Isten Askerlik Nedeniyle Ayrildim Cikis Parasi

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA DURUMUNDA İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?

Sayılı İş Kanunu’nun maddesi ile sayılı eski İş Kanunu’nun hali hazırda yürürlükte olan ve kıdem tazminatını düzenleyen maddesi incelendiğinde, muvazzaf askerlik hizmeti sebebiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı düzenlenmiştir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde “muvazzaf” kelimesinin anlamı “askerlik, Silahlı Kuvvetler’de vazife başında olan subay ve astsubaylarla askerlik hizmetini yapan erler” şeklinde belirtilmiştir. Kıdem tazminatına hak kazanmanın temel koşulu bir iş yerinde en az 1 yıl süre ile çalışmış olmaktır. Bu temel koşul askerlik nedeniyle kıdem tazminatı almak isteyen bir kişiler için de geçerlidir. sayılı İş Kanunu’nun Maddesi’ne göre işçi muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanacak ise de ihbar tazminatına hak kazanamaz. Bu nedenle askere gitmek isteyen bir işçinin, daha önceden işverene bildirmeden ani bir karar ile iş sözleşmesini feshetme ve ihbar öneli vermeme hakkı mevcuttur.

ASKERLİK BİTTİKTEN SONRA AYNI İŞE DÖNMEK MÜMKÜN MÜDÜR?

Askerlik sebebiyle işten çıkan işçilerin, askerlik vazifesi bittikten sonra aynı işe dönmeleri sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre askeri ödev dolayısıyla işinden ayrılmış olan işçiler, askerlik vazifelerinin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istediklerini işverene bildirmelidirler. Böyle bir durumda işveren, eski işlerine benzer işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe işçiyi tercih ederek, o andaki koşullarla işçiyi işe almak zorundadır. İşveren, kanundan doğan iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat ödeme mecburiyetindedir.

Bu husus ile ilgili Yargıtay Hukuk Dairesi’nin / Esas ve / Karar sayılı ilamında şu ifadelere yer vermiştir:

“Dosya kapsamından, davacının ilk olarak tarihleri arasında davalı iş yerinde çalıştığı, bu çalışmasının askere gitmesi sebebiyle sona erdiği; askerlik dönüşü tarihinde yeniden çalışmaya başladığı ve bu çalışmasının tarihinde sona erdiği anlaşılmaktadır. Böylece, davacının ilk dönem çalışması askerlik sebebiyle sona erdiğinden bu dönem bakımından kıdem tazminatının hesaplanarak hüküm altına alınması gerekirken…”

BEDELLİ ASKERLİK YAPACAK İŞÇİ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

Muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçinin Sayılı İş Kanununun maddesiile sayılı eski İş Kanununun halen yürürlükte olan ve kıdem tazminatını düzenleyen maddesi uyarınca kıdem tazminatına hak kazanacağı açıktır. yılında yürürlüğe giren sayılı Asker Alma Kanunu bedelli askerliği kalıcı kılmıştır.

Çeşitli yargı kararlarında bedelli askerlik sebebiyle işten ayrılan işçilerin, kıdem tazminatlarının ödenmesi gerektiğine hükmedilmiştir. Bu sebeple bedelli askerlik yapan işçi, işten ayrılırken İş Kanunu’nun maddesi gereğince kıdem tazminatını alabilir.

Bu hususta altını çizmemiz gereken önemli bir husus bulunmaktadır. İşçi bedelli askerlik sebebiyle ücretsiz izin kullanıp, yeniden işe dönmek isterse kıdem tazminatı talep edemeyecektir. İşçi bu sebeple kıdem tazminatını almak isterse mutlaka iş akdini feshetmelidir. İşçi, bu iki durumdan hangisini seçerse işverenin buna göre işlem yapması uygun olacaktır. Ayrıca bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi, dilerse askerlik bitiminden sonraki 2 ay içerisinde aynı işverene ait işyerlerinde yeniden işe başlayabilir.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin Hukuk Dairesi’nin tarih ve / Esas, / Karar sayılı ilamında;

“Kıdem tazminatına hak kazanma bakımından işçinin iş sözleşmesini muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle feshetmesi yeterli olup, askerliğin kısa süreli ya da bedelli olması önem taşımaz. sayılı Kanunun maddesi “Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla” işten ayrılanların kıdem tazminatına hak kazanacağını düzenlemekle yetinmiş, muvazzaf askerlik hizmetinin ne şekilde yapılacağı, diğer bir ifade ile fiilen mi yoksa bedel ödemek suretiyle mi yapılacağı konusunda bir ayrım yapmamıştır. “ denilmektedir.

