu büyük meydan savaşı için karşı karşıya geldi!
Yapımcılığını Mehmet Bozdağ'ın; genel yönetmenliğini Metin Günay'ın ve başrolünü Celaleddin karakteriyle Emre Kıvılcım'ın üstlendiği 'Bozkır Arslanı Celaleddin'in yedinci ve sezon finali bölümü seyirciden büyük ilgi görürken, sosyal medyada da en çok konuşulanlar arasında yer aldı.
İzlemek İçin Tıklayın
Harzemşahlar Devleti kurucusu kimdir, nerede kuruldu? Harzemşahlar Devleti kimlerle savaştı? Harzemşahlar Devleti tarih&#;e!
Geçtiğimiz hafta Bozkır Arslanı Celaleddin dizisi yayın hayatına merhaba dedi. Tarihe ışık tutacak yapımlardan birisi olan Bozkır Arslanı Celaleddin, sezonun iddialı dizileri arasında gösteriyor. Moğolların'ın kurucusu Cengiz Han ile Harzemşahlar'ın efsanevi hükümdarı Celaleddin Harzemşah arasındaki mücadeleyi anlatan dizideki detaylar merak ediliyor.
HARZEMŞAHLAR DEVLETİ KURUCUSU KİMDİR, NEREDE KURULDU?
Harzemşahlar Devleti, Harezmşahlar olarak da bilinmektedir ve Orta Asya'da Harezm bölgesinde Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulan bir Türk-İslam devletidir. Harezmşahlar olarak da anılan Harzemşahlar, Türk-İslam devletlerindendir. Harzemşahlar'ın kurucusu Kutbeddin Muhammed Harezmşah'dır.
HARZEMŞAHLAR DEVLETİ TARİHİ ()
Harezmşahlar veya Harzemşahlar Devleti (Farsça: خوارزمشاهیان Hārezmşāhiyān), Orta Asya'da Harezm bölgesinde Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulan bir Türk-İslam devletidir. Bu devlet, Anadolu Selçuklu Devleti ile yılında yapılan Yassı Çemen savaşı sonucunda iyice zayıflamış, yılında Celaleddin Harezmşah'ın ölümü ile yıkılmıştır.
Amuderya bölgesi Orta Çağ'da "Harezm" (Harizm) ve hükümdarlar "Harezmşah" olarak anılırdı. XI. yüzyılın sonlarına doğru bu bölgede kurulan yerli etnik bir topluluk olan ve Türkçe konuşan yerel halkın kurduğu bu devletin adı da Harezmşahlar'dır. Buranın adı "Harezm" olduğundan, öteden beri burada hüküm sürenlere "Harezmşah" denilmişseafoodplus.infoığı Alan :( km 2) İran, Güney Kafkasya, Dağıstan, Umman Denizi, Afganistan, Maveraünnehir, Harzem, Balkaş ile Aral Gölleri arasıdır.
Harezm bölgesinde Büyük Selçuklu Devleti'ne bağlı olarak merkezden atanan valilerle yönetilen bu eyalette, Anuş Tekin zamanında serbest yaşamaya başlanmıştır. 'de Harezm valisi olarak atanan Atsız döneminde yarı bağımsızlık kazanmıştır. Anuş Tekin'in oğlu Kutbeddin Muhammed, Selçuklulara bağlı kalarak, "Harezmşah" unvanı ile bu bölgenin valiliğini üstlenmiştir.
HARZEMŞAHLAR DEVLETİ KİMLERLE SAVAŞTI?
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın saray hizmetinde bulunan Anuş-tegin’in oğlu Kudbeddin Muhammed, Selçuklu Sançar’a bağlı olarak, Harezmşah unvanı ile, Harezm’i idare etmiş (),oğlu Atsız () gayretli ve mücadeleci bir Harezmşah olmuştu. Oğlu İl-Arslan () realist bir siyasî davranışla, batıda Irak Selçuklu sultanları ile iyi münasebetleri devam ettirirken, doğuda, yıllık vergi ile bağlı olduğu Moğol Kara-Hitay boyunduruğunu kırmağa çalışıyordu. Mâveraünnehir’de Karluklar’ın isyanını bu bakımdan isabetle değerlendirerek Semerkand’a baskısını artırdı. Fakat Kara Hitaylar’ın Harezm’e taarruzları sırasında öldü. Gayesini oğlu ve Harezmşahlar devletinin en büyük hükümdarı Alâaddin Tekiş () gerçekleştirdi: Kara-Hitaylar’ı mağlûp etti (). Seyhun ötesi ile münasebet kurarak Kanglı ve Kıpçak Türkleri’ni tâbiiyetine aldı. ’de Mâveraünnehir’e girdi ve Buhâra’yı zapt etti. ’de Horasan’ın büyük kısmını işgâl etti, Mâzenderân’ı kendine bağladı ve nihayet Selçuklu Sultanı III. Tuğrul’u mağlûp ederek bütün Irak’ı imparatorluğuna ilhak etti (). Rey, Hemedan gibi merkezlere kendi vâlilerini yerleştirdi. Kanglı-Kıpçak Türkleri’nden kurulu kuvvetli bir orduya sahipti ve imparatorluğu Aral kuzeyi düzlüklerinden Bağdat yakınlarına kadar uzanıyordu.
Oğlu Alâaddin Muhammed () fütûhatı daha da geliştirdi: ’de Gurlılar’ı hezimete uğrattı, Gur ülkesini tâbiiyete aldı (),Ilâmış zaferi ile () ile perişan ettiği Kara-Hitaylar’ı nihayet ortadan kaldırdı (). Karahanlılar’a son verdi ve Mâveraünnehir’i ilhak etti. Sonra Gurlu devletini nihayete erdirdi. Kirman, Sicistân (Sîstan) ve Ummân denizine kadar olan bölgeleri imparatorluğuna bağladı (),en büyük İslâm-Türk devletinin hükümdarı hâline geldi. Taberistan, Erran ve Azerbaycan’ı da nüfuzu altına alan Sultan Muhammed Harezmşah, Şam’ı, Mısır’ı ve Anadolu’yu zapt etmek emelini besliyordu. Fakat Abbasî Halifesi en-Nâsır li-dinillah ile arası açıktı ve iktidara karşı haris bir kadın olan annesi Terken Hâtun ile de iyi geçinemiyordu.
Bu şartlar içinde iken Cengiz Han idaresindeki müthiş Moğol istilâsı Harezmşahlar İmparatorluğu’na çarptı ( başları). Buhâra, Semerkand’dan sonra, imparatorluk başkenti Gürgenç Moğollar’ın eline geçti. İstilâcılarla savaşmaya cesaret edemeyen Sultan Muhammed kaçtığı Hazar denizinin ıssız bir adasında öldü (Aralık ). İmparatorluk Moğol istilâ akını karşısında çöktü. Irak’a Kafkaslar’a kadar bütün memleket Moğollar’ın eline geçti. Sultan Muhammed’in oğlu Celâleddin, Moğollar’ın önünden çekilerek Hindistan’da, İran’da ve Doğu Anadolu’da, büyük gayretlerle, devletini ihya etmeği denedi, muvaffak olamadı ve ’de öldü. Harezmşahlar İmparatorluğu’nun tarihe karışması ile bütün Orta Asya, Yakın-doğu ve Kuzey Türk ülkeleri istiklâllerini kaybederek Moğol tahakkümü altına girdi.