Yalın Hali 10 Tane Örnek Cümle

İsimleri isimlere, fiillere, edatlara bağlayan, diğer kelimelerle ilişki kurarak isimlerin cümlede görev kazanmasını sağlayan eklere isim hâl ekleri denir. İsimlerin bu ekleri alarak yüklendikleri görevlere ismin hâlleri denir.

1. Yalın Hâl (Nominatif)

Özellikleri ve Görevleri:

• Eki yoktur.
• İsimlerin hiçbir hâl eki almamış hâlleridir.
• Çoğul, iyelik ve bildirme eki almış olabilir.
• Bu durumda da yalın hâlde sayılırlar.
• Yalın haldeki isimler cümlede özne, belirtisiz nesne veya yüklem görevinde bulunabilir.

Örnek:

• ev, okul, yol, çocuk, fikir, baba(sı), defter(ler), çalışkan(dır)&#;

Yapım ekleri de ismin yalın durumunu değiştirmez:

• kalemlik, bilgili, susuz, meslektaş&#;

Birleşik isimler de hâl eki almamışlarsa yalındırlar:

• dershane, tanksavar, gecekondu, bilirkişi&#;

2. Belirtme (Yükleme, ismin -i) Hâli

Özellikleri ve Görevleri:

• ı, -i, -u, -ü eklerini alan isimler bu duruma girer.
• Bu isimler genellikle belirtili nesne olur. Belirtili nesneyi bulmak için yükleme &#;Neyi? Kimi?&#; soruları sorulur.

Örnekler:

• bana getir.
• yine astı.
• Ali aldı. (Belirtili nesne)
• Ev-i gördüm.
• Kapı-y-ı açtım.
• Okul-u boyadılar.
• Güller-i koparmayın&#;

Dikkat! Türkçe&#;de üç çeşit -i (-ı, -u, -ü) eki vardır. Bunları birbirine .

• Köyü güzelmiş (iyelik eki)
• Köyü gezdiler (hâl eki)
• Ört-ü, diz-i (fiilden isim yapma eki)

3. Yönelme Hâli (ismin -e hâli)

Özellikleri ve Görevleri:

• &#;-a /-e&#; ekiyle yapılır. İsmin &#;-e hâli&#; de denilir.
• Yüklemin yöneldiği yeri, nesneyi ya da kavramı gösterir.
• Yönelme hâlinde, ismin belirttiği kavrama yöneliş, dönme, yaklaşma, ulaşma söz konusudur.
• Yönelme hâlindeki kelimeler cümlede dolaylı tümleç ve yüklem olabilir.
• Dolaylı tümleç, yükleme sorulan &#;neye, kime, nereye&#; sorularının cevabıdır. Sinema-y-a git, ev-e dön&#;

Örnekler:

• kimler gelmiş?
• geri döneceğiz

&#x; Yönelme durum eki kimi zaman isme zarf tümleci görevini yükler.

• Akşama yağmur bekleniyor. (Ne zaman?)
• Haftaya köyden misafir gelecek. (Ne zaman?)

&#x; Yönelme durum eki kimi zaman &#;için&#; edatı görevinde kullanılabilir.

• Masaya bir örtü alacağım.
• Ona bir hediye aldım.

Dikkat! Yönelme durum eki ile bağ-fiil (ulaç=zarf-fiil) ekini karıştırmamak gerekir.

Hal ekleri ismin üzerine gelir; ancak ulaç ekleri fiilin üzerine gelir.

• bir hal oldum. ( bağ-fiil eki)
• katılmak istemedim. (Yönelme eki)
• Bağdat bulunur. ( bağ-fiil eki)
• kimsenin hakkı yok. (Yönelme eki)

4. Bulunma Hâli (ismin -de hâli)

Özellikleri ve Görevleri:

• &#;-dA/-dE&#; ekiyle yapılır. Büyük ünlü uyumuna göre &#;-ta/-te&#; şekli de vardır.
• Eylemin yapıldığı yeri, nesneyi ya da soyut kavramı bildirir.
• Genellikle &#;kimde, nede, nerede&#;sorularına cevap vererek dolaylı tümleç olur.

Örnekler:

• Babam-da hiç para yoktu.
• Ev-de oturma.
• Okul-da öğren.
• Yurt-ta kaldı.
• Sepet-te üç yumurta var&#;

&#x; Bulunma (Kalma) durum eki zaman anlamındaki isimlere geldiğinde isme zarf tümleci görevini yükler.

• böyle düşünenler kaldı mı?
• şairler kasideler de yazmışlardı.
•  İzmir&#;den beş yaşındaydım.

5. Ayrılma (Uzaklaşma, Çıkma; ismin -den) Hâli

Özellikleri ve Görevleri:

• &#;-dAn/-dEn&#; ekiyle yapılır. Ünlü uyumuna ve ünsüz sertleşmesi kuralına göre &#;-tan/-ten&#; şekli de vardır.
• Eklendiği kelimeyi dolaylı tümleç yapar; &#;çıkma, ayrılma, uzaklaşma&#; bildirir.
• İsmin ayrılma hâli, yani dolaylı tümleç, yükleme sorulan &#;nereden, kimden, neden&#; sorularının cevabıdır.
• okul-dan çıktı, ev-den ayrıldı, yurt-tan geliyor, devlet-ten istedi&#;

&#x; -den ekini alan isimler bazen zarf tümleci olur.

• her tarafı sivilce doldu. (Zarf tümleci)

&#x; -den eki, bazen yapım eki olarak kullanılır. Bu durumda ya sıfat ya da zarf görevi üstlenir.

• Candan dost, toptan satış, içten davranış&#;

&#x;  -den eki bazen belirtili isim tamlamalarındaki tamlayan eki &#;-ın, -in, -un, -ün&#;ün yerini tutabilir.

• Çocukların biri &#x; Çocuklardan biri.

&#x; -den ekini alan kelimelerle ikilemeler yapılabilir.

• Derinden derine sesler geliyor.

&#x; -den ekini alan kelimelerle üstünlük anlamı taşıyan sıfat öbekleri oluşturulabilir.

• Gülden kırmızı yanak,
• Pamuktan beyaz eller&#;

6. Eşitlik Hâli

Özellikleri ve Görevleri:

• &#;-Ca/-cE&#; ekiyle yapılır. &#;-ça/-çe&#; şekli de vardır.
• Bu hâldeki kelimeler cümlede zarf tümleci ve yüklem olarak kullanılır.

Örnekler:

• Onun davranışları çok zaman .
• Bu okulda çalıştım dedi.
• O gün sizi bekledik.
• Bu kararı aldık.
• Bugün sevinçliyiz.

7. Vasıta Hâli

Özellikleri ve Görevleri:

• &#;ile&#; edatı kullanılarak yapılır. &#;i&#; düşürülerek kullanılır.
• Bu hâldeki kelimeler cümlede zarf tümleci, edat tümleci ve yüklem olarak kullanılır.

Örnekler:

• Mor açık türbene çatsam da tavan. (edat tümleci)
• İşi başardı.
• Ayağına gelen topa vurdu.
• Babasını karşıladı.
• O artık .
• geziye gitmişti.
• evimize kadar getirdi.
• kuyu kazıyorsun.
• Rüzgârın dallar sallandı.
• Sonbaharın soğuklar artmıştı.
• Zilin yarışma bitti.

8. İlgi Hâli (Tamlayan Hâli)

Özellikleri ve Görevleri:

• &#;-(n)İn&#;, &#;-dEn&#; ekleriyle yapılır ya da yalın hâldedir.
• bkz. Tamlayan eki

Örnekler:

• yaprağı yırtılmış.
• düğmesi
• biri

Aşağıda ayrılma hal eki ile ilgili cümleler 10 tane kısaca olarak ele alacağız.

İsmin halleri yalın hali olarak ek almamış halidir. Yönelme hali olarak ismin -e hali kullanılmaktadır. Bulunma hali olarak ismin -de hali bulunmaktadır. Ayrılma hal eki olarak ismin -den hali bulunmaktadır. İsmin belirtme hal eki olarak da -i hal eki alan kelimeler bulunmaktadır. İsmin -den hali, ayrılma hal eki olarak bilinmektedir.

Ayrılma hal ekine örnekler şu şekildedir:

*Artık odadan dışarı çıkar mısınız?

*Dün gece geç saatlerde havalimanından geldik.

*Sabah saatlerinde otelden ayrıldık.

*Benim evden çıkmam yarım saati bulur.

*Lokantadan çıkarken tartışmaya başladılar.

*Arabadan inerken düştüm.

*Pazardan gelirken bileğimi burktum.

*Annemle hastaneden çıkıp taksiye bindik.

*Okuldan arkadaşlarımla beraber çıktım.

*Seninle konuşurken kütüphaneden siyahlı biri çıktı.

Hâl ekleri örnekleri. İsmin yalın hâli, i hâli, e hâli, de hâli, den hâline örnekler. İsmin belirtme hâli, yönelme hâli, bulunma hâli, ayrılma hâline 50 tane örnek cümle.

Durum (Hâl) Ekleri

Hâl Ekleri (Durum Ekleri) Nedir?

İsimlerin cümle içerisinde alacakları görevleri ve anlamları belirleyen eklere isim hâl ekleri denir. Diğer bir ismi de ad durum ekleridir. Bu ekler isimlere belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma anlamı katarlar. Bir de ismin yalın hâli vardır. Hâl eki alan isimlere ismin hâlleri denir.