Konya Bölge Adliye Mahkemesi’nin 8. Hukuk Dairesi’nin tarih ve / Esas, / Karar sayılı kararı ilamı da aynı doğrultudadır.

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMAK İSTEYEN İŞÇİNİN GÖNDERECEĞİ FESİH BİLDİRİM İHTARININ İÇERİĞİ VE EKLERİ NASIL OLMALIDIR?

Askerlik nedeniyle kıdem tazminatı almak isteyen bir kişi öncelikle gerçekten askere gideceğini ispat etmek zorundadır. Bu gerekçeyle fesih bildirim ihtarının ekine kurumdan alınmış olan “Askerlik Sevk Belgesi” eklenmelidir. Askerlik sevk belgesi ve fesih ihbarnamesi işverene yazılı olarak iletilmelidir. Bu ihbarnamenin noter kanalıyla ve avukat vasıtasıyla yapılmasında işçi açısından fayda bulunmaktadır.

Askerlik nedeniyle işten ayrılmak isteyen işçinin bir dilekçe ile durumu işverene bildirmesi gerekir. Dilekçenin ekine askerlik sevk belgesinin veya askerlik nedeniyle ayrıldığını belgeleyen bir belgenin konulması gereklidir. İşçinin 1 tam yıl ve üzeri hizmeti varsa kıdem tazminatını da alması mümkündür. Ancak işçi askerlik dönüşünde aynı iş yerinde çalışmayı düşünüyorsa kıdem tazminatını almadan da işten ayrılabilir. Çünkü askerlik dönüşünde kanunen aynı işyerinde işe başlatılması gerekmektedir. İşçinin askerliğinin bitiminden sonra aynı işyerinde yeniden işe başlaması durumunda askerlik öncesi çalışması da kıdeminden sayılacaktır.

SİLÜS BELGESİ OLMADAN İŞ AKDİMİ SONA ERDİREBİLİR MİYİM?

Kıdem tazminatını düzenleyen ve halen yürürlükte olan sayılı İş Kanunu’nun maddesi gereğince kıdem tazminatını hak eden kişinin bunu işverene ispat etmesi yani belgelendirmesi gerekmektedir. Bu aynı zamanda askerlik hizmeti gerekçesiyle işten ayrılan işçiye kıdem tazminatın ödenmesi için bir ön koşuldur.

Yasa kıdeme hak kazanan bir kişinin bu gerekçesini işverene belgelemesi gerektiğini belirttiğinden henüz bu belgeyi almayan işçi, işten ayrılmak istediğinde işçi açısından sıkıntılı bir durum ortaya çıkmaktadır. Çünkü bazı kötü niyetli işverenler “askerlik sevk belgesi” olmadan kıdem tazminatını ödemeyeceğini belirtip işçiye eğer erken ayrılmak istiyorsan istifa etmesi gerektiğini söylemektedir. Bu durum da işçinin hak ettiği kıdemini işverene bırakıp işten ayrılması anlamına gelecektir.

Bu arada belirtmeliyiz ki işçinin askerlik sebebi ile işten ayrılmasının koşulları arasında işyerindeki çalışma süresine göre belirlenen 2 hafta ile 8 hafta arasında olan ihbar (bildirim) öneli sürelerine uymak zorunluluğu bulunmamaktadır. Yani sevk belgesi işçinin elindeyse işçi işten bildirimsiz şekilde derhal ayrılabilir.

İş Kanunu askere gidecek işçinin işten ne zaman ayrılması gerektiği konusunda net bir düzenleme yapmamıştır. Bu kanun boşluğundan dolayı benzer nitelikteki birçok olay yargılamaya konu teşkil etmektedir.

