Anne Karnındaki Bebeğin Böbrek Genişlemesi Neden Olur

Bebeklerde böbrek kaç mm olmalı?

&#; Bebeklerde böbrek sınır değeri 4 mm’dir. 4 mm’nin üzerindeki ölçümler, genişlemiş böbrek olarak kabul edilmektedir. Aynı zamanda buna hafif böbrek genişlemesi adı verilmektedir.&#;

Anne karnındaki bebeklerde böbrek genişlemesi, böbreklerin pelvis ve böbrek kapsülü içindeki kanallarının genişlemesi ile karakterize edilen bir durumdur. Bu durum, genellikle ultrasonografi sırasında saptanır ve fetal hidronefroz olarak da bilinir.

Böbrek genişlemesi, anne karnındaki bebeklerde yaygın bir durumdur ve çoğu zaman kendiliğinden düzelir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, böbreklerin genişlemesi kalıcı olabilir ve doğumdan sonra tedavi gerektirebilir.

Böbrek genişlemesi, idrar akışının engellenmesi, idrar yolunda bir tıkanıklık veya idrar yolu sistemi ile ilgili diğer sorunlardan kaynaklanabilir. Bu nedenle, bebek doğduktan sonra bir uzman doktor tarafından incelenmesi ve tedavi edilmesi gerekebilir.

Ultrasonografide gelişen teknoloji ve gebelik sürecinde kolay ulaşılabilir olması, bebeklerde böbrek büyümesinin tespitini de kolay hale getirmiştir. Anne karnında bebeklerde böbrek büyümesi gebelik sürecinde sık karşılaşılan bir sorundur.

Özellikle haftalar arasında yapılan ayrıntılı (detaylı) ultrason incelemesinde böbreklerin anatomik görümünün yanısıra ölçülür.

Anne karnındaki bebeklerde böbrek genişlemesi belirtileri nelerdir?

Anne karnındaki bebekte böbrek genişlemesi olması durumunda, bu durum genellikle fetal hidronefroz olarak adlandırılır. Bu durum, bir veya her iki böbreğin genişlemesiyle karakterizedir. Bu durum, ultrasonografik taramalar sırasında genellikle tesadüfen tespit edilir.

Fetal hidronefrozun belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Anne karnındaki ultrasonografi taramalarında bir veya her iki böbrekte genişleme
• Böbreklerin normalden daha büyük olması
• Böbreklerin işlevlerinin normalden daha az olması
• Amniyon sıvısının normalden daha fazla olması
• Bebeğin doğumundan sonra idrar yolu enfeksiyonları veya böbrek yetmezliği gibi komplikasyonlar geliştirme riski

Ancak, fetal hidronefrozun belirtileri genellikle sessizdir ve birçok durumda, bebeklerin normal şekilde doğmasına ve normal bir şekilde gelişmesine izin verilir. Tedavi gerektiren durumlarda, genellikle doğumdan sonra birkaç hafta veya ay içinde çocuk ürolojisi uzmanı tarafından izleme ve tedavi gerektirebilir.

Anne karnındaki bebeklerde böbrek genişlemesi (hidronefroz) birkaç farklı nedene bağlı olabilir.

Birincil hidronefroz, doğumsal bir problemdir. Bebeğin böbrekleri normal şekilde çalışamaz ve idrar yolu tıkanıklığı veya daralması nedeniyle idrarın geri kaçması sonucu böbrekler genişler. Bu durum genellikle bebeğin idrar yolu gelişiminin bir anormalliğinden kaynaklanır.

Anne karnında bebeklerde böbrek genişlemesi, böbrekler ile mesaneye idrar taşıyan kanalın birleşimi olan üretero-pelvik bileşkede darlık (UPJ)böbrek büyümesinin en temel sebebini oluşturmaktadır.  

