Meyve Ağacı Budama Mevsimi

Budama zamanı geldi, çattı!

Bu aralar mevsim gereğince bahçelerimizde yapmamız gereken işlerden biri tabi ki bitkilerimizi veya ağaçlarımızı budamak. Biz de bu ay ki konumuzu budama olarak belirledik ve bildiklerimizi sizlere anlatmak istedik.   

Neden Budama Yapmalıyız?

Budama işlemine, kısaca bitkilerimizin ve ağaçlarımızın daha iyi gelişmesi ve verimini arttırması için kullandığımız yöntem diyebiliriz. Nasıl her sene profesyonel yada amatör bir şekilde meyve ağaçlarınızdan kaliteli, yeterli ve sürekli ürün alabilmek için toprağınızı işleyip, gübresini koyup, sulamasını yapıp, zararlılar için mücadele ediyorsanız aynı şekilde budama işlemini de yapmak zorundasınız.

Budama Düzenli Gelişim Sağlar

Ben ağaçlarımdan memnunum, kendimce yeterli meyve de alıyorum, budama işlemi yapmama gerek yok diye de düşünebilirsiniz. Ama unutmayın, şu an için meyvenizi alıyorsunuz fakat ilerleyen yıllarda daha az ve küçük şekilde, daha ileri zamanlarda ise neredeyse hiç alamamaya başlayacaksınız. Tabi bu dediklerimiz çok geneldir. Biraz daha detaya girersek eğer düzenli bir şekilde budama yapmadığınız takdir de ağacınızın tacı düzensiz bir şekilde gelişecek, dalları gereksiz fazla verimden dolayı kırılacak, eskisine göre daha küçük ve kalitesiz meyveler verecek, dallanmanın artmasından dolayı ağacınızın iç kısımlarına Güneş ışıkları giremeyecek ve her sene düzenli verim verememeye başlayacaktır. Bu olumsuz durumdan kaçınmak için ağaçlarınıza düzenli bir şekilde budama işlemini uygulamalısınız.

Doğru Budama Nasıl Yapılmalıdır?

Budama işleminin  yöntemi nasıl olursa olsun, ağacınızın üst görünümünü korumalısınız. Budamayı ağacın alt dallarında yapmak, üst derinliğini azaltmak ve buna bağlı olarak üst şeklini bozmak doğru değildir.

Meyve ağaçlarında budama süs bitkilerinden daha farklıdır. Meyvelerin ekonomik değerleri vardır ve yanlış yapılan budama o sene ürün alamama gibi büyük sonuçlara neden olabilir. Meyve ağaçlarında meyveye özel değişmekle beraber yaprak döküldükten sonra ürün budaması yani ağacın meyve veren sürgünleri bırakılmak suretiyle diğer yeni çıkmış sürgünlerinin kesilmesi uygundur. Ayrıca ağacın Güneş’den daha iyi istifade etmesi için ağaç tacında yapılacak seyreltmeler meyve ağaçlarının iyi ürün verebilmesi için hayati önem arz etmektedir. Budama yapacak olan kişilerin bulundukları iklim, toprak koşulları ve meyve ağaçlarının yaşlarını da dikkate alarak budama işlemini yapmaları gerekmektedir. Ayrıca budama işlemini yapmadan önce çevrelerindeki konuya hakim çiftçilerden veya tarım il müdürlüklerindeki uzman kişilerden destek almalarını tavsiye ederiz.

Ne Zaman Budama Yapılmalıdır?

Ağaçları yılın her mevsiminde istediğimiz gibi budayamayız. Özellikle yapraklı ağaçlar yapraklarını döktükten sonra budanmalıdır. Tarih vermek gerekirse yurdumuz da budama için en uygun zaman 15 Kasım – 15 Mart tarihleri arasındadıfunduszeue.infonın zamanlaması gerçekten çok önemlidir. Yanlış zamanda yapılan budamalar bitkilerde büyük hasarlara ve buna bağlı olarak da ürün kaybına neden olur. Ek olarak bazı hastalık ve iklim koşullarından fazlaca zarar görmelerine de sebep olabilir.

