Işsizlik Maaşı Alırken Emekli Olmak

Çalışma hayatının sosyo-ekonomik risklerinden biri de “İşsizlik” konusudur. Ülkemizde sosyal devlet anlayışının bir uygulaması olan işsizlik fonu, sigortalı işsizlerin, iş hayatının getirdiği risklerle az da olsa mücadele etmeleri ve maddi kaygılarından bir süre olsun devlet desteği ile uzaklaşması ve asgari düzeyde geçimini idame ettirmesi amacı ile yılından itibaren uygulanmaya başlamıştır. Emekliler İşsizlik Maaşından Faydalanabilir Mi? konusunda yazımızı inceleyebilirsiniz.

Yazımızda işsizlik ödeneğinden faydalanmak için gereken şartları kısa ve net olarak açıklayarak, asıl konumuz olan emekli çalışanların işsiz kalmaları durumunda işsizlik maaşından faydalanmasına değineceğiz.

İşsizlik Maaşı Şartları Nelerdir?

Ülkemizde işsizlik maaşı sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile düzenlenmiş ve şartları belirtilmiştir. İşsizlik ödeneğine hak etmek için;

İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmek,

Hizmet akdinin feshinden önceki son gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdi feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR a başvurmak gerekmektedir.

Emekliler İşsizlik Maaşından Faydalanabilir Mi?

Ülkemizde gerek emekli aylıklarının düşük olması, gerekse geçmiş dönemlerde çok genç yaşta insanların emekli edilmiş olması sebebiyle emekliler yaygın biçimde kayıt dışı olarak çalışma yaşamı içindeydiler. yılına kadar da emekli kişilerin yasal çerçevede çalışmaları olanaksızdı.

Bu sorunu ortadan kaldırmak ve çalışma yaşamının içinde olan emeklileri hiç değilse kayıt altına alabilmenin yanında, sigorta primi ve vergi kayıplarının da önüne geçebilmek adına sosyal güvenlik yasalarında yapılan değişikliklerle emeklilerin sosyal güvenlik destek primi adı altında prim ödeyerek emekli aylıkları kesilmeden çalışma yaşamlarını sürdürebilmeleri olanaklı hale getirilmiştir.

Bu çerçevede, hem emekli aylığı alan, hem de sosyal güvenlik destek primi ödeyerek hizmet akdi/iş sözleşmesi ile çalışmasını sürdüren emekli işçinin iş sözleşmesi kendi istek ve iradesi dışında sona erdiğinde, işsizlik sigortası kapsamında sağlanan işsizlik ödeneğinden yararlanabilir mi sorusu gündeme gelmektedir.

İşsizlik sigortası bakımından bir kişinin sigortalı olarak kabul edilebilmesi için; hem hizmet akdine/iş sözleşmesine dayalı olarak çalışması, hem de çalıştığı süre içerisinde işsizlik sigortası primi ödemesi gerekmektedir.

Emekli olup, bir işverene tabi olarak çalışmasını sürdüren kişilerin bu çalışma ilişkileri hizmet akdine/iş sözleşmesine dayanmakla birlikte, bu dönemde sadece sosyal güvenlik destek primi ödediklerinden, diğer bir deyişle kendilerinden işsizlik sigortası primi kesilmediğinden, işsizlik sigortası yönünden sigortalı olarak kabul edilmemektedirler.

Esasen, işsizlik ödeneğinden yararlanılabilmesi için ödenek alınan sürede gelir getirici bir işte çalışılmaması veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık (emeklilik) aylığı alınmaması gerekmektedir. sayılı Kanun uyarınca; &#;&#; sosyal güvenlik kuruluşlarından yaşlılık aylığı alıp da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek ya da ödemeksizin çalışanlar&#; bu Kanun kapsamına dahil değildir.&#; Ayrıca sayılı Kanunun maddesinin 1.fıkrasının (b) bendi uyarınca;  &#;İşsizlik ödeneği almakta iken; &#; herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen, sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.&#; Hükümleri ile konuya açıklık getirilmiştir.

Yukarıda açıkladığımız hükümlere istinaden konuya bakıldığında, bir işyerinde sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmasını sürdüren emekliler, kendi istek ve iradeleri dışında işlerini kaybettiklerinde sosyal güvenlik kuruluşundan emekli aylıklarını almaya devam etmektedirler.

Sonuç olarak; emeklilik sonrası hizmet akdine dayalı bir işyerinde sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmasını sürdüren kişiler, çalıştıkları bu süre içerisinde hem kendilerinden işsizlik sigortası primi kesilmemesi, hem de işsizlik ödeneğinden yararlanılabilmesi için herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık (emeklilik) aylığı alınmaması şartı olması nedeniyle, kendi istek ve iradeleri dışında işten çıkartılmış olsalar dahi işsizlik ödeneğinden yararlanamamaktadırlar.

Feti SAVRAN
Sosyal Güvenlik Denetmeni / İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı

İşçilerin işsizlik maaşı alabilmeleri için, işten çıkarılmalarını takiben 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmaları gerekmektedir.

Bu husus, İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Maddesiyle düzenlenmiştir.  

İşten çıkışı izleyen günden itibaren başlayan 30 günlük başvuru süresi, 1 bir ay değil 30 gündür. Hizmet akdinin  fesih tarihi olarak da  işveren tarafından  SGK’ya bildirilen işten ayrılış tarihi esas alınır.

Mücbir sebepler dışında 30 gün içinde başvuruda bulunulmazsa, gecikilen süre işsizlik maaşı almaya hak kazanılan toplam süreden düşülmektedir.

Örneğin; işsiz kalan ve 10 ay işsizlik maaşı alma hakkı bulunan  işçi, mücbir sebep olmadığı halde işsizlik maaşı için 2 ay geç başvurursa işsizlik maaşı alabileceği süre 8 aya düşür.

İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları şöyledir:

- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,

- Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son gün hizmet akdine tabi olmak,

- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az  gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,

- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.

İşsizlik Ödeneği, hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

·         gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere gün,

·         gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere gün,

·         gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere gün,

süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

Peki işsizlik maaşı, SGK’dan alınan hangi ödemeleri nasıl etkiler?

Emeklilik veya malulen emeklilik için işten ayrılan ve SGK işten çıkış kodu buna göre bildirilen kişi, diğer şartları taşısa bile işsizlik maaşı alamaz.

Öte yandan emeklilik veya malulen emeklilik nedeniyle değil de işsizlik maaşı almayı hak edecek başka herhangi bir nedenle işten ayrılan işçi, işsizlik maaşı alırken emeklilik başvurusu yapabilir.

Bu durumda; kişiye emekli aylığı bağlanması halinde aylığın başlangıç tarihi itibariyle almakta olduğu işsizlik maaşı kesilir. Ancak malullük aylığı bağlanırsa işsizlik maaşı kesilmez.

Aynı şekilde işsizlik maaşı alırken iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle kendisine sürekli iş göremezlik aylığı bağlanan kişinin işsizlik maaşı kesilmez.

Yine dul ya da yetim aylığı bağlanan kişinin de işsizlik maaşı kesilmez.

Yukarıda zikrettiğimiz bu kuralların dayanağı sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Maddesidir. Zira bu maddede, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen kişinin işsizlik maaşının kesileceği belirtilmiştir. Yaşlılık aylığından kastedilen de normal emeklilik aylığıdır.