Hıv Virüsü Ilk Ilişkide Bulaşırmı

kaynağı değiştir]

Herpesvirus enfeksiyonları[değiştir kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Tema Grubu’nun yılında yayınladığı Türkiye’de HIV/AIDS Durum Analizi raporunda yer alan tahminlere göre, hastalığın ortaya çıkışından itibaren Türkiye'de en az 7, ile 14, arasında insan AIDS hastalığına yakalanmıştır.^[69] Ancak Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan resmi rakamlara göre yılları arasında HIV/AIDS toplam vaka sayısı ’dir. HIV ile yaşayan çocuk sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte, yılları arasında 18 yaş altı resmen bildirilmiş 78 vaka bulunmaktadır. Kayıt ve bildirim sistemindeki problemler nedeniyle HIV/AIDS vakaları hakkında güvenilir sayısal bilgi edinmek Türkiye'de oldukça zordur.^[70] yılında HIV pozitif kişi sayısı iken, yılında bu sayı dört katına yakın artış göstererek HIV pozitif kişi sayısı olmuştur.^[71]

Türkiye'de nüfusun neredeyse yarısı 25 yaşın altındadır ve gençler cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında oldukça bilinçsizdir. Korunmasız ve erken cinsel ilişkiye girme açısından kadınlar ve özellikle ergenlik dönemindeki kızlar enfeksiyon riskine daha açıktır. Kayıtsız seks işçilerinin sayısı oldukça yüksektir ve bu durum HIV bulaşma riskini artırmaktadır.^[70]

Dünya genelinde yeni pozitif sayısı ve ölümler azalırken, Türkiye ve Rusya'da vaka sayıları hızla artmaktadır.^[72]

Destek merkezleri[değiştir

AIDS (HIV) Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

AIDS Nedir?

Açılımı Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu olan AIDS, cinsel ilişki ve çeşitli vücut salgılarıyla bulaşan bir hastalıktır. Geçmişte tedavisi güç olan bu sendrom, sağlık teknolojilerinin hızla gelişmesi sayesinde iyileştirilebilen kronik bir hastalığa dönüşmüştür. Günümüzde yalnızca toplumun bir kesimine değil çocuklara bile bulaşabilen bu virüs, doğal olarak “AIDS hastalığı nedir? Nasıl bulaşır?” gibi soruları doğurur. 

AIDS, cinsel yolla bulaşan hastalıkların başında gelir. Bağışıklık sisteminin hızla zayıflamasına ve hastalıklara da açık hâle gelmesine yol açar. Bağışıklık sistemindeki bu hızlı düşüşün bir sendroma dönüşmesindeki neden HIV virüsüdür. Sağlıklı bir bireyin vücudunda bulunması gereken beyaz kan hücresi sayısı yaklaşık arasındadır. Ancak HIV virüsü kandaki CD4 oranını sıfıra kadar düşürür. Bu durumda da vücut, tüm tehlikelere açık hâle gelir. 

AIDS Belirtileri Nelerdir?

HIV virüsünün yol açtığı AIDS hastalığı, birçok rahatsızlıkla benzerliği bulunan belirtiler gösterir. Ancak belirtilerin birçoğu aynı anda görülüyorsa ve bulaşma riski varsa virüse karşı tedbir alınması gerekir. AIDS hastalığının yaygın belirtileri şu şekildedir:

• Hızlı kilo kaybı
• Uzun süreli ve nedensiz yorgunluk hissi
• Tedavi edilemeyen uzun süreli ishal 
• Lenf bezlerinde şişlik
• Geçici hafıza kaybı, bilinç bulanıklığı
• Depresyon hâli
• Ağız, burun ve göz kapakları gibi çeşitli cilt bölgelerinde lekelenme
• Akciğer enfeksiyonları ve zatürre
• Ağızda, anüste ve genital bölgede sebepsiz ortaya çıkan yaralar
• Nörolojik hastalıklara eğilim 
• Tekrarlayan ateş
• Gece terlemelerinde artış
• Mantar enfeksiyonları
• Denge kaybı

AIDS Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?

HIV virüsü, bulaşmasının ardından birkaç evrede AIDS hastalığına dönüşür. Hastalığın ilk evresinde HIV virüsünün bulaşmış olması koşulu aranır. Birincil HIV enfeksiyonu olarak nitelendirilen ikinci evrede ise bulaşmayı takip eden haftada virüse karşı tepkiler ortaya çıkar. Bu aşamada HIV belirtileri; ateş, üşüme, titreme, döküntü, boğazda ve kaslarda ağrı, hâlsizlik, ağızda yaralar ve lenf bezlerinde şişmedir. Bu belirtiler hafta içinde kendiliğinden iyileşebilir; ancak bu aşamada hasta artık bulaştırıcıdır. Üçüncü evre olan serokonversiyon döneminde ise HIV virüsü çeşitli testlerle belirlenebilir. Sonraki asemptomatik evrede HIV belirtileri tamamen ortadan kalkarken virüs beyaz kan hücrelerini yıla yayarak azaltmaya başlar. 

Erkek semptomatik dönem beşinci evredir. Bu evrede, uzun bir süre boyunca CD4 hücrelerini kopyalamış olan HIV virüsü yerini AIDS hastalığına bırakır. Dördüncü evredeki yıllık sürecin ardından başta aşırı kilo kaybı ve ağız yaraları olmak üzere AIDS belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Bu evre, tedavi için yine de oldukça erken bir dönemdir. Altıncı evrede ise tamamen AIDS hastalığından bahsedilebilecek geç bulgulu döneme geçilir. Önceki evrelerde tedavi almayan veya tedaviyi yarıda bırakan hastalar geç bulgulu dönemde tam bir AIDS hastalığıyla karşı karşıya gelir. Ancak bu dönemde de tanı konmuş hastalara uygulanabilecek etkili tedavi yöntemleri bulunur. Son evrede ise kas erimesi, belirgin sinir sistemi tutulumları ve daha ileri sonuçlar ortaya çıkabilir. 

AIDS Nasıl Bulaşabilir?

HIV virüsünün bir evresi olarak ortaya çıkan AIDS, temel olarak vücut salgılarıyla bulaşabilir. AIDS bulaşma yolları arasında yüzey, hava, yiyecek ve içecekler yoktur. Virüs; öpüşme, tokalaşma, cilde temas etme, böcek veya sinek ısırması, ter, tükürük, gözyaşı, ortak çatal bıçak kullanımı ile de bulaşmaz. HIV virüsü; kan, sperm, anne sütü ve vajina salgıları ile taşınır.

• HIV virüsü, dünya genelinde yüzde oranında cinsel yolla bulaşmaktadır. Virüs; vajinal, oral ve anal cinsel temas ile cinsiyet fark etmeksizin taşıyıcı kişiden diğerine bulaşır. Bulaşmanın meydan gelmesi için korunmadan gerçekleşen bir cinsel temas bile yeterlidir.
• Kanda yoğun oranda bulunan HIV virüsü, test edilmeden bir başka kişiye kan nakledilmesi yoluyla bulaşabilir.
• Taşıyıcı kişiden organ, doku ve sperm nakli, bulaşmanın gerçekleşmesi için yeterlidir. 
• Dezenfekte edilmemiş cerrahi ekipmanlar, şırıngalar, diş hekimliği ekipmanları, kesici ve delici aletler, hastalara virüs bulaştırabilir.
• Cinsel organlardaki yaralanma nedeniyle meydana gelen kanamalar virüsün bulaşmasına neden olabilir.
• Regl kanamaları virüs bulaştırır.
• Hamilelik sırasında AIDS taşıyan bir anne, normal doğum sırasında bebeğe virüs geçirebilir.
• Emzirme yoluyla yüzde ihtimalle bebeğe anneden virüs geçebilir.

AIDS Tanısı Nasıl Konulur?

AIDS virüsü, yedinci evreye gelmeden son derece kolay teşhis edilebilen bir hastalıktır. Aynı zamanda teşhis ne kadar erken konursa hastalığın tedavisi de o oranda kolaylaşır. Virüsü en kısa sürede tanımlayıp ortadan kaldırabilmek için AIDS testi çeşitleri bulunur. Temastan gün sonra enfeksiyonu teşhis etmek için başta NAT ve PCR olmak üzere nükleik asit testleri kullanılır. NAT testi kan yoluyla yapılırken PCR için ağız ve burun sürüntüsü alınır. Kanda hücre sayımı yoluyla yapılan Elisa testi de AIDS tanısı koymak için etkilidir. 

Elisa Testi

Elisa testi, antijen ve antikor tepkimelerini görerek çeşitli hastalıkları teşhis etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde tepkimeyi görebilmek için enzimler kullanılır. Kan yoluyla yapılan bu test, erken tanı için son derece önemlidir. Temastan sonraki üç ayda vücut HIV virüsü ile savaşmak için antikor üretmeye başlar. Bu antikorların doğru şekilde ölçülebilmesi için testin temastan hafta sonra yapılması gerekir. Elisa testi, AIDS hastalığına dönüşmeden virüsü ilk evrelerde teşhis edebilme imkânı verir.

AIDS Hastalığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

HIV virüsü teşhis edildikten sonra bağışıklığı korumaya almak ve bu sistemde yaşanması muhtemel düşüşleri engellemek için üçlü ilaç tedavileri uygulanır. Bu ilaçlar, HIV virüsünün vücuttaki gelişimini yavaşlatırken bağışıklığı yüksek tutmak için de faydalıdır. Ancak üçlü ilaç tedavilerinin kalıcı çözüm getirdiği her zaman söylenemez. Bu ilaç tedavileri, virüsün kandaki gelişimini ve farklı mutasyonlar oluşturma ihtimalini ortadan kaldırır. Virüsü tamamen kontrol altına alabilmek için ilaçların ömür boyu kullanılması gerekir. 

İlaçlı tedaviler, yaşam kalitesini son derece artırırken kişinin farklı hastalıklarla karşı karşıya gelme ihtimalini de azaltır. Kandaki virüs miktarını da azaltan ilaçlar, doğru orantılı olarak bulaştırma riskini de en aza indirir. Erken teşhis ve ilaçlı tedaviler ile bireyler normal yaşamına rahatlıkla devam edebilir. 

AIDS’ten Korunmanın Yolları Var mıdır?

Kısıtlı yollarla bulaşabilen bu hastalıktan korunmanın çeşitli yolları vardır. Dikkat edilmesi gereken ilk nokta, başta cinsel ilişki olmak üzere riskli davranışlara karşı önlem almaktır. Günümüzde bulaşma riskinin önüne geçmek için temastan önce ve sonra kullanılabilecek ilaçlar bulunur. Şüpheli davranışlardan en fazla üç gün sonra kullanılmaya başlanması önerilen ilaçlar, HIV virüsünü daha vücuda yerleşmeden ortadan kaldırabilir. 

AIDS riskini azaltmanın diğer yolu ise korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmaktır. “AIDS’li biriyle ilişkiye girmek mutlaka hastalığı kapmak anlamına gelir mi?” sorusunun cevabı ise hayırdır. Bulaşma riskinden korunmak için cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak gerekir. Ancak kullanılan prezervatiflerde delikler ve yırtıklar olmamasına ve ürünün cinsel ilişkiden önce takılmasına özen gösterilmelidir. Bunun yanında hastane dışında başta zararlı maddeler için olmak üzere şırınga kullanımını bırakmak da AIDS’ten korunmak için etkilidir. Kesici ve delici aletleri gerekli koruyucu önlemleri alarak kullanmak da virüse karşı korunmanın diğer yoludur. Aynı zamanda enfekte olduğu düşünülen kişinin AIDS yaralarına ve kanına temas etmemek gerekir. 

nest...

3267 3268 3269 3270 3271