Ümidi Gol Yeme Müziği Indir

 
Serhat Durmuş - Sır

Sanatçı

: Serhat Durmuş

Albüm

: Karışık

Şarkı

: Sır

Boyut

: MB

İndirme

: Toplam İndirme

Tarihinde eklendi, Toplam İndirme

Sanatçı'nın En Çok İndirilen Mp3leri

Kullanıcı Yorumları (Serhat Durmuş - Sır )

Sır Şarkı Sözü

Sır İçin şarkı sözü eklenmemiş. Sır Şarkı sözlerini biliyorsanız bize gönderebilirsiniz.

Sır Anahtar Kelimeler

Serhat Durmuş Sır Mp3 İndir Dinle , Serhat Durmuş Sır Şarkı Sözleri , Serhat Durmuş Albümleri , Serhat Durmuş Sır Cep Telefonuna Mp3 İndir,Sır bedava mp3 indir ,Sır cepten ücretsiz indir

Sanatçı'nın Son Eklenen Mp3leri

Şuan Dinlenen Mp3'ler

Konuşma, Demeç, Makale,

Mesaj ve Söyleşileri

–

( – )

ANKARA –

Sunuş ve Teşekkür

İsmet İnönü’nün “Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri”ne ilişkin kronolojik eksiklikleri gidermeyi bu kitapla sürdürüyoruz.

TBMM konuşmaları dışında, İsmet İnönü’nün basılı kitaplarında önemli boşluk ve eksikler bulunmaktaydı. İsmet İnönü’nün ölümünün yıldönümünde, Aralık ’te yayınlanan – ve – tarihlerine ilişkin iki ayrı cildin ardından – tarihleri arasını kapsayan üçüncü kitap ve şimdi de – tarihlerine ilişkin dördüncü kitapla kronolojik eksiklerin 60’lı yıllara ilişkin önemli bir kısmını tamamlamış bulunuyoruz.

Bu kitap, İsmet İnönü’nün Genelkurmay Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Başbakanlık, Cumhurbaşkanlığı, ana muhalefet liderliği, Başbakanlık yıllarının ardından yeniden ana muhalefet liderliğinin başlangıç yıllarını kapsamaktadır. İsmet İnönü için devletin başında bulunmak ile muhalefet liderliğinde bulunmak arasında bir fark bulunmadığı bu kitapla yeniden görülebilecektir. İsmet İnönü için demokrasi ve demokratik rejimin yerleştirilmesi, siyasi partiler ve vatandaşlar arası ilişkilerin iyi kılınması, cumhuriyetin temel prensiplerinin korunması ve ülke çıkarlarının temel alınması önemli bir ideal ve sürekli çaba konusu olmuştur. İşte bu kitapla bu çabaları bir kez daha tarih içinden izleme olanağına kavuşuyoruz.

*     *     *

Başta sözünü ettiğimiz İsmet İnönü’nün kitaplarındaki eksikleri giderme konusunda TBMM’nin gösterdiği süreklilik içindeki kurumsal yaklaşımı nedeniyle, TBMM Başkanlığı’na, Kültür Sanat ve Yayın Kurulu’na, Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Birim Amiri Ercan DURDULAR’a öncelikle ve yeniden teşekkür ediyoruz.

Bu çalışmaların veri kaynağı TBMM Kütüphanesi ile Vakfımızın arşivi olmuştur. Ancak TBMM Kütüphane Müdürlüğü’nün özel katkıları olmasaydı, bu çalışma belki de bu tamlıkta olmayabilirdi. Bir yılı aşkın bir süreyle TBMM Kütüphanesi, bu çalışmanın araştırma ve veri toplama safhasına ilişkin İnönü Vakfı’na duyarlı bir ev sahipliği yapmıştır.

TBMM Kütüphanesinin bir önceki Müdürü Ali Rıza CİHAN’ın çok özel katkılarını burada anıyor ve kendisine sevgi ve teşekkürlerimizi yineliyoruz.

Yine TBMM Kütüphanesi yönetici ve görevlilerinden,

Kütüphane eski Müdür Yardımcısı ve yeni Müdürü İsmet BAYDUR,

Müdür Yardımcısı Tuncer YILMAZ;

Mikrofilm Bölümü eski Sorumlusu ve eski Müdür Yardımcısı Cihan ERKAL,

Bu çalışmalar için ciddi emekleri bulunan Mikrofilm Operatörleri Ömer İMAMOĞLU ile Şevket ERCİL,

Mikrofilm Operatörleri İhsan Güler ve Yaşar Bilgin,

Araştırma Bölümü Görevlisi Alev SARI,

Ödünç Verme Bölümü Şefi Necla ERYURT,

Fotokopi Görevlileri Mehmet YILDIRIM ile Mehmet SAĞIR’a ve adlarını burada belirtemediğimiz bir çok Kütüphane görevlisine;

TBMM Basımevi Müdürlüğü’ne,

Basımevi Elektronik Dizgi Bölümü Sorumlusu Ali İPEK’e,

Basımevi Elektronik Dizgi Görevlisi Mihriban ATMACA’ya;

Ve son olarak, büyük titizlik ve özveri ile yaptığı araştırma sonucunda bu kitapları gerçekleştiren İlhan Kamil TURAN’a içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Özden TOKER

         İnönü Vakfı Başkanı

Hazırlayandan Kitap Hakkında Notlar

Bu kitap ve ardından yayınlanacak diğer yeni kitaplar hakkında

Bu kitap, İnönü Vakfı için yapılan süreli bir çalışmanın dördüncüsüdür.

İsmet İnönü’nün (TBMM dışındaki) söylev, konuşma, demeç, söyleşi, makale ve mesajlarının kronolojik eksiklerinin ilk kısmına, yani – ile – tarihlerine ilişkin iki kitabın ardından – yıllarına ilişkin ikinci kısmına ilişkin – tarihlerine ilişkin ilk kitaptan sonra, şimdi – tarihlerine ilişkin olan bu kitapla birlikte dördüncü aşaması tamamlanmış olmaktadır.

– ve – tarihlerine ilişkin kitapların yayına hazırlanma çalışmaları ise hızla sürmektedir..

Çalışmanın yürütülüşü

Söz konusu tarihleri kapsayan kitaplar için yapılan çalışma, TBMM Kütüphanesi ve Mikrofilm Bölümünde, Ulus ve Cumhuriyet gazeteleri esas alınarak ve bu gazetelerdeki verilerden hareketle gerektiğinde diğer gazetelerden yararlanılarak ve ayrıca dönemin önemli dergileri taranarak yürütülmüştür.

Dil/Türkçe kullanımı ile kaynakçalara dair

Kitapta yer alan metinlerin dil–yazı–konuşma özgünlükleri korunarak aktarılmıştır. Kaynak olarak kullanılan eski metinlerde, kimi zaman farklı yayınların kendilerince farklı “dil uyarlamaları” yapması ve bunların üstüne gelen dizgi/basım yanlışlarının olduğu gözetilmelidir. Metinleri yayıma hazırlarken yalnızca bariz dizgi/basım yanlışlarında az sayıda harf düzeltileri yapılmış; yine az sayıdaki harf veya tekil sözcük ekleri köşeli parantez içinde verilmiştir. Ancak bu tür az sayıdaki düzeltilere karşın, kullanılan bazı harf ve sözcükler itibarıyla metinler arası farklılıklar ve hatta bir metin içinde kimi farklılıklar bulunduğu gözetilmelidir.

Bir tek metne ilişkin farklı kaynaklar arasında yapılan seçim ise, dizgiye elverişlilik ve metnin tamamının bulunması ölçütüne dayalı olmuştur.

Gazete kaynaklı verilerde az sayıda sözcüğün, gazetenin cilt kenarına gelmesi veya dizgi/baskı problemlerinden ötürü okunamaması sözkonusudur. Bu tür durumlar, köşeli parantez içinde [okunamadı] kaydı eşliğinde belirtik kılınmıştır.

Tam metni bulunan veriler dışındaki metinlerin bir kısmı gazetelerin özet aktarımı veya gazetelerin yorumlu aktarımı eşliğinde İsmet İnönü’nün konuşmalarını içermektedir. Bu tür, doğrudan İsmet İnönü’nün konuşmasını içermeyen yorum vb. aktarımlar çıkarılarak parantez içinde üç nokta () eşliğinde verilip, kitabın yalnızca İsmet İnönü’nün konuşmalarına referans oluşturması sağlanmıştır.

Gazetelerin özet aktarımlarında birbirini tutmayan veya eksik veri aktarımı sözkonusu olduğu durumlarda, [Tamamlayıcı haber] ara başlığı eşliğinde tamamlayıcı metinlere ayrıca yer verilmiştir.

Kaynakça bilgilerine her metnin ilk sayfasının altında yer verilmiş; gerekli kimi açıklayıcı bilgiler de sayfa altı dipnotu olarak, özgün metinlerden ayrıksı olarak belirtilmiştir.

Konu başlıklarına dair

Konu başlıklarında, ilgili metinlerin hangi konuyu içerdiğinin yansıtılmasına azami düzeyde özen gösterilmiştir.

Sözlük hakkında

Kitabın arkasında bulunan “Sözlük”te sözcüklerin doğru yazımı verilmiştir. Kitaplarda yer alan metinlerin içinde, (çıkış yeri ve dilin durumuna göre) “kalın ünlü” harfler [a, ı, o, u] ile “ince ünlüler”in [e, i, ö, ü];  (dudakların durumuna göre) “düz ünlüler” [a, e, ı, i] ile “yuvarlak ünlüler”in [o, ö, u, ü] ve (ağzın açıklığına göre) “geniş ünlüler” [a, e, o, ö] ile “dar ünlüler”in [ı, i, u, ü] sözcükler içindeki kullanımı bazen yer değiştirebilmektedir. Ayrıca a-ı, e-i, i-ı, u-ü; b-p, c-ç, d-t, ğ-v, n-m değişmeleri; ünsüz türemesi olarak y-v değişimi de olabilmekte ve nihayet eski dilin kimi özgünlükleri yansıyabilmektedir. Bu nedenle okuyucu sözlükte arama yaparken, mantıksal olarak iki ve daha çok seçenekli tarama yoluna başvurmalıdır.

Dizin hakkında

Kitabın arkasında yer alan “Dizin” coğrafi yerler, kişi adları, kitabın içerildiği döneme ilişkin temalar ile İsmet İnönü’nün değinilerindeki vurgular esas alınarak hazırlanmış, böylece ilgili dönemlere yönelik ayrıntılı araştırma yapanlara yardımcı olmaya çalışılmıştır.

Teşekkür

Son olarak, bu kitapların hazırlık aşamasındaki sayısız katkısı için ender insanlardan sevgili Ali Rıza CİHAN’a; bu çalışmaların önemli yanlışlardan korunmasını sağlayıcı yönlendirme ve katkıları nedeniyle Şerafettin TURAN ve Selim İLKİN’e; başta Ömer İMAMOĞLU ve Şevket ERCİL olmak üzere TBMM Kütüphane çalışanlarına; dizgi yardımlarından ötürü Nuray ÇALI’ya; yeni veri bulmaya ilişkin katkısından dolayı arkadaşım Serdar Ömer KAYNAK’a; kitaplaştırma sırasındaki yardımlarından ötürü arkadaşlarım Tamer İNCESU, Evrim KARAKOÇ, Murat KARAKOÇ’a; ve yine kitaplaştırmaya yönelik teknik desteği için Atatürk Araştırma Merkezi Uzmanı Ali TUNA’ya içtenlikle teşekkür ediyorum.

İlhan K. Turan

İsmet İnönü’nün Yayınlanmış Kitapları

TBMM Konuşmaları

İsmet İnönü’nün T.B.M.M.’deki Konuşmaları –; 3 Cilt, Derleyen: Ali Rıza Cihan; TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara, …– tarihleri arasını kapsamaktadır.

Söylev, Konuşma, Söyleşi, Demeç, Makale ve Mesajları

İsmet Paşa’nın Siyasi ve İçtimai Nutukları –; Başvekalet Matbaası, Ankara, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri; –; Hazırlayan: İlhan Turan; TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Milli Şef’in Söylev, Demeç ve Mesajları; Derleyen: Kadri Kemal Kop, Akay Kitabevi, Ankara, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri; –; Hazırlayan: İlhan Turan; TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Muhalefetde İsmet İnönü: Konuşmaları, Demeçleri, Mesajları, Sohbetleri ve Yazılarıyla; Derleyen: Sabahat Erdemir, M. Sıralar Matbaası, İstanbul, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Muhalefetde İsmet İnönü: Konuşmaları, Demeçleri, Mesajları, Sohbetleri ve Yazılarıyla; Derleyen: Sabahat Erdemir, M. Sıralar Matbaası, İstanbul, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Muhalefetde İsmet İnönü (–); Derleyen: Sabahat Erdemir; Ekicigil Matbaası, İstanbul, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

İhtilâlden Sonra İsmet İnönü: Konuşmaları, Demeçleri, Mesajları, Sohbetleri ve Yazılarıyla; Derleyen: Sabahat Toktamış, Ekicigil Matbaası, İstanbul, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri; –; Hazırlayan: İlhan Turan; TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara – tarihleri arasını kapsamaktadır.

