Öğretmene Mektup Yazma

Albert Camus, 1957’de Nobel Ödülü’nü aldıktan sonra ilkokul öğretmenine bir mektup yazdı. Camus, ödülün “erkeklerin vicdanında ortaya çıkan sorunları vurgulayan bir çalışma” için verildiğini düşünüyordu.

Eğer insanın içini ve anlamlı bir hayat yaşamanın önemini, aşkın ve mutluluğun doğasını bilen bir yazar varsa o da Fransız düşünür CAMUS İDİ. Babası Birinci Dünya Savaşı sırasında Camus daha bir yaşını doldurmadan öldü. Abisi ve o Cezayir’de annesinin (okuma yazma bilmeyen ve işitme engelli bir kadın) ve büyükannesinin yanında iyi bir geleceğe sahip olma şansının az olduğu bir ortamda büyüdü. Ama Camus ilkokul öğretmeni Louis Germaine ile tanışacak kadar şanslıydı ve deha olduğunu fark eden ilk kişi oydu. Germaine, öğrencisine sadece müfredat dışı dersler vermekle kalmadı aynı zamanda annesine Camus’nün eğitim hayatına devam edebilmesi için burs vermekte ısrarcı oldu.

Camus 44 yaşında Nobel Ödülünü kazanan en genç iki kişiden biri oldu. 19 Kasım 1957’de, ödülü aldıktan birkaç gün sonra, öğretmenine o yıllarda varlığının ve desteğinin ne kadar önemli olduğunu anlatan bir mektup yazdı. Çok az kişinin bildiği bu mektup yazarın ölümünden 35 yıl sonra tamamlanmamış eseri İlk Adam ile birlikte yayınlandı. Bu öğretmeninin hayatındaki önemini vurguladığı otobiyografik bir roman. Germaine’nin enstitüye giriş sınavında Camus’ye eşlik ettiği ve sınav esnasında dışarıda bir bankta onu beklediği bilinmektedir. Daha sonra öğrencisine burs bulmak için çok çabaladı.

Germaine, mektubuna 1959 yılında cevap verdi ama bu mektup Camus’nün ölümünden sonra yayımlandı.

Sevgili Bay Germain

Son günlerde kendimi içinde bulduğum koşturmaca ve telaştan dolayı size samimi duygularımı iletme fırsatını ancak bulabiliyorum. Ne heves ne de talep ettiğim bir gaye kazanmış durumdayım.

Ancak haberi aldığımda ilk aklıma gelen, annemden sonra siz oldunuz. Siz olmasaydınız, benim gibi zavallı küçük bir çocuğa şefkatli elinizi uzatmasaydınız, beni eğitip bana örnek olmasaydınız bunların hiçbirisi olmazdı.

Bu ödülü çok önemsemiyorum. Ama bu ödül hiç değilse en azından bana, benim için ne ifade ettiğinizi ve etmekte olduğunuzu anlatmama ve size çabalarınızın, çalışmalarınızın ve cömert yüreğinizin, aradan ne kadar zaman geçerse geçsin hep size minnettar kalacak küçük öğrencilerinizden birinde hayat bulduğunu göstermeme fırsat veriyor. Sizi tüm kalbimle kucaklarım.

Albert Camus

Çeviri: Yaprak Sayın

(Faena)

ÖĞRETMENE MEKTUP

Bir dünya kurmuştuk belki
Dört köşe bir oda içinde biz,
En güzel anılarımızı orada yazmıştık defterlerimize,
Hayatta en hakiki mürşidin
ilim ve fen olduğunu sizden öğrenmiştik ilk önce,
Sıralarca dizilip
sürelerce sizi dinleyişimizde bir maksadımız vardı elbet,
Biz bilmiyorduk belki..



Adınızı pek söyleyemedim ama
Öğretmenim demek daha hoş geliyordu
“öğretmenim”
garip şimdi
“belki” dediğim maksatlarımızı,
Yavaş yavaş anlamaya başladım belki.
Öğretmenim dediğim sırdaşım,
Kimi zaman arkadaşım ve senelerce
Konuştuğum, yazdığım
ya da okuduğum her yazıda
Her adımımda varolduğumu anımsadığım
öğretmenim.



Sizden öğrendim kitap okumayı ,
Yazmayı sizden öğrendim,
Sizden öğrendim işte belki dediğim maksatlarımı
yaşamayı.
İlk önce okuduğum kitapla
son yazdığım şiir arasında kalan zamanımda
İnsan olmayı.



Türk olup, Türk yaşamayı,
Atatürk olup, hür yaşatmayı
Gülmeyi, ağlamayı belki yine evlat olmayı,
Öğrenmeyi ve öğretmeyi sizden öğrendim.



Hayata en güzel objektiflerden bakıyorum,
Bu arada objektif demeyi de öğrendim öğretmenim.
Okuyabilme arzusuyla çıktığımız bu yolda
Seçim haklarımızı saydığınız o günlerimizde
Hala belki diye takıldığımız kelimecikleri
Öğrenmeye çalışmayı bıraktım artık.



Elime bir kağıt geçtiğinde karalamak yırtmak yerine
her boşluğuna bir harf yazmayı hevesle istemenin
Hangi belkilerimize ışık tutacağını sonradan öğrenecektik işte.



Öğrenebildik öğretmenim



Okul yokuşunu çıkarken
ardımızdan gelen yorgun nefesi
Yıllar sonra ensemde hissettiğimde
Gözlerimdeki ince bir ıslaklığın sebebini.



Ya da her zilin çalışında
ısrarla cümlelerinizi bitirmeye çalışırken
Müsaade etmenizi beklemeden tenefüse
çıkmaya çalışan öğrencilere
Umutsuzca bakarken gözlerinizde beliren ifadeyi.



Ve her seferinde yağmurda ıslanırken kafamın üstünde
Beliren şefkat unsuru şemsiyenizin
Üzerime düşmesini engellediğiniz
yağmur damlalarından birinin
yıllar sonra üzerine düşeceği bir öğrenciye
şemsiye tutabileceğimizi öğrendik.



Ve yine yıllar sonra
İki öğrencimle otururken kulağını çınlattığımız
Siz saygıdeğer öğretmenlerimizin
Belkilerimiz ve maksatlarımızı
Bize öğrettiğinizi öğretmeyi öğrendik.



Evet, okutmayı seçtim öğretmenim.
Taa ki benim için de şiir yazan
Bir öğrencim oluncaya kadar,
Taa ki o şiiri yazacak bir öğrenci yetiştirinceye kadar..



Temelini attığınız binayım ben,
Özlemini kurduğumuz geleceğimiz benim.
Cumhuriyeti kuran ellerden,
Yaşatacak ellere kadar elleriniz benim.
Yaşamaya dair maksadım , sevincimdiniz belki
Ellerinizden öpüyorum, öğretmenim
Ellerinizden öpüyorum...

Kerim YILMAZER