Beyt Ül Hikmet Nedir
Beyt'ül Hikmet: Modern matematiği ortaya çıkaran keşiflerin yapıldığı İslam Kütüphanesi
- Adrienne Bernhard
- BBC Future
Kaynak, Getty Images
Beyt'ül Hikmet (Bilgelik Evi) kulağa bir hayalmiş gibi geliyor. yüzyılda yıkılan bu antik kütüphaneden herhangi bir iz kalmadı. Yani nerede olduğundan ve neye benzediğinden tam anlamıyla emin olamıyoruz.
Ama bu saygın akademi, İslami Altınçağ'da büyük bir entelektüel güçtü. Sıfır ve çağdaş Hint/Arap rakamları gibi dönüştürücü kavramların da doğum yeriydi.
8. yüzyılın sonunda Halife Harun El Reşid için özel koleksiyon olarak kurulan Bilgelik Evi, 30 yıl sonra halka açık bir akademiye dönüştü ve dünyanın dört bir yanından alimleri Bağdat'a çekmeye başladı.
Onları çeken şey kentin canlı bilimsel merakı ve ifade özgürlüğüydü. Müslüman, Yahudi ve Hristiyan alimlerin burada çalışmasına izin veriliyordu.
Günümüzün en büyük kütüphaneleriyle kıyaslanacak düzeyde bir arşive sahip olan Bilgelik Evi en nihayetinde matematik, astronomi, tıp, kimya, coğrafya, felsefe, edebiyat ve sanat ile simya ve astroloji gibi biraz daha tartışmalı alanlarda rakipsiz bir araştırma merkezine dönüştü.
Bu muhteşem mekanı gözünüzün önüne getirmek biraz hayal gücü gerektiriyor.
Ancak bir şey çok net; Akademi matematiği tamamen değiştiren bir kültürel rönesansı başlattı.
Bilgelik Evi 'de Moğolların Bağdat kuşatmasında yıkıldı. Efsaneye bakılırsa, Fırat'a o kadar çok el yazması atıldı ki, nehrin suları mürekkepten siyaha döndü.
Ancak burada yapılan keşifler, daha sonra İslam İmparatorluğu, Avrupa ve en nihayetinde tüm dünyanın benimsediği güçlü, soyut bir matematik dilini ortaya çıkarttı.
Geleceğe dönüş
Surrey Üniversitesi'nden fizik profesörü Jim El Halili, "Bizim için Bilgelik Evi'nin nerede, ne zaman kurulduğu önemli olmamalı. Çok daha ilginci bilimsel fikirlerin tarihi ve Bilgelik Evi sayesinde nasıl geliştikleri" diyor.
Bilgelik Evi'nin matematik mirasının izini sürmek için, zamanda yolculuk yapıp bir nevi geleceğe dönmek gerekiyor.
İtalyan Rönesansı'na kadar yüzlerce yıl boyunca, Avrupa'da bir isim matematikle eş anlamlıydı: Ölümünden sonra Fibonacci diye anılan Leonardo da Pisa. 'te Pisa'da doğan İtalyan matematikçi, ilk öğrenimini Kuzey Afrika kıyısındaki İtalyan ticaret kolonisi Bugia'da almıştı.
Fibonacci 20'li yaşlarının başlarında Ortadoğu'ya seyahat etmiş ve İran üzerinden Batı'ya ulaşan fikirlerin etkisi altına girmişti. Fibonacci İtalya'ya döndüğünde Liber Abbaci'yi yayımladı. Bu Hint-Arap sayı sistemini tanımlayan ilk Batılı eserlerden biriydi.
Liber Abacci, 'de ilk ortaya çıktığında, Hint-Arap rakamlarını sadece birkaç entelektüel biliyordu. Avrupalı tacirler ve bilim insanları, hala çarpma ve bölmeyi çok külfetli bir hale getiren Roma rakamlarını kullanıyordu. (MXCI'yi LVII ile çarpmayı bir deneyin).
