Erkek Yavru Kedi Ne Zaman Çiftleşir
Kedilerde Üreme
Üreme; canlı vücudu için çok önemli bir fizyolojik olaydır ; çünkü canlılığın devamı için üreme şarttır. Üremenin olabilmesi için fizyolojik gelişimini tamamlamış erkek ve dişinin uygun şartlar altında bir araya gelmesi gerekir. Üreme fizyolojisinde dişi üzerine büyük sorumluluklar düşer. Meydana gelebilecek herhangi bir bozukluk sadece anneyi değil yavruyu da etkiler. Yavru ilk doğduğunda genital organlar gelişimini tamamlamamıştır. Erginliğe geçiş ile birlikte fizyolojik gelişim tamamlanır ve yavru oluşumu sağlanabilir. Bu fizyolojik olayların gidişinde her zaman tam bir düzen olmayabilir. Bu düzensizlikler de üreme ile ilgili problemler ve hastalıklar olarak karşımıza çıkabilir.
DİŞİ KEDİLERDE ÜREME
Dişi kedilerin ergenlik yaşı ( seksüel olgunluk ) çoğunlukla ay arasındadır. Hastalık, beslenme ,ırk farklılıkları, iklimsel farklılıklar ve genetik faktörler bu sürenin uzamasına etki eden faktörlerdir. Dişi kediler için en uygun çiftleşme zamanı ise genellikle aylar arasındadır. Dişi kedilerin kızgınlık ( östrus ) dönemine geldiklerini anlamak mümkündür. Kedinizin kuyruğunun üst kısmına dokunduğunuzda hemen poposunu kaldırarak tepki verir ve çoğunlukla yumuşak sesler çıkarır . Haraketlilik ve oyunculuk artar. Dışarı çıkma isteği fazladır. Sürekli yalanma ve temizlenme isteği vardır . Dişi kedilerin kızgınlık ( östrus ) süresi ortalama 12 gündür. İki östrus dönemi arasındaki süre ortalama aydır. Zaman zaman hormonal bozukluklar, hastalıklar, stres, iklimsel faktörler gibi sebeblerden dolayı bu süre artabilir veya azalabilir.
Dişi kediler östrus döneminin herhangi bir gününde çiftleşebilir ve çiftleşme sonunda gebelik meydana gelecektir. Kedilerde gebelik süresi gündür. Kedilerde bir doğumda yavru sayısı genellikle arasında değişir. Dişi kedi sahiplerinin kedilerinden yavru almaya karar verdiklerinde unutmamaları gereken birçok önemli nokta vardır. Öncelikle doğacak yavruların sahiplendirilmesi konusu göz önünde tutulmalıdır. Eğer anne yavruları ile ilgilenmezse tüm yavruların bakımının (mamalarını vermek,ciş ve kakalarını yaptırmak,ısınma sorununu çözmek gibi) kedi sahibine kalacağı unutulmamalıdır.
Güç doğum gibi anneyi ve yavruları etkileyebilecek bazı doğum problemleri ile karşılaşma ihtimali ve yavruları sahiplendirene kadar onların bakımı için yapılması gereken harcamaları göz önünde bulundurulmalıdır. Dişi kedi sahipleri kedilerini çiftleştirmeye karar verdikten sonra mutlaka veteriner hekimle görüşerek kedinin doğumuna engel bir şey olup olmadığını öğrenmeli ve kedisini genel bir kontroldan geçirmelidir. Genelde dişinin daha rahat ve huzurlu olabilmesi kendi mekanında olması uygundur. Dişi kediyle çiftleştirilecek erkek kedinin de, sağlık durumunun, mizacının ve genetik bir probleminin olup olmadığı öğrenilmelidir. Çiftleştirme genelde dişinin daha rahat ve huzurlu olabilmesi açısından kendi mekanında olmalıdır. Gebelik dönemine gelindiğinde en önemli konu beslenmedir. Bu dönemde annenin ihtiyaçları çok fazla artacağı için ona verilecek gıdalar özenle seçilmelidir.
Veteriner hekim gerekli görürse vitamin ve mineral takviyesi yapılabilir. Gebelik döneminde kedinin fazla kilo alması engellenmelidir. Hamileliğin seyri sırasında ( günlerde) veteriner hekime götürülerek hamilelik sürecinin normal olup olmadığı kontrol ettirilmelidir. Çiftleşmeden en az 27 gün sonra ultrason bakısı ile yavruların sağlıklı gelişip gelişmediği ve sayısı öğrenilebilir. Doğumun son günlerinde memeler iyice büyür ve hafifce dokunulduğunda uçlarından süt sızar. Çok çabuk yorulur. Huzursuzluk, iştahsızlık ve gizlenme isteği vardır. Karnı iyice gerilmiş ve yavru sayısına bağlı olarak oldukça büyümüştür. Doğum iyice yaklaştığında sancı hali çok belirginleşir. Doğuma bir veya iki saat kala vulvadan bir miktar sıvı akar ve bu doğumun başlayacağının en önemli belirtisidir. Kediler çoğunlukla kendi başlarına rahatlıkla doğum yapabilirler.
Sadece her hangi bir problem olduğunda müdahale etmek gerekir. Yavrular doğduklarında bir kese içindedirler ve göbek kordonuyla anneye bağlıdımonash.pwe doğum sırasında anne yavruların göbek kordonlarını keser ve üzerlerindeki zar tabakasını temizler ; ancak bazı durumlarda bunu kedinin sahibinin yapması gerekebilir. Bu nedenle kedi sahibinin elinin altında keskin bir makas, biraz dikiş ipliği ve birazda antiseptik olarak biokadin veya tendürdiyot bulunması gerekir. Yavru doğduğunda üzerindeki zar tabakası elle yırtılır ve yavrunun üzerinden alınır.
Göbek kordonu göbeğin yaklaşık 2 cm ilerisinden bağlanır. Bolca antiseptik sürülür ve bağlanılan yerin 1 cm ilerisinden kordon kesilir. Eğer anne yavruyu yalayıp temizlemiyorsa temiz ve kuru bir havlu ile yavru kurulanır. Normal bir doğumda doğum aralığı dakika kadardır. (Bazı doğumlarda bu sürenin saate kadar uzadığı görülmüştür) Doğum sırasında eğer yavrunun bir kısmı doğum kanalından çıkmış ve o şekilde sıkışıp kalmışşa anneye yardım etmek gerekir. Bunun için annenin her ıkınması sırasında yavrunun geliş poziyonuna göre arka veya ön bacaklarından dikkatlice çekerek yavruyu dışarı almak gerekir. Eğer anne sık sık ıkındığı halde yavruyu doğuramıyorsa ya yavru çok büyük veya geliş pozisyonu terstir ve bu önemli bir sorundur.
Bu durumda en fazla 30 dakika bekleyip hemen veteriner hekime başvurulmalıdır. Her yavru ie birlikte düşmesi gereken plesanta artığının doğumdan sonra atılıp atılmadığına dikkat edilmelidir ; çünkü herhangi bir plesanta artığının içeride kalması daha sonra ciddi sorunlara yol açabilir. Doğum yapan kediler normal koşullarda yavrularıyla aşırı ilgilidirler ;ancak bazı acemi anneler yavrularından uzaklaşabilir veya yavruya zarar verecek kasıtlı davranışlarda bulunabilir. Böyle durumlarda anneye engel olmak ya da yavruları anneden uzaklaştırmak gerekir.
Eğer yavru sayısı çok fazla ise hepsinin birden anne tarafından beslenmesi çok zor olacaktır. Bu nedenle yavruların bir kısmı biberonla beslenmeli anneye yardımcı olunmalıdır. Aksi takdirde anne beslenemeyerek zayıf kalan yavruları içgüdüsel olarak iyice kendinden uzaklaştıracaktır. Doğumdan sonra annenin beslenmesi normal beslenme dönemine göre çok daha güçlü olmak zorundadır. Bunun için mutlaka veteriner hekime danışılarak bilgi alınmalıdır. Doğum bittikten sonra da anneden bir müddet daha akıntı gelmesi normaldir ; ancak bu süre çok uzarsa ( gün) mutlaka veteriner hekimle görüşülmelidir.
ERKEK KEDİLERDE ÜREME
Erkek kedilerde ilk seksüel olgunluk yaşı aydır. Bu süre ırka, iklime , genetik faktörlere, beslenmeye bağlı olarak değişebilir. Erkek kedilerde ilk çiftleşme zamanı ise genellikle aydır. Erkek kedilerde çiftleşme siklusu için belirli bir zaman yoktur. Herhangi bir sağlık problemi yoksa her zaman çiftleşmeye hazırdır. Erkek kedi çiftleştirilmeden önce veteriner hekime götürülerek parazit ve genel sağlık kontroller, yaptırılmalı , aşıları tamamlatılmalıdır. Çiftleşeceği dişinin de kontrol altında ve sağlıklı olmasına özen gösterilmelidir.
DİŞİ KEDİLERDE ÜREME PROBLEMLERİ
A) ABORTUS
Normal bir gebelik sırasında çeşitli nedenlere bağlı olarak yavrunun vaktinden önce uterus dışına çıkmasına yavru atma yani abortus denilir. Erken doğum olayı ile abortusu birbiriyle karıştırmamak gerekir ; çünkü erken doğum olaylarında yavru yaşama şansına sahiptir. Yavru atma olaylarında ise yavru anne karnındayken ölür vücut tarafından yabancı cisim olarak değerlendirilir ve dışarı atılır. Yavru atma gebeliğin ilk dönemlerinde olabileceği gibi daha ileri dönemlerde de şekillenebilir. Bazen yavru atmaların farkına varılmayabilir ve hayvanın hamile kalmadığı düşünülür. Özellikle gebeliğin tam olarak tanısının konulamadığı erken devrelerde şekillenen abortus olaylarını belirlemek genellikle atılan yavruların anne tarafından yenilmesi veya saklanması nedeniyle mümkün olmayabilir. Ayrıca kedilerde, çoğunlukla hamilelik sırasındaki yavru ölümlerinde yavrular atılmayarak vücut tarafından mumifiye veya masere edilebilir ve herhangi bir belirti görülmeyebilir. Abortuslar oluşum nedenlerine göre ; enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan yavru atmalar olarak gruplandırılır.
Enfeksiyona Bağlı Yavru Atmalar
Hamile kedilerde herhangi bir hastalığın etkisi ile şekillenebileceği gibi uterustaki bir enfeksiyona bağlı olarak da gelişebilir. Kedilerde Salmonella, monash.pw ve Toxoplasma gondi gibi bakteriyel, Panleukopeni veya FIV gibi viral enfeksiyonlar yavru atmaya neden olabilir. Yüksek beden ısısı, anemi ve dehidrasyon ile seyreden ve genel durumun bozulduğu sistemik hastalıklar sırasında da yavru atmalar şekillenebilir.
Enfeksiyona Bağlı Olmaksızın Meydana Gelen Yavru Atmalar
Bu tür yavru atmaların belirgin bir sebebi yoktur. Yaralanma , düşme vb. bir nedene bağlı olarak yavrunun ölmesi, bazen de uterustaki bir anomalinin varlığına bağlı olarak yavru gelişiminin durması nedeniyle abortus şekillenebilir. Ayrıca hormonal yetersizlikler, diabetes mellitus gibi endokrin sistemle ilgili bozukluklar, vitamin yetersizlikleri ve beslenme bozuklukları da yavru atmalara sebep olabilir. Enfeksiyöz veya enfeksiyöz olmayan abortusların belirtileri arasında gebeliğin ilerleyen dönemlerinde iştahsızlık, kusma, beden ısısında artma, durgunluk ve abdominal kontraksiyonlar sayılabilir.