Bu hususa İş Kanunu’nda yer verilmediği için içtihatlar yani yüksek yargı kararları önem teşkil etmektedir. Yüksek yargı önüne gelen benzer nitelikteki dosyalarda öncelikle işçinin askere sevk tarihi ile işten ayrılma tarihi arasındaki süreye bakarak karar verildiği görülmektedir. Yargı kararlarında bu sürenin makul bir süre olması gerektiğinin altı çizilmiştir. Aşağıda sunduğumuz karar özetinde işçi askere gitmeden 1 yıl önce işyerinden ayrılıp akabinde kıdem tazminatı talep etmiştir. Bu durumda Yüksek mahkeme işçinin talebini sürenin makul olmaması sebebiyle reddetmiştir.

“ÖZET: İşten kendi isteğiyle ayrıldıktan bir yıl bir ay sonra askere giden işçi, işten bu nedenle ayrıldığını belirterek kıdem ödencesi talebinde bulunmuştur. Aradaki süre ayrılış nedenini askere gitmek olarak kabul için makul bir süre değildir. Talebin reddi gerekir.” (Yargıtay funduszeue.info Dairesi’nin tarihli ve / Esas, / Karar sayılı ilamı)

Buna karşın işçinin askere gidiş tarihi ile işten ayrılma tarihi arasında Yargıtay’ın “makul süre” tanımına uygun bir süre söz konusu ise aşağıdaki karar özetinde olduğu gibi işçi lehinde kararlar verilmiştir.

“ÖZET: İşten ayrılışından üç ay sonra zorunlu askerlik hizmetine başlayan işçinin, işten askerlik nedeniyle ayrıldığının kabulü ve bu şekillerde biten sürenin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerekir.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarih ve / Esas, / Karar sayılı ilamı)

Yargıtay kararları incelendiğinde, celp döneminden ay önce işçinin, askerliği gerekçesiyle iş akdini feshetmesi durumunda sürenin makul olmadığını kabul etmiştir. Yargıtay’ın kararlarında ortalama 3 ile 5 aylık sürenin makul olarak kabul edildiğini söyleyebiliriz. Dolayısıyla işçinin ay gibi bir süre önce işten ayrılıp daha sonra işverenden kıdem talep edebilmesi yargı kararları doğrultusunda mümkün gözükmektedir. Bununla birlikte işçi istifa etmemeli, askerlik sebebi ile işten ayrıldığını belirten bir ihtar ile iş akdini sona erdirmelidir. Ancak bu konuda direnen işverenlere karşı dava yoluna gitme mecburiyeti doğabilmektedir.

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİ İHBAR TAZMİNATI ALABİLİR Mİ? BU SEBEPLE İŞ AKDİNİ SONA ERDEREN İŞÇİNİN İHBAR SÜRESİ VAR MIDIR?

sayılı İş Kanununun 14 maddesine göre işçi muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanacak ise de ihbar tazminatına hak kazanamaz. Bu sebeple askere gitmek isteyen bir işçinin, daha önceden işverene bildirmemesine rağmen ani bir karar ile iş sözleşmesini feshetme ve ihbar öneli vermeme hakkı olduğu söylenebilecektir.

Bu husus ile ilgili Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin / Esas ve / Karar sayılı ilamında şu ifadelere yer vermiştir:

“İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. İşçinin sayılı Yasanın maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, evlilik, muvazzaf askerlik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.”

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİ, İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?

İşsizlik ödeneğinden faydalanabilmenin şartları şu şekilde sayılmaktadır:

• Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,

• Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son gün hizmet akdine tabi olmak, ( tarihi ve sonrasında hizmet akdi sona erenler için, aynı işverenle olup olmadığına ve eksik gün nedenlerine bakılmaksızın hizmet akdinin feshinden önceki son günlük dönemde hizmet akdinin bulunması halinde son gün şartının sağlanması bakımından yeterlidir. Prim ödenmesi şart değildir.)

• Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,

• Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.

Kural olarak istifa eden işçilere işsizlik maaşı ödenmemektedir. Ancak işçinin askerlik nedeniyle işten ayrılması bir çeşit istifa olarak görülse de ayrı bir durum söz konusudur.