Fibonacci'nin kitabında aritmetik işlemlerde rakamların kullanımı gösteriliyordu. Bu teknikler kar marjı, para bozdurulması, ağırlık ölçüsünün çevrilmesi, takas ve faiz gibi pratik sorunlara da uygulanabiliyordu.
Fibonacci ansiklopedik eserinin ilk bölümünde "Hesaplamayı, inceliklerini ve becerilerini bilmek isteyenler el rakamlarıyla hesap yapmayı bilmeli" diyordu. Burada kast ettiği çocukların şu anda okullarda öğrendikleri rakamlardı.
"Bu dokuz rakam ve sıfır denilen 0 işaretiyle, her sayı yazılabilir" diyordu. Matematik birden, herkese açık bir hale gelmişti.
Fibonacci'nin büyük dehası bir matematikçi olarak yaratıcılığı değil, Müslüman bilim insanlarının yüzyıllardır kullandığı avantajları çok iyi anlamasıydı: Hesaplama formülleri, ondalık sistemleri ve cebirleri.
Aslında Liber Abbaci çok büyük ölçüde 9. yüzyıl matematikçisi Harizmi'nin algoritmalarına dayanıyordu. Devrim niteliğindeki eseri, ilk kez iki bilinmeyenli denklemleri çözümü için bir sistem öneriyordu.
Harizmi alanındaki keşifleriyle "Cebir'in babası" diye anılır. Cebir Arapça "bozuk parçaları tamir etmek" demek olan Arapça "el-cebr" kökünden geliyor. Harizmi 'de Bilgelik Evi'nde astronom ve baş kütüphaneci olarak atanmıştı.
El Halili, "Harizmi'nin tezleri Müslüman dünyasında ondalık sayı sistemini başlattı. Leonardo da Pisa gibi diğerleriyse bunun Avrupa'ya iletilmesini sağladı" diyor.
Yani aslında Fibonacci'nin modern matematikteki dönüştürücü etkisini büyük ölçüde Harizmi'ye borçluyuz. Aralarında yaklaşık yıl bulunan iki adam, antik bir kütüphaneyle birbirlerine bağlanıyor. Ortaçağ'ın en tanınmış matematikçisi, İslami Altın Çağ'ın başlıca kurumlarından birinde buluşlarını yapan bir diğer öncü düşünürün omuzlarında yükseliyor.
Belki de Bilgelik Evi hakkında çok az şey bilindiğinden, tarihçiler sıklıkla büyüklüğünü ve amacını abartıyor ve elimizde çok az bulunan tarihi kayıtlarla çelişen bir önem atfediyor.
El Halili, "Bazıları Bilgelik Evi'nin birçoğunun gözünde bu kadar büyüyen bir şey olmadığını söylüyor. Ama Harizmi gibi biliminsanlarıyla ilişkisi ve matematik, astronomi ve coğrafyadaki çalışmaları, benim için Bilgelik Evi'nin sadece çeviri kitapların toplandığı bir yer değil, gerçek bir akademi olduğuna dair yeterince güçlü kanıtlar" diyor.
Kütüphanedeki alimler ve çevirmenler, çalışmaların halkın erişimine açık olması için de büyük bir çaba harcadı.
Matematik tarihi Profesörü June Barrow-Green, "Bilgelik Evi burada yapılan çevirilerle de önemli bir yer. Yunan fikirlerini kendi ana dillerine tercüme eden Arap alimler sayesinde matematik anlayışımızın temellerini oluşturduk" diyor.
Saray kütüphanesi, bilimsel buluşların yapıldığı bir yer olduğu kadar, geçmişteki sayısal fikirlere pencere atan bir mekandı da aynı zamanda.