İkincil hidronefroz, genellikle doğumsal olmayan bir nedenle ortaya çıkar. Örneğin, bebeğin üriner sistemine etki eden bir tümör veya böbrek taşı gibi bir sorun nedeniyle idrarın normal akışı engellenirse hidronefroz gelişebilir.

Bebeklerde böbrek büyümesinin diğer nedeni olarak tanımlanan idrar torbasından idrar kanalına reflü olması durumudur. Vezikoüreteral reflünün tanısı voiding sistoüretrografisi(işeme sistoüretrografisi) görüntüleme yöntemi ile konulur. Bu yöntem her hidronefroz hastasına uygulanan bir görüntüleme yöntemi değildir. Nedenleri;

• Radyasyon içermesi,
• Girişimsel işlem uygulanması
• Bazı komplikasyonları olması,

şeklinde sıralanabilir.

genellikle tek taraflıdır. Böbrek genişlemesi belirtileri tek taraflı ise ve bebeğin rahim içerisindeki sıvısında azalma yoksa çok telaş etmemek gerekir.

Bazı durumlarda, hidronefrozun nedeni bilinmeyebilir. Bununla birlikte, hidronefrozun teşhis edilmesi, bebeklerin doğumundan sonra gerekli tedavinin belirlenmesi için önemlidir.

Anne karnındaki bebeklerde böbrek genişlemesinin nedeni ne olursa olsun, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, bebeğin doğumundan önce düzenli takip ve gerekli tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.

4 mm’nin üzerinde çıkan ölçümlerde böbrek büyümesi tespit edilmesine rağmen ek olarak başka bir bulgu yoksa bu durumda çok endişe etmeye gerek yoktur.  Doğum sonrası ultrason ile takip edilmeleri yeterli olacaktır. Bu vakalarda görülen böbrek büyümesi genellikle doğum sonrası 1 yıl içerisinde kendiliğinden geçmektedir.

Ultrasonografi takiplerinde böbrek genişlemesi görülen bebeklerin doğum öncesi sık takiplerinin yapılması ve doğum gerçekleştikten sonra da bebek 5 günlük olunca ultrasonografi ile değerlendirilmeleri gerekir.

Ultrason incelemesinde böbrek büyümesinin tek veya çift taraflı olup olmadığı, genişlemenin derecesi, bu genişlemeye bağlı böbrekte bir hasar olup olmadığı incelenmelidir.

Hafif hidronefroz vakalarında ( ek olarak herhangi bir bulgunun olmadığı) kontrol ultrasonu, doğumdan yaklaşık gün sonra, bebeklerde yapılan kalça ultrasonu incelemesi ile aynı zamanda yapılabilir. Hafif hidronefroz vakalarının çoğunda böbreklerinin bir yıl içerisinde kendiliğinden normale döndüğü gözlemlenmektedir.

Ultrasonda Hidronefroz değerlendirirken dikkat edilen temel noktalar şunlardır;

• Böbreğin idrarı topladığı pelvisin ön arka çapı,
• Böbrek parankiminin kalınlığı,
• Böbrek idrar toplayıcı sistemde genişlemenin varlığı,
• İdrar torbasında ya da idrar yollarında patolojik bulgu olup olmadığı,

İnceleme esnasında dikkat edilmesi gereken hususlardandır.

Anne karnındaki bebeklerde böbrek genişlemesi (hidronefroz) tedavisi, hidronefrozun nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir.

Eğer hidronefrozun nedeni, idrar yolu tıkanıklığı gibi bir fiziksel sorunsa, bu tıkanıklığın açılması için amniyosentez sırasında veya doğum sonrası cerrahi müdahale gerekebilir. Bu müdahalelerle, tıkanıklığın giderilmesiyle birlikte hidronefroz da düzeltilebilir.

Gebelikte bebekte böbrek genişlemesi olduğu zaman bazı durumlarda anne karnında bir takım girişimler yapılabilir. Bunlar;

• Mesanede büyüme ve idrar kanallarında genişleme mevcut ise,
• Bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısı, rahim içi sıvıda azalma varsa, anne karnında bazı girişimler yapılabilir.

