3 Haftalık Gebelikte Oruç Tutulurmu

Hamile kadınların oruç tutması zararlımıdır, gebeler oruç tutarken nelere dikkat etmelidirler? İşte gebelikte oruç ve bilinmesi gereken hususlar..

HAMİLELİK ESNASINDA ORUÇ TUTMAK SAKINCALI MIDIR?

Anne adayı doktor onayı alıp dengeli ve düzenli beslendiği takdirde oruç tutabilir. Bunda bir sakınca yoktur. Bu dönemde tüketilmesi gereken besinler anne adayı ile bebeğin beslenme gereksinimlerini en iyi şekilde karşılayacak halde belirlenmelidir. Sağlıklı bir anne adayının diyetinde, meyve, sebze, tahıl grubu, et ve süt ürünleri ve bol sıvı gıdaları bulunmalıdır. Kalp hastalıkları, diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıkları olanların oruç tutmak için kesinlikle doktor tavsiyesi alması gerekmektedir.

HAMİLELİK AYLARINA GÖRE ORUCUN ETKİSİ NELERDİR? HAMİLELER NE ZAMAN ORUÇ TUTABİLİR??

İlk 3 ayda genelde bulantı ve kusmayla birlikte anne adayı yeterince beslenemez. Ayrıca hamilelerin oruç tutmasıyla birlikte özellikle sıvı yetersizliği, hipoglisemi ve ona bağlı bayılma veya aşırı halsizlik çok daha belirginleşir. 3. ve 5. aylar arasında daha rahat hamilelik yaşanması nedeniyle oruç için en uygun hamilelik ayları 3 ve 5. dir. Son aylar bebeğin hızlı büyüdüğü ve kilo aldığı dönemlerdir. Bu aylar da uzun süren açlıklar hem bebeğin az kilo almasına, hem şeker düşmesine, aşırı sıvı kaybına bağlı olarak bebekte sıkıntı ve bazen bebek kaybı olabilir. Bu dönemde özellikle dikkat edilmelidir.

HAMİLE KADINLARIN ORUÇ TUTARKEN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER VE SAĞLIKLI BESLENME

Oruç tutulacak her gün içerisinde baş dönmesi, halsizlik vb sorunları en aza indirmek için sahura kesinlikle kalkılmalıdır. Sahura kalkmadan oruç tutulmamalıdır. Sahur yemeğinde doyurucu, hafif ve bol proteinli besinlerin tüketilmesi gerekmektedir.

Gebeler için demir ve kalsiyum çok önemlidir ve sahurda özellikle alınması gerekir. Süt, pekmez, az yağlı peynir, haşlanmış yumurta, kepek ekmeği, meyvelerin tüketilmesi sahur için iyi olacaktır. Uzun zaman tok olabilmek ve kabız olmamak için en az 4–5 dilim kepek ekmeği ve yanında sıvı alımına dikkat edilmelidir. İftar tek öğünde değil iki üç öğünde yapılmalıdır. Oruç hurma, zeytin veya su ile açılabilir.

DİNİMİZDE HAMİLELİKTE ORUÇ

Hamilelikte tutamadığınız oruçları kaza etme niyetinde olmalısınız. Daha sonra bu oruçları kaza etme imkanınız olduğunda tutamadığınız oruçları kaza etmelisiniz. Oruç tutma kudretinde olan kimse fidye vererek bu borçtan kurtulmaz. Bu oruç borcundan ancak oruç tutarak kurtulabilirsiniz. Elinizde olmayan sebeblerden dolayı kazaya kalan oruçaları tutamadığınızda bundan sorumlu olmazsınız. Mesela; Hamilelikte orucunu kazaya bırakıp daha sonra tutma niyetinde olan bir hanım, bu oruçları kaza edemeden vefat etse bundan sorumlu olmaz.

Ramazan ayında en çok merak edilen konulardan biri anne adaylarının ve annelerin oruç tutma konusu. Öncelikle anne adayları için oruç tutmak ile merak edilenleri açıklayalım. “Bebeğe zararı dokunur mu, hangi aylarda tutulabilir?” gibi kafanızda dönüp duran soruları aydınlatmaya çalışacağız.