İşsizlik maaşı/ödeneği alabilmenin esaslı şartı işçinin kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmış olmasıdır. Askerlik nedeniyle işten ayrılmada da zorunlu ve kendi isteği dışına bir ayrılma söz konusu olduğu için işçiler bu kodla yani kod askerlik kodu ile işten ayrılırlarsa ve işsizlik maaşı almak için gerekli diğer şartları (son 3 yılda gün prim / son gün hizmet akdi ile çalışma ve başvuru) taşırlarsa işsizlik maaşı/ödeneği almaya hak kazanırlar.

Burada hatırlatılması gereken bir husus daha var ki askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiler askerlik sırasında değil askerlikten önce işsiz kaldığı dönem ve askerlik dönüşü işsiz kaldığı dönem için işsizlik maaşı/ödeneği alabilmekte, fiilen asker olduğu dönemde söz konusu maaşı/ödeneği alamamaktadırlar. İşçi askerden önce işsizlik maaşına/ödeneğine başvurmuşsa askere gidince maaş/ödenek kesilmekte ve kalanı askerlik dönüşü ödenmektedir. İşçi hemen askere gitmişse dönüşte İŞKUR’a başvurarak çalışana kadar işsizlik maaşı alabilmektedir.

İşsizlik maaşı/ödeneği ödeme süresi son 3 yılda ödenen prime göre en fazla 10 ay olabilmektedir. ( gün için 6 ay, gün için 8 ay ve gün için 10 ay)

Avukat Gökhan Sarı Hukuk Bürosu

Hukuki sorunlarınıza dair her türlü görüş, yorum ve sorularınızı sitemiz üzerinde bulunan Whatsapp iletişim butonunu kullanarak bize yöneltebilirsiniz.

Askerlik hizmetini yerine getirmek isteyen çalışanların, işten ayrılma, tazminat ve işe geri dönüş gibi hakları kanunlarca korunuyor. Vatani hizmetini yapacak olan asker adaylarının süreci doğru yürütmesi ve haklarını bilmesi büyük önem taşıyor. Askerlik ile işlemlerini yapan çalışanların kafasında süreç ile ilgili pek çok soru işareti bulunuyor. Ancak, yasal haklarını bilmek ve hak kaybına uğramadan işlemleri tamamlamak açısından önem taşıyor. Peki, Askerlik nedeniyle işten ayrılma nasıl olur? Askere gidecek olan işçi tazminat alabilir mi? Askerlik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi nasıl yazılır?  Askerlik nedeniyle işten ayrılma kaç gün önceden bildirilmeli? İşte askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin hakları ve bilinmesi gerekenler…

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA NASIL OLUR?

Askere giden işçinin hakları arasında istifa ve fesih yer alıyor. Askerlik nedeniyle kıdem tazminatı almak isteyen bir işçi öncelikle gerçekten askere gideceğini kanıtlamak zorundadır. Bunun için fesih bildiriminin ekine kurumdan alınmış olan “Askerlik Sevk Belgesi” eklemesi gerekiyor. Askerlik sevk belgesi ve fesih ihbarnamesi işverene yazılı olarak iletilmelidir. Yani askerlik sebebiyle istifa edecek işçi mutlaka yazılı bir dilekçe ile işverene başvurmalıdır. Bunun haricinde işçinin direkt noter aracılığı ile ihtarname çekmesi de mümkün ve daha sağlıklı bir yoldur. Yine çekilecek ihtarnamede de istifa sebebi askerlik sebebine dayandırılmalı ve askerlik belgesi de ekte sunulmalıdır.

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA KAÇ GÜN ÖNCEDEN BİLDİRİLMELİ?

İşçinin askerlik sebebi ile işten ayrılması koşulunda işyerindeki çalışma süresine göre belirlenen 2 hafta ile 8 hafta arasında olan ihbar (bildirim) öneli sürelerine uymak zorunluluğu yoktur. Yani sevk belgesi elindeyse işten derhal (bildirimsiz) ayrılabilir. İşçi muvazzaf askerlik sebebiyle işten ayrıldığını işverene kanıtlamakla yükümlüdür.

ASKERE GİDECEK OLAN İŞÇİ TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?

Sayılı İş Kanununun maddesi ile sayılı eski İş Kanununun halen yürürlükte olan ve kıdem tazminatını düzenleyen maddesi uyarınca kıdem tazminatına hak kazanacağı açıktır. yılında yürürlüğe giren sayılı Asker Alma Kanunu bedelli askerliği kalıcı kılmıştır.

Çeşitli yargı kararlarında bedelli askerlik sebebiyle işten ayrılan işçilerin, kıdem tazminatlarının ödenmesi gerektiğine hükmedilmiştir. Bu sebeple bedelli askerlik yapan işçi, işten ayrılırken İş Kanunu’nun maddesi gereğince kıdem tazminatını alabilir.

Ancak, işçi bedelli askerlik sebebiyle ücretsiz izin kullanıp, yeniden işe dönmek isterse kıdem tazminatı talep edemez. İşçi bu sebeple kıdem tazminatını almak isterse mutlaka iş akdini feshetmelidir.

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA DİLEKÇESİ NASIL YAZILIR?

Askerlik sebebiyle işten ayrılacağını işverene bildirmek isteyen işçi, işverenine bir işten ayrılma dilekçesi vermelidir.

Askerlik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi örneği şu şekilde:

………………………..’NE

…./…../…. Tarihi itibariyle, askerlik vazifemi yerine getirmek amacıyla işten ayrılıyorum. Askerlik şubesi tarafından verilen askerlik görev evrakımın (Askere Sevk Belgesi) bir sureti ektedir.

sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki Maddesi gereğince tarafıma kıdem tazminatımın ve sayılı İş Kanunu gereğince ödenmesi gereken diğer tüm haklarımın ödenmesini talep ediyorum.

Bu durumu saygılarımla bilginize sunar, gereğinin yapılmasını arz ederim. …./…./….

                                                                                                                       Ad-Soyad

                                                                                                                               İmza

ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILAN ÇALIŞAN İŞE GERİ DÖNEBİLİR Mİ?

sayılı İş Kanunu madde 31 hükmü uyarınca herhangi bir askeri veya kanuni ödevden ötürü işten ayrılan işçiler bu görevin sona ermesini takip eden 2 ay içerisinde işe girmek istedikleri durumda, bu taleplerini işverene bildirmeliler. ani askerlik görevi sona eren işçi görevinin sona ermesinden itibaren 2 ay içinde işverene işe dönmek istediğini bildirerek işe dönebilir. İşveren askerden dönen ve işe devam etmek isteyen işçiyi işe almak zorundadır. İşveren işçiyi, eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Yani askere giden işçi geri dönmek istediğinde, o pozisyona başka birisi alınmışsa bile işveren askerden dönen işçiye benzer bir iş verme yükümlülüğü altındadır. Ayrıca işveren dönen işçiyi aynı şartlarda geri işe almalıdır. İşe dönmek isteyen kişiye farklı şartlar ileri sürülemez. İşveren bu işçisini geri işe almazsa, o işçiye toplam 3 aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır. Askerden dönen işçinin maaşı düşürülemez. Kanun açık bir şekilde askerden dönen işçinin aynı şartlar altında çalışmaya devam ettirileceğini söylemektedir.

Yasa kıdeme hak kazanan bir kişinin bu gerekçesini işverene belgelemesini buyurduğundan henüz bu belgeyi almayan işçi işten ayrılmak istediğinde işte tıpkı bu örnekte olduğu gibi bir sorun çıkıyor karşımıza. Çünkü kimi kötü niyetli işverenler “askere sevk belgeni getirmeden kıdemini ödemem” deyip işçiye erken ayrılmak istiyorsan o halde istifa et dayatmasında bulunuyor. Bu da işçinin hak ettiği kıdemini işverene bırakıp işten ayrılması anlamına geliyor.

Bu arada belirtmeliyiz ki işçinin askerlik sebebi ile işten ayrılması koşulunda işyerindeki çalışma süresine göre belirlenen 2 hafta ile 8 hafta arasında olan ihbar (bildirim) öneli sürelerine uymak zorunluluğu yoktur. Yani sevk belgesi elindeyse işten derhal (bildirimsiz) ayrılabilir.