İsmet İnönü;Defterler (–); 3 Cilt, Hazırlayan: Ahmet Demirel; Yapı Kredi Yayınları, funduszeue.infoı: İstanbul, Aralık – tarihleri arasında tuttuğu notları kapsamaktadır.

İsmet İnönü’nün Kastamonu Gezileri: ––; Mustafa Eski; Çağdaş Yayınları, İstanbul, –, 18– ve 24– tarihlerini kapsamaktadır.

Cumhurbaşkanı İnönü’nün Ege Seyahati: ; Hazırlayan: Kemal Zeki Gencosman; Ankara, – tarihleri arasını kapsamaktadır.

İsmet İnönü; Hatıralar; 2 Cilt, Hazırlayan: Sabahattin Selek; Bilgi Yayınevi, Ankara, Kurtuluş Savaşından Cumhurbaşkanlığına seçilişine kadarki konuları kapsamaktadır. İlkönce ’de yazı dizisi olarak  yayınlanmıştır.

İnönü Atatürk’ü Anlatıyor; Hazırlayan: Abdi İpekçi; İstanbul, Cem Yayınevi, Kurtuluş Savaşından Atatürk ile ilişkilere dek birçok konuyu içermektedir.

İsmet İnönü; İstiklal Savaşı ve Lozan; Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara …23 Ekim tarihinde Türk Tarih Kurumu’nda verdiği  konferans metnini içermektedir.

İsmet İnönü; Televizyona Anlattıklarım; Hazırlayan: Nazmi Kal; Ankara, Bilgi Yayınevi, – yılları arasındaki 10 ayrı televizyon söyleşisini kapsamaktadır.

İsmet İnönü; Lozan Barış Konferansı–Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj, Anı ve Söyleşileri; Hazırlayan İlhan Turan; Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, Temmuz Lozan Konferansının öngünlerinden yaşamının sonuna dek yapılan konuşma, demeç, makale, mesaj anı ve söyleşileri kapsamaktadır.

Mektupları

Baba İnönü’den Erdal İnönü’ye Mektuplar; Basıma Hazırlayan: Sevgi Özel; Bilgi Yayınevi, Birinci Basım Aralık …Erdal İnönü’ye yazılan – tarihleri arasındaki mektupları kapsamaktadır.

Söylev, Konuşma ve Eserlerinden Yapılan Seçmeler

İsmet İnönü’nün Vecizeleri; Ali Toygar–Cumhuriyet Kitabevi, İstanbul,

İnönü Diyor ki: Nutuk, Hitabe, Beyanat, Hasbihaller, Hazırlayan Herbert Melzig; İstanbul,

İsmet İnönü; Millet ve İnsaniyet: Milli Şef İsmet İnönü’nün Nutuklarından En Güzel Parçalar; Derleyen: Herbert Melzig; İstanbul: Kanaat Kitabevi,

İnönü’nün Söylev ve Demeçleri, T.B.M. Meclisinde ve CHP Kurultaylarında, –; Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yayınları, İstanbul

İsmet İnönü ve Tek Dereceli İlk Seçimler (–––); Hazırlayan: İlhan Turan, İnönü Vakfı Yayınları, Ajans–Türk Basım ve Basım A.Ş., Ankara, Aralık

İsmet İnönü; Eğitim–Öğretim Üzerine; Hazırlayan: İlhan Turan, Türk Eğitim Derneği–İnönü Vakfı Ortak Yayını, Ankara, Aralık

İçindekiler

Sunuş ve Teşekkür – Özden TOKER

Hazırlayandan Kitap Hakkında Notlar

İsmet İnönü’nün Yayınlanmış Kitapları

İçindekiler

“Muhalefette Görevimiz” (Makale

Zonguldak Kozlu Olayları ile İlgili Verilen Demeç

Grizu Patlaması Sonucu Meydana Gelen Ölümler Üzerine Yeni Çeltek Maden İşletmesine Gönderilen Mesaj

Cumhuriyet Gazetesinden Ecvet Güresin ile ve Öncesinde Neden Tarafsız Olmadığına İlişkin Yapılan Söyleşi

Cumhuriyet Gazetesinden Ecvet Güresin ile Öncesi ile Sonrası Koalisyon Hükümetleri Üzerine Yapılan Söyleşi

Cumhuriyet Gazetesinden Ecvet Güresin ile Sonrası Koalisyon Hükümetleri Üzerine Yapılan Yapılan Söyleşi

Cumhuriyet Gazetesinden Ecvet Güresin ile CHP Muhalefeti, İktidarın Tutumu, Dış Politika ve Kıbrıs Sorununa İlişkin Yapılan        Söyleşi

Tunus Cumhurbaşkanı Habib Burgiba’nın Ziyaretinin Ardından Söyledikleri

Milletvekili Ödeneklerinde Yapılmak İstenen Zamma Karşı Söyledikleri

CHP Ortak Grup Toplantısında Parti İçi Sorunlar, Milletvekili Ödenekleri, TRT ve Bütçeye İlişkin Yapılan Konuşma

İkinci İnönü Zaferinin Yıldönümünde AÜ’den TMTF Üyesi Gençlere Yapılan Konuşma

CHP İçel Gençlik Kolu Kongresine Gönderilen Mesaj

CHP Ortak Grup Toplantısında TRT ile İlgili Söyledikleri

KTTL Rauf Denktaş ve Kıbrıs MSB Osman Örek’in Ziyaretleri Üzerine Gazetecilere Söyledikleri

“Siyasi Huzur” (Makale)

CHP Karabük Gençlik Kolu Heyetinin Ziyaretinde Söyledikleri

CHP Karabük Gençlik Kolu Üyeleri ve Karabüklülere Gönderilen Mesaj

Erzurum’da Yayına Başlayan Devrim Gazetesine Gönderilen Mesaj

AÜ’den Gençlerin Ziyaretinde Gençlerin Parti Gençlik Kollarında Çalışmak İstemeleri Üzerine Söyledikleri

Eskişehir Cer Atölyesi İşçilerinin Ziyaretinde Yapılan Konuşma

Nisan Olaylarının Yıldönümünde DTCF’de Yapılan Törene Gönderilen Mesaj

CHP Ortak Grup Toplantısında Seçimlerde İzlenecek  Çizgiye İlişkin Yapılan Konuşma

Yıllarında Fransa’nın Türkiye Büyükelçiliğini Yapan Rene Massigli’yi Fransa Büyükelçiliği Ziyaretinden Sonra Çıkartma Gemileri Konusunda Söyledikleri

Eski MBK Üyelerinden Orhan Kabibay, Orhan Erkanlı ve İrfan Solmazer’in CHP’ye Katılma Töreninde Yapılan  Konuşma

Ankara İstiklal Ortaokulu Öğrencileri ile Yapılan Söyleşi

“Günün Siyasi Meseleleri” (Makale)

CHP İstanbul İl Gençlik Kolu Kongresine Gönderilen Mesaj

NATO Bakanlar Konseyi Dolayısıyla Düzenlenen Basın Toplantısı

CHP İstanbul İl Merkezinde Güncel Konular Üzerine Yapılan Sohbet

EDÇT’nin Bazı Ünitelerinin Faaliyete Başlaması Dolayısıyla Ereğli’de AA’ya Verilen Demeç

SSCB Dışişleri Bakanı Andrey Gromiko ile Görüşmeye İlişkin Türkiye Radyolarına Verilen Demeç

Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı Dolayısıyla Türkiye Radyolarına Verilen Demeç

CHP Meclis Grup Toplantısında 14’lerden Bazılarının CHP’ye Katılmaları ve Diyanet İşleri Teşkilatı Yasası Üzerine Yapılan Konuşma

Eskişehir Şeker Fabrikası İşçilerinin Ziyaretinde Yapılan Konuşma

SSCB Dışişleri Bakanı Andrey Gromiko’nun Türkiye’yi Ziyareti Dolayısıyla SSCB Büyükelçiliğindeki Resepsiyonda Söyledikleri

CHP Ankara İl Gençlik Kolu Kongresinde Yapılan Konuşma

Mayıs Hürriyet ve Anayasa Bayramı Dolayısıyla Türkiye Radyolarında Yayınlanan Mesaj

Hindistan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dr. Zakir Hüseyin’in Ziyareti Dolayısıyla Söyledikleri

CHP Ortak Grup Toplantısında Petrol Yasasına İlişkin Yapılan Konuşma

CHP Ortak Grup Toplantısında Seçim Sistemine İlişkin Yapılan Konuşma

Ankara Polatlı Topçu Okulunda “Topçu Günü” Dolayısıyla Yapılan Konuşma

CHP Ortak Grup Toplantısında Petrol Sorunu Üzerine Yapılan Konuşma

CHP Sakarya İl Gençlik Kolu Kongresine Gönderilen Mesaj

CHP Ankara Yenimahalle Kadın Kolunun Düzenlediği Toplantıda Yapılan Konuşma

Nasreddin Hoca Şenliklerine Giderken Afyon Bolvadin’de Yapılan Konuşma

Nasreddin Hoca Şenlikleri Dolayısıyla Konya Akşehir’de Yapılan Konuşma

Garp Cephesi Komutanlığı Odasında Anıları Üzerine Söyledikleri

Ankara Dönüşünde Ilgın, Kadıhan, Konya CHP İl Merkezi, Konya Valiliği, 2. Ordu Karargahı, Cihanbeyli ve Kulu’da Yapılan Konuşmalar

Gülhane Askeri Tıp Akademisi Mezuniyet Töreninde Yapılan Konuşma

Anayasasının Halkoyu ile Kabulünün 4. Yıldönümü Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

Başbakan Suat Hayri Ürgüplü’yü Ziyaret Sonrası Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

CHP Ortak Grup Toplantısında İç ve Dış Politika ile Genel Seçimler Üzerine Yapılan Konuşma

İstanbul’da Oğlu Ömer İnönü’nün Evinde Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Heybeliada Öğretmenler Kampını Ziyarette Söyledikleri

Akşam Gazetesi ile Seçimler ve Güncel Siyasi Sorunlar Üzerine Yapılan Söyleşi

Erzurum Kongresinin Yıldönümü Dolayısıyla Hazırlanan Bir Makale

Konya Akşehir CHP İlçe Başkanı Ali Kantarcı’ya Gönderilen Teşekkür Mesajı

Lozan Barış Antlaşması’nın Yıldönümü Dolayısıyla Verilen Demeç

Lozan Barış Antlaşması, Meşrutiyetin İlanı ve Basında Sansürün Kaldırılışının Yıldönümü Dolayısıyla CHP’li Gençlere Söyledikleri

CHP PM Toplantısında Yapılan Konuşma

CHP PM’de Devletçilik ve Petrol Konuları Üzerine Yapılan Konuşma Özeti

Milliyet Gazetesinden Abdi İpekçi ile “Ortanın Solu ve Aşırı Sol” Konularında Yapılan Söyleşi

Milliyet Gazetesinden Abdi İpekçi ile Yapılan “Seçimlerden Sonra Koalisyon, Toprak Reformu ve Petrol” Konularında Yapılan Söyleşi

CHP PM Toplantısında Devletçilik Konusunda Yapılan Konuşma

İstanbul CHP Şişli İlçe Binası Önünde Seçimler Üzerine Yapılan Konuşma

Tahsin Banguoğlu’nun Mektubuyla İlgili Yapılan Açıklama

CKMP Genel Başkanlığına Seçilen Alpaslan Türkeş’e Gönderilen Kutlama Mesajı

CHP PM Toplantılarının Sona Ermesi, Kıbrıs Sorunu ve Güncel Siyasi Konular Dolayısıyla Düzenlenen Basın Toplantısı

AP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in Kıbrıs Konusundaki Görüşlerine İlişkin Yapılan Basın Açıklaması

AP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in Kıbrıs Konusunda Söylediklerine İlişkin Yapılan Açıklama

Kim Dergisi’nden Sadun Tanju ile Ortanın Solu’na İlişkin Yapılan Söyleşi

Türkiye’deki Yabancı Basın Temsilcilerinin Davetinde Yapılan Konuşma ve Sorulara Verilen Yanıtlar

Başbakan Suat Hayri Ürgüplü’nün SSCB Gezisi Dolayısıyla Novosti Haber Ajansına Verilen Demeç

İstanbul Gezileri Sırasında Söyledikleri

İstanbul Büyükada CHP İlçe Yönetim Kurulu Defterine Yazılanlar

İstanbul Beykoz Köylerini Dolaşırken Yapılan Sohbetler

Hürriyet Gazetesinden Cüneyt Arcayürek ile Güncel Siyasi Konulara İlişkin Yapılan Söyleşi

İstanbul’da Halkla Yapılan Sohbet ve Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Ağustos Taarruzunun Yıldönümü Dolayısıyla HMŞDYC’nin Düzenlediği Toplantıda Yapılan Konuşma

İstanbul Gezileri Sırasında Yapılan Sohbet

İstanbul İçerenköy Muhtarı, Koşuyolu, Çatalca ve Silivri’de Halkla Yapılan Sohbetler

Seçimler, İstanbul İzlenimleri, Toprak Reformu ve Komünistlik İthamına İlişkin AA’ya Verilen Demeç

Ağustos Zafer Bayramı Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

Hindistan ile Pakistan Arasındaki Çatışmalar Dolayısıyla Verilen Demeç

CHP MYK Üyeleri ile Kadın ve Gençlik Kolları Yöneticilerinin Katıldığı Bir Toplantıda Parti İçi Önseçimler ve Genel Seçimlere İlişkin Yapılan Konuşma