Bu genellikle kadın doğum ve çocuk üroloji uzmanlarının birlikte çalışmaları ile gerçekleştirilebilir.

Eğer hidronefrozun nedeni, böbrekteki bir darlık veya kapakçık sorunuysa, doğum sonrası yapılan bir operasyonla bu sorun giderilebilir. Bu operasyonlar, genellikle böbreklerin ürettiği idrarın normal şekilde akışını sağlamak için yapılır.

Hidronefroz tanısı almış bebeklerin birçoğu, hafif hidronefroz (evre 1) vakalarıdır. Bu tanıyı alan anne adaylarının aslında endişelenmelerini gerektirecek bir durum söz konusu değildir.

Evre 1’de genellikle bebek bir yaşına gelene kadar belirli aralıklarla ultrason yapılarak takip edilmektedir. Bu süreçte böbrek pelvis ön arka çapında bir genişleme veya böbreğin parankiminde herhangi bir inceleme yoksa herhangi bir işleme gerek yoktur, sadece takibi yapılmaktadır.

vakalarında ise; böbrek büyümesi ileri derecede olduğundan, bebeklere belirli bir periyot boyunca antibiyotik tedavisi uygulanır. İhtiyaç duyulan bazı durumlarda ise, sintigrafi ve işeme sistoüretografisi ile üretero-pelvik bileşke varlığı incelenir.

Üretero-pelvik bileşke varlığı tespit edilen ve böbrek hasarı tespit edilen durumlarda cerrahi işleme başvurulmaktadır. Vezikoüreteral reflü varlığında ilk bir yıl sadece takip edilir.

Hidronefrozun şiddeti, bebeğin doğum zamanına kadar değişebilir. Bazı hafif vakalarda, hidronefroz kendiliğinden düzelebilir ve tedaviye gerek kalmayabilir. Bu nedenle, genellikle bebek düzenli olarak takip edilir.

Anne karnındaki bebeklerde hidronefroz tedavisi, bebek doğduktan sonra da devam edebilir. Tedavi genellikle, bebeklerin genel sağlık durumuna, hidronefrozun şiddetine ve nedenine bağlı olarak belirlenir.

Tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi, idrar yolu cerrahisi, böbrek nakli, diyaliz veya diğer tedaviler bulunabilir.

Anne karnındaki bebeklerde böbrek büyümesi tehlikeli mi?

Anne karnındaki bebeklerde böbrek büyümesi (hidronefroz) genellikle tedavi edilmezse veya erken teşhis edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ancak, birçok bebekte hidronefroz kendiliğinden düzelir ve tedavi gerektirmez.

Bazı durumlarda ise, hidronefrozun tedavi edilmesi gerekebilir. Tedavi edilmezse, böbrek hasarı, böbrek fonksiyonlarında azalma, yüksek tansiyon, idrar yolu enfeksiyonları ve böbrek yetmezliği riski artabilir.

Bu nedenle, bebekte hidronefroz tespit edildiğinde, doktorlar genellikle bebekleri düzenli olarak takip eder ve gerekirse tedavi ederler.

Erkek b

ile ilişkilendirebilmek için bebekte ek başka bulguların da saptanabilmesi gerekir.

İdrar torbası dolu iken yapılan ultrason değerlendirmesinde;

• İdrar kanalının idrar torbasına açıldığı yerde genişleme görüldüğünde,
• İdrar torbasında patoloji tespitinde,
• Böbrek boyutunda küçülme gözlemlendiğinde,
• Parankim ekosunda artış olduğunda,

voiding çekilmesi önerilmektedir.

Hidronefroz tanısı için başvurulan diğer görüntüleme yöntemi ise sintigrafidir. Hafif hidronefroz vakalarında sintigrafi genellikle yapılmaz. Radyasyon içerdiğinden dolayı her hidronefroz hastasına Sintigrafi uygulanmamaktadır.

