Nil Nehir

nil nehir

Paylaşılamayan kaynak: Nil Nehri

Medeniyetleri şekillendiren, Afrika'nın tarihine yön veren, sınırları belirleyen bir doğal kaynak.

6 bin kilometre uzunluğu ile Nil Nehri, havzasında yer alan 11 ülke ve milyonu aşkın nüfus için hayat demek.

Nehrin havzası Afrika kıtasının yaklaşık yüzde 10'unu kaplıyor. Uganda'da başlayan nehir, Mısır'dan Akdeniz'e dökülüyor.

Her 10 kişiden 3'ünün temiz suya erişimi yok

Nil çevresinde binlerce yıldır bitmeyen bir jeopolitik mücadele var. Suyun paylaşımı konusu, nehri uluslararası tartışmaların merkezine taşıyor.

Dünyada her 10 kişiden 3'ünün temiz suya erişimi yok. Büyüyen iklim krizi ve kuraklık, Nil nehri gibi dev bir su kaynağının önemini daha da artırıyor.
Çünkü çevresindeki ülkeler su için Nil'e bağımlı.

"Diplomatik krizlere neden olabilir"

Ülkelerin çıkarlarının en fazla çatıştığı konunun ekonomik boyut olduğunu söyleyen Araştırmacı Deniz İstikbal, "İstihdamın yüksek oranda tarımdan sağlandığı ülkeler ve bu su kaynakları ülkeler için elzem. Bu su kaynaklarının azalmasıyla kuraklık ortaya çıkıp gelirlerde bir azalma olabilir. Bu da tabii ülkeleri tedirgin ediyor." dedi.

Nil Nehri çevresindeki en büyük kriz, Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında. Krizin kaynağı, Etiyopya'nın 'de inşasına başladığı Hedasi Barajı. Barajın tutacağı su miktarı ve işletilmesi ile ilgili konulara hala tam olarak çözüm bulunamadı.

Su ihtiyacının yüzde 95'ini Nil'den karşılayan Mısır, nehrin kontrolü konusunda endişeli.

Bazı dönemlerin çok kurak geçtiğini söyleyen İstikbal, bunun sonuçlarının olacağını ifade ediyor:

"Kurak geçtiğinde de biz bunun ülkeler arası diplomatik krizlere neden olabileceğini göreceğiz büyük ihtimalle. Adil bir paylaşımın olması ve ülkelerin tam bir şekilde iş birliğine yatkın olmaları bizim için önemli."

Hiçbir ülke, can damarı olarak gördüğü Nil Nehri'nden aldığı suyun azalmasını istemiyor. Anlaşmazlığın bölgede bir su savaşına dönüşmesi endişesi artıyor.

kaynağı değiştir]

Roda Adasında Emevi halifesi Abdülmelik tarafından yaptırılan Nilometre

Nil taşkınlarının ölçülmesi MÖ yıllarından beri yapılıyordu. En basit şekilde yüksek kayalara ölçek koyarak taşkının seviyesi ölçülüyordu. Daha gelişmiş bir yöntem ise nilometre idi. Nilometre 2,4 metre çapında büyük kireç taşı bloklardan yapılmış, içine merdivenle inilen dairesel bir kuyuydu.^[8] Bu odada bir taş sütunun üzerine seviyeler işaretlenmişti ve iki üç yerden Nil Nehri ile bağlantı sağlanmıştı. Böylece Nil'in sularının ne kadar yükseldiği düzenli olarak saptanabiliyordu. Fayyum barajını yaptıran III. Amenemhat zamanında nilometreler geliştirilerek vergi almalarda bunlardan yararlanıldı.^[7]Strabon, Elefantin ve Memfis'te gördüğü bu kuyuları anlatır ve taşma seviyesinin tespit edilmesinden sonra insanlara haber verildiğini de belirtir.^[7] Eğer nilometre verimli bir hasat dönemi olacağını öngörüyorsa vergiler de ona göre artırılıyordu.^[8]

Evliya Çelebi'nin aktarımına göre Nil'in sularının ne kadar yükseldiğini anlamak için Kahire'deki Ravda (Roda) adasında "Ümmü’l-kıyâs" adında bir Nilmetre vardır. Evliya Çelebi'ye göre Nuh tufanından sonra Kıpti devletinde Kalimun Hakim adında bir kâhin tarafından inşa edilmiştir. Ondan sonra da Hasaylim adında, mühendislik konusunda üstün bir kâhin "Ümmü'l-kıyas"ı o günkü şekline getirmiştir. Gelibolulu Mustafa Âlî'ye göre bu yapı İdris peygamber tarafından, İbrahim bib Bali'nin Hikmetname'sine göre ise Yusuf peygamber tarafından yapılmıştır.^[9]

Nil Nehir

Paylaşılamayan kaynak: Nil Nehri

Nil taşı[değiştir nest... 136988 136989 136990 136991 136992

Nil taşı[değiştir
nest...
136988 136989 136990 136991 136992