Şu anki ondalık sistemimizden çok önce, bilgisayarlarımızı programlayan ikili sayı sisteminden, Roma rakamlarından, antik Mezopotamyalıların kullandıkları sistemlerden önce, insanlar hesaplarını kaydetmek için ilk çetele sistemlerini kullanıyordu.
Şimdi bunların her birini belirsiz, modası geçmiş bulsak da, farklı sayı sistemleri aslında bize geldikleri kültürlerin yapısı, ilişkileri, tarihi ve kültürel bağlamları hakkında çok değerli şeyler öğretebilir.
Basamak değeri ve soyutlama fikrini güçlendiriyor ve sayıların nasıl çalıştığını daha iyi anlamamıza yardımcı oluyorlar.
Barrow-Green, "Batı yönteminin tek yöntem olmadığını gösteriyorlar. Farklı sayı sistemlerini anlamak gerçekten çok yararlı" diyor.
Antik bir tüccar örneğin "iki koyun" yazmak istediğinde, bir kilin üzerine iki koyun resmi çizebilirdi. Ama "20 koyun" yazmak istediğinde hiç de pratik olmazdı.
Bu yıl Fibonacci'nin doğumunun yıldönümü. Bu aynı zamanda Roma rakamlarının tamamen geçmişte bırakıldığı an da olabilir.
İngiltere'de geleneksel saatlerdeki Roma rakamları, çocukların artık analog saatleri düzgün anlayamadığı korkusuyla, anlaşılması daha kolay dijital saatlerle değiştirildi. Dünyanın bazı bölgelerinde yol işaretlerinden ve resmi belgelerden çıkartılırken, Holywood devam filmlerinin başlıklarında Roma rakamlarını kullanmayı bıraktı.
Ancak küresel düzeyde Roma rakamlarından uzaklaşılması hayatın diğer alanlarına nüfuz eden bir hesap bilmezliğin de atını çiziyor. Belki de daha da önemlisi, Roma rakamlarının kaybolması matematik hakkındaki daha genel bir tartışmayı yöneten siyaseti de gözler önüne seriyor.
Cambridge Mathematics Editörü Lucy Rycroft-Smith, "Kimin hikayelerinin anlatılacağı, formel öğrenimin bir parçası olarak hangi bilgi türlerinin ölümsüzleştirileceği, kimin kültürünün ayrıcalıklı olacağı kaçınılmaz olarak Batılı sömürge mirasımızdan etkileniyor" diyor.
Eski matematik öğretmeni Rycroft-Smith, şu anda matematik eğitiminde önde gelen bir isim ve küresel düzeyde farklı müfredatları inceliyor. Galler, İskoçya ve İrlanda'da Roma rakamları öğretilmiyor. ABD'de de bu konuda standart bir tavır yok. İngiltere'de ise çocukların 'e kadar Roma rakamlarını okuyabiliyor olması gerektiği belirtiliyor.
Çoğumuz MMXX rakamında özel bir şey görmüyoruz (Bilmiyorsanız, bu rakam ). Fibonacci'nin adını alan Fibonacci dizisini pek tanımıyor olabiliriz. Fibonacci dizisi, 1 ile başlayan ve her sayının kendinden önceki ile toplanması sonucu oluşan bir sayı dizisi.
Fibonacci dizisi, deniz kabuklarında, ayçiçeklerinde, çam kozalaklarında, hayvanların boynuzlarında ve dijital dünyada görülüyor.
Dizileri, popüler kültürde de, edebiyatta, filmlerde ve görsel sanatlarda da yer alıyor.
Ancak Leonardo da Pisa'nın matematiğe en kalıcı katkısı, okullarda nadiren öğretilen bir şey. Bu hikaye yaklaşık yıl önce Batı Hristiyanlığı entelektüel karanlıktayken, bir saray kütüphanesinde başladı.
Matematiğe yönelik Avrupa odaklı görüşlerimizi yıkıp geçmesi gereken ve İslam Dünyası'nın bilimsel başarılarına ışık tutup, çok eskiden kalma sayısal hazinelerin devam eden önemini vurgulayan bir hikaye.
