Lale Devri nedir, padişahı kimdir? Lale Devri yenilikleri, ıslahatları ve özellikleri
Peki, Lale Devri Sadrazamı kimdir? Lale Devri sırasında 3. Ahmed’in sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır. 3. Ahmed bu dönemde gerçekleşen reformlarda sadrazam ile uyumlu bir şekilde hareket etmiştir.
Lale Devri Özellikleri
1718 tarihinde Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşması ile birlikte Osmanlı Devleti için savaşsız bir dönem başlamıştır. Yaşanan bu barış ortamı da yapılması planlanan birtakım yenilik ve reformlar için uygun bir ortam yaratmıştır. Özellikle mimari, sağlık, sanat gibi alanlarda batı dünyasına ayak uydurmak isteyen Osmanlı Devleti, bu dönemde Avrupa’yı yakından gözlemlemeye başlamış; kültürel ve sosyal alanda bir dizi reforma girişmiştir.
Lale Devri Islahatları
1718 ile 1730 arasında gerçekleşen Lale Devri ıslahatları ve Lale Devri gelişmeleri şu şekilde sıralanabilir:
Paris, Viyana ve Londra gibi şehirlere geçici elçilikler açılmıştır.
İbrahim Müteferrika ve Said Efendi tarafından ilk Türk matbaası kurulmuştur.
Türk öğrenciler çağdaş bir eğitim almaları için yurtdışına gönderilmiştir.
İstanbul’da yaşanan yangınlarla etkin bir mücadele etmek adına Yeniçeri Ocağı’na bağlı Tulumbacılar Birliği kurulmuştur.
Yurtdışından gelen eserlerin Türkçeye çevrilmesi için Tercüme Heyeti oluşturulmuştur.
Osmanlı ülkesinde ilk kez çiçek aşısı uygulanmıştır.
Yalova’da kâğıt; İstanbul’da çini ve kumaş fabrikaları açılmıştır.
Barok ve Rokoko tarzında mimari eserler inşa edilmiştir. Nuri Osman Camii ve 3. Ahmed Çeşmesi bu dönemin öne çıkan eserlerindendir.
Lale Devri Hangi İsyanla Sona Ermiştir?
Lale Devrini sona erdiren hadise 1730 yılında gerçekleşen Patrona Halil İsyanıdır. 12 yıl süren bu dönemden memnun olmayan bir kitle; Osmanlı Devleti ile İran arasında sürmekte olan savaştan kötü haberlerin gelmesi üzerine harekete geçmiş ve bu hareketlilik Yeniçeri Ocağında da bir karşılık bulmuştur. Yaşanan bu gelişmeler üzerine, Yeniçeri Ocağının 17. Bölüğünde görevli olan Patrona Halil ve beraberindekiler 1730 yılında ayaklanmışlar; çıkan isyan üzerine padişah 3. Ahmet tahttan çekilmiş ve Lale Devri de sona ermiştir.
kaynağı değiştir]
Lale Devri, "zevk ve sefâ" devri olarak bilinir. Adını, O dönemde İstanbul'da yetiştirilen ve zamanla ünü dünyaya yayılan lale çiçeklerinden alması, çok sonradan olmuştur. Bu dönem Osmanlı İmparatorluğunun hiçbir devrinde Lale Devri olarak anılmamıştır. Yahya Kemal; samimi arkadaşı Ahmet Refik Altınay ile bir sohbeti sırasında, III. Ahmed'in Vezir-i Azamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile beraber 1718-1730 yılları arasında yaptıkları, Osmanlı İmparatorluğundaki yaşam biçimini değiştirme etkinliklerini Lale Devri olarak tanımlar. Ahmet Refik de bu dönemi anlatan kitabına "Lale Devri" (istanbul 1331/1913 Muhtar Halit Kitabhanesi) ismini verir ve bir süre sonra bu dönem Lale Devri olarak anılmaya başlar [2]
Döneme ait eserler[değiştir
Lale Devri nedir?
Lale Devri nedir?
Lâle Devri, (Osmanlı Türkçesi: لاله دورى) Osmanlı Devleti'nde, 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşması ile başlayıp, 1730 yılındaki Patrona Halil İsyanı ile sona eren dönemdir. Bu dönemin padişahı III. Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.
Lale Devri’nin adı nereden gelmektedir?
1718’de Avusturya ve müttefiki Venedik’le imzalanan Pasarofça Antlaşması’nın ardından başlayan uzun barış döneminde başta Haliç ve Boğaziçi olmak üzere iptilâ derecesine varan bir yaygınlıkta lâle yetiştirildiğinden ilk defa Yahya Kemal Beyatlı bu devir için Lâle Devri tabirini kullanmıştır. Tarihçi Ahmed Refik Altınay tarafından 1913 yılında İkdam gazetesinde tefrika edilen makalenin ve iki yıl sonra basılan kitabın başlığında kullanılan bu ad Osmanlı tarih literatüründe yaygınlık kazanmış, Osmanlı tarihinin bir zevk, eğlence, barış, yenileşme ve sivil reform döneminin başlangıcı olarak anlaşılmıştır.
Lale Devri eserleri
Sultan III. Ahmet, sadrazam Damat İbrahim Paşa ile uyum içerisinde çalışmış, bu sırada yaşanan Lâle Devri'nde sanat ve toplumsal hayata özgün bir anlayış getirilmişti. Sultan III. Ahmet, Topkapı Sarayı ile Yeni Câmii'de birer kütüphane, Ayasofya'da Bâb-ı Humâyun'un karşısında Türk sanat şaheserlerinden sayılan Sultan Üçüncü Ahmet Çeşmesi ve İstanbul'un su ihtiyacını karşılamak amacıyla da "Deryayi Sim" adlı bir su bendi inşa ettirmiştir. Bunlardan başka Üsküdar Yeni Vâlide Câmii, Çorlulu Ali Paşa Medresesi, Damat İbrahim Paşa Camii ve Külliyesi, İstanbul'da Yeni Postane arkasında Daarül Hadis ve Sebil, Ortaköy Camii önündeki çeşme, Üsküdar Şemsi Paşa'da Hüsrev Ağa Camii önündeki çeşme ve Çubuklu Camii yanındaki Mesire Çeşmesi gibi eserler de yine bu dönemde yapılmıştır.
Dönemin belki de en gözde eseri olan Sâdâbâd Kasrı, maalesef günümüze kadar gelememiş, bize yıkıntıdan fazla bir şey kalmamıştır.
Lale Devri ıslahatları
Paris, Londra ve Viyana gibi Avrupa başkentlerine geçici elçilik heyetleri yollanmış, böylelikle Avrupa'yı daha yakından tanıma imkânı sağlanmıştır.
Said Efendi ve İbrahim Müteferrika Avrupa'dan matbaayı getirmişlerdir.
İlk kez çiçek hastalığına karşı aşı uygulanmıştır.
İstanbul'daki yangınları önlemek için yeniçerilerden Tulumbacılar adı verilen bir itfaiye ocağı kurulmuştur.
Çini atölyeleri açılmıştır.
Kağıt fabrikası açılmıştır.
Lale Devri’nde sanat alanında görülen en önemli kişi Levnî’dir. Asıl adı Abdülcelil Çelebi olan Levnî döneminin en büyük nakkaşıdır.
Lale Devri'nde, Türk tarihinde bir ilk olarak İbrahim Müteferrika önderliğinde Çeviri Konseyi açılmıştır. Türk tarihinde çeviri çalışmalarındaki ilk enstitüleşme olarak bu konsey görülür.
kaynağı değiştir]
Sultan III. Ahmet, sadrazam Damat İbrahim Paşa ile uyum içerisinde çalışmış ve bu sırada yaşanan Lâle Devri'nde sanat ve toplumsal hayata özgün bir anlayış getirmiştir. Sultan III. Ahmet, Topkapı Sarayı ile Yeni Câmii'de birer kütüphane, Ayasofya'da Bâb-ı Humâyun'un karşısında Türk sanat şaheserlerinden sayılan Sultan III. Ahmet Çeşmesi ve İstanbul'un su ihtiyacını karşılamak amacıyla da "Deryayi Sim" adlı bir su bendi inşa ettirmiştir. Bunlardan başka Üsküdar Yeni Vâlide Câmii, Çorlulu Ali Paşa Medresesi, Damat İbrahim Paşa Camii ve Külliyesi, İstanbul'da Yeni Postane arkasında Daarül Hadis ve Sebil, Ortaköy Camii önündeki çeşme, Üsküdar Şemsi Paşa'da Hüsrev Ağa Camii önündeki çeşme ve Çubuklu Camii yanındaki Mesire Çeşmesi gibi eserler de yine bu dönemde yapılmıştır.[kaynak belirtilmeli]
Dönemin belki de en gözde eseri olan Sâdâbâd Kasrı günümüze kadar gelememiş, bize yıkıntıdan fazla bir şey kalmamıştır.[kaynak belirtilmeli]
