Hz Adem In Ilk Karısı

Lilith ismi İncil&#;de bulunmuyor bile ama bazı Yahudi efsanelerine göre Lilith, Adem&#;in ilk karısıydı. Bu efsane, binlerce yıldır eski Mezopotamya ve Yahudi inançlarını birbirine karıştırmıştır. Lilith&#;in geleneksel tanımı, eski şeytani bilgiyi İncil&#;deki evrenbilim ile, genellikle cinsiyet normlarına meydan okuyan bir şekilde harmanlayarak Lilith&#;in korkunç bir gece cadısı olarak tasvir edilmesine yol açar. Lilith&#;in tanrısız ve baştan çıkartan olarak yapılan tasviri, onun Yahudi inancı ve Mezopotamya geleneklerindeki incelikli rolünün kabullenilmesini başarısız kılıyor. Lilith&#;in önemini anlamak için kökenleri ve tarih boyunca oynadığı roller bilmek bize yardımcı olacaktır. Lilith hakkında bildiğimiz her şeyi sizler için maddeler halinde sıraladık, keyifli okumalar&#;

1. Lilith, Adem&#;in ilk karısıydı;

Adem&#;in ilk karısı olarak Lilith&#;i ilk önce, İbranice kutsal yazıları yorumlayan ve açıklayan bir metin olan midraşlardan birinde bahsedildiğinde tanımaya başladık. Midraş, Genesis (Yaratılış) Kitabındaki tutarsızlıklar üzerinde ayrıntılı olarak durmuştur: Genesis 1&#;de, erkek ve kadın aynı anda yaratılır, ancak daha sonra Geneis 2, Havva&#;nın Adem&#;den sonra Adem&#;in kaburgasından yaratıldığını bahseder. Bu 2 farklı maddenin zıtlığını mantıklı hâle getirmek gerektiğinde ise, Adem&#;in hayatında başka bir kadın daha olduğu ileri sürülmüştür. Lilith, milattan sonra yıllarında Yahudi geleneğinin bir parçası hâline gelen bir eser olan Ben Sira Alfabesi&#;nde Adem&#;in ilk karısı olarak tasvir edilmiştir. Bu yoruma göre Adem ile Lilith&#;in evliliği başarısız oldu ve Lilith, Adem&#;i terk etti. Bu olay üzerine Tanrı, Havva&#;yı yarattı.

2. Adı İncil&#;de direkt olarak geçmiyor;

Lilith&#;in varlığından İncil&#;de sadece bir kere bahsediliyor fakat adı geçmiyor. Hangi İncil&#;i okuduğunuza bağlı olarak Isaiah (Yeşaya) &#; de; &#;gece kuşu&#;, &#;gece canavarı&#; veya &#;gece yaratığı&#;ndan söz ediliyor. Yeşaya Kitabı, harabeler arasında yaşayan kötü bir gece yaratığından bahsediyor, İncil bilginleri bahsi geçen yaratığın Lilith olduğunu ortaya koydu.

3. Kökeni Mezopotamya tarihine dayanıyor;

Lilith ismi muhtemelen eski Sümer efsanesi olan ve genç yaşta ölen kadın ve erkeklerin iblis ruhları anlamına gelen Lilitu&#;dan üretilmiştir. Lilith&#;in bu korkunç özellikleri Mezopotamya gök tanrısı Anu&#;nun kızı Lamashtu&#;ya kadar uzanıyor. Lamashtu&#;nun çocukları öldürdüğü ve erkeklerin eti ve kanıyla ziyafet çektiği söyleniyor.

Lilith aynı zamanda M.Ö yıllarının eseri olan Gılgamış Destanı&#;nda da yer almaktadır. Bu hikâyede, Gılgamış&#;ın kaçmaya ve ıssız bir bölgeye sığınmaya zorladığı bir iblis vardır, bu durum, Lilith&#;in hikâyesiyle tutarlı olan bir unsurdur.

