Bıngıldak Kapanması Için Ne Yapılmalı

Bebekler de adeta bunu biliyormuş gibi baş bölgelerine dokunulmasından çok hoşlanmazlar. Halk arasında bıngıldak olarak bilinen ve bilimsel adıyla &#;fontanel&#; olarak adlandırılan yapıdan insanın baş bölgesinde altı adet bulunuyor. Bir bebeğin kafa büyüklüğü bir yaşını bitirdiğinde yetişkin halinin yüzde 90&#;ına, 6 yaşının sonunda ise yüzde 95&#;ine ulaşıyor. Gelişim süreci içinde bıngıldak kendi kendine kapanıyor. Ancak bıngıldağın kapanmasını geciktiren başlıca 5 neden bulunduğunu belirten Aile Hastanesi Bahçelievler Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. Hamit Aytar, bunları şöyle sıralıyor:

1-Beslenme yetersizliği.
2-D vitamini eksikliği.
3-Tiroid bezinin yetersiz çalışması (hipotiroidi).
4-İskelet gelişim bozukluklarını içeren sendromlar.
5-Hidrosefali (Beyin basıncını artıran, kafatasını genişlemeye zorlayan durumlar).

Bıngıldağın gelişimi nasıl meydana geliyor?

Bebeklerde beyin gelişimi özellikle hayatın ilk iki yılında kafatasının gelişiminden çok daha hızlıdır. Bu nedenle baş büyümesinin nedeni kafatası kemikleri değil, beyin büyümesidir. Kafatası büyüyen beyine uyum göstererek büyüyor. Tabii ki bu kadar hızlı büyüyen yumuşak bir dokuya kemik gibi sert bir yapı aynı hızla eşlik edemiyor. Bu nedenle yaratılışta kafatası kemikleri arası kaynamamış haldedir ve geniş bağ doku yani kalın zardan yumuşak ara bağlantılarla birbirine tutunmuş gibi dururlar. Böylece beyin büyürken bu esnek bağlar yardımıyla kafatası da ona uyum sağlayarak genişleyebiliyor. Görüldüğü gibi ilk iki yıl beyin ve kafatası gelişiminde en hızlı dönemdir. İşte bu dönemde kafa kemikleri arasındaki bağ dokudan yapılma boşluk alanlarına fontanel, ya da halk arasında söylendiği gibi bıngıldak deniliyor. Kafada 6 adet fontanel var. Önde ve en büyük olanı ön fontanel, arkada bir tane arka fontanel, yanlarda da birer çift sfenoid ve mastoid fontaneller olarak isimlendiriliyor.

Bu dokunun kapanması ne kadar sürüyor?

Ön fontanel esas ebeveynlerin farkına vardığı, elle rahatlıkla hissedebildikleri ve bıngıldak diye nitelenen en büyük fontaneldir. Normalde aylar içinde giderek kapanıyor ve genelde aya kadar tamamen kapanmış oluyor. Diğer fontaneller ise daha küçüklerdir ve doğum sonrası ay içinde kapanırlar.

Bu kapanış nasıl oluyor, büyümeyle mi ilgili, bebeğin doğru ve yeterli beslenmesiyle de ilişkisi var mı?

Bıngıldakların kapanması bebeğin büyümesi, bununla orantılı olarak kafatası kemiklerinin büyümesi ve kemikleşme sürecini tamamlamaları şeklinde oluyor. Yani yumuşak bağ dokudan kemikleşmeye, mesafenin kemikle kapanmasına doğru bir süreçtir. Bu dönemde iyi beslenme, D vitamini yönünden takviye kemikleşmeyi sağlayan önemli unsurdur.

Bebekte bulunan başka birtakım hastalıklar bıngıldağın kapanmasını etkiler mi?

Beslenmenin yetersizliği, D vitamini eksikliği, tiroid yetersiz çalışması olan hipotiroidi, bazı iskelet gelişim bozukluklarını içeren sendromlar gibi durumlar kapanmada gecikme nedeni olabilirler. Ayrıca önemli bir durum olarak hidrosefali gibi beyin basıncını artıran, kafatasını genişlemeye zorlayan durumlar kafanın yumuşak kısımları olan bıngıldaklar aracılığıyla genişlemeye, böylece de bıngıldakta kapanamamaya hatta iyice genişlemeye neden olurlar.

Bu yumuşak bir doku olduğundan bıngıldak bölgesine dokunmayla ilgili bir sorun var mı? Bu bölgeye yaklaşım günlük hayat pratiğinde nasıl olmalı? Bıngıldağa neler zarar verebilir?