Pakistan Büyükelçisi Makbul Rabb ile Görüşmeden Sonra Söyledikleri

Başbakan Suat Hayri Ürgüplü’nün Hindistan–Pakistan Çatışmasına İlişkin Parti Genel Başkanları ile Yaptığı Toplantıdan Sonra Söyledikleri

Genel Seçimler Dolayısıyla Yayınlanan Bir Seçim Mektubu/Bildirisi

Genel Seçimler Dolayısıyla Muhtarlara Yönelik Bir Seçim Mektubu/Bildirisi

Malatya Seçim Söylevi

Belediye Başkanlığını CHP’nin Kazanması Dolayısıyla Kastamonululara Gönderilen Teşekkür Mesajı

Elazığ Seçim Söylevi

CHP Malatya Kadın Kolunun Düzenlediği Sohbet Toplantısında Yapılan Konuşma

Seçimler Dolayısıyla Yapılan Radyo Konuşması

Seçimler Dolayısıyla Yapılan Radyo Konuşması

Trabzon Seçim Konuşması

Samsun Seçim Konuşması

Seçimler Dolayısıyla Yapılan Radyo Konuşması

Seçimler Dolayısıyla Yapılan Radyo Konuşması

Ankara Mamak, Çınçın Bağları ve Yenidoğan Kahvelerinde Yapılan Seçim Konuşmaları

İstanbul Taksim’de “İleri Türkiye Mitingi”nde Yapılan Seçim Konuşması

Seçim Günü ve Oy Kullanırken Gazetecilerle Yapılan Sohbet

Seçim Sonuçları Üzerine Gazetecilerle Yapılan Söyleşi

Seçim Sonuçları Üzerine Söyledikleri

Seçim Sonuçları Üzerine AP Genel Başkanı Süleyman Demirel’e Gönderilen Kutlama Mesajı

Cumhuriyet Gazetesinden Mehmet Barlas ile Seçim Sonuçlarına İlişkin Yapılan Söyleşi

Ortanın Solu Politikasında Israr ile İlgili Söyledikleri

Genel Sayım Günü Sayım Memurlarının Sorularına Verilen Yanıtlar

Cumhuriyetin Yıldönümü Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

Başbakan Süleyman Demirel’i Kutlama Görüşmesi Öncesi ve Sonrasında Söyledikleri

CHP Meclis Grup Toplantısında Grubun Yeni Dönem Meclis Çalışmalarına Katılımına İlişkin Yapılan Konuşma

Atatürk ile İlk Görev Arkadaşlığına İlişkin Anı Anlatımı

Atatürk’ün Ölümünün Yıldönümü Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

ODTÜ’de Düzenlenen Atatürk’ü Anma Toplantısında Yapılan Konuşma

DTCF’de Düzenlenen Atatürk’ü Anma Toplantısında Verilen Söylev

CHP Ankara Gençlik Kolu Temsilcileriyle Yapılan Seçim Sonuçları ve CHP Konulu Söyleşi

Ulus Gazetesi Fotoğrafçısı Cemal Işıksel’in “Atatürk” Konulu Fotoğraf Sergisi Defterine Yazılanlar ve Sergide Söyledikleri

20/CHP PM, Meclis ve Senato Grupları Ortak Toplantısında Ortanın Solu Politikasında Israr ve Grup Toplantılarından   Basına Sızmalara İlişkin Yapılan Konuşmalar

27/CHP Parti Meclisi Toplantısında Ortanın Solu Politikasında Israra İlişkin Yapılan Konuşmaların Özeti

Bulgar Gazetecileri ile Türk-Bulgar İlişkileri ve Dış Politika Konularına İlişkin Yapılan Konuşma

CHP Genel Sekreterliği ve MYK Seçimleri Dolayısıyla Verilen Demeç

CHP Ortak Grup Toplantısında CHP’nin Meclis’te İzleyeceği Tutum ve Dış Politika Konularına İlişkin Yapılan Konuşma

CHP Meclis Grup Toplantısında Seçimlere İlişkin Yapılan Konuşma

CHP İl Başkanları ve İl Temsilcileri Toplantısı Dolayısıyla Anıt Kabir Özel Defterine Yazılanlar

CHP İl Başkanları ve İl Temsilcileri Toplantısında Seçimler ve CHP Hükümetlerinin Politikalarına İlişkin Verilen Söylev

Kıbrıs Konulu Basın Toplantısı

Gaziantep’in Kurtuluş Günü Dolayısıyla Vali ve Belediye Başkanına Gönderilen Mesaj

Yeni Yıl Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

Birinci İnönü Zaferinin Yıldönümü Dolayısıyla Ziyarete Gelen Üniversiteli Gençlere Yapılan Konuşma

CHP PM Toplantısında Demokratik Rejim, Af Yasa Tasarısı ve AP İktidarının Tutumuna İlişkin Yapılan Konuşma

CHP PM Toplantısında Kıbrıs ve Af Yasa Tasarısına İlişkin Yapılan Konuşma

Bayram Duyguları” (Makale)

CHP Ortak Grup Yönetim Kurulunda Rejim ve Gençlik Konularına İlişkin Yapılan Konuşma Özeti

ABD’ye Gidecek Olan Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e Yapılan Ziyaretin Ardından Söyledikleri

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeden Sonra Söyledikleri

“Suskunluğu”na İlişkin Gazetecilerin Bir Sorusuna Verilen Yanıt

Eski MEB Hasan Ali Yücel’i Anma Toplantısında Yapılan Konuşma

CHP Meclis Grup Toplantısında Seçimlerden Sonra Parti Politikaları ve Demokratik Rejimin Yaşayıp Yaşamayacağı Kaygısına İlişkin Yapılan Konuşma

Cumhurbaşkanı Vekili İbrahim Şevki Atasagun ile Görüşmenin Ardından Söyledikleri

Pembe Köşk Çevresindeki Yürüyüş Sırasında Gazetecilere Yönelik Baskılar Üzerine Söyledikleri

Cumhurbaşkanı Vekili İbrahim Şevki Atasagun ile Görüşmeden Sonra Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Parti Üyeliklerinin Yenilenmesi Dolayısıyla CHP’ye Yeniden Üye Yazılması Sırasında Söyledikleri

CHP Meclis Grup Toplantısında Parti Politikalarına İlişkin Yapılan Konuşma

Güncel Siyasi Durum ve Hükümetin Politikalarına İlişkin Düzenlenen Basın Toplantısı

Çanakkale Zaferinin Yıldönümü Dolayısıyla DTCF’de Düzenlenen Törende Yapılan Konuşma

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Kurban Bayramı Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

/İkinci İnönü Zaferinin Yıldönümü Dolayısıyla TMTF Temsilcileri ile Yapılan Sohbet

“Bayramı İyi Karşılayalım” (Makale)

CHP Ankara Yenimahalle İlçe Kongresinde Milli Mücadele ve Senato Seçimlerine İlişkin Yapılan Konuşma

Mevhibe İnönü ile Evliliklerinin Yıldönümü Kutlamasında Söyledikleri ve Yapılan Sohbetler

–29 Nisan Olaylarının Yıldönümü Dolayısıyla İstanbul Taksim’deki “Atatürk ve Cumhuriyet Anıtı”nda 29 Nisan’a Kadar   “Atatürk’e Ulusal Bağlılık Nöbeti” Tutan TMTF ve TMGT Adına Cavit Savcı’ya Gönderilen Mesaj

Köy Enstitülerinin Kuruluşunun Yıldönümü Dolayısıyla Düzenlenen Toplantıda Yapılan Konuşma

–29 Nisan Olaylarının Yıldönümü Dolayısıyla Ankara’daki Zafer Anıtı’nda Başlayan “Atatürk’e Ulusal Bağlılık Nöbeti”ne Kendisi Adına Doğan Araslı’nın Katılacağına İlişkin TMTF’ye Gönderilen Mesaj

CHP Meclis Grup Toplantısında Meclis Çalışmaları ile Rejim Sorunları Arasındaki Bağa İlişkin Yapılan Konuşma

AP’lilerin CS Üyesi Sıtkı Ulay’a Senatoda Saldırması Üzerine CHP Ortak Grup Toplantısında Yapılan Konuşma

Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ile Görüşmeden Sonra Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

CHP İstanbul Kadıköy İlçe Kongresinde Kısmi Senato Seçimleri ve AP Hükümetinin Politikalarına İlişkin Yapılan Konuşma

CHP İstanbul İl Merkezinin Bahçesinde Kısmi Senato Seçimleri ve AP Hükümetinin Politikalarına İlişkin Yapılan Konuşma

Ankara Dönüşünde İzmit ve Sakarya’da Yapılan Konuşmalar

Kayseri’ye Giderken Kırşehir’de CHP Binasından Yapılan Konuşma

Kayseri Seçim Konuşması

Niğde Seçim Konuşması

Adana Seçim Konuşması

Mayıs Hürriyet ve Anayasa Bayramı Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

İzmir’e Giderken Yolda Söyledikleri ve İzmir’de Verilen Demeç

CHP İzmir İl Örgütüne Gönderilen Mesaj

Söke Konuşması

Milas Seçim Konuşması

Muğla Seçim Konuşması

Denizli Seçim Konuşması

Uşak Seçim Konuşması

Kütahya’da Bir Salon Toplantısında Milli Mücadele ve AP Hükümetinin Politikalarına İlişkin Yapılan Konuşma

Afyon Seçim Konuşması

Eskişehir’de CHP Binasından Din İstismarı ve İnkılaplar Sonrası Kurulan Yeni Düzene İlişkin Yapılan Konuşma

Ankara Polatlı ve Haymana’da Din İstismarı ve Komünistlik İthamlarına İlişkin Yapılan Konuşmalar

Diyarbakır Seçim Konuşması

Seçim Günü Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Senato Seçimleri, Nurculuk, Din İstismarı ve Af Yasasına İlişkin  Düzenlenen Basın Toplantısı ve Gazetecilerin Çeşitli Konulardaki Sorularına Verilen Yanıtlar

CHP PM’de Başbakan Süleyman Demirel’e Yanıt Olarak Söyledikleri

“Kara Kuvvetleri Günü” Dolayısıyla Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural’a Gönderilen Mesaj

CHP Ortak Grup Toplantısında Grup Çalışmalarına İlişkin Yapılan Konuşma

TÖDMF Kurultayına Gönderilen Mesaj

CHP Gençlik Kolları Genel Merkezi “Gençlik Danışma Merkezi”nin İlk Toplantısında Seçim Kampanyasına İlişkin Yapılan Konuşma

CHP Ortak Grup Toplantısında AP Hükümetinin Politikaları, Seçimler ve Ortanın Solu’na İlişkin Yapılan Konuşma

İstanbul’da Deniz Banyosundan Önce Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Doğu İllerindeki Deprem Dolayısıyla Başbakan Süleyman Demirel’e Gönderilen Mesaj

Kaçırılarak Şiddet Uygulanan Gazeteci İlhami Soysal’a Gönderilen Mesaj

Eski Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in Ölümü Üzerine TRT ve AA’ya Verilen Demeç

Eski Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in Defni Dolayısıyla Verilen Demeç

Eski Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in Cenaze Töreninde Başbakan Süleyman Demirel ile Doğu Depremi Üzerine Yapılan Sohbet

Deprem Felaketzedeleri Heyetinin Ziyaretinde Yapılan Konuşma

CHP İstanbul İl Kongresinde Seçimleri, AP Hükümetinin Politikaları, Ankara Barosunun Bildirisi, Güvenlik, Deprem ve Ortanın Soluna İlişkin Verilen Söylev Notları

Yaş Günü Dolayısıyla CHP İstanbul Beyoğlu Örgütünün Düzenlediği Yemekte Yapılan Konuşma

İTÜ Talebe Birliği Lokali’ni Ziyarette Yapılan Konuşma

İGSA Talebe Cemiyeti ve TMGT Ziyaretlerinde Yapılan Konuşmalar

CHP Ankara İl Kongresinde Parti Politikaları ve AP Hükümetinin Uygulamaları Üzerine Verilen Söylev

CHP İzmir İl Kongresinde, Parti Politikaları, AP Hükümeti ve TİP ile Ayrımlar Üzerine Verilen Söylev

CHP İzmir İl Kongresinde Yapılan İkinci Konuşma

CHP İzmir Karşıyaka İlçe Örgütünün İl Kongresine Katılan Delegeler İçin Düzenlediği Yemekte Yapılan Konuşma

CHP Elazığ İl Kongresine Gönderilen Mesaj

İzmir Büyük Efes Otelinde Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

CHP Ankara İl Merkezini Ziyarette Başbakan Süleyman Demirel’in Son Konuşmasına Verilen Yanıt

CHP Ankara Yeni İl Yönetim Kurulu Üyelerini Kutlama Sözleri

CHP 4. Gençlik Kolları Kurultayına Gönderilen Mesaj

CHP Kurultayını Açış Söylevi

CHP Kurultayını Kapama Söylevi

CHP PM Seçimiyle İlgili Verilen Demeç

Cumhuriyet Gazetesinden Ecvet Güresin ile Güncel Konular Üzerine Yapılan Söyleşi

CHP’nin Yeni MYK’sı ile Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ı Ziyaretten Sonra Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Fikret Otyam’ın “Anayasa Diyor ki” Sergisinde