4. Ölü Deniz Parşömenleri onu diğer şeytanlarla ilişkilendiriyor;

&#;larda ve &#;lerde Batı Şeria&#;da Ölü Deniz yakınlarında keşfedilen kadar metinden oluşan Ölü Deniz Parşömenleri, Lilith&#;ten bahsediyor. Parşömenler İbranice, Aramice ve Yunanca duaları, yasal belgeleri, İncil yazılarını ve apokrif eserleri içeriyor. Lilith, muhtemelen şeytan çıkarma ayini sırasında kullanılan bir ilahi olan &#;Bir Bilge için Şarkı&#; adlı eserde anılıyor:

 &#;O&#;nun yüceliğine ve ihtişamını seslendirim ki; onun emriyle korkun ve kötü ruhlar, yok edici melekler, cinler, iblisler ve Lilith&#;ler bilgenin bir vuruşuyla kalpleri küle dönüşsün.&#;

5. Cennet Bahçesindeki Yılan Olarak Tanımlanıyor;

Bazı tarihi metinler ve çeşitli sanat eserleri, Lilith&#;in Cennet Bahçesi&#;ndeki yılan olduğunu öne sürüyor. Örneğin, Michelangelo&#;nun Sistine Şapeli&#;ndeki &#;İnsanlığın Düşüşü&#;nü (The Fall of Man) tasvir eden resminde, bir ağaca sarılmış bir yılan kuyruğu olan bir kadın figürü bulunur ve bu figürün Lilith&#;i temsil ettiğini söyleniyor.

Bir Kabala metni, Lilith&#;i yılan olarak tanımlıyor:

&#;Ve ahlaksız yılan kadın, Havva&#;yı başlı başına kutsallık olan ışığıyla kışkırttı ve baştan çıkardı&#;Şeytani Lilith, [Adem&#;in] yozlaştığını gördüğünde, kabuğunda güçlendi ve Adem&#;in iradesine karşı geldi ve ona birçok şeytani ruh ve Lilin (karanlık ruhlar) taşıdı.&#;

6. Adem&#;le eşit sayılabilir;

Eğer Lilith, Genesis 1&#;de anlatıldığı gibi Adem&#;in ilk karısıysa, o da tıpkı Adem gibi topraktan yaratılmış, ve bu yaratılış onları görünüşte eşit kılmıştır. Ben Sira Alfabesi&#;ne göre, Lilith ve Adam&#;ı birbirinden ayıran sorun da bu eşitlikti. Adem, Lilith&#;in hanımlık görevlerini yerine getirmesi ve itaatkâr bir rol üstlenmesi konusunda ısrar ettiğinde, Lilith, yapmayacağını söyleyerek ona karşı çıktı.
Lilith, &#;İkimiz de topraktan olduğumuza göre, ikimiz de eşitiz&#; diye ısrar etti ve sonunda tartıştılar.

7. Açıklanamayan acıların günah keçisi oldu;

Lilith boyun eğmeyi reddettiği ve Adam&#;ı terk ettiği için, kötü kadın olarak kaderini mühürledi. Üç melek (Senoy, Sansenoy ve Semangelof), Lilith&#;e Adem&#;e dönmezse her gün çocuğunun öleceğini söyledikten sonra, Lilith de insan neslinin çocuklarına musallat olup onları boğacağına dair yemin eder. Her gün çocuğu öldürülen Lilith, Adem (Adam) soyundan gelen tüm insan yavrularından erkek olanlarına doğduktan sonra ilk sekiz gün, kız olanlarına ise ilk yirmi gün içinde içinde canını alıp, tüm hamilelere musallat olacağını söyler. Tüm doğan bebekleri ve hamileleri boğacağını söyleyen Lilith, sadece Senoy, Sansenoy ve Semangelof adlı üç meleğin adını veya sureti bulunan çocuklara dokunmayacağını söyler. Bu yüzden çoğu beşik süsünde 3 melek figürü bulunur. Bu arada Lilith figürü Anadolu&#;da &#;Al Karısı&#; (kırkı çıkmayan çocuklara saldıran) figürüne dönüşür. Hamile, lohusa ve kırkı çıkmamış bebekler yalnız bırakılmaz. Dinler değişse de primitif mitolojiler asla değişmez sadece adaptasyona uğrarlar.

Bu hikâye sayesinde, Lilith&#;in rolü, insanların acıyı, kederi ve talihsiz olayları açıklamak için kullandıkları mitler arasında yayıldı. Tıpkı Babilli meslektaşları gibi, Lilith de çocuk ölümlerinin faili olarak bilinir hâle geldi.