İş kanunu askere gidecek işçinin işten ne zaman ayrılması gerektiği konusunda bir düzenleme yapmadığı için bu sorun böyle devam edip gidiyor. Tabi bu arada konu işçi ile işveren arasında yasal husumetlere de dönüşerek sıkça davalık oluyor.

Şimdi konuya iş yasası yer vermeyince doğal olarak içtihatlara (yüksek yargı kararları) başvuralım ve soruna böyle çözüm arayalım dilerseniz.

Yüksek yargı önüne gelen bu tür dosyalarda öncelikle işçinin askere sevk tarihi ile işten ayrılma tarihi arasındaki süreye bakarak karar veriyor. Ve bu sürenin makul bir süre olması gerektiğini belirtiyor.

Örneğin aşağıda sunduğumuz karar özetinde işçi askere gitmeden 1 yıl önce işyerinden ayrılıp sona kıdem talep etmiş. Bu durumda Yüksek mahkeme işçinin talebini doğal olarak reddetmiş.

“ÖZET: İşten kendi isteğiyle ayrıldıktan bir yıl bir ay sonra askere giden işçi, işten bu nedenle ayrıldığını belirterek kıdem ödencesi talebinde bulunmuştur. Aradaki süre ayrılış nedenini askere gitmek olarak kabul için makul bir süre değildir. Talebin reddi gerekir.” (YH.D.E/ K/ T

Buna karşın işçinin askere gidiş tarihi ile işten ayrılma tarihi arasında Yargıtay’ın “makul süre” tanımına uygun bir süre söz konusu ise aşağıdaki karar özetinde olduğu gibi işçi lehinde kararlar verilmiş.

“ÖZET: İşten ayrılışından üç ay sonra zorunlu askerlik hizmetine başlayan işçinin, işten askerlik nedeniyle ayrıldığının kabulü ve bu şekillerde biten sürenin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerekir” . (YH.D. E/ K/ T)

Gerçekten de incelediğimiz çeşitli kararlarında Yargıtay bir ay, üç ay, ve hatta beş buçuk ay gibi süreleri de makul süre kapsamında askerlik nedeniyle fesih olarak kabul etmiştir.

Dolayısı ile yanıtımız sizin askerlik öncesi işinizden ay gibi bir süre önce ayrılıp daha sonra işverenden kıdem talep etmeniz mümkün olduğu yönündedir. Bununla birlikte istifa değil, askerlik nedeni ile ayrıldığınızı belirten bir dilekçe yazmalısınız. Ancak bu konuda direnen işverenlere karşı verdiğimiz örneklerdeki gibi dava açmak gerektiğini de hatırlatmış olalım.

Tüm Yazıları

İşten “askerlik görevi” için ayrılmak, işçinin bir başka sebeple işi bırakmasından daha farklı konumlandırılıyor. Askerlik zorunlu vatandaşlık görevi olduğundan, askere gitmesi gereken işçinin, bir işverene bağlı çalışıyor olması görevinin önünde engel teşkil etmiyor. Bu nedenle askerlik, işçinin zorunlu ayrılışıdır. İş Kanunu mevzuatı da, bu anlamda işçinin işini korumayı amaçlayan birtakım düzenlemelere yer veriyor.

İşçi askerlikle ilgili tazminatı 2 farklı durumda hak edebiliyor:

• Askerlik nedeniyle iş akdini sonlandırdığında “Kıdem Tazminatı” hakkını elde edebilir. Bu hak için gereken diğer şartları da sağlamak koşulu aranıyor (en az 1 yıl kıdem, İş Kanunu&#;na tabi çalışma).
• Askerlik nedeniyle işten ayrılarak, görevini tamamladıktan sonra işe dönmek istediğinde, işveren tarafından işe alınmayacaksa kendisine işveren tarafından tazminat ödenmesi gerekiyor.

Askerlik Nedeniyle Ayrılırken Tazminat Hakkı

İşçi, aynı işverene bağlı ve İş Kanunu’na tabi en az 1 yıl çalıştığı iş yerinden, askerlik görevini yerine getirmek üzere ayrıldığında, sayılı İş Kanunu’nun maddesi gereği kıdem tazminatına hak kazanıyor.