Hamilelikte Oruç

Hamilelik süresinde en çok merak edilen konu, oruç tutmanın bebeğe zarar verip vermeyeceği. Çoğu uzmana göre;

İlk 3 ayında bulantı, kusma gibi sebeplerden dolayı anne adayları yeterince beslenemiyor. Beslenme konusundaki eksiklik baş dönmesi, halsizlik, kan şekerinin düşmesi, sıvı yetersizliği gibi durumlara yol açacaktır.  Düşük bebek durumu, ilk 3 ay oruç tutanlarda, tutmayanlara göre %10 daha fazla. Bu nedenle ilk 3 ay oruç tutmak hem bebeğin sağlıklı gelişimi hem de annenin sağlığı için önerilmiyor.

Uzmanlar, 3. ve 5. ayların oruç tutmak için en ideal ay olduğunu söylüyorlar. Bunun sebebi ise hamilelik süresinde en rahat dönemin olması. Daha sonra ise bebek büyüyeceği için daha çok gıdaya ihtiyaç duyacaktır. Ancak unutulmamalıdır ki uzun süren susuzluk, özellikle yaz aylarında hem sıcak hem de saate varan süreler, ciddi sorunlara yolaçabilir

Son aylarda da yine oruç tutmak önerilmiyor. Bebeğin büyümesine bağlı olarak beslenme ihtiyacı artacaktır. Yetersiz beslenmek bebeğin yavaş gelişmesine, kilo kaybına ve bazen bebeğin kaybına sebep olabilir. Bebeğinizin ileriki yaşlarında yavaş öğrenmesine ve kavramasını da etkileyebilir.

Dini anlamda merak edenler için ise hamilelerin dinen oruç tutması zorunlu değil.

Hamileler Oruç Tutarken Hangi Sorunlarla Karşılaşabilir?

Hamilelikte özellikle uzun yaz günlerinde oruç tutmak aşırı sıvı kaybını arttırdığı için buna bağlı sorunları da arttırabilir. Anne adayları için oruç tutabilecek en ideal ayların günlerin kısa olduğu sonbahar ve kış ayları olduğu ifade ediliyor.

Uzun süre aç kalmak yağ dokularının yıkılmasına ve keton denilen atık maddelerin kana karışmasına neden olur. Ketonlar da kolaylıkla bebeğe ulaşabilir ve başta beyin olmak üzere bebeğin pek çok sistemini olumsuz etkileyebilir.

Ayrıca uzun süre sıvı ve gıda alınmamasına bağlı olarak tansiyon düşmesi, halsizlik, çarpıntı sorunlarına ek olarak iftarda aniden çok miktarda yenilen yemeklere bağlı olarak kan şekerinin çıkması da hamile anneleri olumsuz etkileyecek sorunlar arasında.

Şeker hastalığı, tansiyon, kansızlık ve düşük doğum riski gibi durumlar varsa hamile iken kesinlikle oruç tutulmamalı.

Son olarak doktorunuza danışmadan oruç tutma kararı vermeyin.

Murat Yayla – Herkese Sağlık Dergisi &#; Ağustos

-Gebelerin oruç tutması sakıncalı mıdır?

-Oruç gebeyi nasıl etkiler?

-Anne karnındaki bebek oruçtan nasıl etkilenir?

Normalde insanlar açlığa uzun süre dayanılabilirken gebelikte bu süre üçte bir oranında daha kısadır. Nitekim dinimizde de gebelik ve emzirme dönemindeki kadınlar için oruç yükümlülüğü yumuşatılmıştır. Gebeler, hem kendileri hem de taşıdıkları bebekleri için daha fazla miktarda kalori, protein, mineral ve vitamine ihtiyaç duyarlar. Gebelikte vücutta şeker kullanımının artması sonucunda kan şeker düzeyleri düşer ve daha sık acıkılır. Şeker seviyesini sabit tutabilmek için sık ve küçük porsiyonlar halinde beslenilmesi gerekir. Halbuki oruç tutulması durumunda bu prensibe uymak zordur. Beslenmenin sürekli olmaması düşük kan şekeri seviyelerine, düşük şeker seviyesi ise yağ hücrelerinin yıkımına, bu da kanda keton cisimciklerinin artmasına neden olur. Keton cisimciklerinin kanda artmasının ve bebeğe geçmesinin nörolojik ve psikolojik yan etkileri ise çok iyi bilinmemekle birlikte, yıllar sonra bazı yan etkilerinin olabileceğinden söz edilmektedir.