8. Talmud onu baştan çıkarıcı olarak tanımlar;

Altıncı ve yedinci yüzyıllarda tamamlanan Talmud, Lilith&#;i uyurken erkeklere saldıran uzun saçlı, kanatlı bir iblis olarak tasvir ediyor. Talmud Lilith&#;in, Adem&#;in Havva&#;dan ayrı geçirdiği &#;hayaletlerin, erkek iblislerin ve dişi iblislerin&#; babası olduğu yıllar boyunca Adem&#;i sinirlendirdiğini bile anlatıyor.

9. Büyülü Kaselerde Adı Geçiyor;

İblisleri etkisiz hâle getirmek için tasarlanmış büyü kaseleri, antik dünyada, özellikle İran&#;da çok popülerdi. Mezopotamyalı komşuları kadar olmasa da Yahudiler&#;de bu kaselerden kullandı. Lilith&#;in bahsi, bir gece iblisi, çocuklara ölüm getiren bir cadı ve erkekleri baştan çıkaran bir kadın olarak çoğu kasede geçiyordu. Kaselerden biri Lilith&#;den şu şekilde bahsediyordu;

Kötü Lilith,erkeklerin kalplerini yoldan saptırır

gecenin düşlerinde ve

günün hayalinde belirir,

yakar ve kabus gibi yok eder,

erkek ve kız çocuklarına saldırır

ve onları öldürür.

Başka bir kasede ise, şöyle yazıyor: &#;İblislerin kralını&#; Lilithlerin büyük hükümdarını öldürün.&#;

Zohar&#;da (Yahudi Kitabı) şeytanın yanında hükümdar olarak bahsediliyor; 

Kabala&#;nın temel kitabı olan Zohar&#;da da, Lilith erkekleri baştan çıkaran karanlık biri olarak anlatılıyor. Çocukları boğmaya ek olarak, kendi şeytani çocuklarını doğurmak için erkeklerin gece emisyonların kullanır.

yüzyıldan kalma bir metin olan Zohar, daha önceki Talmud eserlerinde bahsedilen şekilde  Lilith&#;in kendisini Saba Kraliçesi olarak tanıtarak Kral Solomon&#;u baştan çıkarmaya çalıştığını bile iddia eder. Kıllı bir sahtekâr olduğu keşfedildiğinde çabaları boşa çıkar.

Zohar&#;da Lilith, Şeytan&#;ın yanında bulunan korkunç bir kraliçe olarak tanımlanır

İlk Feminist Olarak Adlandırılıyor;

Lilith tarih boyunca bir iblis, ahlaksız ve günah keçisi olarak tanımlansa da modern zamanlarda &#;lerde başlayan kadın hareketleri onu feminist ve rol model olarak benimsemiştir. Bu görüşün savunucuları, Lilith&#;i cinsel partnerlerinin seçimi de dâhil olmak üzere kendi seçimlerini yapan ve kendi kaderini kontrol eden bağımsız bir kadın olarak görüyor.

yılında kurulan Yahudi feminist bir yayına onun adnı verdi; Lilith Magazine.

Kaynakça; 1 &#; 2

“Memleketin  namusundan sorumlu” kadrosunda yer alan milliyetçi-Müslümancı kabadayının canını pek sıkan malum olayın ardından iki yazı kaleme aldıktan sonra Âdem Baba’mızın “anamız” olamamış ilk zevcesi Lilit (Lilith) Hatun’dan söz etmemek uygun olur mu? Elbette olmaz ama bu hususta miktar-ı kâfide malumatım yok, o zaman çare yazı çayırlarında otlamaya çıkmak. Siz de yapabilirdiniz ama ben sizin yerinize internetten aktaracağım. Zaten yazının tamamı da aşağı yukarı böyle olacak.

***

“Yahudi mitolojisinde Lilit(h), kötü ruhlu ve şeytana hizmet eden ve Âdem’in ilk karısı olan kadındır. Tevrat’ın İşeya Kitabı’nda () ve daha sonra geç antik çağda gnostisizm mitolojisinde bahsedildiği tahmin edilmektedir” diye yazılmış.

Adı geçen bölümü (İşeya, ) açıp okuyorum: “Ve çölün vahşi hayvanları ile kurtlar buluşacak, ve yaban keçisi arkadaşını çağıracak; evet, gece canavarı orada yerleşecek ve kendisi için istirahat yeri bulacak.” Ama cahilliğimden olacak bir ilişki kuramıfunduszeue.info devam edelim:

“Babil Talmud’unun (Eruvin b, Niddah 24b, Shabbat b, Baba Bathra 73a), Âdem ve Havva bölümünde Âdem’in ilk karısı olarak lakin Zohar Levililer 19’da ‘ilk birlikte yaşayan ateşli bir kadın’ olarak bahsedilmiştir.” Devam edelim:

MİTLER

“İbranilerin eski inanışına göre Lilith, Âdem ile aynı zamanda ve aynı anda yaratıldığından Âdem’in kendisine eşit olduğu görüşündedir. Âdem’le birlikte olmayı şiddetle reddeder. Âdem ısrar ettiğinde ise büyü ile kaçar ve onu terk eder. Melekler geri getirmek için Lilith’i bulur ama kendisi Kızıldeniz ile birlikte olduğundan ’den fazla cin çocuğu olduğunu, bu nedenle artık Âdem’e sadık olamayacağını bildirir. Bu arada Tanrı Lilith’i durdurmak için üç melek gönderir. Melekler Lilith’e eğer geri dönmezse her gün bir çocuğunu öldüreceklerini söylerler ve geri dönmediği, Tanrı’ya ve Âdem’e itaat etmediği her gün için bir çocuğunu öldürürler. Bunun üzerine Lilith, Âdem ve Havva’nın soyundan gelenlerin çocuklarını öldürmeye başlar. Rivayete göre, erkekleri doğduktan 8 gün, kızları ise 20 gün içinde öldürmeye çalışır. Bugün dünyada var olduğuna inanılan cinler Âdem ve Lilith’in ve Tuval Kabil eşi Naama’ın birlikteliğinden meydana gelmiştir. Âdem ve Havva’nın sınırlı hayat ile lanetlenmeden önce, cenneti terk ettiğinden (Lilith) ölümsüzdür. Lilith’ten sonra Tanrı, ismi bilinmeyen bir başka eş daha yaratır ve Âdem de bu yaratılışı seyreder. Gördüklerinden çok etkilenir, yeni eşi kabul etmez. Üçüncü olarak, daha sonra Âdem’i uyutur ve kaburga kemiğinden Havva’yı yaratır. Havva, Âdem’in bir parçasından yaratıldığı için ona boyun eğer (ona tabi olur).

Hikâyenin bir başka versiyonunda ise Eyüp’e eziyet etmek için çocuklarını öldüren iblis ya da Türk mitolojisindeki lohusadaki çocukları boğarak öldüren Albız iblisi ile aynı kişidir. İnanna ile aynı kişi olduğuna da inanılır. 

Günümüzde bazı Museviler arasında bir âdet olarak, lohusa kadın akşamları evde yalnız bırakılmaz ve akşamları çamaşır ipinde çocuk bezi bırakılmaz çünkü bunları gören Lilith’in o evde çocuk olduğunu anlamasından endişe edilir.

Lilith’in gizemli bir varlık olması onu birçok efsaneye ve mitolojiye malzeme yapmıştır. Lilith ile ilk olarak, Gılgamış Destanı’nda gecelere ve yeraltının karanlıklarına hükmeden kötü bir dişi karakter olarak karşılaşırız. Sümer, Babil ve Pers mitolojilerinde ise Lilith; vampir kadın, baykuş ve yılan olarak tasvir edilir.”

“Lilith Musevilik ve Hıristiyanlık apokrif (dini otoritelerce kabul edilmeyen) inançlarında Âdem’in ilk eşidir. Âdem’in ilk eşi olup ondan ayrıldıktan sonra şeytan ve cinlerle ilişki kuran Lilith aslında yasak meyveyi Havva’ya uzatan ağaçtaki ‘yılan kadın’dır.

Yılan kadın Lilith’in Arap mitolojisindeki karşılığı Ghoul’dur. Bizdeki Gulyabani. Eski Arap inançlarında ıssız yerlerde bekleyen, şekil değiştirebilen bir yaratıktır.”

Patricia Briel’e göre Lilith, Rémy de Gourmont, Marcel Schwob, Anatole France, Alfred de Vigny ve Victor Hugo gibi yazar ve sanatçılara olağanüstü bir esin kaynağı oldu. Alban Berg, âşıklarının kendisine dayatmak istediği görüntülerin ötesinde kendi yolunu arayan bir kadın olan Lulu adlı üç perdelik bir operayı ona ithaf etti: Bakire, anne ya da fahişe.

