Türkiyenin Kuzeyinde Yer Alan Levhanın Adı

Öz Orta Asya (Türkistan) geleneğine bağlı balbal ve heykellerin, Türkiye ile bağları çoktandır tartışılagelmektedir. Bu konuda, Göktürk dönemi heykel ve balbalları çok önemli ipuçları sunmaktadır. Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'n-deki koç-koyun ve at heykeli şeklindeki mezar taşlarının Türkistan bölgesi ile bağları çok güçlüdür. Bunların yanı sıra, heykel ya da stilize-soyut görüntülü insan heykelli mezar taşları da yine aynı bölgeyle irtibatlandırılır. Gerek in-san, gerekse de hayvan heykeli şekilli taşlar, ülkemizin doğusundaki bölge-lerde hakimiyet kazanmıştır. Ancak yapılan yeni araştırmalar, insan heykeli ve kabartmalı taşların sadece bu bölgede değil, Orta ve Batı Anadolu bölgele-rinde de görüldüğünü kanıtlamıştır. Batı Anadolu'daki dikkat çekici bölgeler arasında Afyon ve Eskişehir gelmekteydi. Yaptığımız bu çalışmayla, köklerini şüphesiz Orta Asya (Türkistan) bölgesinden alan, birisi heykel şeklinde, diğeri yüz kabartması şeklinde olan iki Uşak mezar taşının bulunması, bugüne ka-dar yayınlarda rastlamadığımız Uşak bölgesinin de değerlendirmeye alınması gerektiğini göstermiştir. Unutulmaması gereken nokta şudur: Kültür eserleri, her sanat dalı uygula-masında olduğu gibi, belli bir köke bağlansa bile ait olduğu dönem ile sanatsal ve kültürel ortamın izlerini taşırlar. Dolayısıyla, Uşak ili Ulubey ilçesinin iki köy mezarlığından tanıtılan taşların geçmiş izleri Orta Asya (Türkistan) böl-gesiyken, her iki taş da aynı zamanda Osmanlılaşmış, ilâve bir kimlik kazan-mıştır. Türk geleneklerine bağlı heykel şekilli mezar taşı dünyasına, Batı Ana-dolu'nun küçük bir yerleşim yeri olan Uşak penceresinden bakılmıştır. Böyle anlaşıldığı ve yorumlandığı taktirde, hem bu makale doğru okunmuş, hem de Türk dünyası mezar taşı geleneğindeki yeri daha iyi anlaşılmış olur.

The paper attempts to identify historical characters of the Yenisei Qïrqïz people of the 9th century documented in Chinese written sources, by reconstructing the pronunciation of the names and titles cited and comparing them with the data of Old Turkic runic writing monuments found on the territory of the Yenisei River basin. The undertaken reconstruction of the Middle Chinese pronunciation builds on the system of the Canadian sinologist E.G. Pulleyblank. Drawing from previous research, the author suggests formal correspondences for eight out of the ten Qïrqïz characters mentioned in Chinese sources in the onomasticon of Yenisei runic epitaphs. For the most part, these correlations rely on personal names matching, either exact or partial, that is, manifested in combinations of individual elements. In some cases, the correspondences between the data in Chinese sources and certain biographical episodes in Yenisei epitaphs suggest full equivalence of the mentioned historical figures. On some occasions, particularly those related to the dating of inscriptions, the arguments are backed by archaeological findings. The author also notes the prospects of dating the Yenisei runic monuments based on an integrated approach to their further exploration / Статья посвящена попытке идентификации исторических персонажей енисейских кыркызов IX в., упоминаемых в китайских письменных источниках, на основе реконструкции оригинального звучания зафиксированной в них личной ономастики и его сопоставления с данными памятников древнетюркской рунической письменности енисейского бассейна. В основе реконструкции среднекитайской фонетики лежит система канадского синолога Э. дж. пуллиблэнка. учитывая опыт предшественников, автор статьи предлагает возможности для формального сопоставления наименований восьми из десяти персонажей из китайских источников с ономастиконом мемориантов енисейских рунических эпитафий. Значительная часть сопоставлений основана только на факте совпадения наименований исторических деятелей — полного или частичного, т.е. комбинации отдельных элементов. для некоторых персоналий предложена возможность прямых соответствий, что, по мнению автора, может быть сделано за счет выявления соответствий данных китайских источников и отдельных эпизодов биографии мемориантов енисейских эпитафий. кроме того, в отдельных случаях в качестве дополнительной аргументации — прежде всего касательно датировок надписей — привлекаются результаты изысканий археологов. Также автор отмечает перспективы датировки енисейских рунических памятников, основанных на комплексном подходе к их исследованию.