Türk Dil Kurumu’nu Ziyarette Yapılan Sohbetler

Atatürk’ün Ölümünün Yıldönümü Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

TMTF ile 27 Mayıs MDD’nin Birlikte Düzenlediği  “Atatürk’ü Anma” Toplantısında Yapılan Konuşma

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeden Sonra Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

ABD Büyükelçisinin Davetini Reddettiğine İlişkin Haber Üzerine Akşam Gazetesine Gönderilen Mektup

CHP Ortak Grup Toplantısında Başbakan Süleyman Demirel ile Yapılan Görüşme ile İç ve Dış Politika Konularına İlişkin Yapılan Konuşma

“İktisadi Araştırma Tesisi”nin Düzenlediği “Türkiye’de İktisadi Planlama” Seminerine Gönderilen Mesaj

Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ile Görüşmeden Sonra Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

TMTF Kongresi Dolayısıyla Milliyet Gazetesine Verilen Demeç

Nazilli’yi İl Yaptırma Heyetinin Ziyaretinde Söyledikleri

Ordu Komutanı Orgeneral Fikret Esen’e Gönderilen Mesaj

Semih Balcıoğlu’nun “Seramikle Karikatür” Sergisinde Yapılan Sohbet

CHP Senato Grubunda Memurlara Verilecek Avans Konusuna İlişkin Yapılan Konuşma

Deniz-İş Heyetinin Ziyaretinde Söyledikleri

SSCB Başbakan’ı Aleksi Kosigin’in Türkiye Ziyareti Dolayısıyla SSCB Büyükelçiliğinde Verilen Resepsiyonda  Yapılan Sohbet

CHP’ye Katılan Üniversiteli Gençlere Yapılan Konuşma

Şinasi Nahit Berker’in “Matbuat Hazretleri” Sergisinde Yapılan Sohbet

CHP PM’deki Tartışmalar Sırasında Söyledikleri

CHP PM Toplantısında Parti Politikaları ve Ortanın Solu’na İlişkin Yapılan Konuşma

Yeni Yıl Dolayısıyla AA ve TRT’ye Verilen Demeçler

Kıbrıs Bayrak Radyosu ile Yapılan Söyleşi

CHP PM Toplantısı Sonucu Yayınlanacak Bildiri Üzerine Yapılan Konuşma

Genel Sekreter Bülent Ecevit Ve MYK’nın Çalışmaları ile İlgili CHP Örgütüne Gönderilen Bildiri

Ramazan Bayramı Dolayısıyla Yurttaşlara ve CHP Örgütüne Yayınlanan Mesajlar

“Gazi Ömer ‘Eski Kumandanı’ ile Görüşüp Köye Döndü”

Grup Yönetim Kurulları ve MYK’nın Ortak Toplantı Yapmalarına İlişkin Öneri ile İlgili CHP Grup Başkan Vekilliklerine Gönderilen Yazı Özeti

CHP Meclis Grubundaki Tartışmalar Sırasında Söyledikleri

CHP Meclis Grubundaki Tartışmalar Sırasında Söyledikleri

CHP Ortak Grup Toplantısında Parti İçi Tartışmalara İlişkin Yapılan Konuşma

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşme Sonrası Yapılan Açıklamalar

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeye İlişkin Yeni İstanbul Gazetesi’ne Gönderilen Açıklama

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeye İlişkin Yapılan Ek Açıklama

CHP İl Başkanları ve İl Temsilcileri Toplantısı Dolayısıyla Anıt Kabir Özel Defterine Yazılanlar

CHP İl Başkanları ve İl Temsilcileri Toplantısında Ortanın Solu, Kurultay Kararı, Kurultay Sonrası 8’lerin Bildirisi ve CHP’deki Tartışmalara İlişkin Verilen Söylev

CHP İl Başkanları ve İl Temsilcileri Toplantısında Yapılan ikinci Konuşma

/CHP İl Başkanları ve Temsilcileri Toplantısında Yapılan Üçüncü Konuşma

CHP Meclis Grup Toplantısında Gensoru Önergesi ve Ordunun Siyaset Dışı Kalmasına İlişkin Yapılan Konuşma

TÖS Yöneticilerinin Ziyaretinde Söyledikleri

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural’a Yönelik Akşam Gazetesince Kendisine Atfedilen Sözlere İlişkin Yapılan Yalanlama

Maraş’ın Kurtuluş Günü Dolayısıyla Vali Necmeddin Karaduman’a Gönderilen Mesaj

Eski HKKB Em. Org. Hatay Milletvekili Hüsnü Özkan ile HKK Org. İrfan Tansel Arasındaki Tartışmada Adının Geçmesi Üzerine Verilen Demeç

CHP Grupları Ortak Yönetim Kurulu Toplantısında 8’lerin Durumuna İlişkin Yapılan Konuşma

CHP Ankara İl Örgütü Mensuplarının Katıldığı Toplantıda Kurultay Sonrası Partide Ortaya Çıkan Gelişmelere İlişkin Yapılan Konuşma

CHP PM Başkanlığına Parti Kurultayı ile İlgili Olarak Gönderilen Mektuplar

Kurban Bayramı Dolayısıyla Yurttaşlara ve CHP Örgütüne Yayınlanan Mesajlar

Üniversite ve Yüksek Okullar Spor Haftası Dolayısıyla Söyledikleri

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Gazetecilerle Yapılan Sohbet

Olağanüstü CHP Kurultayına Çağrı Bildirisi

Urfa’nın Kurtuluş Günü Dolayısıyla Belediye Başkanı Mustafa Kılıç’a Gönderilen Mesaj

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit ile Birlikte Gazetecilerle

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Gazetecilerle Yapılan Sohbet

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Evlilik Yıldönümü Üzerine Gazetecilere Söyledikleri

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Gazetecilerle Yapılan Sohbet

ODTÜ ve Atatürk Orman Çiftliği Gezilerinde Öğrenciler ve Gazetecilerle Yapılan Sohbetler

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

Federal Almanya Eski Başbakanlarından Konrad Adenaur’un Ölümü Dolayısıyla Verilen Demeç ve Büyükelçilik Defterine Yazılanlar

Pembe Köşkün Bahçesindeki Yürüyüşte Gazetecilere 8’lerin Son Bildirisi Hakkında Söyledikleri

Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Dolayısıyla Verilen Demeç

CHP Grup Başkan Vekillerinin Kurultay ile İlgili Başvurularına Verilen Yanıt

Sovyet Kozmonotu Albay Vladimir Komarov’un Bir Kaza Sonucu Ölümü Üzerine SSCB Büyükelçisi Smirnov’a Gönderilen Mesaj

Olağanüstü CHP Kurultayını Açış Söylevi

Olağanüstü CHP Kurultayı “Parti İçi Sorunları İnceleme Komisyonu”na Sunulan Rapor

Olağanüstü CHP Kurultayını Kapama Konuşması

CHP Denizli Kurultay Delegelerinin Ziyaretinde Söyledikleri

CHP Genel Sekreter Yardımcısı İbrahim Öktem’i Hastane Ziyaretinde Yapılan Sohbet

CHP Genel Sekreter Yardımcısı İbrahim Öktem’i Hastane Ziyaretinde Yapılan Sohbet

CHP Senato Grup Toplantısında Kurultay Sonrası Partiden Ayrılmalar Üzerine Yapılan Konuşma

CHP Meclis Grup Toplantısında Partiden Ayrılmalar ve Yerel Seçimlerle İlgili Yapılan Konuşma

İngiliz Gazetecilerle Güncel Siyasi Konular ile İlgili Yapılan Söyleşi

CHP Ortak Grup Toplantısında Parti İçi Gündemler Üzerine Yapılan Konuşma

Edirne Uzunköprü’de Düzenlenen CHP Bölge Toplantısına Gönderilen Mesaj

Garp Cephesindeki Eski Silah Arkadaşları ile Anıt Kabir Özel Defterine Yazılanlar

Garp Cephesindeki Eski Silah Arkadaşları ile Yapılan Sohbetler

“19 Mayıs’ın İlhamları” (Makale)

Eski Silah Arkadaşlarını İstanbul’a Uğurlarken Yapılan Sohbetler

Ankara Polatlı Topçu Okulu’nda Düzenlenen “Topçu Günü” Töreninde Yapılan Sohbet ve Konuşma

Orta Doğu’daki Olaylarla İlgili Verilen Demeç

CHP Ankara Kırıkkale İlçe Kongresinde Orta Doğu’daki Gelişmeler, Ortanın Solu Politikası ve Parti İçi Sorunlar Üzerine Yapılan Konuşma

CHP Ortak Grup Toplantısında Orta Doğu’daki Gelişmeler ve Dış Politika Üzerine Yapılan Konuşma

İnönü Şehitlerini Anma Törenine Gönderilen Mesaj

Elbistan Olayları Üzerine Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeden Sonra Söyledikleri

SSK Genel Kurulu Dolayısıyla Ankara’da Bulunan İşçi Temsilcilerinin Ziyaretinde Yapılan Konuşma

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeden Sonra Kıbrıs Sorununa İlişkin Söyledikleri

İngiltere Dışişleri Bakan Yardımcısı Fred Muiley ile Görüşmeden Sonra Söyledikleri

CHP PM Toplantısında Kıbrıs ve Ortadoğu Konularına İlişkin Yapılan Konuşma

Deprem Dolayısıyla Adapazarı Belediye Başkanına Gönderilen Mesaj

Lozan Barış Antlaşması’nın Yıldönümü Dolayısıyla TRT’ye Verilen Demeç

Lozan Barış Antlaşması’nın Yıldönümü Dolayısıyla Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın Mesajına Verilen Yanıt

Temmuz İşçi Bayramı Dolayısıyla Düzenlenen Törende Yapılan Konuşma

Sansürün Kaldırılışının Yıldönümü Dolayısıyla GCB Burhan Felek’e Gönderilen Mesaj

Adapazarı ve Kocaeli Deprem Bölgesine Giderken Bolu ve Gerede’de Yapılan Konuşmalar

Adapazarı, Düzce, Akyazı, Karabürçek, İzmit Deprem Bölgelerinde Yapılan Konuşmalar

İstanbul’da Yapılan CHP Bölge Toplantısında 27 Mayıs Sonrası Parti Politikaları ve AP’nin İthamlarına İlişkin Yapılan Konuşma

Ağustos Taarruzunun Yıldönümü Dolayısıyla Malül Gaziler Yurdunda Düzenlenen “Şeref Günü”nde Yapılan Konuşma

Ağustos Zafer Bayramı Dolayısıyla Verilen Demeç

CHP’nin Kuruluşunun Yıldönümü Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

CHP’nin Kuruluşunun Yıldönümü Dolayısıyla CHP İstanbul İl Merkezinde Düzenlenen Törende Yapılan Konuşma

Mezun Olduğu Askeri Okulu Ziyarette Söyledikleri

Başbakan Süleyman Demirel’in Kıbrıs Konusundaki Görüşlerine İlişkin Verilen Demeç

Yapılacak Olan CHP Parti Meclisi Toplantısı Dolayısıyla Yakın Dönem Parti Politik Çizgisine İlişkin Verilen Demeç

Başbakan Süleyman Demirel’in Dış Politikaya İlişkin Sözlerine Verilen Yanıt

HKK İrfan Tansel ile İlgili Bir Soruya Verilen Yanıt

23/Antalya Elmalı’nın Köylerindeki Baskılarla İlgili İçişleri Bakanı Faruk Sükan’a Gönderilen Telgraf

Yaş Gününde Yapılan Konuşma

Doğu Gezisine İlişkin Bilgi İleten CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit’e Gönderilen Mesaj

CHP Kayseri İl Kongresine Gönderilen Mesaj

Cumhuriyetin Yıldönümü Dolayısıyla Yayınlanan Mesaj

CHP Meclis Grup Toplantısında Partinin Muhalefet Olarak Görevleri ve Hükümetin Anayasasına İlişkin Yapılan Konuşma

Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeden Sonra Rauf Denktaş’ın Durumu, Öğretmen Sendikasının Şikayetleri ve Başbakanın Dış Gezileri ile İlgili Yapılan Açıklama

TÖDMF ve TÖS Heyetlerinin Ziyaretinde Söyledikleri

Atatürk’ün Ölümünün Yıldönümü Dolayısıyla DTCF’de Düzenlenen Anma Toplantısında Yapılan Konuşma

KTTL Rauf Denktaş’ın Türkiye’ye Gelmesi Dolayısıyla Gönderilen Mesaj

CHP Ankara İl Kadın Kolu Kongresinde Kalkınma Planı, Atatürk Devrimleri ve Ortanın Solu Üzerine Yapılan Konuşma

Diyarbakır’da Yapılacak CHP PM Toplantısının Kıbrıs’taki Olaylar Nedeniyle Ankara’ya Alınmasına İlişkin Yayınlanan Bildiri

CHP PM Toplantısında Kıbrıs Konusunda Yapılan Konuşma

CHP Urfa İl Kongresine Gönderilen Mesaj

Kıbrıs’ta Yayınlanan Bozkurt Gazetesi Aracılığıyla Kıbrıs’lı Türkler’e Gönderilen Mesaj