Kış Dönemi En İdeal Dönem

Bu yüzden bitkilerde uyuma dönemi dediğimiz kış döneminde yapılan budamalar en doğru zamanda yapılan budamalardır. Akdeniz ve Ege bölgeleri gibi ılıman bölgelerde yukarıda verdiğimiz aylara uymak yerine, ağaçların yapraklarını dökmesinden itibaren budama işlemine başlayıp, kış sonunda ağaçlar uyanmadan önce bitirmeniz gerekir. Soğuk bölgelerde ise genelde bahar ayı başlamadan, ağaçlar uyanmadan önce bu işlemi yapmalısınız. Yazın ancak tali budamalar (meyve seyreltmeleri, yaprak budamaları, bitkide coşkulu çıkan sürgünlerin budanması, vb.) yapılabilir. Temel, derin ve gençleştirme budamalarının hepsi kışın yapılmalıdır.

Evet budama yapmanın önemini ve ne zaman yapılması gerektiğini bu yazımızda anlatmaya çalıştık. Bir sonraki yazımızda budama çeşitleri hakkında bilgi vereceğiz.

Size önerebileceğimiz budama ekipmanlarımızı görmek için linke tıklayınız.

Konu ile ilgili Yazılarımız

Budama Çeşitleri Nelerdir? Biliyor musunuz?

Bizden ve birbirinden zengin içeriklerimizden haberdar olmanız için sizi Facebook sayfamıza davet ediyoruz.

Budanmayan fidanlar büyümede zorluk çekebilirler ve kuraklık gibi talihsiz bir olayla karşılaşırlarsa hiç büyümeyedebilirler. Budanan ağaçlar daha kısa sürede daha verimli meyve verirler!

Budama neden önemlidir:

• Hayatta Kalma
  İlk olarak bir ağaç, dikildikten sonra hayatta kalmasına yardımcı olmak amacı ile budanır.  Toprak kazılırken yalın köklü ağaçların kökleri bundan rahatsız olurlar. Ağaçlar nemi ve besleyici maddeleri emen küçük besleyici köklerini kaybederler fakat üst kısımları tamamen aynı boyda kalır! Burada oluşan dengesizlik ağacın büyümesinin yavaş ve zayıf olmasına sebep olabilir.
• Harekete Geçirme
  Ek olarak, ağacın sırtını kesmek kalan filizlerde daha güçlü ve daha dinç bir büyümeyi harekete geçirir. Tek bir büyüme döneminden sonra budanmış bir ağaç eşdeğerdeki budanmamış bir ağaçtan daha büyük olacaktır.
• Şekillendirme
  Bir meyve ağacının doğal şekli maksimum meyve üretebilmesi için her zaman en ideal şekli değildir. Şekillendirme sürecine ne kadar erken başlanırsa o kadar iyidir, özellikle de kök sistemi ile ağacının üst kısım orantısını dengelemek için.

Meyve ağaçlarınızı her dinlenme dönemi boyunca budamak üzere bir plan yapın. Karasal iklimin çok sert yaşandığı bölgelerde İç Anadolu, geçit bölgeleri gibi yerlerde kışın son zamanlarına kadar beklemeniz gerekir.

Budamanın Püf Noktaları

Saat 10 Budama Açısı

Dar, V şeklindeki çatallar sonrasında korkunç yarılmalara açık davetiyedirler. Özellikle de ağacınızdan verimli bir şekilde mahsul alıyorsanız. Bu yüzden saat 10 yönündeki ya da 2 yönündeki açıları tercih edin.

Tomurcuğa Kadar Budama

Olabildiğince keskin ve düzgün kesikler atın ki iyileşmesi zor biçimsiz uç kalmasın. Tomurcuktan mümkün olduğunca uzak durun böylece geriye doğru ölmesini engellersiniz. Resimdeki gibi meyilli kesim yapın, gelişimleri çok güzel olacaktır.

Dalların Büyümesini İstediğiniz Yöne Doğru Budama

Her dalın farklı açılarda yönlenmiş tomurcukları vardır. Yeni gelişimin canlı olmasını ve ağacın merkezinden uzağa doğru olmasını istediğiniz için kesiminizi tomurcuğun üzerinde dışa doğru yapın. Bu ağacınızın yayvan bir şekilde büyümesini sağlayacaktır.