Diğer yandan gebelikte vücudun sıvı ihtiyacı artar. Bu nedenle gebelikte sıvı alımının da arttırılması gereklidir. Sıvı alımındaki azalma veya sıvı kaybının artması (terleme, ishal&#;), annenin böbrek fonksiyonlarını, kan basıncını ve sonunda bebeğin içinde yüzdüğü amniyon sıvısını etkileyebilir. Bu nedenle oruç tutan anne adayının gebelikte yeterli kalori ve sıvıyı alamaması veya aldığı halde vücudun mevcut bazı hastalıkları nedeni ile bunları gün içine düzgün yayamaması durumunda genel bir halsizlik, yorgunluk, tansiyon düşmesi, baş dönmesi, sinirlilik, ağızda kuruluk, az idrara çıkma, kabızlık, ateş yükselmesi gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Sahur ve iftar saatlerinde gereğinden fazla besini depolama çabası da anne adayında hazımsızlık, kilo artışı gibi şikayetlere neden olabilir. Aç olarak (sahur yapmadan) oruca başlama isteği ise daha ağır yan etkilere yol açar. Az sıvı alımına cevap olarak terleme azalacağından, vücutta toksik maddelerin birikimi artar. Kapalı giysiler ile sıcakta dolaşmak, yorucu hareketler yapmak veya sıcak ortamlarda çalışmak da bu gibi yan etkileri ağırlaştırır.

Gebelikte oruç tutulması ile ilgili olarak yapılmış bilimsel çalışmalar kısıtlıdır. Genelde, sağlıklı bireylerde, gebelikteki açlık dönemlerinin dolayısı ile tutulan orucun anne ve bebeği üzerine olan etkileri çok önemli düzeyde değildir. Oruçta, bazı vitaminlerin ve eser maddelerin alımı daha az olabilmektedir. Bunların desteklenmesine özellikle dikkat edilmelidir. Gebeliğin ilk aylarındaki bulantı ve aşerme dönemlerinde orucun yaratacağı yan etkiler daha derin olabilir. İleri dönemlerde ise bebek hareketlerinde ve bazı fonksiyonlarda (kalp, solunum, hareket&#;) geçici yavaşlamaların, azalmaların görüldüğü bildirilmiştir. Oruç tutan annelerde stres hormonu daha yüksek bulunmuştur. Gebeliğin büyüme ve hızlı büyüme dönemlerinde oruç tutmuş olan annelerin biraz daha düşük ağırlıklı bebekler doğurdukları, ancak bunun istatistiksel bir anlamlılığının olmadığı bilinmektedir. Normalde bu tür bebekler %4 oranında görülürken, oruç tutan annelerin bebeklerinde bu oran %8’dir. Bir çalışmada gebeliğin son üç ayında tutulan orucun sezaryen oranını ve şeker hastalığını arttırdığı, yenidoğan bakım ihtiyacının arttığı (kuvöz gereksinimi) ifade edilmiş, ancak benzer diğer çalışmalarda bu yönde yan etkiler bildirilmemiştir.