CHP Siirt ve Bitlis İl Kongrelerine Gönderilen Mesaj

Başbakan Süleyman Demirel ile Kıbrıs Konulu Görüşmeden Sonra Gazetecilerin Sorularına Verilen Yanıtlar

CHP Muş ve Tunceli İl Kongrelerine Gönderilen Mesaj

CHP Ortak Grup Toplantısında Başbakan Süleyman Demirel ile Görüşmeye İlişkin Yapılan Konuşma

Genel-İş Sendikası 3. Genel Kurulundan Bir Heyetin Ziyaretinde İşçi Haklarına İlişkin Söyledikleri

Genel-İş Sendikası 3. Genel Kurulunda Yapılan Konuşma

New Day (New York) Muhabiri Flora Lewis ile Kıbrıs, Dış ve İç Politika Konularına İlişkin Yapılan Söyleşi

CHP Parti Meclisi Toplantısında Kıbrıs Sorunu Üzerine Yapılan Konuşma

CHP Ankara İl Gençlik Kolu Kongresinde Kıbrıs, Dış ve İç Politika Konuları ile Ortanın Solu’na İlişkin Yapılan Konuşma

İkinci Dünya Savaşıyla İlgili Bir Filmde Winston Churchill ile Buluşmasını İzlerken

“İnönü Yunan Politikacılarını Anlatıyor

CHP İstanbul İl Gençlik Kolu Kongresine Gönderilen Mesaj

Başbakan Süleyman Demirel İle Görüşmeden Sonra Dış Politika ve Abana’nın Yeniden İlçe Yapılmasına İlişkin Söyledikleri

Gaziantep’in Kurtuluş Günü Dolayısıyla GMGC BaşkanıTahsin Saraçoğlu’na Gönderilen Mesaj

İçindekiler ve Konu Başlıklarına İlişkin Kısaltmalar

Kaynakça

Sözlük

Dizin

“Muhalefette Görevimiz” (Makale)*

Muhalefette bizim görevimizin ne olacağını düşünmenin ve merak etmenin bugünün bir meselesi olduğunu biliyorum. Aslında böyle bir husus düşünce konusu da, merak konusu da olmamak gerekir. Alışılmış demokraside asıl iktidar ne şekilde ve neden çekinir, [bunu] herkes bilirse, muhalefetin nasıl çalışacağını da herkes tahmin edebilir. Övünmek gibi olmasın ama, iktidardan ne kadar kolaylıkla çekileceğimizi ben her zaman söylemiştim. İktidar hayatının bir tek şartı Anayasanın istediği Meclis güveninin bulunması veya bulunmamasıdır. Bu icabın işlemesini o kadar kolaylaştırdı ki, Anayasada belirtilen sayıyı bile şart koşmadığımızı önceden ilân ettik ve samimiyetimizi misâli ile gösterdik.

Bir iktidarın nihayete ermesi bu kadar basit olunca, ondan sonra onun muhalefeti çok tabiî olarak anlaşılmak icap eder. İktidarda bulunanlar prensipler veya önemli sebeplerle çekilince, yahut düşürülünce aynı insanların prensiplerini ve dâvalarını muhalefette savunmalarını ve bunları millete mal etmeye çalışmalarını beklemek gerekir.

Demek ki, Anayasa nizamında iktidarın görevi belli olduğu gibi muhalefetin görevi de besbellidir.

Bu başlangıçtan sonra, muhalefette ne yapacağımızın bilinmek istenmesi arzusuna uyarak gene birkaç düşünce söyleyeceğim.

Yirmi senelik çok partili hayat denemesinde benim kanaatimce çok mesafe alınmıştır ve çok dersler öğrenmişizdir. Daha doğru tabirle çok mesafenin alınmış ve çok derslerin öğrenilmiş olmasını beklerim. İlk hatırıma gelen, iktidar ve muhalefet münasebetlerini memleketin huzuru bakımından bir mesele halinden çıkarmaktır. Benim tecrübeme göre bunun temel şartı, iktidara gelenin imkân bulduğu müddetçe aklının erdiği gibi hizmet etmek kararında olması ve iktidarda kalması artık mümkün olmadığı zaman da suni olarak iktidar mevkiinde kalmaya heves etmemesidir. Biz CHP’liler olarak bu siyasî geleneğe kendimizi iyice alıştırmış ve ısındırmış bir durumdayız. Karşımızda bulunan partiler de bu geleneği tabiî gördüklerini fiilen ispat ettikleri halde rejim tabiî dalgalarını arızasız geçirecektir. Anlaşılıyor ki karşı partilerin de bu tecrübeleri geçirmesi zamana muhtaçtır.

Bugünkü halimizde karşımızdaki partilerin demokratik gelişmeleri ve değişmeleri tabiî gördükleri inancı üzerine siyasî hayatımızı yürütmek görevimizdir. Bugün partiler arasında bu esas noktada cereyan eden tartışmaların köklü olmadığını ümit ediyoruz. Sayın Başbakan bu tekâmülde başlı başına bir müspet tesir sahibi olmak istidadındadır.

Bununla beraber dünkü iktidar ile bugünkü iktidar arasında beliren farkları küçümsemek doğru olmadığına dikkati çekmek isterim. Siyasî durumumuzun özelliklerine ne kadar doğru teşhis koyarsak, siyasî hayatımızı normal yollardan zehirsiz olarak yürütmek o kadar kolaylaşır. Hükûmet değişikliği arzusu bütçe vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir. Buradan hareket edersek büyük ayrılık bütçe üzerinde olmak gerekir. Gelecek büyük tartışmalar da bütçe üzerinde olacaktır. Gerçektir ki bütçe görüşmelerine ciddî olarak hazırlanıyoruz. Geçen bütçeyi yaparken ne kadar esaslı çalıştığımızın imtihanını bir daha geçirmeyi düşünüyoruz. Bu karşılaşma nihayet bu ay içinde bitecektir ve memleketin bir an evvel kan dolaşımına ihtiyacı olduğu için yeni bütçe uygulanmaya başlanacaktır. Bunu kolaylaştırmak maksadıyla biz, geçici bütçeyi Başbakanın muvaffakiyetiyle Meclise takdim etmeyi görev saydık. Yardımın ne kadar lâzım olduğunu zaman gösterdi. Biz bir hükûmeti bütçe üzerinde düşürenlerin kafasında yeni bütçe için esasların lâzım olması geldiğini kabul ediyoruz. Her halde yeni bir geçici bütçeye daha lüzum görülecek kadar hazırlıksız bir tertip karşısında bulunduğumuzu düşünmek istemiyoruz.

Geçen Hükûmetin düşmesi görüşmelerinde, özellikle yeni Hükûmetin programı görüşmelerinde iktidarla muhalefet arasında siyasî ayrılıkların ne kadar ciddî olduğu meydana çıkmıştır. Oysa ki, sorumluluk sahiplerinin yani iktidar ve muhalefette açıktan görevlilerin bütün konuşmalarındaki üslup ve edadan, esaslı bir ayrılık olmadığına inanılmak isteniliyordu. Şimdi şu iddiaya dikkat etmek lâzımdır. Geçmiş Hükûmete aşikâr bir ima yapılarak partizanlık mücadelesi açılacağı yeni Hükûmet için bir program ifadesi olarak gösterilmiştir. Türlü sosyal sebeplerin tesiri altında bulunan partizanlık hastalığından memleketin kesin olarak tedavi edilmesi için daha oldukça çok iktidarın birbirinden sonra çalışması icap edecektir. Burasını anlıyorum. Ama bize karşı söylenen söz bizim iktidarımız zamanındaki partizanlık ithamlarına dayanılarak bir mücadelenin açılmak istendiğinin ifadesidir. Meselenin bu şeklini kabul etmediğimiz gibi, haksız olarak böyle bir meselenin icat edilmesini bize karşı düşünülen bilmediğimiz tedbirlerin işareti olarak da önemle karşılamamız tabiîdir. İlk anda başlayan Radyo Teşebbüsü çok uyarıcı olmuştur. Demek ki tarafsız idare ve partizanlık yapmamak taahhüdü üzerinde dikkatle durmakta her türlü haklı sebeplerimiz vardır. Yapılmış bir partizanlık varmış da, onu tamir ediyoruz bahanesini kullanıp açık partizanlığa teşebbüs etme oyunu hiç kimseyi kandıramayacağı gibi, bunun sahiplerini de hiçbir yere götürmeyecektir.

Bütçe görüşmelerinde plâna dayanan kalkınma programının gerçekleşmesi için bütün tedbirlerde ısrar ettik. Zaten son dört senelik, hususîyle son bir senelik iktidarda plânlama ve reform konularını hükûmetlerin temel görevi olarak ele almıştık. Son hükûmet düşürülmesi çekişmelerinde de bu yüzden ciddî tartışmalar geçti. Hükûmet programı görüşmelerinde plânlama anlayışında, tedbirlerinde ve uygulanmasında aramızda ciddî fark ve ayrılık olduğu meydana çıkmıştır. Plânı, plân fikrini her parti kabul ettiğini söylüyor. Bu tutumun plânlama hususunda CHP ile karşısında bulunan partiler arasındaki farkları ve ayrılıkları azaltmadığı anlaşılmıştı. Demek ki bizim bundan sonraki siyasî hayatımızda da kalkınma meselesi ve onun plânlanması keyfiyeti esaslı ayrılığımız olacaktır. Şimdiden, yani daha ilk günlerde, yeni iktidarın Plân hususunda başlıca sorumlusuyla sorumsuz, fakat sorumsuz olarak plânla ilgili başlıca şahsiyeti bugünkü Plânlama Teşkilâtı ve hesapları karşısında vaziyet almışlardır. Tartışmayı bugün anlamamız henüz mümkün olmamaktadır. Sayın liderlerin tashih etmek istedikleri hesaplarda aynı rakamı söylemedikleri görülmektedir. Karşılarına aldıkları plânlamanın başından beri onun içinde çalışan [kişi] milletlerarası bir büyük uzmandır. Bu tarafsız ilim adamının plânın müspet yönleri hakkında ifade ettiği inançlar, karşımızdaki sayın siyaset adamlarının hoşuna gitmemiş bulunabilir. Hattâ haksız ve müşkül mevkide de kalmış olabilirler. Ama korkarım ki, hesaplar üzerinde ihtilâf dış yardımlar meselesinde müspet etki yapacak bir nitelikte olmayacaktır.

Hülâsa, Plân meselesinde iktidarla aramızda sorumlular ve sorumsuzlar tarafından açılmış olan ciddî tartışma önemini ve genişliğini arttırarak devam etme istidadında görülüyor. Bizim kanaatimizce memleketin kalkınması Türkiye’nin bir numaralı meselesidir ve bu, ancak plânlı bir düzenle mümkün olabilir. Bunu millete anlatabilmişizdir. Bu fikri yürütebilmek başlıca siyasî görevimizdir.

İktidarla aramızda açılmış olan bir tartışma konusu da seçim güvenliğinin ancak dört partinin birleştiği bir koalisyonda mümkün olduğu fikrinin ileri sürülmesidir. Böyle bir prensibi kavramak, tabiî düşünen insanların karı olamayacağı için o prensibin arkasında nelerin yattığını merak etmemek kabil değildir. Karamsar ihtimâllere yer vermek istemiyorum. Çünkü aklı başında bir insan için anormal arzuların mümkün görüleceğini zannetmiyorum.

Şimdi bütün mülâhazalarımı bağlamak isterim. İktidarla muhalefet arasında bulunan görünür görünmez meselelere, iktidar kanadının sorumlularının ve sorumsuzlarının sözlerinden çıkarabildiğim kadar işaret ettim. Bu ortam içinde münasebetlerimizin zehirlenmeden karşılıklı devam etmesini hal için ve ati için memleket menfaati gereklerinden sayıyoruz. Bu uğurda iyi niyetli çalışma kararındayız. Başarı hepimizin ve demokrasinin olacaktır.

Zonguldak Kozlu Olayları İle İlgili Verilen Demeç

Zonguldak hâdiselerini büyük üzüntü ile öğrendik. Sayın Başbakan dün öğle vakti beni makamına davet buyurdu. Koalisyon partilerinin liderleri de orada idiler. Sayın Başbakan, hâdiseyi baştan sona anlattı. Toplantı, hâdise ve Hükûmetin almış olduğu tedbirler üzerine bilgi verme mahiyetindedir.

İşçi hakları üzerine, son senelerde alınan tedbirlerin, türlü güçlüklerden ve dar geçitlerden geçtiği malûmdur. İyi bir talih eseri olarak, çalışma düzeni oldukça tekâmül etti. Şimdiye kadar, kan dökülme gibi esef verici olaylar vuku bulmamıştı.

Zonguldak hâdisesinin birden bire vahamet almasının sebepleri olacaktır. Bunları bilmiyoruz. Mesele adalete intikal etmiştir. Adaletin vereceği hükümle gerçekler daha iyi anlaşılacaktır. Sayın Başbakanın, hâdise hakkında Meclisi tekrar aydınlatma vaadi kıymetlidir.

Grizu Patlaması Sonucu Meydana Gelen Ölümler Üzerine Yeni Çeltek İşletmesine Gönderilen Mesaj

Yeni Çeltek İşletmesi

AMASYA

Elem verici bir kaza yüzünden işçi vatandaşlarımızın görevleri başında vefat etmeleri bize çok üzüntü vermiştir. Bu acıyı Türk milleti derinden duyacak ve daima hatırlayacaktır.

Vazife şehitlerine rahmet, acılı ailelerine başsağlığı ve sabır dilerim.

İsmet İnönü

Cumhuriyet Gazetesi’nden Ecvet Güresin ile ve Öncesinde Neden Tarafsız Olmadığına İlişkin Yapılan Söyleşi

“Eğer ’ye geçtiğimiz zaman rejimin yerleşmesi için milletçe yeni imtihanlar gerektiği endişesi bende bulunmasaydı siyasî hayatımı nihayete erdirmek benim için en uygun karar olacaktı.”

2 Aralık ’den bütçesinin ilk oylamasında düşürülünceye kadar Türkiye’nin kaderini elinde tutan ve şimdi ana muhalefetin başı İnönü, kendisine sorduğum, “’de ya da daha önce neden tarafsızlığı seçmediniz?” sorusuna karşı böyle cevap veriyordu.

()

Neden çekilmedim?

’in bütçe müzakerelerinde İsmet Paşa “İnönüsüz bir hükûmet” temasıyla düşürüldü. ’den önce ve sonra ise “İnönüsüz demokratik rejim” sloganı o günlerin geçer akçasıydı. Bu arada istifa ederse eğer, Cumhurbaşkanlığında kalacağından bile bahsediliyordu. devresinde bu sözleri, o günün ileri gelenlerinden çok duymuşuzdur.

İnönü’yle Çankaya’daki evinde konuşurken sözü özellikle bu konuya getirdim ve ’ye geçiş [konusu] görüşmemizin büyük kısmını kapsadı. Sorum şöyle idi: “Sizin daima siyasî hayattan çekilmeniz, hiç değilse CHP’den ayrılıp tarafsız kalmanız istenmiştir. Meselâ ’den önce ve sonra aynı istek ileri sürüldü. Hattâ tarafsız kaldığınız taktirde yeniden Cumhurbaşkanı seçileceğinizden de bahsedildi. ’den sonra da bu hükme varanlar çok olmuştur. Nitekim gerek birinci koalisyon, gerekse ikinci koalisyonun kurulması sırasında, meselâ AP meselâ YTP, tarafsız İnönü’nün başkanlığında kurulacak bir kabineyi öngördüklerini açıkça ortaya attılar. Daha çok demokratik rejimin muvazeneli olması temeline dayanır gibi görünen bu fikrin siz genellikle karşısına geçtiniz. Sebebi nedir bunun?”

İnönü, baş tarafa aldığım geçmişin şartına bağlı hüküm cümlesinden sonra devam etti:

“Fakat daha ’ye gelmeden önce demokratik rejime geçmek için gösterdiğimiz ciddî arzu ve kesin kararın layıkıyla anlaşılmadığı tecrübesini geçirmiştik. Şimdi unutulmuştur. ’ye, iktidar ve muhalefet, husumet andı ile karşı karşıya bir mücadeleden sonra geçmişlerdir. Seçimdeki şikâyetleri, Meclisteki şikâyetleri bertaraf etmek için en radikal tedbirleri üst üste alıp tamamlamaya çalışan bir iktidar şahısları ve meslekleriyle çok insafsız ithamlardan sonra değişmiştir. Ben bunları ne zaman demokrasiye geçersek mutlaka karşımıza çıkacak hastalıklar olarak kabul ediyordum ve ona göre sabrı tahammülü daha önceden en geniş ölçüde göze almıştım. Ancak benim tahammülümle işin bitmeyeceğini, ufukta görülen ihtimâllerin düzelmesi için daha çok hâdiselerin geçeceğini de tahmin ediyordum. İnkılâpların, CHP’nin ve benim zorumla, yeni bir yola girmiş olan siyasî düzen istikrar buluncaya kadar siyasî mücadelelerin ve bu hâdiselerin içinde çalışmanın vazifem olduğu kanaatine varmıştım. Mizacım ve yetişme tarzım memleket için bir vazife teveccüh ettiğini gördüğüm zaman, vazifenin kolaylık ve güçlük, parlaklık ve nankörlük vasıflarından hangisinin yakın olduğunu ölçmeği düşünmemektir. Vazifeyi bütün riskleriyle, iyi yürekle kabul etmeyi borç bilmişimdir. Bu sebeple siyasî hayat içinde kaldım. Bana izzeti ikbalin her çeşidini layık görmüş olan siyasî partinin dar zamanlarını beraber yaşayarak, onu memlekete daima hizmet edecek bir hayat standardı içinde bulundurmak için kudretimi sarf etmeğe çalıştım.”

Dert nedir?

İnönü’nün cevabında, konuyu bir başka açıdan belki, kendi devresinde ve kendi isteğiyle getirilmiş demokratik rejimin yerleştirilmesi açısından ele almanın izahı vardı. Ancak bu izahatın biraz daha deşilmesi gerekiyordu bana göre. Sordum:

“–İsmet Paşa eğer çekilseydi, daima akıl danışılır fakat dokunulmaz bir kişi olarak daha fazla faydası olacaktı yargısına varanlar o gün de bugün de çoğunluktadır. Bu yargıya ne dersiniz?”

İnönü anlaşılan yukarıdaki cevabını zaten böyle bir soruyla devam ettirmek istiyor, daha doğrusu böyle bir soruyu bekliyordu; nitekim devam ediverdi:

“–Kaldı ki hâdiseler ispat etmiştir ki, siyasî hayattan çekilsem de maruz olduğum sitemler ve iftiralardan gene geçecektim ve CHP gene aynı ithamlara uğrayacaktı. Uzun lafın kısası esas dert bir noktada toplanıyor:

Demokrasiye alışmak için iktidara gelenin bir gün o iktidardan gideceğini diliyle ikrar ve halleriyle iman etmesi gerekir. Biz hem iman, hem de ikrar etmişizdir. Herkes bu geleneğe kendisini alıştırırsa mesele kalmaz.”

Söz buraya gelince yeni bir soruyu sormaktan kendimi alamadım:

“–Siz seçimlerinden önce iktidarı kaybedeceğinizi tahmin etmiş miydiniz?”

Cumhuriyet Gazetesi’nden Ecvet Güresin ile ve Öncesi ile Sonrası Koalisyon Hükümetleri Üzerine Yapılan Söyleşi

“–Derler ki, seçimini, o seçimi bütün demokratik tedbirleriyle göze alışımızın sebebi, kaybedeceğimize ihtimâl vermemiş olmaktır Hafif tabir kullanayım Saflıktan olmuştur.

Halbuki ’de seçimleri kaybetmek ihtimâli olduğunu kuvvetle hesaba katıyordum. Hattâ demokratik rejimin tabiî tekâmülü için seçimle iktidar değişikliğinin lâzım olduğu kanaatini de besliyordum. Tamamen doğru söylemek için ilâve edeyim ki, iktidar değişikliği ’de eğer olmazsa demokratik rejim için alınacak bâzı gerekli tedbirleri almağa da fırsat bulacağımızı ümit ediyordum.”

“–Meselâ ne gibi tedbirler?”

“–Bir takım Anayasa değişiklikleri bu aradadır. İki Meclis, Anayasa Mahkemesi vs. gibi.”

Bir yanlışlık

“–Paşam madem ki demokratik rejimin yerleşmesini istiyordunuz neden daha ’da da nispî temsil sistemine gitmediniz ve neden çoğunluk sisteminde ısrar ettiniz? Nitekim ’den, yani muhalefete geçtikten sonra CHP nispî temsil sistemini savunmuş, ’dan sonra da Kurucu Meclis aynı sistemi kabul etmiştir. ’da çoğunluk sisteminin getirilmesinin sebebi neydi?”

“–Birkaç defa söyledim. Nispî temsil yerine çoğunluk sistemini kabul etmemiz yeni başlayacağımız siyasî hayatta bu sistemin daha kolay bir yol olduğunu zannetmemizdendir.

Birkaç yıllık tecrübe ile kolayca anlaşıldı ki çoğunluk sistemi çok daha ileri bir medeniyet ve tekâmül sistemidir. Nispî temsilin çok parti yaratması, koalisyonlara mecburiyet hasıl olması, özetle kuvvetli ve istikrarlı hükûmet hususuna müsait olmaması gibi güçlüklerinin bulunduğu öteden beri biliniyordu. Ancak bu güçlüklerin hepsinin üstünde demokratik sistemin yaşaması gibi temel fikirle nispî temsil sisteminin imtihanından geçmenin yeni demokrasimiz için bir mecburiyet olduğu kanaatine vardık.

20 yıl ister

Önce ki muhalefet devresinde söylediğim gibi hiç değilse 20 yıl nispî temsil geçidinden geçmeye mecbur olduğumuzu zannediyorum. Nispî temsilin mahzurları çokluk sisteminin kolayca suiistimal edileceği cemiyetlerde daha önemsiz olmuştur. Cemiyet kemale gelince, nispî temsilin mahzurlarını azaltmak veya ortadan kaldırmak güç olmayacaktır. Mesele, partizanlık ve adaletsizlik heveslerini yahut istidatlarını cemiyetimiz 20 veya 25 yılda ahlâk dışı bir anlayışa getirebilecek midir? Önemli olan budur.”

“–Nispî temsil sisteminin yürütme organının zayıf ve istikrarsız oluşunda, dolayısıyla bir takım meselelerin kolay halledilmemesinde etkisi yok mudur?”

“–İktidarın zayıflığında partizanlık ve siyasî çekişme ortamının da menfî bir etki yaptığı kanaatindeyim.”

“–Peki ekonomik ve sosyal meseleler?”

“–Zaruretler benim kanaatime göre, koalisyonları gittikçe daha iyi işler hale getireceklerdir. Koalisyonlar işler hale gelince dâvalar daha kolay hal yoluna girebilecektir. Başka türlü söyleyeyim, çokluk sisteminin, demokrasiye yeni alışan memleketlerdeki mahzurlarına karşılık, koalisyonların işletilmesinin daha kolay olduğu anlaşılacaktır.”

Millî koalisyonu neden istemedim?

’den sonra iki koalisyon devresi geçiren ve üçüncü hükûmeti bir avuç bağımsızla kuran İsmet İnönü, ortak hükûmetler sistemine gürültü, patırtı sonunda alışabileceğimiz kanısındaydı ve bu alışmanın zamanla mümkün olabileceğine inanıyordu. Nitekim bir diğer soruya verdiği cevapta İsmet İnönü şöyle demektedir:

“–Günün meseleleri arasında millî koalisyonu neden istemediğimi ve ’den sonra başında bulunduğum iki koalisyonda ne gibi tecrübeler edindiğimi soruyorsunuz. Söyleyeyim; koalisyonlarda ben, ciddî bir tekâmüle erişmek için çok kesin kararla çalıştım. Her ikisinde de hem kendi tecrübem, hem de memleket tecrübesi olarak büyük faydalar sağlanmıştır. Ancak bu güç ve ilk tecrübelerin başlangıçtan gelen çeşitli hastalıklarını da farkettim. Hal için, gelecek için istifadeli olur diye bahsediyorum.

Bir koalisyon hükûmeti kurmak için partilerin anlaşması ve anlaşmayı bir protokol üzerinde tespit etmeleri gerekir. Ondan sonra hükûmetin teşekkülü ve işlemesi ihtilâfsız ve istikrarlı olmak gerektir. Bunu temin edemiyoruz. Bu temin olmadıkça protokoller derhal ve zamanında tatbik olursa dahi bir hükûmet çalışması kurulamıyor. O zaman istikrarsız ve daimî ihtilâflı bir hükûmet iş başında oluyor ki, memleket kararsızlık helecanından hiçbir zaman kurtulamıyor.

İstikrarsızlığın sebebi

“–Neden istikrar temin edilemiyor?”

“–İstikrarsızlığın sebebi protokolde şartlar tespit olunurken onun dışında esaslı münakaşa konularından partilerin ciddî olarak, isterse geçici şekilde olsun, vazgeçmeye karar vermemeleridir. Bu tekâmül olmazsa protokol yapmanın amelî faydası kalmamış oluyor. Her gün yeni bir çekişme kapının önünde beklemektedir. Benim her iki koalisyondan aldığım tecrübe budur. Bu zihniyet düzelmedikçe daha geniş bir koalisyon için arzumun kalmamış olmasını tabiî görmek icap eder. (İnönü’nün bahsettiği daha geniş koalisyon, zaman zaman ortaya atılan millî koalisyondur.)

Ümidim kuvvetlidir ki, her koalisyon tecrübesi ondan sonraki koalisyon için yeni bir ders ve kolay çalışma için yeni bir imkân sağlayacaktır.”

Cumhuriyet Gazetesi’nden Ecvet Güresin ile Sonrası Koalisyon Hükümetleri Üzerine Yapılan Söyleşi

İnönü gibi sabrıyla şöhret yapmış bir insan için her zorluğun yeni bir ders, yeni bir tecrübe olduğunu kabul etmek, ve bunlarla ümidini kuvvetlendirmek kolay gibi görünür. Ne var ki, sabrıyla şöhret yapmış İsmet Paşa iki tecrübeden sonra bir üçüncüsünü denemek yoluna gitmemiş ve bağımsızlarla birlikte CHP kabinesi kurmayı tercih etmiştir.