KISSADAN HİSSE:

“Tanrı adına işlenen cinayetlerin sayısı, şeytan adına işlenen cinayetlerin sayısından fazladır.” (Erica Jong)

Lilit(h) Hatun “anamız” olsaydı dünya ve AKP memleketi bugünkünden daha kötü olur muydu?

Genel Kültür

Tarih

Hz. Adem'in İlk Eşi ve Feminizmin İlk Sembolü Olan Lilith'in Gerçek Hikayesi

Yahudi mitolojisinden önce Lilith benzeri şeytanlar eski Sümerlerin, Asurluların ve Babillilerin kabuslarına musallat oluyorlardı. Sırasıyla lilu ve lilitu adlı erkek ve dişi şeytanlar, Sümer Gılgamış Destanında yer aldı.

funduszeue.info

Kenanlılar, İbraniler ve İsrailliler şüphesiz lilitu / lamashtu hikayelerinden etkilenmişlerdi ancak İbranice İncil'de (Hristiyanlıkta eski ahit olarak da bilinir.) "Lilith" ismi sadece İşaya 14'te yer alıyor.

Bununla birlikte, Lilith'in Yaratılış Kitabı'nda da geçtiği söyleniyor. Yaratılış Kitabı yakından okunduğunda, Tanrı'nın ilk erkeği ve kadını nasıl yarattığına dair iki ayrı anlatım var gibi görünüyor.

Yaratılış Kitabı 1'de Tanrı hem erkeği hem de kadını aynı anda yarattığını söylüyor. "Erkek ve dişiyi yarattı." (Yaratılış 1: 27).

Peki the Yaratılış Kitabı 1'deki isimsiz kadın Havva'dan başka biri miydi? Peki, bu kişi Lilith olabilir mi? Bu ilginç soru muhtemelen Yahudi mitolojisinde yüzyıllardır bulunuyor.

Ben Sira'ya göre, Yaratılış Kitabı 1'de Adem'le birlikte yaratılan ilk kadın gerçekten Lilith'ti. Lilith “İkimiz de eşitiz, çünkü ikimiz de yeryüzündeniz." demişti.

Daha sonrasında ise Lilith yerinden fırladı, "Tanrı'nın tarif edilemez adını" telaffuz etti ve uçup gitti. Tanrı, Lilith'in geri dönmesini talep ederek Senoy, Sansenoy ve Semangelof adında üç melek gönderdi.

Melekler Lilith’i bulasıya kadar o, şeytanlar arasında şef olan Samael ile çoktan birlikte olmuştu. Daha sonrasında doğum sırasında adını koruyucu bir tılsımın üzerine yazarlarsa Adem ve Havva'nın insan yavrularına zarar vermeyeceğine yemin etmişti.

Yahudi halkı ise Lilith ve diğer şeytani bebek hırsızlarından korunmak için için koruyucu tılsımlar kullanıyorlardı. Şeytan karşıtı korumanın en popüler biçimi bir büyü kasesi olarak adlandırılan bir şeydi.

funduszeue.info

Büyü kaseleri gözden düştükçe, Yahudi aileler Senoy, Sansenoy ve Semangelof da dahil olacak şekilde üzeri bir Lilith imgesi ve ilahi koruma duaları ile kaplanmış metal veya kağıt muskalar satın aldılar.

funduszeue.info

Lilith'i çevreleyen Haham yorumları ve Yahudi halk masalları, onu isyandan dolayı lanetlenmiş, vahşi ve düşmüş bir kadın olarak tasvir ediyordu. Lilith kendi çocuklarına sahip olamadığı için sadece korunmasız bebekleri çalmakla kalmadı, aynı zamanda erkekleri uykularında baştan çıkardı ve spermlerini çaldı.

Feminist yazarlar ve aktivistler, Lilith efsanesini, Adem'in ilk eşi gibi kontrol edilemez, "ahlaksız" bir kadın olarak değil, farklı bir kadın varoluşu için bir rol model olarak yüzyılın sonlarında tekrar yorumlamaya başladılar.

Aviva Cantor Zuckoff, Lilith dergisinin ilk sayısında "Lilith güçlü bir kadındı" diye yazdı ve Lilith’i bir feminist ikonu olarak tekrar yorumladı.

funduszeue.info

Bu içerikler de ilginizi çekebilir: