Vergi Muafiyeti Memura Ne Kadar Yansır

Serbest Meslek Sahibi

Serbest meslek sahibiyseniz; kendiniz, eşiniz ve küçük çocuklarınızın birikimli hayat sigortası poliçeleri için ödediğiniz primlerin %50'sini vergi indiriminde kullanabilirsiniz. Ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve eğitim gibi diğer hayat sigortası poliçeleri için ise ödediğiniz primlerin tamamını yıllık beyan edilen gelirin %15'ini ve yıllık olarak brüt asgari ücretin yıllık toplam tutarını aşmamak kaydıyla vergi indiriminde kullanabilirsiniz. Mükellefin eş ve çocuklarının ayrı beyanname vermeleri halinde, eş ve çocuklar adına ödenen prim ve katkı payları öncelikle kendi gelirlerinden indirilecektir.

Vergi avantajından yararlanmak için ne yapmalıyım?

Şahıs sigortaları için ödenen primlerin gelir vergisi matrahının hesaplanmasında indirimi ve bu indirime ilişkin olarak primlerin belgelendirilmesi;

İşçi ve memurların ücretlerinin vergilendirilmesinde 1 Ocak tarihinden itibaren yeni bir dönem başlıyor. Vergi iadesi alabilmek için yıl boyunca fiş fatura toplayan işçi ve memurlar yılında bu yükten kurtulmuşlardı. Onun yerine yılında uygulamaya konulan asgari geçim indirimi (AGİ) de bu yılın sonunda tarihe karışacak.

Asgari geçim indirimi, işçi ve memur olmak üzere tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançlarından kesilen verginin kısmen veya tamamen iadesi anlamına geliyor. Evli, eşi çalışmayan, 3 çocuklu çalışanlara, kesilen verginin tamamı ocak – temmuz döneminde AGİ yoluyla iade ediliyordu. Ağustos ayından itibaren vergi dilimi yükselince, AGİ’ye rağmen onların eline geçen net ücret de azalıyordu.

Yeni yıldan itibaren medeni durumuna bakılmaksızın hiç kimsenin asgari ücrete kadar olan kazançlarından hiçbir şekilde gelir vergisi ve damga vergisi alınmayacak. Gelir vergisi alınmayacağı için asgari geçim indirimi (AGİ) de sona erecek.

Diğer yandan, yılında ücret gelirlerine uygulanacak gelir vergisinin ilk dilimine tabi kazançlar yüzde 33 oranında artırılarak 24 bin liradan 32 bin liraya çıkartıldı. Yeni yılda ücret gelirlerine uygulanacak gelir vergisi oranları şöyle:

TL’ye kadar olan kazançlar %15

– TL arasındaki kazançlar %20

TL arasındaki kazançlar %27

– TL arasındaki kazançlar %35

TL üzeri kazançlar %40

VERGİ İSTİSNASI NASIL HESAPLANACAK?

Vergi istisnasını düzenleyen Sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun cumartesi günü Resmi Gazete’de yayımlandı. Kanunun 2. maddesi, vergi istisnasının nasıl uygulanacağını düzenliyor.

Kanunun dili karışık gibi görünmekle birlikte uygulama aslında herkesin anlayabileceği basitlikte olacak. Öncelikle kişinin tabi olduğu vergi dilimine göre ilgili aydaki kazancının gelir vergisi hesaplanacak. Hesaplanan vergiden, asgari ücret için ödenmesi gereken gelir vergisi ve damga vergisi mahsup edilecek. Kalan vergi tahsil edilecek.

YILLIK AVANTAJ TL İLE TL ARASINDA OLACAK

Asgari ücrete kadar olan kazançların vergi dışı bırakılmasının mevcut sisteme göre sağlayacağı avantaj bekâr işçilerde yıl boyunca aylık TL olacak. Eşi çalışmayan 3 çocuklu işçide aylık avantaj ocak – mayıs aylarında TL ile sınırlı olacak ama temmuz – aralık döneminde TL’ye yükselecek.