Aslında bağ doku olsa da sert bir tabaka olarak bıngıldak dokunmakla, hafif travmayla kolay kolay zarar görecek bir yapı değildir. Günlük rutin bakımlarda, taşımada, başa dokunmada hiçbir sorun yoktur. Ancak çok sert bastırmakla, keskin bir cismin batmasıyla önemli travma olabilir.

Bu konuda anne ve babaların sık yaptıkları yanlışlar var mı, varsa nelerdir?

Açıkçası ebeveynler bu bölgeye karşı oldukça çekingen ve temkinli yaklaştıklarından genelde polikliniğimize yansıyan aile kaynaklı sorun hemen hiç görülmez. Bebeği yıkarken, saçıyla uğraşırken, taşırken çekinmelerine gerek de yoktur.

Kız çocuklarında mı erkek çocuklarında mı daha erken, daha geç kapanıyor? Böyle bir ayrım yapılıyor mu, bilimsel geçerliliği var mı?

Literatürde kabul görmüş, sınıflandırılmış bir cinsiyet farkı da yoktur, klinik olarak önemi de yoktur.

Bıngıldak erken kapanırsa ne olur? Geç kapanırsa ne gibi sonuçlar ortaya çıkar?

Bıngıldakta geç kapanma beyin açısından bir sorun olmayıp altta yatan nedeni erken tanımak ve o hastalıkla mücadele etmek adına anlamlıdır. Bıngıldağın kendisine ait sorun olarak erken kapanması önemlidir. Çünkü erken kapanma, uygunsuz kapanma demek olup kafatasının da gereğinden küçük hacimle geliştiği, yeterince beyin gelişimine izin vermediği anlamına gelir. Bu durum tıpta &#;Kraniyosinostozis&#; olarak isimlendirilir ve beyin gelişimini bozduğu gibi beyin üzerinde basınç da yaratır. İlerleyici ve ciddi boyutta olması cerrahi tedaviyle düzeltilmesini dahi gerektirir!

Geç kapanmasından süre olarak kastettiğimiz bir zaman dilimi var mıdır?

Aslında geç kapanmasından kastımız sadece boşluk değil kafa kaynama çizgilerinin erken kaynaması sorunudur. Bunun takibinde bebeğin aylık dönemi takip ve gerekirse cerrahi tedavi açısından önemlidir. Normal kapanma süresi olan 18 aya kadar beklemeyi de gerektirmez. Çünkü ciddi baş gelişim geriliğine, ciddi kafa şeklinde bozukluğa giden bir tablonun zamanında fark edilme ve müdahale dönemi bu ilk aylık dönemdir.

Aileler hangi durumlarda endişelenmelidir, ne zaman doktora gitmelidir?

Ailelerin bıngıldak konusunda aşırı hassas davranmaları gerekli değildir. Takiplerini yapan pediatri hekimleri bu açıdan rutin olarak bebekleri takip etmekte, olası sorundan şüphelenmeleri halinde beyin cerrahi uzmanlarına yönlendirmektedir. Her bıngıldak sorunu diye nitelendirilen durum ciddi bir sorun anlamına gelmez. Ailelerin hemen endişeye kapılmalarını gerektirmez. Takip gerektiren önemli olmayan bir sapma ya da ailesel, hiçbir tıbbi sorun oluşturmayan bir özellik de olabilir. Kraniyosinostozis olarak isimlendirilen erken veya sorunlu kapanma durumu cerrahi tedavi ile kolayca düzeltilebilen bir sorundur. Uygunsuz kaynamakta olan kafa kemiklerinin araları açılmakta, yeniden şekillendirme yapılmakta ve kemiklere rahat gelişmeleri ve düzgün kaynamaları için yeni bir mesafe oluşturulmaktadır. Bu ameliyatlar korkulacak bir beyin ameliyatı olmayıp tamamen kafatası kemikleri üzerine planlanan ameliyatlardır. Kaldı ki bu ameliyatların yapılmasında gecikilmesinin düzeltilmesi çok zor ya da imkansız şekil bozukluğu ya da beyin gelişimine neden olabileceği unutulmamalıdır.