Nitekim;

“Sizin iki tecrübeniz yeni bir ders, kolay çalışma için yeni bir imkân sağladı mı?” sorusuna İnönü şu cevabı verdi:

“Meselâ birinci koalisyonda parti liderleri dışarıda kaldı (Gümüşpala), ondan çok ıstırap çektim. İkincide liderler, içinde kaldı. Evvelki mahsurlar olmadı. Fakat yeni hastalıklar çıktı. Onlarla uğraştık.”

“–Hastalıklar neydi?”

“–Başlıcası protokol bittikten sonra yeni mesele çıkarmak hürriyeti ve ortakların daha kuvvetli partinin dümen suyunda yürüdükleri ithamına karşı son derece mukavemetsiz bir alınganlıkta olmaları gibi.”

İnönü’nün söz ettiği mesele çıkarmak hürriyetiyle, alınganlık gerçekten, birinci ve ikinci koalisyonların yıkılmasına sebep olan başlıca hastalıklardandı. CHP-AP koalisyonunda af konusu daima mesele haline getirilmiş ve dümen suyu kompleksi, diğer sebeplerle birleşerek ortaklığı yıkmıştı. Üçlü koalisyon ise birinciye rahmet okutacak ihtilâflarla gününü geçirdi. Nihayet Başbakan Amerika’da iken Ekrem Alican’ın istifasıyla çöktü.

Azizlik derecesi

Söz buraya geldiği zaman bir soru daha sordum İnönü’ye. İkinci koalisyon, kendisi Amerika’da bulunduğu sırada dayanaksız kalmış, üçüncü İnönü hükûmeti ise bütçe oylaması sırasında düşürülmüştü. İkisinin arasında bir benzerlik görüyor muydu? Bunlardan hangisi parlâmento kurallarına daha uygun bir davranış olarak kabul edilebilirdi?

İşte kısa cevap;

“–Bir benzerlik vardır ve her ikisinin azizlik derecesi ifrat ölçüde olmasıdır.”

Kısacası İsmet İnönü gerek ikinci, gerekse üçüncü hükûmetlerin düşürülüşünü azizlik derecesinin ölçüleri bakımından farklı bulmuyordu. Ama daha sonra konuşma sırasında anladım ki, özellikle yurt dışındayken Türkiye’yi hükûmetsiz bırakacak davranıştaki azizlik derecesini son bütçe olayından biraz daha ifrat ölçüde görmekteydi.

Destekçi partilerin dargınlığı

İnönü’yle görüşürken gerek CHP çevrelerinde ve gerekse bütçe müzakereleri sırasında kırmızı oy veren küçük partilerdeki yaygın bir dargınlık ya da alınganlık gerekçesinin doğru olup olmadığını yine onun ağzından öğrenmeyi denedim:

Soru şu idi.

“–Üçüncü İnönü hükûmeti ancak destekçi partilerin oylarıyla ayakta durabilen bir hükûmetti. Bütçe müzakerelerinde oy çokluğu muhalefete geçti ve hükûmet düştü. Onlarla gerektiği gibi temaslarda bulunulmaması ve onların destekçi değil de, birer muhalif partilermiş gibi karşıya alınmış olmaları destek partilerdeki kırgınlığın sebebi olarak gösteriliyor. Gerçekten böyle mi olmuştur? Onlarla istişare edilmemiş midir?”

“–Muhalefetle dayanışma ve muhalefete danışma nazariyesinin anlaşılmasında da bir tekâmüle ihtiyaç olduğunu zannediyorum. Tekâmül sözü için de mübalağâ ettiğimiz ve yanlış gördüğümüz noktaların bulunduğunu ima etmek istiyorum. Memleketin haline ve meselenin önemine göre muhalefetle temas muhtelif tabiatta olmak gerektir. Bir programla hükûmete gelen bir iktidarın tedbirlerinde ve tekliflerinde muhalefetle mutabakat halinde bulunması düşünülemez. Bu arada hükûmet dışında bulunduğu halde desteklerinden istifade edilen partilerin daha çok bilmek ve karışmak istemelerini oyları nispetinde tabiî görmek icap eder.

“Memleketin büyük bir meselesi olur. Çoklukla dış meselesi ya da iç meselesi olabilir. Böyle bir konuda muhalefetle tartışma havasının mutlaka ve mümkün olduğu kadar ortadan kalkması gerekir. Bu durumda münasebetler ve anlaşma başka karakter taşır ve çok zaman büyük mesele ortadan kalkıncaya kadar koalisyondan başka çare olmaz. Bu misâller bir dereceye kadar benim başımdan geçmiş sayılabilir.”

()

Cumhuriyet Gazetesi’nden Ecvet Güresin ile CHP Muhalefeti, İktidarın Tutumu, Dış Politika ve Kıbrıs Sorununa İlişkin Yapılan Söyleşi

İnönü geçenlerde çıkan bir yazısında muhalefetteki görevin nasıl anlaşılması gerektiğini izah etmiş ve bu yazı CHP’nin ılımlı ya da olumlu muhalefet yapacağı şeklinde yorumlanmıştı. Yorumlanmıştı ama doğrusunu söylemek gerekirse olumlu muhalefetin hudutlarının nerede başlayıp nerede biteceği hâlâ merak konusudur. İşte bu merakı tatmin için sorduğum soruyu bakınız İnönü nasıl cevaplandırdı:

“–Hudutlarını tayin etmeğe kadar merak ettiğiniz olumlu muhalefet üzerinde uzun boylu tariflere girişmeliyim. Bugün için olumlu muhalefetin, işlerin yürütülmesine ve başarılmasına güçlük çıkarmamak, hattâ yardımcı olmak, yani olumsuz tartışmalardan sakınmağa çalışmak gibi bir tarifi yapılabilir. Tabiî üzerinde hassas olarak durduğumuz politik ve ekonomik ayrılık konuları hususî bir ilgiye muhtaçtır.”

“–Ayrılık konuları nelerdir?”

“–Meselâ plân, seçim güvenliği meselesi ve partizanlık musibeti gibi.”

“–Hükûmet programı görüşmelerinde plânlama anlayışında, tedbirlerinde, uygulamasında aramızda ciddî fark ve ayrılıkların bulunduğu ortaya çıkmıştır zannediyorum. Plân veya plân fikrini bütün partiler kabul ettiklerini söylemektedirler. Ancak böyle söylemek plân konusunda bizimle karşı partiler arasındaki ayrılıkları azaltmış değildir. Nitekim belirtiler bunu gösteriyor.”

Partizanlık

“–Partizanlık meselesi?”

“–’den sonra hemen daima koalisyon hükûmetleri kurulmuştur. Ben Mecliste de Meclis dışında da bize ima veya doğrudan doğruya isnat yoluyla tevcih olunan ithamlara kesin olarak karşı koydum.”

“Koalisyon zamanlarında eski manâda bir partizanlık güç yapılabilir. Gerçek şudur ki, zayıf bir ekonomik bünyede devlet kapısı büyük ölçüde bir geçim kaynağıdır. İktidarda bulunan her partinin mensupları ondan faydalanmak isteyeceklerdir. Bu hal, iktidar başındakilerden revaç görmezse o iktidarın mensupları şikâyet edeceklerdir. Dört yıldan beri bizim başımızda olan hal budur. Eğer kendi iktidarları hususî bir gayret gösterirlerse diğer partiler şikâyet edeceklerdir. Bu, partizanlığın nimet tarafıdır. Zahmet tarafı ise herkesin memurdan ve kendi partisine mensup olmayandan işinin görülmesinde, umduğunu bulamazsa, şikâyetçi olmasıdıfunduszeue.infoçmişte bu hal sistem idi. Dört yıldan beri sistem olmaktan çıkmıştır. Yeni dörtlü koalisyon nasıl idare edecek göreceğiz. Bu koalisyonun özel tarafı, eğer partizanlığa saparsa bütün sakıncaların diğer partilerin değil, bir tek partinin omuzlarına yüklenecek olmasıdır. Bakalım âlemin ahvali ne gösterecek?”

İnönü’ye göre yeni hükûmetle düşürülen hükûmet arasındaki önemli siyasî ayrılıklardan biri partizanlık meselesidir ve bu konu üzerinde hassasiyetle durmaktadır. Ürgüplü hükûmetinin programına alınmış olan geçmiş kabinenin partizanlıkla ithamı hakkında İnönü’nün görüşü şudur:

“–Yeni hükûmet CHP iktidarı zamanındaki partizanlık ithamlarına dayanarak bir mücadele açmak niyetindedir. Böyle bir meselenin icat edilmesi ise, muhalefete karşı düşünülen ve şimdilik bilinmeyen tedbirlerin işaretidir. Bu bakımdan TRT konusunda girişilen teşebbüs uyarıcı olmuştur.”

İnönü diyor ki:

“–Yapılmış bir partizanlık varmış da onu tamir ediyoruz bahanesini ileri sürerek açık partizanlığa teşebbüs etme oyunu, bu oyunu oynayanları hiçbir yere götürmez, çünkü oyun kimseyi kandırmaz.”

Ayrılıklar

Ve arkasından ilâve ediyor:

“–Politik ve ekonomik konulardaki ayrılıklar, bütçe konuşmaları sırasında açık açık ortaya çıkacaktır.”

“–Bütçe üzerinde ayrılıklar var mı?”

“–Bir takım özelliklere doğru teşhis koymak gerekir. Hükûmet bütçe yoluyla değiştirilmiştir. Bu bakımdan büyük ayrılığın bütçe üzerinde olması lâzımdır. Biz ona göre ve ciddî hazırlık içindeyiz.”

“–Dış politikada bir ayrılık görüyor musunuz?”

“–Uzun tartışmadan sonra dış politikada aynı istikamette bulunduğumuz resmen ifade ve ilân olunmuştur: Şu halde dış politikamızı tâkip ederken geçen ve bugünkü iktidarlar millî menfaatlerin icap ettirdiği bir tek istikameti bulmuşlar demektir.”

Amerikancılık-Sovyetçilik

“–Böyle olmasına rağmen partiler arasında Amerikancılık ya da Sovyetçilik gibi bir tefrikin yaratılmasına çalışılmaktadır. Buna ne dersiniz?”

“–Dış politikada millî menfaatlerin icap ettirdiği bir tek istikamet bulununca, Amerikancılık veya Sovyetçilik gibi bir yanlış ve zararlı tesirin doğmaması icap ederdi. Ama insaf ile düşünülürse, bu konuda bizim, CHP iktidarı ve muhalefetinin hiçbir hatası yoktur. Aksine iktidarda ve muhalefette haksız tarizlere uğrayan odur.”

Cevapsız kalan soru

İnönü dış politika konusunda ve özellikle Kıbrıs konusunda hükûmet programı müzakerelerindeki konuşmasının sınırları içinde kalmaya özel bir dikkat gösteriyor ve tatbikatı bekliyordu.

Meselâ şöyle bir soru sordum:

“–Kıbrıs ihtilâfı sırasında açılan genel görüşmelerde, bugün iktidarda bulunan partilerden bâzıları sizi hatalı bir politika izlemekle suçlamışlar, hattâ güvensizlik göstermişlerdi. Demek ki izlemek istedikleri politika değişikti. Şimdi iktidara geldiklerine göre o günkü görüşlerin tatbikatını beklemez misiniz?”

Yüzüme bakıp güldü ve cevap vermedi.

Tunus Cumhurbaşkanı Habib Burgiba’nın Ziyaretinin Ardından Söyledikleri

Habib Burgiba, Tunus’un Ankara Büyükelçisi Jilani Safer, Türkiye’nin Tunus Büyükelçisi Faruk Berkol, Tunus Protokol Genel Müdürü Abdülaziz Mehiri ile mihmandar Tümgeneral Şefik Erensü beraberinde olduğu halde İnönü’nün evine gelmiş ve İnönü tarafından kapıda karşılanmıştır.

İnönü, Burgiba’nın elini sıkarken, Fransızca olarak “Sizi bu mütevazı evimde karşılamaktan büyük bir memnunluk duyuyorum” demiş, Habib Burgiba da İnönü’ye cevaben, ziyaretten büyük bir memnunluk duyduğunu belirtmiştir.

() İsmet İnönü, Tunus Cumhurbaşkanı Burgiba’nın kendisini ziyaretiyle ilgili olarak gazetecilerin yönelttikleri sorulara karşılık olarak şunları söylemiştir:

“Bu kadar büyük bir mücahidin ziyaretinden çok memnun oldum, çok bahtiyar oldum.”

İnönü, Burgiba hakkında “Hakikaten büyük bir ıslahâtçı, büyük bir vatanperver” sözleriyle takdirlerini açıklamış ve “Ne görüştünüz?” sorusuna da şu karşılığı vermiştir:

“Dünya meselelerini görüştük. [Burgiba] Her meselede Türkiye için müsait bir görüş taşıyor.”

Bu görüşme sırasında Burgiba’nın Kıbrıs konusundaki görüşünün ne olduğunu soran gazetecilere İnönü “Her meselede Türkiye’nin dostudur, buna şüphe yok” karşılığını vermiştir.