Bahçe ile uğraşan büyüklerimizin söylediği bir laf vardır: "Budama için en iyi zaman bıçağın en keskin olduğu zamandır." Aslında bu tam olarak doğru sayılmaz… Meyve ağaçları doğru zamanda, doğru şekilde budandıklarında daha iyi gelişirler. Bunu başarmanın yolları ise şunlardır:

• Ağaçları dinlenme dönemlerinde budayın
  Makasları çıkarmadan önce ağacın dinlenme dönemine girmesini bekleyin! Bu ağaç için en iyisidir ve sizin için de daha kolay olacaktır. Yapraklar döküldüğünde kesim yapacağınız yerleri daha kolay görebilirsiniz. Yukarıda belirtildiği gibi, budama sonbaharın veya kışın son dönemlerinde ya da baharın erken dönemlerinde yapılmalıdır. Kış ayları farklı iklim kuşaklarına göre değiştiği için doğru zamanlama da bulunduğunuz bölgeye göre değişecektir.
• Meyve ağaçlarını belli bir şekilde budayın
  Aşağıdaki tabloyu takip ederek güçlü, meyve veren ağaçlar için doğru budama yapabilirsiniz. Her yıl budamaya ve şekillendirmeye devam ederek genellikle küçük, iyileşmesi kolay kesikler açacaksınız.
• Ağacın güçlü bir iskelet oluşturmasına yardımcı olun
  Zayıf, hastalıklı, yaralanmış ya da dar açılı dalları ( kesişen ya da karışık dalların en zayıfı) ve çatallı dallardan birini kesin. Ayrıca dik uzanan dalları ve ağacın merkezine doğru büyüyen dalları da kesin. Ağacınızın çok kalın olmasını ya da çok kalabalık olmasını istemezsiniz ve uzunluğunu makul ölçüde tutmak iyidir. Ağaçlarımızın daha iyi meyve vermesi ana hedefimizdir ve budama bu hedefe ulaşmak için yapılır. Çizimlerdeki şekillere göre budama yapmaya çalışın fakat aynı zamanda ağacınızın kendine has duruşunu da korumasına izin verin.

Elma, Armut, Erik ve Kiraz Ağaçları Merkezi Budama Stili Örneği

Bu ağaçlar en verimli hallerine, budandıklarında ve merkezi ağaç olmak üzere terbiye edildiklerinde gelirler. Bu tarz bir ağaç piramit şekline sahiptir ve en yüksek noktası olarak tek bir lider dal uzanır. Bu lider dal yukarı doğru büyüyen ve tüm yan dalların yükseldiği uzun gövdenin en yeni uzantısıdır. Tüm güçlü büyüyen dallar gibi lider dal da her yıl geriye yöneltilmelidir. Lider dalın en yukarısındaki filiz yeni, güçlü bir lider dal üretir ve başka bir filizin daha uzun olacak şekilde büyümesine izin verilmemelidir. Yan dallar lider daldan dışarı doğru uzanan filizlerden seçilmelidir. Düşey olarak cm aralığında olmalıdırlar ve ağaç gövdesinden farklı yönlere doğru yönlenmiş olarak düşeyden ziyade yatay olarak büyümelidirler.

Şeftali, Nektarin, Japon Eriği & Kayısı Ağaçları

Bu ağaçlar vazo şeklini alacak şekilde budanıp terbiye edildiklerinde en verimli hallerine gelirler. Bu tip ağaçlar merkezi lidere sahip olmamalıdırlar. Ağacın şekli gövdeden yükselen üç ile beş arasında ana dalın seçilmesi ve korunması ile kontrol edilir. Bu dallar farklı açılara yönlendirilmiş olmalıdır ve 45 cm'den daha az, 90 cm'den de daha yüksek olmayacak şekilde yerden  çıkmalıdırlar. Ana dallar arasında büyümeyi dengeli bir şekilde sağlamak için resimde gösterildiği gibi budama yapınız.

Bodur Şeftali, Nektarin ve Kayısı Ağaçları

Bunlarda kesiklerin şekillendirilmesine gerek yoktur fakat çok yoğun büyüdüklerinden karışık ve birbiri ile rakip dalların düzenli olarak dinlenme dönemlerinde seyreltilmeleri gerekir.

Dalsız Ağaçlar

Dikim zamanı 71 - 91 cm yerden yüksekliğe kadar geriye budama yapın. Yeni dallar cm büyüdüklerinde, lider olması için ve dalların iskeletini oluşturması için bir filiz seçin.

Sezon Dışı Budama

Bazen rüzgar sebebiyle ya da fazla meyve yükünden dal kırılabilir ve bu gibi durumlarda tam sezonu olmasa da budama yapılması gerekir. Acil müdahale zorunludur! Düzensiz kenarları küt yer kalmayacak şekilde geriye doğru budayın. Kışa kadar beklemek yerine hızlı büyüyen "obur dalları" görür görmez budayabilirsiniz.

Demirel Kardeşler Fidancılık