İşçi iş sözleşmesini kendi başına sonlandırsa da, “Askerlik” nedeni, kıdem tazminatını hak etmek için geçerli bir sebep. Bedelli ya da muvazzaf olması fark etmeksizin, fiilen bu görevi yerine getirmek üzere işten ayrılıyor olmak bu hakkı elde etmek için yeterli bir neden. Ancak burada dikkat edilmesi gereken şey, işçinin kıdem süresi. Kıdem süresi en az 1 yıl değilse, işçi askerlik nedeniyle ayrılsa bile kıdem tazminatı hakkı oluşmuyor.

Askerlik Sonrası İşe Dönüş ve İşe Başlatmama Tazminatı

İşten çıkarken kıdem tazminatını alsın ya da almasın, askerlik görevini tamamlayan çalışanın eski iş yerine ve eski görevine geri dönme hakkı bulunuyor. Bu hak, sayılı İş Kanunu’nun maddesinde de kendine yer bulmuş durumda.

İşçi, askerden döndükten sonra 2 ay içerisinde eski işverenine başvuruda bulunarak yeniden işe alınmayı talep edebilir. İşveren, eski görevinde ya da benzer bir görevde boşluk olması durumunda işçiyi derhal işe almak zorunda. Boş yer bulunmadığı takdirde, benzer görevde oluşan ilk boş pozisyonda önceliği bu işçiye vermesi gerekiyor. Bu zorunluluğa aykırı davranan işverenin, işe almadığı eski işçisine 3 aylık ücreti tutarında bir tazminat ödemesi gerekiyor. Bu tazminat &#;Askerlikten Doğan Tazminat&#; olarak adlandırılıyor.

Askerlikten Doğan Tazminat Nasıl Hesaplanıyor?

Askerlik nedeniyle iş akdi feshedildiğinde ödenen “kıdem tazminatı” ile, askerden döndükten sonra işçinin eski işine başvurduğu halde alınmaması nedeniyle ödenen “askerlikten doğan tazminatı” ayrı değerlendirmek gerekir.

Askerlik nedeniyle hak edilen kıdem tazminatı, diğer tüm çalışanlarda olduğu gibi işçinin sürekli kazançları üzerinden hesaplanıyor. İşçinin çalışması karşılığı aldığı asıl ücretin yanında, sürekli olarak ödenen ek kazançlarının 1 aya karşılık gelen son brüt tutarları da kıdem tazminatı hesaplanırken dikkate alınıyor. Bu kazançlar toplamı, işçinin işten ayrıldığı dönemde geçerli olan kıdeme esas ücret tavanını aşmadığı sürece, kıdem tazminatı olarak her bir yıllık kazancına karşılık 1 giydirilmiş ücret olarak hesaplanıyor. Kıdem süresinin ay ve gün artığı olması durumunda, bu sürelerin karşılığı da oranlanarak kıdem tazminatı hakkına ekleniyor. Giydirilmiş sürekli kazançlar toplamı kıdem tavanını aşıyorsa, hesaplamada işçinin giydirilmiş ücreti yerine kıdeme esas ücret tavanı dikkate alınması gerekiyor. Bu hesaplamalar sonucu bulunan brüt kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesilerek işçiye ödeniyor.

Askerlikten doğan tazminatta ise, işçiye 3 aylık ücreti tutarında tazminat ödeniyor. Bu tazminat, işçinin asıl ücreti üzerinden hesaplanıyor. Ek kazançları dâhil edilmiyor. Kanunda, bu tazminat işçiyi işe almamanın cezası olarak işverene yüklenmiş bir sorumluluk. Bu nedenle işe başlatmama tazminatı olarak da adlandırılıyor. sayılı Gelir Vergisi Kanunu, sayılı Kanun gereği işe başlatmamak üzere verilen tazminatların gelir vergisi matrahından müstesna olduğunu belirtiyor. Buradan yola çıkarak, bu tazminatın gelir vergisinden muaf olması gerektiği yönünde görüşler de bulunuyor. Prime esas kazançlar bakımından, askerlikten doğan bu tazminat tutarından SGK ve işsizlik prim payları kesilmiyor. Sonuç olarak, sadece damga vergisi kesilerek işçiye ödeniyor.