Tunus gazetecilerinin de, Burgiba’dan ayrı olarak kendisini Tunus’a davet ettiklerini açıklayan İnönü, Tunuslu gazetecileri “Çok kibar insanlar” diyerek övmüş, daha sonra Habib Burgiba’nın Millet Meclisi’nde yaptığı konuşmayla ilgili bir soruya da cevap vererek, görüşlerini şu sözlerle açıklamıştır:

“Memleketimize ait her meseleyi açık yürekle konuşan bir insan. Adamın kıymeti de buradadır.”

Habib Burgiba’nın Millet Meclisi’nde yaptığı konuşmada kendisinden de bahsettiğini söyleyen gazetecilere İnönü, “Tarih olarak bahsetti, bugün için bir şey söylemedi” demiş, daha sonra da gülerek sözlerine şunları eklemiştir:

“Müşkülat çıkarmayın bana.”

Milletvekili Ödeneklerinde Yapılmak İstenen Artışa Karşı Söyledikleri

Parlâmento üyelerinin ödeneklerinde lira kadar bir artış sağlayan dilekçe karma komisyon raporunun kabul edilişi ve kesinleşmesi üzerine CHP Genel Başkanı İsmet İnönü dün “Benim görüşüme göre bu karar Anayasaya aykırıdır. Bir kere Anayasa Mahkemesinden geçmelidir kanaatindeyim.”

CHP Ortak Grup Toplantısında Parti İçi Sorunlar, Milletvekili Ödenekleri, TRT ve Bütçeye İlişkin Yapılan Konuşma

() Genel Başkan, tasviple karşılanan bu konuşmasında özetle şunları söylemiştir:

“Bence bugün Grup ve Parti olarak en mühim meselemiz parti içinde çekişmeyi durdurmak ve tesanütü temindir. Arkadaşların birbirini kırmaları genel olarak sakınılacak bir iştir. Hiç kimsenin diğerini eksik görmek ve kırmak maksadıyla hareket edeceğine ihtimâl vermiyorum. Grup toplantısı ihmal edilmiş bir mülâhaza değildir. Bunun üzerinde kurullar görüşmüşlerdir. Grup toplantısı yapmaksızın arkadaşların yapıcı olarak birbirlerine yardım edeceği zannolunmuştur. Bu mülâhazaları dinledikten sonra ben, Grubun toplanmamasına karar verdim. Aranızda esaslı bir ayrılık yoktur.”

Daha sonra Parti Meclisi’nin çalışmaları ve alınan kararlar üzerinde izahattâ bulunan İsmet İnönü sözlerine devamla demiştir ki:

“Ödenekler meselesi Parti Meclisi’nde de usul bakımından inceleme konusu oldu. Neticede Parti Meclisi kanunlar içinde kalmayı tercih etmiş ve Anayasa Mahkemesine müracaat yolunu kararlaştırmıştır. Dikkat buyurursanız Parti Meclisi ödenekler meselesinde hiçbir vaziyet almış gözükmeksizin Anayasa Mahkemesine müracaat etmeye karar verdiğini tebliğ etmiştir. Şimdi Anayasa Mahkemesi vardır. Bu merci ihtilâfı halleder. Bana göre memlekette bir Anayasa buhranı yoktur. Fikir ayrılıkları vardır. Bunu da Anayasa Mahkemesi halledecektir.

Tenakuza düşmemekliğimiz için, beraberlik halinde parti politikasını zayıf düşürmemek lâzımdır. İktidarı bıraktığımız günden beri, bizim zamanımızın yapmadığı hatalar kısa bir zamanda meydana çıkmış ve size kısa bir zamanda itibar kazandırmıştır.”

CHP Genel Başkanı İnönü, TRT konusunda da özetle şunları söylemiştir:

“TRT meselesini ortaya atmışlardır. İktidardan düşmeyi hazmedemeyen çevrelerden bahsediyorlar. Bu biziz, biliyorsunuz radyo memlekette umumî bir ithama uğramıştır. Radyolar iktidarın gözü kapalı bir unsurudur, itibar edilmez yolundaki propagandalar yüzünden bu müessesenin itibarı zedelenmiştir. Anayasa gereğince Hükûmetin radyo üzerinde tesiri olmasın diye, kayıt üzerine kayıt koyan bir kanun çıktı. İktidarda bizdik. Bugün istedikleri şey istedikleri nesneyi şu veya bu şekilde ilân ettirebilsinler. Hâdise budur. Arkadaşlarım hazır olsunlar, ciddî bir mücadele vereceğiz.”

Bütçe konusunda da görüşlerini açıklayan İnönü: “Bütçe üzerindeki tutumumuza Grubumuzun dikkatini çekmek istiyorum. Ne renkte oy aldıksa o renkte oy vereceğiz. Bütçe komisyonunda olan arkadaşlarımın çok dikkatli olmalarını rica ederim. Samimî kanaatim seçime kadar Hükûmete suni bir müşkülat çıkarmayarak muhalefet vazifemize devam etmektir” demiştir.

İkinci İnönü Zaferinin Yıldönümünde Ankara Üniversitesinden TMTFÜyesi Gençlere Yapılan Konuşma

“Milletin tarihiyle Atatürk ilkeleriyle yakından ilgili olarak cemiyetin içinde gençlik hayatı yaşıyorsunuz. Atatürk size büyük itimat besledi ve ilkelerini sizlere emanet etti. İkinci İnönü Muharebesi’nden hatırımda kalanları anlatmak için huzurunuzda bulunuyorum.

Sevgili arkadaşlarım,

İkinci İnönü Muharebesi 44 sene evvel ’de cereyan etmiştir. Millî Mücadelenin askerî bakımdan özel bir karakteri vardır. Siyasî hâdiselerle bir arada cereyan etmiştir. İkinci İnönü Zaferi Londra’da toplanan konferansın hemen sonrasında patlatılmıştır. Birinci İnönü Zaferi’nden sonra Londra’da bir konferans toplânmıştır. Bu toplantıda Türk murahhasları da hazır bulunmuştur. Orada bir müzakere zemini hazırlamak için çalışılmıştır. Yunanlılar siyasî sahada bir anlaşma yerine askerî sahada bir zafer elde etmek istemişlerdir. İkinci İnönü Zaferi çok ciddî bir şekilde başlamıştır. Yunanlılar dört istikametten istilâya kalkışmışlardır. Kuzeyimizde İzmit’e, Eskişehir’e, Afyon’a güneyimizde ise bir kol istilâya başlamıştır. Gayeleri her yerde büyük bir zafer kazanarak [Anadolu’yu] istilâ etmekti.

İkinci İnönü Zaferi ilk günlerde çetin mücadeleler halinde geçmiştir. Metris tepesinin kuzey ve güneyinde savaşılmış ve Yunanlılar mağlup edilmişlerdir. Atatürk o zaman bana ve ordumda görev alanlara çok iltifatkâr sözlerle iltifat etti. Metris tepeden sonra Yunanlılar çok telâşlı bir halde Bursa civarında hazırlanmış ve tahkim edilmiş mevkilerine döndüler.

Bu muharebenin bizim bünyemizde o zaman derin neticeleri olmuştur. O zaman düzenli bir ordu ihtiyacını kabul ettirmek için ortaya çıkmış bulunuyordu[m/k]. Bu fikrin karşısında olanlar bizim karşımıza çıkmışlardı. Bu suretle yeni kurulan Büyük Millet Meclisi büyük bir istikrar kazanmıştır. İkinci İnönü Zaferi ile millette Büyük Millet Meclisi’nin başlı başına bir kuvvet olduğu kanaati hasıl oldu. Bir ucundan öbür ucuna kadar istilâ altında bulunan bir memlekette birden bire her güçlüğü yenecek bir canlılık hasıl oldu. Memlekete getirdiği istikrar ve güven çok verimli olmuştur.

Dış memleketlerde hususîyle düşmanlarımızda hasıl ettiği siyasî tesir çok büyük olmuştur. Büyük Meclisi’ni de dikkate almak ve bir masaya oturmak lâzım geldiği anlaşılmıştır.

İkinci İnönü Zaferi’nden sonra Yunanistan seferberlik ilân etmiştir. Bir iktidar değişikliği yapılarak askerî tecrübelerinden faydalanılmak üzere kral orduların başına getirilmiştir.

Türkiye’de ise siyasî faaliyet şöyle idi: Biz bütün Türkiye’yi kurtarmak için memleketin bütün menbalarını seferber edecek bir durumda bulunmuyorduk. 12 yıldır harp ediyorduk. Zaten çok isteksiz bir şekilde muharebe etmek durumunda kalmıştık. Nitekim bütün kuvvetlerin seferberliği meselesi ilk defa Sakarya Muharebesi’nde başlamıştır. Dünya tarihi bakımından Sakarya Muharebesi’nin bir özelliği vardır. Bu muharebede memleketin bütün menbaları seferber edilmiştir. Atatürk memleketin bütün insanlarını seferber etmek yetkisini bu muharebede almış ve yerine getirmiştir.

İkinci İnönü Muharebesi içerde büyük bir mücadele kudreti, dışarıda ise bizim aleyhimize büyük bir hazırlık sebebi olmuştur.

O zaman Afyon’da bulunan büyük bir devletin askerî temsilcisi Anadolu’daki ayaklanmayı basit bir şekilde başlamış ve sönmeye mahkum bir hareket olarak görmüştür. Disiplinsiz ve düzgün olmayan bir hareket olarak görmüştür. Ona göre hareket kendi içinde kendisini yiyecek ve sönecektir.

İkinci İnönü Zaferi vasıtalar bakımından da çok güç şartlar altında başlatılmış ve kazanılmıştır. Kumandanlarımız avcı hatlarında yaralanmışlardır. Ordu teçhizat bakımından çok zayıftır. Bununla beraber, kanlarını bu vatan için feda etmiş olanları şehit oldukları yerde mahzun etmeyecek neticeler alınmıştır.

Millî Mücadele Türk tarihinde başlı başına bir devirdir. Şu bakımdan yeni bir devir olmuştur: Tarihimizde yeniden bir uyanma devri açılmıştır. Başka ülkelerde bu devre Rönesans denir. Batı memleketlerinin tarihinde Rönesans devirlerinde memleketler her alanda sanat, bilimde ilerlemeye doğru yönelmişlerdir.

Daima ilerleme kararında olan bu millet yeni meselelerle karşılaşacaktır. Her yeni mesele ile karşılaşınca sanılacaktır ki o zamana kadar karşılaşılan meselelerin en gücü budur. Meseleler ne kadar çetin olursa onu halledecek olan yeni kuşakların gururu o kadar büyük olacaktır. Ve ben 44 yıldır her zaman çetin meselelerin içindeyim. Çekilip bütün emaneti size devretmek için fırsat bulamadım. Yaşarken bunu bulursam çok bahtiyar olurum. Ömrümün sonuna kadar bu çark içinde dönersem bu kaderimin bir neticesi olacaktır.”

Bu sırada alkışlarla sözleri kesilen İnönü, “Pek hararetli bir sonla beni nihayetine kadar uğraştırmak için zorluyorsanız kabul etmiyorum. Bir an önce bu vazifeleri alıp beni azat etmeye mecbursunuz.”Gençlerden biri defterini İnönü’ye uzatarak imza etmesini istemiştir. İnönü bu gence hitaben “Boş deftere imza etmem” demiş daha sonra şunları söylemiştir:

“İki satırlık yere yazı yazmamı istiyorsun. Benim yaşıma gelinceye kadar bekleyeceğim ve o zaman bu yazıyı sana yazdırıp intikamımı alacağım.

Sizinle her temasım memleketin 44 yıl öncesine göre nasıl ilerlediğini bana gösteriyor. Mustafa İsmet olarak geldim, Erdinç Soydan bay ile konuşuyorum. Siz yeni bir tarih içinde yetiştiniz.

İyi yetişmek lâzım unutmayın. Memlekete hizmet için iki şey lâzım. Bilgi ve karakter. Bilgili olmaya çalışın, karakteriniz Atatürk’ün de belirttiği gibi kanınızda vardır.”

CHP İçel Gençlik Kolu Kongresine Gönderilen Mesaj

Siyasî faaliyetimizin verimli bir devrinde kongre yapıyorsunuz. Gençlik kolları olarak CHP’nin idealist ve canlı çalışmalarında önemli bir yer tutuyorsunuz. Yakın arkadaşlarımızdan Kâmuran Evliyaoğlu, sizin çalışmalarınızda yakından bilgi alıp bize getireceklerdir. Sizden iyi haberler alacağıma yürekten inanıyorum.

Yeni kuşaklar, ideal yollarında, siyasî ve ekonomik kalkınmada ön plânda görev almışlardır. Bu görevlerin sizin ellerinizde vatandaşı memnun edecek başarılar vereceğine kesin inancımız vardır. Kongreniz olumlu çalışmada örnek olsun.

Hepinizi sevgilerle anıyorum. Gözlerinizden öperim.

CHP Ortak Grup Toplantısında TRT ile İlgili Söyledikleri

() “Biz bu meselede Anayasayı savunuyoruz. Haklı olduğumuz bir konuda tahriklere kapılmayınız. Meseleyi hukuki mesnetlerine istinat ettirerek anlatınız.”

Kıbrıs Türk Topluluğu Lideri Rauf Denktaş ve Kıbrıs MSBOsman Örek’in Ziyaretleri Üzerine Gazetecilere Söyledikleri