Yeni sistemin çalışanlara sağlayacağı yıllık avantaj bekâr veya eşi çalışan çocuksuz işçide TL, evli – eşi çalışmayan işçide TL, eşi çalışmayan 1 çocukluda TL, eşi çalışmayan 2 çocukluda TL, eşi çalışmayan 3 çocukluda TL olacak.

Eşi çalışanlardan 1 çocuklular TL, 2 çocuklular TL, 3 çocuklular TL, 4 çocuklular TL, 5 çocuklular TL tutarında yıllık avantaj sağlayacak.

NET ÜCRETLE ÇALIŞANLAR VERGİ İSTİSNASINDAN YARARLANACAK MI?

Net ücretle çalışanların eline geçen ücret sabit kalırken, brüt ücretleri gelir vergisi dilimine göre değişiyor. Medeni durumuna göre asgari geçim indirimi (AGİ) tutarı ise bordroda ayrıca gösteriliyordu.

Bu yıl lira ve üzerinde net ücretle çalışanların eline geçen paranın, gelecek yıl hiç ücret zammı almasalar bile, aylık kazançlarının TL’ye kadar kısmının vergi dışı bırakılması nedeniyle medeni durumuna göre değişen tutarlarda artırılması gerekir. Gelir vergisi istisnasının net ücretle çalışanlara yansıtılmaması, rızası olmadan işçinin ücretinin düşürülmesi anlamına gelir.

Ancak, işçinin bu yılki net ücreti TL’nin altında ise ve ücretine yapılan zam yüzde ’ten az olursa vergi istisnası çalışana değil işverene yarayacak. Aslında bu durum, brüt ücreti TL ile TL arasında olup, yılında brüt maaşı TL olarak belirlenen tüm çalışanlar için de geçerli. Örneğin brüt ücreti lira olan işçiye sadece yüzde 25 oranında zam yapılırsa, vergi istisnası ile sağlanan avantaj işçinin cebine girmeyip işverene gidecek.

VERGİ İSTİSNASI ’DE UYGULANSAYDI ASGARİ ÜCRETLİNİN NET ÜCRETİ NE OLACAKTI?

Eski sistemde sadece eşi çalışmayan 3 çocuklu asgari ücretlilerin tüm kazançlarına vergi istisnası uygulanıyordu. Ancak, yüzde 20’lik gelir vergisi dilimine girdiklerinde onlardan da vergi kesilmeye başlıyordu. Örneğin yılında eşi çalışmayan 3 çocuklu asgari ücretliler ocak-temmuz döneminde hiç vergi ödemediler ve bu yedi ay boyunca ellerine geçen net ücret TL oldu. Vergi dilimi yükselince ellerine geçen net ücret ağustosta TL’ye, ağustos – aralık döneminde de TL’ye düştü. Bekâr işçiler ise yıl boyunca TL net ücret elde ettiler.

yılında başlayacak vergi istisnası yılında uygulanmış olsaydı bekâr işçi de eşi çalışmayan 3 çocuklu işçi de yıl boyunca aylık TL net ücret alacaklardı. Bu tutara ayrıca muaf tutulan damga vergisinden dolayı da her ay TL eklenecekti. Böylece, asgari ücretlilerin eline geçen net ücret ocak ayında da aralık ayında da TL olacaktı.

Asgari ücretin üzerinde çalışanlar da medeni durumlarına göre değişen tutarlarda avantaj elde edecekti.

VERGİ İSTİSNASI OLMASAYDI ’DE NET ASGARİ ÜCRET NE OLACAKTI?

yılında brüt asgari ücret TL, net asgari ücret ise TL olacak. Ancak, vergi istisnası olmasaydı ve mevcut sistem aynen devam etseydi net asgari ücret TL’de kalacaktı. Eşi çalışmayan 3 çocuklu asgari ücretlinin eline geçen net ücret ise ocak ayında TL, temmuz ayından itibaren de TL olacaktı.

BİRDEN FAZLA İŞVERENDEN ÜCRET ALANLARIN DURUMU NE OLACAK?

Birden fazla işverenden ücret alanlarda vergi istisnası, sadece en yüksek olan ücrete uygulanacak. Diyelim bir işverenden aylık brüt 7 bin lira, ikinci işverenden lira ücret alan bir kişi sadece 7 bin lira aldığı ücret için vergi istisnasından yararlanacak. Diğer işverenden aldığı ücretinin tamamı vergiye tabi olacak.

Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezi yaptığı çalışma ile yeni getirilen ücretlerden asgari ücret tutarı kadar olan kısmın gelir vergisi ve damga vergisinden muaf tutulması uygulamasının maaşlara yansımasını hesapladı.

Çalışanların medeni durumu ve çocuk sayısına bağlı olarak maaşlarında ,58 TL ile ,58 TL arasında değişen tutarlarda artış olacak. Asgari Geçim İndiriminin kaldırılması nedeniyle vergi indiriminin getirdiği avantaj da kısıtlı kaldı. 

Bilindiği üzere daha önce vergi iadesi şeklinde gerçekleştirilen ve ücretliler üzerindeki dolaylı vergi yükünün azaltılmasını amaçlayan uygulama yılında çalışanların zararına olacak şekilde asgari geçim indirimine dönüştürülmüştü. 

Buna göre çalışanların medeni durumu ve çocuk sayısına bağlı olarak ödeyecekleri gelir vergisi tutarından indirim yapılmakta, bu da ücretlere eklenmekteydi. 

20 Aralık tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen kanunun yasalaşması halinde, 01 Ocak tarihinden itibaren ücretlere uygulanan asgari geçim indiriminin de kaldırılması ve tüm ücret gelirlerinin brüt asgari ücret tutarı ( TL) kadar olan kısmının gelir vergisinden muaf tutulması söz konusu olmuştur.

Bu uygulama ile çalışanlara büyük kazançlar getirilmiş gibi gösterilse de Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezi’nin yaptığı hesaplamaya göre uygulamanın maaşlara yansımasının TL ile TL arasında olacağı ortaya çıkmıştır.  

KAHVECİ: EK ZAM VE REFAH PAYI ŞARTTIR

Tüm çalışanları kapsayacak vergi muafiyeti konusuna ilişkin değerlendirmelerde bulunan Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı Önder Kahveci, “Asgari Geçim İndiriminin kaldırılması doğru bir uygulama olmamıştır. Memurlarımız bu ekonomik koşullar altında ek zam ve refah payı gibi yöntemlerle desteklenmelidir.” dedi.

Kahveci; “Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezimizin yaptığı çalışma, vergi indirim tutarının memur maaşlarına yansımasını ortaya koyması bakımından önemlidir.

Özellikle asgari geçim indiriminin kaldırılması, asgari ücret tutarı kadar olan ücretler gelirlerinin vergiden muaf tutulmasının etkisini de azaltmıştır. Buna göre memurların maaşlarına TL ile TL arasında değişen tutarlarda bir yansıma olacaktır.

Her ne kadar bu uygulama çalışanlar üzerindeki vergi yükünün azaltılması ve vergi adaletsizliğinin giderilmesi noktasında olumlu bir adım olsa da kamu çalışanlarının alım gücünü yükseltmekte etkisi sınırlı olacaktır. Özellikle Asgari Geçim İndirimi uygulamasının kaldırılmış olması, vergi muafiyetinin etkisini yok etmiştir. Dolayısıyla Asgari Geçim İndiriminin kaldırılması da doğru bir uygulama olmamıştır. 

Mutlaka memurlarımız bu ekonomik koşullar altında farklı yöntemlerle desteklenmelidir. Getirilmiş olan uygulama vergi yükünün daha adil dağıtılması, çalışanlar üzerindeki vergi yükünün azaltılması bakımından önemlidir ancak yeterli değildir.

Özellikle ekonomik gelişmelerin kamu çalışanları üzerindeki etkisinin azaltılması için farklı argümanlara gerek vardır. Türkiye Kamu-Sen olarak biz uzun zamandan beri söylediğimiz gibi ek zam ve refah payı talebimizi yineliyoruz. Refah payı ve ek zam uygulaması olmadığı müddetçe bu ekonomik olumsuzlukların memur ve emekli üzerinde yarattığı tahribat önlenemeyecektir.” dedi. 

Çalışanın durumuna göre uygulamanın maaşlara olan etkisi aşağıdaki gibi olacaktır: