Raşide Gövebakan

ADDICTA: THE TURKISH JOURNAL ON ADDICTIONS Başvuru: 20 Mart Copyright ©  Türkiye Yeşilay Cemiyeti Revizyon: 20 Mayıs ISSN  eISSN Kabul: 29 Mayıs funduszeue.info OnlineFirst: 30 Haziran DOI /addictaR  Nisan  3(1)  Kitap Değerlendirmesi Madde Bağımlılığı Tedavisinde Aile İçi İletişimin Önemi Importance of Intra-Family Communication at Treatment of Drug Addiction Habibullah Akıncı 1 Yalova Üniversitesi Madde Bağımlılığı ve Aile Raşide Gövebakan, Veli Duyan İstanbul, , Yeni İnsan Yayınevi, sayfa Türkiye’de madde bağımlılığı nedeniyle gerçekleşen suçlar ve can kayıpları her geçen gün artmaktadır. Özellikle ergenlik çağındaki gençlerin madde kullanımına başvurmaları zorbalık, gasp ve diğer şiddet eylemlerine dayalı suçlara yol açmak- tadır. Dolayısıyla madde bağımlılığı toplumsal refahı ve huzuru tehdit eden bir ol- gudur. Gençler arasında giderek yaygınlaşan madde kullanımı bir noktadan sonra bağımlılık hâline gelmekte ve bireylerin hayatlarını ciddi anlamda etkilemektedir. Diğer taraftan ailelerin genç bireyler ile iletişimini sağlıklı bir şekilde sürdürmesi ve aile olmanın gereklerini yerine getirmesi, olası bir bağımlılığın önüne geçmede veya madde bağımlılığı tedavisinde oldukça etkilidir. Bu bağlamda Madde Bağımlılığı ve Aile başlıklı eser, genç birey sahibi ailelere madde bağımlılığı konusunda destek ve rehberlik sunmak amacıyla önemli noktalara değinmektedir. Kitabı kaleme alan iki yazardan biri olan Prof. Dr. Veli Duyan, Ankara Üniversite- si Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Duyan’ın; sağlığın psikososyal boyutu, görme engelliler, intihar girişi- mi ve intiharı önleme, cinsellik ve cinsel tutumlar, sokak çocukları ve HIV/AIDS’le yaşayan bireyler gibi farklı konularda çalışmaları bulunmaktadır. Çalışmaya katkıda 1 Habibullah Akıncı, Yalova Üniversitesi, İ.İ.B.F., Sosyal Hizmet Bölümü, Yalova. Eposta: [email protected] Atıf: Akıncı, H. (). Madde bağımlılığı tedavisinde aile içi iletişimin önemi [Madde bağımlılığı ve aile kitabının değer- lendirmesi, R. Gövebakan ve V. Duyan]. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3, ADDICTA: THE TURKISH JOURNAL ON ADDICTIONS bulunan diğer yazar Raşide Gövebakan ise Hacettepe Üniversitesi Psikolojik Danış- ma ve Rehberlik Bölümü mezunudur. Madde bağımlılığı, motivasyonel görüşme tek- nikleri, bağımlılıkla mücadele gibi konularda eğitimler veren Gövebakan, okullarda tütün bağımlılığıyla mücadele (Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü) gibi projelerde görev almıştır. İncelenen eserin önsözünde kitabın, “madde kullanan çocuğa sahip olan anne babaların, sabrını ve gücünü arttırabilmek, madde kullanımı hakkında farkındalık oluşturabilmek ve aile sisteminin bütünlüğünü korumasına destek vermek” amacı ile kaleme alındığı belirtilmiştir. Kitap beş ana başlıktan oluşmaktadır. Birinci bölümde bağımlılık konusunu ir- deleyen yazarlar, ikinci konu başlığı altında ise ailenin bağımlılık ile olan ilişkisi ve üstlenebileceği roller üstünde durmuşlardır. Üçüncü bölümde madde kullanımı sonucunda ortaya çıkan kriz durumunda ailelerin ne yapmaları gerektiği, krizle baş edebilme yöntemleri ve ülkemizde