Beyt&#;l Hikme Nedir? Kısaca Beyt&#;lhikmenin &#;zellikleri Nelerdir?
Dar'ül Hikme adıyla da bilinen akademide birçok din bilgini, matematikçi ve filozof yetişti. Bu isimlerden bazıları şunlardır: Muhyiddin İbn Arabi, Harezmi ve Sadreddin Konevi.
Beytül Hikme Nedir?
Beytül Hikme, halifeliğin Abbası Devletine geçtiği dönemde, Memun ve Harun Reşid tarafından kurulmuş bir akademidir. Başlangıçta sadece kütüphane olarak faaliyet gösteren kurum, daha sonra eğitim merkezi haline gelmiştir.
İki değişim Beyt'ül Hikme'nin kuruluş sürecini hızlandırmıştır. Bunlardan ilki halifeliğin Emeviler'den Abbasilere geçmesidir. Bağdat'ın başkent ilan edilmesi de buranın tam bir kültür merkezi haline gelmesinde etkili olmuştur.
Kısaca Beyt'ül Hikme'nin Özellikleri Nelerdir?
Beytü'l Hikme, Hikmet Evi anlamına gelir. Abbasi hükümdarlarının emriyle Arapçaya çevrilen felsefi metinler, ilk kez bu akademide bir araya getirildi. Aristoteles ve Platon gibi Antik Yunan filozofları dışında, Marceluis ve Seneca gibi Roma düşünürlerinin eserleri de tercüme edildi.
Beyt'ül Hikme'de sadece felsefe değil, matematik, geometri ve astronomi alanında da çalışmalar yapıldı. Akademi Kelam, Hadis, Fıkıh ve Şiir dersleri de verildi.
yılında kurulan Hikmet Evinin içerisinde birçok medrese vardı. Bu medreselerde tıp ve kimya alanında eğitim veren hocalar da vardı. Beytü'l Hilmede yetişen en önemli bilim insanlarından biri Harezmi'dir. Harezmi'nin kaleme aldığı Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine adlı kitabı, uzun yıllar boyunca Avrupa'da ders kitabı olarak okutuldu.
Yaklaşık yıl boyunca eğitim verilen Beytü'l Hikme, Moğol istilası sonucu yıkıldı.
Beytül Hikme (Beyt’ül Hikmet – Bilgelik Evi) yüzyılda yıkıldı. Bu nedenle bu antik kütüphanenin tam olarak nerede olduğundan ve neye benzediğinden emin olamıyoruz. Ancak emin olduğumuz şey, Avrupa’nın “Karanlık Çağlar’ını yaşadığı sıralarda burasının tarihin en önemli bilim merkezlerinden biri olmasıdır.
Burada yapılan çalışmalar cebir, coğrafya, astronomi, tıp ve mühendislik gibi alanlarda kalıcı miraslara sahip olacak yeniliklerin ortaya çıkmasına neden oldu. Beytül Hikme ile başlayan süreç aslında Doğu Rönesans’ını simgelemektedir.
Beytül Hikme Yani Bilgelik Evi Neden Ve Nasıl Kuruldu?
Avrupa’da karanlık çağlar olarak kabul edilen dönemde Doğu’da İslam’ın yükselişi bilimsel faaliyetlerin sürdürülebilmesi için uygun bir ortam sağlamıştı. İlerleyen süreçte Arabistan, Irak, Suriye, Lübnan, Filistin, Mısır, Kuzey Afrika’nın çoğu, Orta Asya ve İspanya’nın yanı sıra Çin ve Hindistan’ın bazı kısımları Arap egemenliği dili altına girdi. Bu da elbette farklı bölgelerden ve geçmişlerden bilim insanlarının birbirleri ile etkileşim yapması anlamına geliyordu.