Orta dereceli hidronefrozda (evre 2) büyüme söz konusu olmadıkça sintigrafi yapılması genellikle önerilmez.

Ciddi hidronefroz (evre 3) hastalarında parankim kalınlığı azaldığından dolayı sintigrafi çekmek gerekmektedir. Sintigrafi UPJ darlık tanısı için değil, böbrek fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılmaktadır. Sintigrafi sonrasında böbreğin çalışma kapasitesine bağlı olarak hidronefrozun derecesi tespit edilebilir.

Hidronefrozu ultrasonda incelerken değerleri sayısal olarak belirlemek oldukça önemlidir. Hidronefroz derecelendirilmesi bebeklerde pelvis ön arka çap ölçümü ile yapılmaktadır. Ölçümü yapacak olan hekimin tecrübesi hidronefrozun derecesini ve tedavi sürecini belirlemede oldukça önemlidir.

Ultrasonda hidronefrozu değerlendirirken sadece pelvisin ön arka çap ölçümü dikkate alınmaz. Dikkate alınan diğer hususlar;

• Pelvisin yerleşim yeri
• Pelvis çapının büyük olmasına rağmen ciddi hidronefrozun olmadığı
• Pelvis çapının küçük olmasına rağmen hafif hidronefrozun olmadığı durumlar da dikkate alınır.

Pelvisin yerleşim yeri yani böbrek içi veya böbrek dışı olup olmadığı da önemlidir. Böbrek dışı pelvis durumunda pelvisin çapı büyük olsa bile böbreğe yapabileceği basıncın etkisi düşük olacağından hidronefroz derecesi düşük olabilir.

Bu durumun aksinde ise; böbrek içi pelvis durumunda pelvis çapı büyük olmasa bile yaratabileceği basınçtan dolayı böbrek parankimi zarar görebilmektedir. Bu nedenden dolayı hidronefroz derecesi büyük olabilmektedir.

Üriner sistem genişlemesi (UTD)hidronefrozun derecelendirilmesinde en çok kullanılan sınıflamadır. UTD Sınıflaması ile pelvis çapının ön arka ölçümünün yapılıp ultrason raporunda yer alması sağlanır. Hidronefroz derecelendirilmesini üç grupta inceleyebiliriz;

• Evre 1 (hafif hidronefroz),
• Evre 2 (orta derece hidronefroz)
• Evre 3 (ileri derece hidronefroz) olarak sınıflandırılmaktadır.

Hidronefroz derecelendirilmesinde diğer bir sınıflama bazı durumlarda kullanılan Önen sınıflamasıdır. Önen sınıflamasında pelvisin ön arka ölçümü yapılmamaktadır.

Doğum öncesi evreleme sisteminde;

Fetal hidronefroz 3 evreye ayrılır. Evre 1 hafif hidronefrozların birçoğu doğum sonrası 1 yıl içinde kendiliğinden gerilerken, evre-2 ve evre-3’te durum biraz daha farklı ve zor geçmektedir.

Anne karnında yapılan ultrasonda haftaya kadar pelvisin ön arka çapı 7 mm veya daha düşük, haftadan sonra 10 mm veya daha düşük ise Evre-1 hafif hidronefroz olarak tanımlanır. Pelvis ön arka çap ölçüm değeri bahse konu haftalardaki değerlerin üzerinde ise evre 2 ve evre 3, sırasıyla orta ve ileri hidronefroz olarak tanımlanır.

Doğum sonrası evreleme sisteminde;

Hafif, orta ve ileri derece sınıflandırmadan bahsedecek olursak;

Cerrahi tedavi kararının ne zaman verileceği konusunda genel kabul görmüş bir prosedür bulunmamaktadır. Buna karşın, böbrek ağrısı, böbrekte taş ve böbrek iltihabı görülen çocuklara cerrahi tedavi genel yaklaşım olarak kabul edilmektedir.

Herhangi bir bulgu gözlemlenmeyen bebek ve çocuklarda;

• Ultrason takiplerinde ciddi hidronefroz artışı tespit edilirse,
• Sintigrafi de %10’dan fazla böbrek fonksiyon kaybı olursa,
• Karşı normal böbrekte boyut artışı olursa,

Cerrahi tedavi önerilmektedir.

Pyeloplasti ameliyatı ile üreteropelvik bileşke darlığı olan bölüm kesip çıkartılır. Daha sonra uç kısmı genişletilen idrar kanalı ile pelvisin alt bölgesi arasında bağlantı yapılır. Bazı vakalarda ise geçici katater yerleştirilebilmektedir. Hasta için en uygun zaman tespitinden sonra yapılan cerrahi müdahale ile böbrek fonsiyonları normale dönebilmektedir.

Hidronefroz hastalarının takibinde çok ince detayları da hesap edilir. Planlı bir takip ve tedavi sürecinde ana gaye, böbrekte fonksiyon kaybı olmadan tanı ve tedavi sürecini tamamlayabilmektir.

Hafif hidronefroz (UTD Evre 1)

Hafif hidronefroz hastaların idrar toplayıcı sisteminde büyüme olmaz. Tüm hidronefroz hastalarının yarısından fazlasında hafif hidronefroz görülmektedir. Evre 1 hastalar hidronefroz genelinde % sıklıkta görülür ve yaklaşık 2 yıl boyunca belirli periyotlarda ultrason ile takip edilir.

UTD evre 1’de antibiyotik kullanılmasına ve sintigrafiçekilmesine gerek yoktur. Hafif hidronefrozlu hastaların birçoğu takip ile kendiliğinden düzelir.

Orta derece hidronefroz (UTD Evre 2)

Orta derece hidronefrozlu hastalar, periferal ve santral kaliksiyel genişlemenin ikisinin de görüldüğü hasta grubudur. UTD Evre 2hastaların idrar kanalı da geniş olabilir. Orta derece hidronefroz vakaları hidronefroz genelinin %’unu oluşturur.

Bu grupta yer alan hastalar belirli aralıklar ile üç yılda bir takipleri yapılır. Bu grup hastaların %’unda cerrahi tedavi kararı gerekebilir.

İleri derece hidronefroz (UTD Evre 3)

İleri Derece Hidronefrozlu hastalarda;

• Periferal ve santral kaliksiyel genişleme,
• Böbrek parankim kalınlığında azalma
• İdrar kesesi duvar kalınlaşması gibi durumların varlığı ciddi hidronefrozları tanımlar.

İleri Derece Hidronefrozlu hastalar, hidronefroz genelinde %10 sıklıkta görülür. Bu hastaların ayda bir ultrason ile takipleri yapılıp, bu hastalara sintigrafi ve antibiyotik önerilmektedir. Bu hastaların yaklaşık %50’sinde ileriki süreçlerde cerrahi tedavi gerekmektedir.

MR görüntüleme gebelikte böbrek büyümesi tanısında kullanılabilmektedir ancak MR görüntülemenin dezavantajlarından dolayı sınırlı vakalarda kullanılabilmektedir. MR görüntülemenin dezavantajları diyebileceğimiz hususlar;

• Ulaşılabilirliğinin zor olması,
• Maliyetinin yüksek olması,
• İşlem süresinin uzun olması,
• Çocuğa anestezi verilmesi,

şeklinde sıralayabiliriz.

Hidronefroz hastalığı olan ileri yaş çocuklarda MR görüntüleme kullanılabilir.  Fazladan bir atardamar (aberran damar) varlığı şüphesi olan bu çocuklarda MR görüntüleme tercih edilmektedir.

İdrar kanalının ortasında ya da idrar torbası ile birleşme yerindeki darlıktan şüphelenilen vakalarda ve bazen fonksiyonel değerlendirmede MR görüntüleme tercih edilmektedir.

Hidronefroz derecelendirmesi için gerekli anatomik detay, ultrason raporunda yer almıyorsa ya da yapılan ultrasonlar birbirleri ile çelişiyorsa çocuk üroloğu MR görüntüleme isteyebilir.

Ultrasonografi bebeklerde böbrek büyümesiderecesini saptamada, tanı ve takipte çok iyi bir görüntüleme yöntemi olduğundan dolayı altın standart olarak kabul edilmektedir. Ultrasonografinin avantajları;

Radyasyon içermemesi,

Maliyetinin uygun olması,

Çocuklarda girişimsel işlem ve anestezi gerekmemesi,

Kolay ulaşılır ve hızla olması olarak sıralayabiliriz.

Bebeklerde böbrek büyümesi tanısı alan anne adaylarının, böbrek büyümesi derecesine göre vakit kaybetmeden uygun tedavi sürecine başlanılması, ileriki süreçlerde böbrek kaybı ile sonuçlanabilen durumlara düşmemek için son derece önemlidir.

Bebeklerde böbrek genişlemesi olarak bilinen hidronefroz, genellikle anne karnında tespit edilir. Gebelikte yapılan ultrason görüntülemeleri ile erkenden tespit edilebilen hidronefroz, çoğu zaman doğumdan sonra kendiliğinden kaybolur. Ender durumlarda ise cerrahi müdahale gerekir. Her iki durumda da bebeğin çocuk üroloji uzmanı tarafından yakından takip edilmesi gerekir. Bu makalemizde; Bebeklerde böbrek büyümesi nasıl tedavi edilir, hangi bölüm bakar, bebeklerde böbrek büyümesi geçer mi gibi merak edilen soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Bebeklerde Böbrek Büyümesi - Genişlemesi

Böbreklerin temel görevi; vücuttaki fazla su ve atıkları temizleyerek, toksit maddelerin idrar yolu ile vücuttan atılmasını sağlamaktır. O bölgede idrar havuzcuğunun oluşması ise halk arasında ‘böbrek genişlemesi’ olarak bilinen hidronefroza neden olmaktadır. Ultrason ile genellikle haftada tespit edilebilen hidronefroz, bebeklerin önemli bir kısmında görülür ancak çoğu doğumdan sonra kendiliğinden geçer. Orta veya ileri düzeydeki vakalarda ise cerrahi müdahale gerekebilir. Bebeğin böbreği hamileliğin 5. ayında 10 mm’den, 8. ayında ise 15 mm’den büyükse, sağlıksal bir problem yaşandığı söylenebilir.

*Anne karnında tespit edilebilen 10 hastalık!

Bebeklerde Böbrek Büyümesi Neden Olur?

Böbrek büyümesi pek çok nedene bağlı olarak gelişebilir. Örneğin;

• Üst idrar yolu ile böbreğin birleştiği bölgede darlık olması,
• Mesane ile böbreğin birleştiği bölgede darlık olması,
• Böbrekten mesaneye giden idrarın, yeniden böbreğe kaçması,
• Erkek bebeklerde idrarın dışarı çıkmasını engelleyen bir problem olması gibi…

Böbrek Büyümesi Tespit Edildiğinde Ne Yapılır?

Eğer tek böbrekte büyüme tespit edilirse ve bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısında bir azalma olmadıysa, doğuma kadar sık sık ultrason ile bebek takibe alınır ve başka herhangi bir müdahaleye ihtiyaç duyulmaz. %80’i doğumdan sonra kendiliğinden geriler. Ancak çift böbrekte genişleme varsa, amniyon sıvısında azalma gözlemlendiyse, bebek anne karnındayken cerrahi müdahaleye başvurulabilir. Her iki durumda da hem gebelikte hem de doğumdan sonra bebeğin sık sık takip edilmesi gerekir.

*Ayrıntılı ultrason ile ilgili her şey bu makalemizde!

Doğumdan Sonra Böbrek Genişlemesinin Belirtileri

Böbrek genişlemesinin çoğu anne karnında tespit edilip, riske göre tedavi planlanırken, bazı durumlarda doğumdan sonra da hipernefroz saptanabiliyor. Doğumdan sonra aşağıdaki belirtileri görüyorsanız, bebeğinizi çocuk ürolojisine muayene ettirmeniz gerekir;

• İdrar yaparken ağlama,
• Kökü kokulu veya kanlı idrar,
• Yeterli beslenememe,
• Ateş, huzursuzluk.

Böbrek Genişlemesi Ameliyatı

Hipernefroz tedavisinde çok nadir olarak ameliyata ihtiyaç duyulur. Çünkü yukarıda da bahsettiğimiz gibi, çoğu vaka doğumdan sonra kendiliğinden geçer. Eğer böbreğin tehlikede olduğu düşünülürse, altta yatan sebebe göre cerrahi müdahale ile tedavi sağlanır. Günümüz teknolojisinde, gerçekleştirilen ameliyatların çoğu başarılı olmaktadır ve bebek sağlıklı bir şekilde hayatına devam etmektedir.

Erkek Bebeklerde Sünnet Çözüm Değil

Toplumda, böbrek genişlemesinin sünnetten sonra geçeceğine dair yanlış bir inanış bulunmaktadır. Sünnetin böbrek genişlemesi ile direkt bir ilişkisi bulunmamakla birlikte, idrar yolu enfeksiyonu olma riskini azalttığı doğrudur.

*Sünnet ile ilgili tüm merak ettiklerinize buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Doğumsal Böbrek Genişlemeleri

Doğum öncesi anne karnındaki bebeğe yapılan ultrosonografinin yaygın kullanımı bebeklerde bir çok doğuştan böbrek hastalığının erken saptanmasına neden olmaktadır. Ultrosonografiyle doğum öncesi saptanan tüm anomalilerin %20'si, böbrek anomalileridir. Bu anomliler büyüklük anomalileri, böbrek dokusunun (parankim) anomalileri , kist varlığı ve antenatal hidronefroz (doğum öncesi bebeğin böbreklerinin genişlemesi) şeklinde dört grupta toplanabilir.

Tanım

Doğum öncesi (antenatal) bebeğe yapılan ultrosonografide bebeğin böbreklerinin içindeki idrarı toplayan toplayıcı keseler (=kaliksler) ve havuzcuktaki (pelvis) genişleme bulgusuna antenatal hidronefroz (doğumsal böbrek genişlemesi) denilir.

Sıklık

Antenatal hidronefroz (ANH) oldukca sık görülür ve doğum öncesi ultrosonografiyle saptanan anomalilerin en sık görülenidir. Gebeliklerin %'inde saptanır, erkek bebeklerde, kızlara göre 2 kat daha sıktır.

Bebeklerin değerlendirilmesi

Doğum öncesi bebeklerde 18ci ve 20ci haftalarda böbrekler değerlendirilmelidir. Eğer normalden sapma var ise periyodik takiplerde hafta aralarla değerlendirilme tekrar edilir. Doğum öncesi hamilelik haftasından önce pelvis genişliği (A-P çap) 6 mm, haftalarda 8 mm, 30 haftadan sonra 10 mm ve üzerinde genişlemeler önemlidir ve takibi gereklidir.

ANH nedenleri

Yaklaşık % 50’sinde hidronefroz (genişleme) geçicidir veya yapısaldır. Bir hastalık göstergesi değildir. Geri kalanı ise bir hastalığa bağlıdır.