yapılan çalışmalar hakkında bilgiler verilmekte- dir. Dördüncü ana başlık altında grup çalışmasının önemi ve katılımcılara neler ka- zandırabileceği hakkında değerlendirilmelerde bulunulurken, son bölüm oturumların kayıtlarından oluşmaktadır. Eserin ilk bölümünde madde bağımlılığının ne olduğu, madde kullanım evreleri ve madde kullanım sebepleri güncel literatür taraması ışığında ortaya konulmuştur. Aynı zamanda hangi ölçütlerde madde kullanıldığı takdirde psikiyatrik bir bozukluk olarak madde bağımlılığı tanısının koyulacağı DSM-IV kitabı kaynak gösterilerek okuyucuya sunulmuştur. Eser madde bağımlısı çocuk sahibi aileleri desteklemeyi hedelediğinden, ilk bölümdeki literatür taraması sığ kalmış ve derinlemesine tara- malardan ziyade belirli kaynaklar kullanılarak okuyucuya genel bir izlenim vermek amaçlanmıştır. Bu bağlamda mevcut literatür yeniden yorumlanarak kısa ve açık bir şekilde vurgulanmak istenen temel noktalar ifade edilmiştir. Eser ilerleyen kısımlarda ise ergenlik ve gençlik olgusunu irdelemektedir. Yazarlar madde kullanımının arkadaş çevresi, merak duygusu, özenti ve sosyalleşme farklılıkla- rı çerçevesinde şekillenebileceğini vurgulamışlardır. Ergenlik dönemi hakkında eğitici bilgiler veren eser, değişen zamanlardaki aile dinamiklerine de kısmen değinmiştir. Li- teratür taraması önceki bölümde madde bağımlılığı hakkında yapıldığı gibi burada da yüzeysel kalmış ve aktarılmak istenen bilgi en yalın hâliyle okuyucuya ulaştırılmıştır. Çalışmanın uygulama kısmını teşkil eden grup çalışmasını ele alan bölümler ise, ailelere tavsiyelerden çok bu alanda çalışmayı hedeleyen araştırmacılara ve akade- misyenlere yöneliktir. Engelli çocuk sahibi anneler ile yaptığı grup çalışmasını yılında Gruplarla Sosyal Hizmet adı ile yayımlayan Prof. Dr. Veli Duyan, madde ba- ğımlılığı ile ilgili bu eserinde de grup çalışmasına yer vermiştir. Grup çalışması ya da Akıncı / Madde Bağımlılığı Tedavisinde Aile İçi İletişimin Önemi grup terapisi ülkemizde yaygın olarak kullanılan bir terapi biçimi değildir. Duyan’ın çalışmaları bu bağlamda oldukça değerlidir. Madde bağımlısı ergenlerin aileleri ile yürütülen grup çalışmasının oturumlarına eserde yer verilmekle beraber, Duyan ve Gövebakan’ın kitabı Gruplarla Sosyal Hizmet adlı çalışmada olduğu gibi oturumların tüm ayrıntılarını değil sadece planları, liderin yönlendirmelerini ve gerçekleştirilen etkinlikleri okuyucu ile paylaşmaktadır. Katılanların psikolojik durumunlarına, tep- kilerine ve grup çalışması hakkındaki düşüncelerine ise eserde yer verilmemiştir. Bu sebeple son bölüm sadece “Grup terapisi süreci nasıl olmalıdır?” sorusuna cevap verir niteliktedir. Değinilmesi gereken diğer bir nokta ise, oturum liderinin tavsiyeleri ve oturumlardaki etkinliklerdir. Liderin grup terapisi süresince gerçekleştirilen oturum- larda yönlendirici sorular kullanması, etkinlikler düzenlemesi ve açıklamalar yapması normal bir grup çalışmasının hangi yöntemler ile sürdürülebileceğini göstermektedir. Oturumlarda gerçekleştirilen etkinlikler ve oyunlar ise, grup dinamiğini canlı tutmakta ve grup terapisinin sağlıklı sonuçlar vermesinde önemli rol oynamaktadır.