Bıngıldağın Kapanmasını Geciktiren Nedenler

Bebeklerin kafataslarının kemikleşmesinden önce kemiklerin birleşme yerinde bulunan bıngıldak, elle bastırıldığında oynar gibi olan bölümdür. Halk arasında bıngıldak olarak bilinen fontanel kafatasında altı adet bulunur. Sanılanın aksine dışarıdan fark edilmez. Doktor dışındaki kişiler tarafından çok fark edilemeyen bıngıldağa dokunarak zarar verme ihtimali kişiler tarafından fark edilebilen 2 bıngıldak için geçerlidir. Alından arkaya doğru baklava şeklinde hissedilen ön bıngıldak diğerlerine göre en büyük olanıdır. Bıngıldak ne zaman kapanmaya başlar? Genellikle 9 - 18 ay arasında kendiliğinden kapansa da bu süre 24 aya (2 yaş) kadar bir süreyi de bulabilmektedir. Ne zaman kapanacağı konusunda net bir göstergesi olmayan ön bıngıldak, erkek bebeklerde kız bebeklere oranla daha erken kapanmaktadır. Bıngıldağın üç aydan erken kapanması durumunda bebeğin gelişimini engelleyebileceğinden dikkatli olunması önerilir. Bıngıldağın kapanmasını geciktiren bazı nedenler bulunmaktadır. Bıngıldak geç kapanması neden olur? İşte Bıngıldağın kapanmasını geciktiren nedenler     

Bıngıldağın Kapanma Zamanı

Bebeğin kafasında 6 adet bulunan bıngıldağa elle dokunulduğunda ön ve arka olmak üzere sadece iki tanesi fark edilebilir. Bizim fark edemediğimiz ancak doktorun fark edebileceği ön ve yan bıngıldakların ay içerisinde, yan bıngıldakların ise, ortalama 1 yıl içerisinde kapanacağı ifade edilir. Bebeğin alnının hemen üzerinden başlayan ve başın üstüne hafifçe bastırıldığında fark edilen ön bıngıldağın en erken kapanma zamanı 3. Ay, en geç kapanma zamanı Ayda gerçekleşeceği belirtilir. Başlangıcındaki boyutunun ne zaman kapanacağı ile ilgili herhangi bir göstergesi olmayan bıngıldağın, erkek bebeklerde kız bebeklere nazaran daha erken kapanacağı belirtilir.

3 Aydan Erken Kapanması

Ön bıngıldağın üç aydan önce kapanmasının bebeğin beyin gelişimini engelleyebileceğini belirten uzmanlar bu konuda dikkatli olunması gerektiğini belirtirler.      

Bıngıldağın Kapanmasını Etkileyen Nedenler

Bebeklerde bıngıldağın kapanmasını etkileyen nedenlerle ilgili bilgi veren uzmanlar, D vitamini eksikliği, beslenmenin yetersizliği, bazı iskelet gelişim bozukluklarını içeren sendromlar, tiroid yetersiz çalışması olan hipotiroidi gibi durumların kapanmada gecikme nedeni olarak gösterileceğini ifade ederler. Kapanmaya etki eden ve önemli bir durum olarak gösterilen hidrosefali gibi beyin basıncını arttırarak kafatasını genişlemeye zorlayan durumların da kapanmama nedeni olduğu belirtilir.

Bebeklerde bıngıldakla ilgili en çok merak edilenler ile ilgili detaylar için tıklayın

Bıngıldakta Geç Kapanma

Bıngıldağın geç kapanmasının beyin açısından bir sorun yaratmayacağını belirten uzmanlar, söz konusu durumun altında yatan nedenini erken tanımak ve sorun herhangi bir hastalıktan kaynaklanıyorsa o hastalıkla mücadele etmek açısından önemli olduğunu belirtirler. Bıngıldağın geç kapanmasından çok erken kapanmasının önemli olduğunu belirten uzmanlar, erken kapanmanın uygunsuz kapanma anlamına geldiğini, kafatasının gereğinden küçük hacimle geliştiği ve yeterince beyin gelişimine izin vermediği anlamına geldiğini de ifade ederler.

Bıngıldak Dokunmakla Zarar Görmez

Bağ dokusu olmasına rağmen sert bir tabaka olan bıngıldağın dokunmakla ya da hafif travmalarda kolay kolay zarar görmeyeceğini belirten uzmanlar, bebeğin günlük rutin bakımında, başına dokunulmasında hiçbir sorunun olmayacağını ifade ederler. Ancak söz konusu bölgeye çok sert bastırmak ya da keskin bir cismin batmasının önemli travmaya neden olduğu belirtilir.  

 Yeni Doğan Bebeklerde Bıngıldak Çökmesi Neden Olur? Detaylar İçin Tıklayın.  

Bıngıldağa Dokumaktan Çekinmeyin

Anne babaların bıngıldak bölgesine dokunmak konusunda oldukça çekingen ve temkinli davrandığını belirten uzman hekimler, bıngıldakla ilgili aile kaynaklı sorunların hemen hiç görülmediğini bebeğin bakımını yaparken, saçını tararken ya da kucaklarında taşırlarken çekinti duymalarına gerek olmadığını belirtirler.  

Bıngıldak Nedir? Bıngıldak Hangi Hastalıkların Belirtisini Verir? Detaylar İçin Tıklayın