1) Geçici veya yapısal: %

2) UPJ darlığı (böbrek çıkışında darlık): %

3) Vesikouretral reflü (idrarın, idrar torbasından böbreğe kaçışı): %

4) İdrar torbası girişinde darlık): %

5) Multikistik displastik böbrek (doğuştan kistik bir böbrek hastalığı)= %

6) Posterior uretral valv (erkek çocuklarda idrar kanalında darlık)= %

7) Ureterosel (idrar torbası içersinde keseleşme): %

Doğum sorası takip

ANH’lu bebeğin doğum sonrası takibindeki amaç, ağır darlığı olan olguların erkenden saptanarak böbrek hasarlanması olmadan ameliyat edilmesi, sağlıklı olan (geçici veya yapısal ANH) bebeklerin ayırt edilerek gereksiz tetkik ve tedavilerden korunmasıdır.

ANH’lu bebeğin doğum sonrası ilk değerlendirilmesinin ne zaman yapılacağı doğum öncesi çekilen ultroson bulgularına göre değişmektedir.

Eğer doğum öncesi çekilen ultrosonda bebeğin her iki böbreğinde genişleme var ise veya tek taraflı genişleme var ve üreter genişlemesi ve/veya idrar torbası bozukluğu var ise bu bebekler doğumdan sonra birinci gün Çocuk Nefrolojisi Uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir. Doğum öncesi çekilen ultrosonda bebeğin bir böbreği tutulmuş (genişleme var) ve üreter genişlemesi ve/veya idrar torbası bozukluğu yok ise bu olgularda değerlendirilme günde yapılmalıdır.

Sondalı film kimlere gerekir ?

Kız veya erkek çocuklarında doğum sonrası çekilen ultrosonografilerde antenatal çap 15 mm üzerinde ve evre derece hidronefroz var ise veya üreter dilatasyonu olan bebeklerde 'cı haftada işeme sistoürotrografisi (İSÜG= sondalı film) funduszeue.info zamanlarda ise sadece hafif hidronefroz olan ve başka bulgusu olmayan olgularda rutin işeme sistografisinin çekilmemesi, diğer olgulara ise çekilmesi konusunda fikir birliği oluşmuştur. Antenatal hidronefroz saptanmış olgularda, takip sırasında ateşli İYE geçiren bebeklerde işeme sistografisinin (İSÜG= sondalı film) çekilmesi uygundur

Darlık tanısı nasıl konulur ?

Antenatal hidronefrozlu olgularda doğum sonrası ve takip süresince çekilen ultrosonlarda, A/Pçapta artışın olması veya azalmanın olmaması, böbrek parankim (dokusunda) incelmelerin oluşu, ureterlerde (idrarı böbrekten idrar torbasına getiren kanalda) genişlemenin oluşu ürüner sistemde obstrüksiyon (tıkanma, darlık) olduğunu düşündürür.

Obstrüksiyon(tıkanma, darlık) araştırılması için diüretikli sintigrafi=renografi (DTPA veya MAG 3) denilen damar yolundan nükleer bir ilaç verilerek film çekilir. Bu tetkiklerin yan etkisi yoktur. Bebekte belirli dakikalarda sintigrafik görüntüler alınır. Yirminci dakikada damardan idrar yaptırıcı ilaç verilir. Görüntü almaya devam edilir. İdrar yaptırıcı ilaç (lasix) verilmesine rağmen ilk 30 dakikada böbrekte biriken idrar atılmaz ise obstrüksiyon (tıkanma, darlık) varlığının tanısı konulur.

Kimlere erken sünnet önerilir ?

Sünnet, posterior uretral valv (erkek çocuklarda idrar kanalı darlığı) veya vesikouretral reflüsü (idrarın böbreğe doğru geri kaçışı) olan olgular ile III ve IV derece hidronefrozu olan olgularda idrar yolu enfeksiyon gelişmesini anlamlı şekilde engellemektedir. Bu nedenle antenatal hidronefrozlu erkek çocuklarda sünnet yapılması önerilmektedir.