Gebede şeker hastalığı kalp hastalığı veya hipertansiyon, böbrek, barsak, karaciğer veya mide hastalığı varsa oruç tutulmamalıdır. İshal ve kusma süreçlerinde de vücut toleransı azalacağından istenmeyen yan etkilerin ortaya çıkmaması için oruç tutulmamalıdır. Ülkemizde kendi hastalıklarından haberdar olan gebelerin oranı nispeten düşük olduğundan gebelik öncesinde gizli kalmış olan bu gibi durumlar, oruç tutan gebelerde hem annenin kendisi, hem de bebeği için sakınca yaratabilir. Bu nedenle, anne sağlığı iyi araştırılmadan tutulacak orucun tamamen zararsız olacağı ifade edilmemeli, gebeler bu yönde cesaretlendirilmemelidir. Gebelik sırasında inancı gereği oruç tutmak isteyen anne adayları mutlak surette kendilerini izleyen hekim ve sağlık personelinin denetiminde, diyet danışmanlığı da aldıktan sonra oruç tutmaya başlamalıdırlar. Mevcut önemli bir hastalığı bulunanlar oruç tutmamalıdırlar. Gündüz saatlerinde ve sıcak havalarda daha fazla dinlenmeli, terleme yoluyla sıvı kaybını azaltmalıdırlar. Yorucu egzersiz veya kapalı giysilerle sıcakta yürüyüş yapmamalıdırlar. İftarda hafif gıdalar almalı, sindirimi zor yemeklerden uzak durmalı, iftarın sonrasında bir veya iki öğün daha yemeli ve sahur yapmayı ihmal etmemelidirler.

Emzirme döneminde de sıvı ve besin alımının düzenli ve yeterli olması önemlidir. Gebelik için sayılan oruç tutmanın yan etkileri, emziren anneler için de geçerlidir. Bu dönemde oruç tutuluyorsa özellikle sıvı ve vitamin desteği ihmal edilmemelidir. Aksi durumda ek besin gereksinimi artacak bu da bebeğin emdiği süt miktarının azalmasına, sütün daha az salgılanmasına hatta erken kesilmesine neden olacaktır.

KAYNAKLAR

1-Malhotra A, Scott PH, Scott J, Gee H, Wharton BA. Metabolic changes in Asian Muslim pregnant mothers observing the Ramadan fast in Britain. Br J Nutr. May;61(3)
2-Cross JH, Eminson J, Wharton BA. Arch Dis Child. Ramadan and birth weight at full term in Asian Moslem pregnant women in Birmingham. Oct;65(10 Spec No):

3-Rizzo G, Arduini D, Capponi A, Romanini C. Cardiac and venous blood flow in fetuses of insulin-dependent diabetic mothers: evidence of abnormal hemodynamics in early gestation. Am J Obstet Gynecol. Dec;(6)
4-Mirghani HM, Weerasinghe DS, Ezimokhai M, Smith JR. The effect of maternal fasting on the fetal biophysical profile. : Int J Gynaecol Obstet. Apr;81(1)

5-Kamyabi Z, Naderi T. The effect of Ramadan fasting on amniotic fluid volume. Saudi Med J. Jan;25(1)

6-Mirghani HM, Weerasinghe SD, Smith JR, Ezimokhai M. The effect of intermittent maternal fasting on human fetal breathing movements. J Obstet Gynaecol. Sep;24(6)

7-Kiziltan G, Karabudak E, Tuncay G, Avsar F, Tuncay P, Mungan O, Meral P. Dietary intake and nutritional status of Turkish pregnant women during Ramadan. Saudi Med J. Nov;26(11):
8-Mirghani HM, Weerasinghe S, Al-Awar S, Abdulla L, Ezimokhai M. The effect of intermittent maternal fasting on computerized fetal heart tracing. J Perinatol. Feb;25(2)
9-Rakicioğlu N, Samur G, Topçu A, Topçu AA. The effect of Ramadan on maternal nutrition and composition of breast milk. Pediatr Int. Jun;48(3)
Mirghani HM, Hamud OA. The effect of maternal diet restriction on pregnancy outcome. Am J Perinatol. Jan;23(1)
Mirghani HM, Salem M, Weerasinghe SD. Effect of maternal fasting on uterine arterial blood flow.J Obstet Gynaecol Res. Apr;33(2)
Dikensoy E, Balat O, Cebesoy B, Ozkur A, Cicek H, Can G. The effect of Ramadan fasting on maternal serum lipids, cortisol levels and fetal funduszeue.info Gynecol Obstet. May

Ramazan ayı anne adayları için de farklı bir heyecanı temsil eder. Ailece sofraya oturmanın verdiği keyif ve bebeğin kıpırtılarını hissetmenin yaşattığı sıcaklık anne adayları için eşsiz bir andır. Ancak ramazan ayı anne adayları için birtakım soru işaretlerini de beraberinde getirir ve çoğu hamile bu dönemde "Hamileler oruç tutar mı?" sorusuna yanıt arar. Eğer siz de bu sorunun yanıtını merak ediyorsanız konu hakkında aklınıza takılan soruların yanıtlarını almak için okumaya devam edin.

Su Kontrolü Önemli

Gebelik kadınlar için fizyolojik bir durumdur. Gebelik yaşayan kişide herhangi bir hastalık durumu, bebekte gelişim geriliği, hipertansiyon, annede anormal kilo alımı ya da kilo kaybı gibi durumlar yoksa hamilelikte oruç tutmak anne ve bebek için sorun funduszeue.info özellikle gebelerin haftadan sonra aldıkları su miktarının kontrollü ve dikkatli olması gerekir. Özellikle 30 haftası geçmiş gebelerin sahur ve iftar arasındaki süreçte bol bol sıvı tüketmeleri gerekir. Sıvı alımı yeterli düzeyde olduğunda hamileyken oruç tutmak mümkündür.

İftar ve Sahurda Bunlara Dikkat!

Oruç tutan hamileler iftar ve sahurda bazı noktalara dikkat etmelidir. Özellikle gebeliğin ilk haftasında bebeğin beslenmesi annenin beslenmesinden bağımsızdır ancak oruç tutan annenin iftar ve sahur öğünlerinde değerli karbonhidrat miktarını dengede tutması önemlidir. Bu dengenin sağlanması halinde anne adaylarının ilk haftasında da oruç tutmasına engel durum yoktur. Gebeliğinizi ileri yaşta yaşamıyor, diyabet hastalığınız bulunmuyor ya da gelişme geriliği nedeniyle gebeliğiniz takip edilmiyorsa oruç tutabilirsiniz.

İftar ve sahurda dikkat etmeniz gerekenler ise şöyle:

• İftarda et, sebze, mercimek, nohut ve bulgur gibi besleyici tahıllardan oluşan dengeli bir tabak tercih etmelisiniz.
• Sahur öğününe de yumurta, yoğurt ve sütü mutlaka dahil etmelisiniz.
• İftar ve sahur arasındaki akşam öğününde mutlaka meyve, yoğurt ve süt içeren bir ara öğün yapmalısınız.
• İftarla sahur arasında ,5 litre kadar su tüketmeli ve bu süreçte çay, kahve gibi vücudu susuz bırakan içeceklerden de uzak durmalısınız.
• Fazla yağlı, baharatlı, tuzlu ve şekerli gıdalar da uzak durmanız gerekenler arasında.
• Asitli içecekler ve hazır meyve suları da tüketilmemeli.
• Doktorunuzun verdiği mineralleri ve multivitaminleri düzenli aldığınızdan emin olmalısınız.
• Kepekli makarna, yulaf, kepekli ekmek ve tuzsuz fındık gibi glisemik indeksi düşük olan yiyecekleri tüketmeye özen göstermelisiniz.

Hamileliğin ikinci ve üçüncü trimester döneminde bebeğin mideye yaptığı baskı artar ve bu nedenle reflü gibi sorunlar yaşayabilirsiniz. Uzun süreli açlık ve bu açlığın sonrasında da iftar çok miktarda yemek tüketmeniz bu sorunun artmasına neden olur. Bu nedenle oruç döneminde bu türden sorunlar yaşamanız halinde oruç tutmayı bir süreliğine de olsa bırakmalısınız. Ayrıca gebelik, beslenme yönünde dikkat edilmesi gereken hassas bir dönemdir. Bu nedenle bu dönemde “Oruç tutmak hamilelikte zararlı mı?” sorusunu doktorunuza da ileterek size en uygun hamilelik ve oruç sürecini doktorunuzla birlikte planlayabilirsiniz. Doktorunuzdan oruç tutmanız için onay almanız durumunda da bu dönemde sık sık kontrollere gitmelisiniz.