Hâl ekleri şunlardır:

İsmin Yalın Hâli: Ek yok

İsmin Belirtme Hâli: -ı, -i, -u, -ü

İsmin Yönelme Hâli: -e, -a

İsmin Bulunma Hâli: -de, -da, -te, -ta

İsmin Ayrılma Hâli: -den, -dan, -ten, -tan

İsmin Hâlleri (Hâl Ekleri)

İsmin Yalın Hâline Örnekler

İsmin iyelik ve çokluk eki dışında hiçbir çekim eki almadığı hâli, yalın hâlidir. İsmin yalın durumudur.

➥ Kayalıklardan bir taş düştü.

➥ Çok uzaklardan tiz bir ses yükseldi.

➥ Senin düşüncelerine her zaman saygı duyarım.

➥ Manavdan iki kilo domates alıp evin yolunu tuttu.

➥ Selma yeni telefon almış.

➥ Aklıma bir fikir geldi.

➥ Sinem&#;in babası itfaiye eriymiş.

➥ Binanın çatısına kırlangıçlar yuva yapmış.

➥ Benim bisikletim daha hızlı gidiyor.

➥ Bahçesinde birbirinden güzel çiçekler var.

İsmin Belirtme Hâline Örnekler

“-ı, -i, -u, -ü” belirtme hâl eklerinden birini alarak eylemdeki işten, hareketten, oluştan etkilenen varlığı belirten isimlerdir. &#;İsmin i hâli&#; de denir.

➥ Biz tatildeyken bahçedeki tuğlaları çalmışlar.

➥ Üzerindeki paltoyu çıkarıp askıya astı.

➥ Elindeki kömürü köpeğe doğru fırlattı.

➥ Çorap dikmek için kullandığı iğneyi bir türlü bulamıyordu.

➥ Senin fikrini soran oldu mu?

➥ Dün rüyamda Mesut&#;u gördüm.

➥ Bu güzelim gülleri koparmayın lütfen.

➥ Zabıtalar pazarı denetliyorlar.

➥ Sobanın üstündeki güğümü alıp gelir misin?

➥ Senin bu problemi çözmen imkansız.

İsmin Yönelme Hâline Örnekler

“-a, -e” yönelme hâl eklerinden birini alarak yüklemin yöneldiği yeri, nesneyi ya da kavramı gösteren isimlerdir. &#;İsmin e hâli&#; de denir.

➥ Yarın şehre geri döneceğiz.

➥ Bütün kitaplarımı Osman&#;a hediye ettim.

➥ Elindeki tencereyi masaya bırak.

➥ Verdiğim el ilanlarını direklere yapıştırdın mı?

➥ Doğum gününü kutlamak için Aslı&#;ya gidiyoruz.

➥ Belediyeye gidip faturaya itiraz edecekmiş.

➥ Kayalıkların üstünden denize atladı.

➥ Çok konuşma da telefona bak.

➥ Çocuğu uyutup yatağa bıraktı.

➥ Ne yaparsan yap zamana karşı gelemezsin.

İsmin Bulunma Hâline Örnekler

“-da, -de, -ta, -te” bulunma hâl eklerinden birini alarak eylemin yapıldığı yeri, nesneyi ya da soyut kavramı bildiren isimlerdir. &#;İsmin de hâli&#; de denir.

➥ İki saattir sınıfta seni bekliyoruz.

➥ Hayatım boyunca aradığım huzuru kitaplarda buldum.

➥ Akşama Ayşelerde kalabilir miyim?

➥ Mehter takımı Kent Meydanı&#;ında gösteri yapacakmış.

➥ Bu sıcakta dışarı çıkılmaz.

➥ Seninle aynı fikirde olduğumu sanmıyorum.

➥ Babamın kullandığı alette elektrik kaçağı var.

➥ İnsan yedisinde neyse yetmişinde de odur.

➥ Bir solukta yukarı çıkıp üstünü değiştirdi.

➥ Yarı tatil şubatta başlayacak.

İsmin Ayrılma Hâline Örnekler

“-dan, -den, -tan, -ten” ayrılma hâl eklerinden birini alarak “çıkma, ayrılma, uzaklaşma” bildiren isimlerdir. &#;İsmin de hâli&#; de denir.

➥ Resim defteri için babasından para istedi.

➥ Düğünde verilen yemekten davetliler zehirlenmiş.

➥ Aşağıdaki bahçeden erik topladık.

➥ Sanırım yorgunluktan uyuya kalmış.

➥ Gülmekten karnımıza ağrılar girdi.

➥ Yeğenim yarın askerden dönüyor.

➥ Bu bitki çayından şifa bulacağını umuyorum.

➥ Süleyman Mert&#;ten daha uzundur.

➥ Sınavda yüz üzerinden doksan almış.

➥ Çatıdan gelen tıkırtılar kedinin dikkatini çekti.

*** İsmin Hâl Ekleri Örnekleri &#; Durum Ekleri içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.