Abortuslarda elbetteki en belirgin semptom ölü yavrunun görülmesidir. Ayrıca vajinal akıntı da önemli bir bulgudur. Böyle bir durumda vakit kaybedilmeden veteriner hekime başvurulması gerekmektedir. Yapılacak ultrasonografik bakılar hem yavru hem de annedeki gelişim ve bozukluklar hakkında daha kesin bilgi verecektir. Zorunlu olmadıkça medikal bir tedaviden kaçınılmalıdır. Eğer yavru atıldı ise uterusun pyometra ( rahim enfeksiyonu ) veya mumufiye yavru yönünden muayene edilmesi gerekmektedir. Uterus içinde atılamayan mumifiye yavruların varlığı ya da pyometra söz konusu ise operatif müdahale gerekmektedir. Toxoplazma enfeksiyonunun tespit edildiği kediler çiftleştirilmemelidir.
B) ANOMALİLER
Uterus Dışı Gebelikler
Döllenmiş yumurtanın çeşitli nedenlerle uterusa ulaşamayarak başka bir yerde gelişmesine uterus dışı gebelik denilir. Kedilerde oldukça nadir görülür. Uterus dışı gebelik yerleşim yerine göre ovarium gebeliği, oviduct gebeliği ve abdominal ( karın boşluğu ) gebelik olmak üzere 3 &#; e ayrılır . Ovarium ve oviduct gebeliği kedilerde pek gözlenen anomalilerden değildir; ancak abdominal gebelik görülebilir. Abdominal gebelik ya döllenmiş yumurtanın döl kanalına girememesi veya uterusta meydana gelen bir yırtıktan karın boşluğuna düşmesi sonucu meydana gelir. Abdominal gebelikde, döllenmiş yumurta karın boşluğunda plasenta oluşturarak gelişmeye devam eder. Bu gelişim hiç bir zaman tam bir yavru gelişimi şeklinde olmadığından doğum ile sonuçlanmaz. Çoğunlukla belli bir gelişimden sonra yavru ölür veya mumifiye olur. Uterus dışı gebeliğin teşhisi çok zordur. Annede meydana gelen belirtiler yardımıyla veya karın boşluğunun tesadüfen açılması ile teşhis konulur.
Mola
Gebeliğin erken dönemlerinde embriyonun ölmesi ancak yavru zarlarının gelişmeye devam etmesi sonucu oluşan içi sıvı dolu kitlelere mola denir. Genellikle yavrulardan biri gelişirken diğeri gelişemez ve mola oluşumu şekillenir. Tespit edilmesi oldukça güçtür ; ancak doğum sırasında dikkat edilirse görülebilir. Tespit edildikten sonra operatif olarak alınması mümkündür.
Gebelik Rezorpsiyonu
Gebeliğin ilk dönemlerinde yavrunun ölmesi ve vücudun bu dokuları emmesi ile şekillenen ve nadir görülen bir olaydır. Hiç farkedilemeyebilir ; kızgınlıklar arasındaki sürenin uzaması önemli bir bulgudur.
Mumifikasyon
Yavru zarları ve yavru yumuşak doku sıvılarının emilmesi sonucu yavrunun sert deri ile kaplanarak iskelet halini almasıdır. Kedilerde köpeklere göre daha sık görülür. Beslenme yetersizliği , hormonal yetersizlik ve travma nedeniyle oluşabilir. Ultrasonografik muayene ile teşhis edilir. Mumifikasyon sonucu genellikle abortus şekillenir. Abortus şekillenmemişse mumifiye yavru operatif olarak alınabileceği gibi hormon uygulanarak suni doğum ile yavrunun atılması da gerçekleştirilebilir.
Maserasyon
Uterusta ölen yavrunun yumuşak dokularının sulu kahverengi bir kitle halini alması ve yavru iskelet kemiklerinin yumuşayarak birbirinden ayrılmasıdır. Bu erime nedeniyle uterusta iltihabik bir yapı meydana gelir. Sürekli sancı, kilo kaybı ve vulvadan gelen zamanla irinli bir hal alan koyu renkli akıntı en önemli bulgulardır. Tedavi operatiftir, uterusun alınması gerekir.
C ) KEDİLERDE İSTENMEYEN GEBELİKLER
İstenmeyen gebelikler oldukça sık görülen bir durumdur. Kızgınlık döneminde kediler kaçmaya çok meyillidirler ve engel olmak genellikle oldukça zordur. Dişi kedinin kontrol dışında çiftleşmesi sahibi açısından bir takım problemler yaratabilir. Farklı ırklarla çiftleşme nedeniyle doğacak yavruları sahiplendirme güçlüğü bu problemlerin başında gelir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için alınabilecek en iyi önlem dişi kedilerin çiftleşme döneminde çok dikkatli olmak ve kaçmasını engellemektir. Östrus döneminin hormon kullanılarak bastırılması , kısırlaştırma, istenmeyen çiftleşme gerçekleşmiş ise hormon kullanılarak yavru oluşumunun önüne geçilmesi istenmeyen bir gebeliğin önlenmesinde kullanılan yöntemlerdir.
Dişi kedinin çiftleştiği görüldüğünde onun hamile kalması önlenmek isteniyorsa vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurulmalıdır. Üç gün ara ile yapılacak hormon uygulaması ile sorun büyük ölçüde çözümlenebilir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken en önemli unsur zamandır. Çiftleşmeden sonraki 3 gün içinde yapılan uygulamalarda başarı şansı yüksektir. Hormon uygulamalarında amaç döllenmiş yumurtanın uterusa yerleşmesini yani implantasyon denilen bağlanmayı önlemektir. İstenmeyen gebeliklerde uygulanabilecek diğer bir yöntem ise operatif olarak yavrunun alınmasıdır.
Operasyon ile sadece yavru alınabilir ; ancak yavru ile birlikte uterus ve yumurtalıkları da alınması veteriner hekimlerce daha çok tercih edilen bir yöntemdir ve daha sonraki dönemlerde de oluşabilecek istemeyen gebeliklerin de önüne geçer. Uzun süreli hormon tedavisi ile östrusun ertelenmesi veya bastırılması bir takım problemlere sebep olabilmektedir. Bu sebepler arasında en sık görüleni rahim iltihaplarıdır.
D ) KEDİLERDE YALANCI GEBELİK
Kızgınlık dönemi sonrasında çiftleşme olmadığı halde gebelik belirtilerinin görülmesi yalancı gebelik olarak adlandırılır. Kedilerde ovulasyonun, çiftleşmeyle birlikte başlaması nedeniyle köpeklere oranla daha az görülür ve belirtiler dikkat çekici değildir. Kedilerdeki yalancı gebelikte nadir olaraak memelerde süt birikimi görülür. Bu dönemde uterus dokusunda hormon etkisi ile değişimler olmaktadır. Arka arkaya şekillenen kızgınlık sonrası yaşanan yalancı gebelik olaylarında rahim iltihabı meydana gelme riski oldukça fazladır. Yalancı gebelikte memelerde süt birikimi şekillendiği takdirde buna bağlı olarak ağrı ve yangı görülebilir. Bu nedenle yapılacak ilk iş sütün geriletilmesine yönelik bir tedavi olmalıdır. Ancak uygulanacak hormon tedavilerinin sakıncaları da göz önünde bulundurulmalıdır.
E ) KISIRLIK
Dişi kedilerde çeşitli nedenlere bağlı olarak hamile kalamama ve yavru alamama haline kısırlık denir ; ancak kedilerde kısırlık köpeklere oranla daha nadir görülür. Kısırlık; doğmasal ya da edinsel nedenlere bağlı olarak geçici veya kalıcı olarak şekillenebilir. Sonradan oluşan kısırlıkların tedavi ile giderilme olasılığı yüksek olmasına karşın doğmasal olan kısırlıkların giderilmesi pek mümkün değildir. Dişi genital organlarındaki yapısal veya işlevsel bozukluklar, hastalıklar, beslenme, çevresel faktörler kısırlığın sebeplerindendir.
Dişi genital organlarında yapısal bozukluklar doğmasal veya edinseldir. Genital organlarda anatomik olarak normal yapının bozulmasına bağlı olarak çoğunlukla fonksiyonel bozukluklar da gelişmiştir. Dişi kedilerde infertiliteye (kısırlık) neden olan kalıcı hymen (zar) ve tek kornu olması nadir görülen doğmasal bir anomalidir; ancak yavru almak çok ender de olsa görülebilir. Dişi kedilerde nadir olarak görülen hermaphroidismus da ( çift cinsiyetlilik ) bir infertilite sebebidir. Operatif olarak ve hormonal tedavi ile hasta tek cinsiyetli hale getirilebilir; ancak yavru almak pek mümkün değildir. Ovariumdaki gelişim bozuklukları ,ovaryumların tek veya iki taraflı olmaması, ovaryumların gelişmemesi gibi anomaliler de kısırlığa neden olmakla birlikte ovarium kistleri dişi kedilerde görülme olasılığı en yüksek olan infertilite nedenidir. Kedilerde ovarium kistleri genellikle tek taraflı şekillenir. Metastaz özelliği olmamasına karşın klinik belirtilerin geç görülmesine bağlı olarak geç tespit edilir ve tedavi yöntemi olarak kısırlaştırma tercih edildiğinden kalıcı bir infertiliteye neden olur.
Dişi genital organlarında işlevsel bozukluklar, çoğunlukla kalıcı olmayan ve uygun tedavilerle yavru alma olasılığı yüksek olan fonksiyonel bozukluklardır ; ancak ovariumla ilgili anomaliler geliştiğinde kalıcı bir infertiliteye de neden olabilir. Östrusun olmaması , düzensizliği vb. seksüel siklus ile alakalı bozukluklar infertilite nedenleri arasında sayılabilir. Ayrıca kedilerde, sık östrus nedeniyle hormon uygulamaları ve buna bağlı olarak şekillenen ovaryum kistleri, pyometra ve metritis de infertilite önemli infertilite sebeplerindendir. Vulva, vagina ve uterustaki her türlü yapısal değişiklik çiftleşmeye engel olacağından direkt olarak kısırlık nedenleri olarak sayılabilir. Uygun bir tedavi uygulanırsa iyileşebilir ve yavru almak mümkün olur.
Genital Hastalıklar, genital kanalı etkileyerek infertiliteye neden olur; ancak genellikle medikal tedavilere cevap verdiklerinden uzun süreli uygun tedaviler sonrasında yavru almak mümkün olabilir. Enfeksiyöz karakterli vulvitis, vajinitis, metritis ve pyometra gibi hastalıklar ile Toxoplasma gondi enfeksiyonları da kısırlık nedenidir. Uterus mukozasındaki enfeksiyonlara bağlı oluşan hasarlar nedeniyle yavrunun uterusa implante olamaması infertilite sebebidir ; ancak kedilerde sıklıkla yavruların mumifikasyonu, masserasyonu ve buna bağlı infertilite şekillenme olasılığı daha yüksektir.
Beslenme ve çevresel faktörler, dişilerin fertilite yeteneğini etkileyen nedenlerden biridir. Aşırı beslenme, fazla kilolar, proteince fakir gıdalarla beslenme dişilerde fertiliteyi olumsuz etkileyen faktörlerdir. Dişilerde aşırı kilo kadar ileri derecede zayıflığın da ovulasyon yeteneğini düşürdüğü monash.pwı dişiler görünürde hiç bir neden olmadığı halde erkek kediyi kabul etmeyebilir. Bu durum sadece o erkek kedi ile ilgili olabileceğinden başka bir erkek seçmek durumun çözümü için faydalıdır. Ayrıca dişiler kendi ortamlarında daha rahat olacağından mekan değişikliği gibi bir nedenle de çitleşmeyebilirler.
ERKEK KEDİLERDE ÜREME PROBLEMLERİ
KISIRLIK
Doğmasal , edinsel ve çevresel faktörler erkek kedilerin dölleme yeteneğinin olmaması durumuna kısırlık denilir. Erkek kedilerde kısırlığın oluşumunda genetik nedenler , hastalıklar , anomaliler , beslenme ve yaş gibi çevresel faktörler önemli rol monash.pw kedilerde psikolojik nedenler ( kötü şartlar , alışık olmadığı ortamlar ) çiftleşme isteğinin olmaması en sık görülen faktördür. Seksüel isteksizliğin nedenleri genelde fiziki veya psikolojik olduğundan olumsuz şartların düzeltilmesi ve hormon tedavileri ile kolaylıkla giderilebilir ve kalıcı bir infertilite şekillenmez.
Çiftleşme yeteneğinin olmamasının nedenleri ise genellikle edinseldir ve kalıcı bir infertilite söz konusu şekilenmez . Erkekde çiftleşme isteği olmasına karşın ağrıya neden olan penis yarası veya aşırı kilo gibi nedenlerle çiftleşmekten sakınabilir. Sebepler giderildiğinde ise yavru alınabilir.
İnfertilite nedenleri arasında spermin dölleme yeteneğinin olmaması tespiti en güç olan faktördür. Erkekte çiftleşme isteği ve çiftleşme var olduğu halde spermin dölleme yeteneğinin olmaması , az sperm üretimi veya hiç sperm üretilmemesi gibi bir nedenden dolayı kısırlık söz konusu olabilir. Bu nedenlerin oluşumuna erkek genital organlarında özellikle de testislerde kalıcı olabilen fonksiyonel bozukluklar neden olduğundan kısırlığın giderilmesi mümkün olmayabilir. Erkeklerde kalıcı kısırlığın şekillenmesinde en önemli neden anomalilerdir. Çoğunlukla doğmasal olarak şekillenirler ve hemen hemen geri dönüşümleri imkansızdır. Kriptorşizm ( testislerin keseye inmemesi ) anomali olarak şekillenir ve ancak tek taraflı şekillendiği durumlarda yavru alınabilir. Testislerin hiç olmaması, gelişmemesi veya sonradan atrofiye olması, doğuştan tek testis olması, kanalların yapışık veya dar olması, sperm üretiminin olmaması gibi doğmasal veya edinsel nedenlere bağlı olarak gelişen anomaliler de genellikle yavru almak mümkün değildir.
Ender görülmekle beraber hermaphroditismus (çift cinsiyet) olaylarında kalıcı bir infertilite şekillenebilir. Anomalilerde genellikle çiftleşme isteği ve çiftleşme vardır ancak yavru almak pek mümkün değildir. Yetersiz beslenme ve buna bağlı olarak gelişen zayıflık gibi bir metabolik yetersizlikler ise libidonun düşük olmasına neden olur. Ayrıca beslenmenin sperm üretimi ve miktarı üzerine direk etkisi vardır. Özellikle protein ve fosfor yönünden zayıf gıdalarla beslenen erkeklerde sperm üretimi düşüktür. Yaşlanma ile vücudun genel olarak tüm fonksiyonlarında görülen azalma üreme yeteneğinde de düşmeye neden olur. Endokrin bezlerin faliyetindeki azalmalar, testesteron salgılanmasındaki azalmalar ve yaşlanma ile artan eklem hastalıkları fertilitenin azalmasına neden olabilir.
DİŞİ KEDİLERDE KISIRLAŞTIRMA VE FAYDALARI
Dişi kedileri kısırlaştırmanın öncelikli yararı, östrus döneminin ömür boyu ortadan kalkmasıdır. Kızgınlık periyoduyla ilgili davranış bozuklukları, sinirlilik ve evden kaçmalar ortadan kalkacaktır. Zamansız ve istenmeyen çiftleşmeler olmayacaktır. Yumurtalıklar ve rahim alındığından bunlara ait kist, kanser ve iltihaplanma gibi olası riskler ortadan kalkacaktır. Özellikle ileri yaştaki kısırlaştırılmamış dişi kedilerde rahim iltihapları tehlikeli problemlerdir. Zaman zaman maddi açıdan bakıldığında kısırlaştırma operasyonu ekstra bir gider olarak düşünülse de daha sonra yapmanız muhtemel olan birçok harcamayı ortadan kaldıracaktır.
Yayınlanan Genel
Kedilerde Kur Yapma Ve Çiftleşme
Kediler kur yapma ve çiftleşme konusunda gürültücü ve heyecanlıdır, rastgele ilişki kurarlar. Dişi sadece duygusal ve biyolojik olarak hazır olduğunda erkeğe çiftleşme izni vererek çiftleşme eyleminin zamanlamasını belirler.
Gün boyunca çiftleşme devam eder, bu tekrar yumurtaların dişinin yumurtalıklarından inmesi için gereklidir. Sık çiftleşme olmaksızın yumurtalar inmez ama birkaç hafta içinde başka bir kızışma dönemi gelir.
►Dişi Kedilerde Kızgınlık Dönemi
Kedilerde Kur Yapma ve Çiftleşme
Dişinin kızışmaya yaklaştığının ilk işaretleri artan huzursuzluğu ve bedenini erotik bir şekilde nesnelere, hatta hayvanlara sürtme arzusunun artışıdır. Sık idrar yapmaya başlar ve idrarın, yaklaşan durumunu etraftaki erkek kedilere belli etmek için koku işaretleyicisi olarak kullanır.
Kısa süre sonra, hazır olduğunu belirtir şekilde erkek kedilere hazin ve içgüdüsel cinsel çağrılarına başlar. Deneyimsiz insanlar onun bu çağrısını ve kendisini acıyla sürümesini yanlış anlarlar. Bu sırada dişinin kuyruk dibine koku bırakmaya çalışırlar.
►Kedilerle Birlikte Yaşamak ve Faydaları Nelerdir?
Erkek kedi kulaklarının arkasını yaladığında dişi çoğunlukla kabul ettiğini gösterir. Uzanacak ve erkeğin kendisini koklamasına, vomeronazal organına koku salgılamasına izin verecektir.
Erkek üstüne çıktığında çenesiyle dişinin boyun derisini kavrayarak onun denetimi altında kalmasını sağlar.
Çiftleşme saniyeler içinde biter ama erkek dişi kedi kendisine doğru denemesin diye onu bırakmaz. Arka kısmını kaldırarak ve kuyruğunu yana çevirerek çiftleşmeye hazır çömelir. Sıklıkla mırlar, ön patileriyle yeri yoğurur ve vücudunu gerer.
Erkek kedi bir cinsel fırsatçıdır. Bir sürü hormonu uyaracak tekrarlanan çiftleşmeler olmaksızın dişi kedi yumurtaları bırakmaz. Hormonlar yumurtanın salınmasını sağlar ve döllenme 24 saat sonra gerçekleşir.
Kedilerin çiftleşme zamanı geldiğinde durduramazsınız. Kendini dışarı atar ve iç güdülerinin tetiklediği şeyleri yaparlar. Kediniz erkekse bu sorun değil. Kediniz dişiyse yakında bir çok yavru kedi sahibi olacağınız anlamına geliyor. Kedilerin çiftleşmesine şahit olmadıysanız bu konu hakkında bilgi sahibi olmanız gerekiyor.
Bu ya fiziksel olarak diğer erkeklerin üstesinden gelmiş erkeği, akıllıca kur yaparak dişinin dikkatini çeken hiyerarşide alt sıralarda olan bir erkeği veya baskın erkek yorulduktan sonra yerini alan sebatkâr bir erkeği ödüllendirir.
Bu durumlardan herhangi birinde, dişi yavruları için en iyi kaliteyi seçer. Diğer ve bir dişinin ona hazır olduğunu belirten kokularına ve çağrılarına karşılık verir.
Yalnız sıklıkla dişi kedinin eylemlerinden dolayı alarma geçen tek erkek kedi o değildir. Dominant erkek kediler çiftleşme hakkı için sindirme taktikleri ya da hayvani güçlerini kullanırlar. Kedilerde kur yapışı formalite gereğidir.
Kedilerde çiftleşme nasıl olur ?
Kedi kendine uygun biri bulduğu zaman kedi dişinin arka tarafından üzerine çıkar ve boynunun arkasını dişleri ile tutar bu biraz ısırma gibi de dursa endişe edecek bir durum yoktur.
Gebelik çiftleşmeden sonra ne zaman belli olur ?
Yumurtlama birleşmeden itibaren 20 ya da 50 saat içinde gerçekleşir.
Kedi emzirme döneminde hamile kalabilir mi ?
Malesef ki kalabilir. O yüzden dişi kedileri çiftleşme döneminde gözden uzak tutmak önemli.
Kediler kaç yaşında hamile kalmaya başlar ?
Genelde kediler cinsel olgunluğa ay arasında ulaşsa da 4 aya düşebiliyor. Eğer bu yaşta hamile kalınmasına izin verilirse bu anne içinde yavrusu içinde tehlikedir. Çoğu veteriner bu tür şeyleri önlemek için erken yaşta kısırlaştırmadan yanadır.
►Kedilerde Doğum ve Belirtileri
Erkek Kedilerde Çiftleşme
Kedilerde çiftleşme de biraz daha detaya inmek gerekirse; erkek kediler, dişi kedilere göre çiftleşmeyi daha çok isteyen taraftır. Erkek kedilerde gözlemlenen kızgınlık dönemi, dişi kedilere göre daha hafif ve geç başlamaktadır.
Bir erkek kedi doğduktan 7 ay sonra tam anlamıyla kızgınlık dönemine girmektedir.
7 ayını doldurmuş ve hormonları gelişmiş her erkek kedi çiftleşmesi için hazırdır ve uygun durumda çiftleşebilir.
Özellikle eylül aylarının sonlarında doğru erkek kedilerin çiftleşme hormonu olan &#; libidolar &#; azalmaya başlamaktadır. Libidoların azaldığı dönemlerde; erkek kedilerde kızgınlık ve kaba tavırlar boy göstermektedir.
Kediniz evde yaşıyorsa bu dönemlerde kum kaplarını kullanmamaktadır. Kum kabını kullanmamakla birlikte evin hemen hemen her noktasına çok ağır kokan cinsel kokular bırakmaktadır. Bu kokuların özelliğiyse dişi kedilerin çiftleşme hormonlarını uyarmaktır.
Dişi Kedilerde Çiftleşme
Dişi kedilerde çiftleşme belirtileri; erkek kedilere göre daha erken gözlemlenmektedir. Erkek kedilerde 7. aydan sonra başlayan çiftleşme dönemi , dişi kedilerde 6. ayda başlamaktadır. Bu döneme dişi kedilerde kızgınlık dönemi denir. Bu dönemde dişi kedilerin hareketleri ve karakterleri eksi yönde değişmektedir.
Sahiplerine sürekli sürtünme , garip hareketler , sıkıntılı tavırlar ve miyavlamalarında değişiklik ve ağırlık gözlemlenmektedir. Dişi kediler bu dönemlerde sanki acı çekiyorlarmış gibi miyavlarlar ; bu durumlarda sakin olup süreci olması gerektiği gibi sürdürmelisiniz.
Dişi kedinin çiftleşmeye hazır olduğunu nasıl anlarız ?
Dişi kedi çiftleşmeye hazır olduğunu hissettiği zaman farklı hareketlerle belli eder. Kafa aşağıda, kuyruk dikilmiş ve dizler bükülmüş şekli erkeklerin ilgisini çekmek için yaptığı hareketlerdir.
Sokak Kedilerinde Çiftleşme
Sokakta yaşayan kedilerin çiftleşme dönemleri; evden çok farklı vahşi doğanın kurallarının geçerli olduğu dönemlerdir. Kızgınlık dönemindeki dişi kedi , sokağın her köşesine salgı bırakarak bölgede yaşayan tüm kedilerin haberdar olmasını sağlamaktadır.
Kedilerde Cinsel Hayat
Diğer memelilerle karşılaştırıldığında, kediler çok daha yüksek oranda rastgele cinsel ilişki kurarlar, ama bu davranışlarında biyolojik bir mantık vardır. Dişi kedinin çiftleşmeden yumurtası düşmez.
Daha sosyal türlerin, -insanlar, köpekler ya da evcil çiftlik hayvanların yumurtalarını koruma gereksinimleri yoktur çünkü etrafta her zaman erkek vardır. Kediler ise yalnız avcılar olarak evrim geçirmişlerdir. Bir dişi, mevsimine girdiğinde etrafta erkek kedi olmama olasılığı vardır.
Yumurtaları çiftleşmeye kadar korumak kuşkusuz bağımsız bir davranıştır. Bu yüzden de dişi kedi kokudan daha uzaklara ulaşan ve çiftleşmeye hazır olduğunu belirten hüzün dolu bir sesle çağrıda bulunur.
Tek bir çiftleşmeden sonra yumurtaların salınması fırsatçı erkeği ödüllendirirse de bu en iyi baba olacak anlamına gelmez.
Çok özür diliyorum kedim ve dişi 2 gündür ciflesiyor erkek kizginliktan çıktı gibi ama dışı sürekli birliktelik istiyor hamile kalmış mıdır kizginligi daha sirermi defalarca ciflestiklerine sahit oldum
0
Cevapla
Kedim dişi ve 4 aylık ama normalde yapmadığı şeyleri yapıyo çok saldırganlaştı akşamları odanın kapısının önüne geçerek acı avı miyavlıyo ve garip sesler çıkarıyor ne yapmam lazım
2
Cevapla
- Onun da canı var
2 sene önce
Yanlız kaldığı için olabilir ona bir erkek kedi bulun çiftleşme donemide gelmis olabilir
0
Cevapla
Kedim 4 aylik ve kızgınlık dönemine girdi ve evden kaçtı annem erkek kediyle ciftlestigini görmüş bikere çiftleşmeyle hamile kalmaz dedi veteriner bu konuda tecrübeli olanlar yazabilirmi
0
Cevapla
Merhaba dişi kedim ve erkek kedi kez çiftleştiler 24 saat oldu erkek kedinin geleli fakat dişi kedim çok tedirgin sürekli tıslıyor ve çiftleşme sonrası bir kaç kez balgam şeklinde kustu nu neden kaynaklanıyor olabilir ne yapmalıyım 🥺
0
Cevapla
Kediler ne zaman çiftleştirilmeli?
Kediler ne zaman çiftleştirilmeli sorusu türler arasına göre değişiklik gösterebilir. Fakat genel bir inceleme yapılacak olduğu zaman bu durum erkek ve dişi olma durumlarına göre de değişiklik gösterecektir. Erkek olan kediler dişilere göre daha erken çiftleşme dönemine hazır hale gelecektir. Zaten doğum yapmak gibi durumları olmadığı için bedenlerinde en ufak sağlık riski olma ihtimali de bulunmaz. Bu yüzden de kedilerde çiftleşme dönemi erkeklerde daha erken başlar.
Erkek kedilerde çiftleşme zamanları ortalama olarak 6 aylarını tamamladıkları zaman dahi uygun olacaktır. Bu vakit onların sağlıkları açısından en ufak olumsuz etkileri vermeyecektir. Dişi kediler ise doğum yapma gibi durumları olmasından dolayı bir yaşına girdikleri zaman çiftleştirilmesi daha uygun olacaktır. Bu zamandan daha önce çiftleştirme yapılırsa hem anne kedilerin hem de hamile kalırsa bebek kedilerin zarar görmesine neden olabilir. Bu yüzden ev kedilerinde bu oranlara dikkat etmek gerekir.
Kedilerde çiftleşme
Kedilerde çiftleşme dönemi genel olarak her yıl mart ayında başlar. Mart ayı yaklaştığı zaman hem dişi hem de erkek kediler genleri gereği kızana girerler. Karşı cins bir kediye ihtiyaç duyarlar. Eğer kendileri için uygun olan kedi bulunmazsa da kızandan çıkmaları ortalama olarak iki hafta devam edebilir. Kızan sürecinde kediler etrafa tuvaletlerini yapıp çok bağıracaklardır. Bu yüzden kediler belirli vakitlere geldiği zaman kısırlaştırılması gerekir. Detaylı bilgi için bahçelievler veteriner kliniği (vetorium)dan bilgi alabilirsiniz.
Kedilerde Çiftleşme Hakkında Bilinmesi Gerekenler
"Kedi çiftleşmesi nasıl olur?" ve "kedi çiftleşmesi ne kadar sürer?" gibi sorulara genel geçer yanıtlar verilse ve bu fizyolojik olay birçok kişi için basit bir süreç gibi değerlendirilse de işin özü sanıldığından biraz daha farklıdır. Kedi çiftleşmesi hakkında bilinenler kedilerin belli dönemlerde çiftleştiği ve çiftleşmeye hazır olduklarında yüksek sesler çıkardıkları ile sınırlı olmamalıdır. Üstelik onların üreme için gerçekleştirdiği çiftleşme eylemi hakkında kesin yargılar da gerçeği yansıtmayabilir. Örneğin kediler çiftleşene kadar yumurtlamazlar, bir dişi her biri farklı erkek kediden olan beş yavru dünyaya getirebilir ve her kedinin kızgınlığa girdiğinin göstergeleri farklılaşabilir. Bu nedenle kedilerde çiftleşme konusu kendi dinamikleri olan komplike bir süreçtir. Bu yazımızda sevgili dostlarımızın soylarını nasıl devam ettirdikleri hakkında önemli bilgiler bulabilirsiniz. Kedilerde kızgınlık hakkında detaylı bilgiye ulaşmak için Kedilerin Kızgınlık Dönemi Hakkında Bilmeniz Gerekenler adlı blog yazımızı okuyabilirsiniz.
Kediler Çiftleşmeye Ne Zaman Hazır Olur?
Dişi kediler cinsel olgunluğa aylık süreçte ulaşırlar. Bu süreç ırklarına, yaşam koşullarına, genel sağlık durumlarına, yaşadıkları bölgenin iklim özelliklerine ve nasıl beslendiklerine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin serbest yaşayan kedilerin saf ırklara göre cinsel olgunluğa çok daha erken ulaştıkları bilinmektedir. Erkekler dişilere göre bir miktar geç olgunlaşsalar da hem dişilerin hem erkeklerin bir yaşına gelmeden üreyebilecek cinsel olgunluğa erişebilecekleri ifade edilebilir. Erkek kediler cinsel olgunluğa eriştikten sonra her zaman çiftleşmeye hazır olurlar, dişi kediler için aynı durum söz konusu değildir. Dişiler "östrus dönemi" olarak da adlandırılan kızgınlık sürecinin herhangi bir gününde çiftleşebilirler.
Dişi kedilerde kızgınlık döneminin ortalama olarak yedi gün sürdüğü söylenebilir. Bu zaman aralığı kediden kediye değişmekle birlikte 1 - 21 gün arasında sürebilir. Kızgınlığa giren dişinin davranışları değişir ve kendisine bir eş aramaya başlar. Dişi kediler oldukça seçici olabilirler ve erkek ile çiftleşmek istemedikleri takdirde kızgınlık döneminde olsalar dahi izin vermeyebilirler.
Kedilerde çiftleşme mevsimi yaşanan yerdeki iklimle yakından ilişkilidir. Kuzey yarımkürede yaşayan dostlarımız Ocak - Mart, Ağustos - Ekim aylarında üreme dönemine girerler. Havaların ısınması ve güneşin etkisini hissettirmesi gibi değişkenlerle güney yarımkürede tam tersi bir durum yaşanır.
Kediler Nasıl Çiftleşir?
Kedilerde çiftleşme tamamen dişi kedinin isteğine bağlı bir süreç olma özelliği taşır. Dişiler erkekle çiftleşmeyi istemezlerse ya da bu sürece hazır değillerse eylemin gerçekleşmesi mümkün değildir. Çiftleşme döneminde olunsa dahi dişiler kendi eşlerini kendileri seçerler.
Birleşmeye hazır olan dişi farklı şekillerde sinyaller gönderir ve bu sinyaller çevredeki erkekler tarafından fark edilir. Dişi, erkeklerin kendisine doğru çekilmesini bekler ve çoğunlukla en baskın olanını kabul eder. Elbette bu durum sokakta yaşayan dostlarımız için geçerlidir. Erkek, dişinin kulağını ve başını yaladığında dişi ters bir reaksiyon göstermediği takdirde çiftleşme talebinin karşılık bulduğu düşünülebilir. Daha sonra dişi yere yatar ve erkeğin onu koklamasına izin verir. Aralarındaki kur bir iki saat kadar sürebilir. Erkek dişinin üzerine çıkar, ensesini ısırır ve kontrolü bir anlamda ele geçirmiş olur. Daha sonra penetrasyon gerçekleşir ve çok kısa bir zaman diliminde, saniyeler içerisinde eylem sona erer. Erkek kedinin cinsel organı dikenli olarak tabir edilen bir yapıya sahiptir, bu yapı dişinin vajina kanalının tahriş olmasına ve aynı zamanda vajina kanalının uyarılarak yumurtaların inmesine neden olur. Birleşme bitince erkek, dişi sakinleşene kadar pozisyonunu korur. Çiftleşme gün boyu devam edebilir, dişi birden çok kez birleşmeye izin verebilir, çünkü tek bir birleşme ile yumurtaları inmeyebilir ve gebelik oluşmayabilir. Döllenme çiftleşmenin ardından yaklaşık 24 saat sonra gerçekleşir.
Kedi Çiftleşmesi Ne Kadar Sürer?
Az önce de belirtildiği gibi kedilerin çiftleşmesi saniyeler içerisinde sona ermekte ancak birden çok defa tekrarlanabilmektedir. Dişi, yaşam koşullarına bağlı olarak, birden fazla erkekle de çiftleşebilir. Özellikle sokakta yaşayan dostlarımızın yavrularını gördüğümüzde bu durumu net bir şekilde anlayabiliriz. Bir kedi ortalama olarak 4 yavru dünyaya getirebilir ve her yavrunun babası farklı bir kedi olabilir. Gebelik için yumurta salınımı gerçekleşirken her erkek farklı bir yumurtayı dölleyebilir.
Dişiler Çiftleştikten Sonra Neden Yuvarlanır?
Dişiler çiftleşme eyleminden sonra hızlı bir şekilde yerde yuvarlanmaya, pozisyon değiştirmeye, genital bölgelerini ve sırtlarını yalamaya başlarlar. Bu davranışın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte yumurtlamaya vücudun verdiği hormonal yanıt ve bir önceki çiftleşme sırasında erkeğin kokusunu atma çabası olarak değerlendirilmektedir. Dişi kediler birleşme tamamlandıktan yaklaşık 30 dakika sonra farklı bir partneri kabul edebilirler.
Erkek Kedi Çiftleştikten Sonra Ne Yapar?
Olay yerinden uzaklaşır. Çiftleşmenin ardından erkekler dişilerin yanından ayrılırlar. Bu içgüdüsel davranışın nedeni dünyaya gelecek yavruların bakımında yardımcı olmayacağını göstermektir. Dişi yeniden çiftleşmeye hazır olduğunda ise erkek yeniden kendisine yaklaşacaktır.
Evcil hayvan sağlığı ve ürünleri dâhil olmak üzere sağlık, tekstil, gıda, dekorasyon ve kozmetik gibi sektörlerde, Türkiye ve dünya genelinde marka bilinirliği yüksek firmalar için içerik üretimi gerçekleştiren Deniz Öz, sosyal medya içerik stratejisi alanında da uzmanlaşmıştır. yılından bu yana monash.pw blog sayfası için düzenli olarak içerik üretmektedir.