Abbasi imparatorluğu, geniş saraylar, görkemli camiler, okullar ve hastanelerle başkentlere kervan yolları ağı inşa etmek için Bağdat, Basra ve Kufe’yi birleştirdi. ’lü yıllardan itibaren önce çevirilerle başlayan, daha sonra ciddi bir araştırma karakteri kazanan bilimsel faaliyetleri merkezileştirmek, artık bir zorunluluk haline gelmişti.
Bunun için Harun Reşid Bağdat’ta “Bilgelik Evi” (Beyt’ül Hikmet) olarak tanınan bir bilim okulu kurdu. Burada ataları İskenderiye’den Bizans’a kaçan Hıristiyan bilginler ile Arap bilginler bir araya geldi. Bilgelik Evi asıl sıçrayışını ise Halife Memun önderliğinde yapacaktı.
Beytül Hikme Matematiğin Gelişmesine de Önemli Katkı sağladı
Beyt’ül Hikme’nin kuruluşu, İslam Uygarlığı tarihinde bir milat oldu. Bu okulda astronomi, tıp, matematik, kimya, doğa bilimleri, felsefe konularında dersler verilmekteydi. Zamanla Dünya’nın her yerinden bilim insanları Bağdat’a akın etmeye başladı. Kültürel ve dilsel olarak çeşitlilik gösteren bu ortam, kalıcı miraslara sahip olacak yeniliklerin ortaya çıkmasına neden oldu.
Onları çeken şey kentin canlı bilimsel merakı ve ifade özgürlüğüydü. Müslüman, Yahudi ve Hristiyan alimlerin burada birlikte üretiyorlardı. Daha önce iletişim kurmakta zorlanan farklı bölgelerin âlimleri sonunda bilimsel terimler için ideal olan ortak bir dil konuşmaya başlayınca, ortaya dev bir entelektüel topluluk çıktı.
Tüm bilimlerin içinde elbette matematik en başı alıyordu. Zaten Beyt’ül Hikmet’te çalışmaya gelen ilk kişilerden birisi, büyük matematikçi Harezmi’ydi. Harezmi burada, Latince adı Alkindus olan El-Kindi ile yakın çalışacaktı. Sonucunda bu birliktelik hepimizin kullandığı Hint – Arap rakamlarının ( sayıları) temelini atmıştı. Daha fazlası için: El Harezmi: Medeniyetler Arasında Matematiksel Bir Köprü
Belki de bu hareket olmasaydı Antik Mısır, Babil, Yunan ve Hindistan’ın bilimsel birikimlerinden hiçbir zaman haberdar olamayacaktık. Tüm bu süreçte Bağdat, dünyanın entelektüel açıdan en güçlü şehri oldu. Neredeyse İskenderiye’nin halefi haline geldi.
Büyümenin önemli bir nedeni, Çin’deki kağıdın icadının MS ’te Bağdat’a ulaşmasıydı. Artık pahalı parşömen veya küflere duyarlı papirüs yerine, daha ucuz ve kalıcı bir malzeme yaygın olarak mevcuttu. Beytül Hikme, zamanla üniversite, kütüphane, araştırma laboratuvarı, sohbet meclisi gibi farklı kurumların bir arada bulunduğu bir yere dönüştü.
Bilgelik Evinin Sonu
Yaklaşık yıl boyunca Bilgelik Evi bilgiyi topladı ve arayanlara aktardı. Ama yüzyıllarca süren entelektüel düşünce ve teknik gelişimin ardından Beytü’l-Hikme, ’de Bağdat Kuşatması sırasında Moğollar tarafından neredeyse hiçbir iz bırakmadan yıkılacak ve tüm kitaplar Dicle nehrine atılacaktı.
Rivayete göre yüzlerce yıllık bu eserlerden akan mürekkep, nehrin suyunu siyaha dönüştürdü. Sonucunda Bağdat, yüzlerce yıl yıkık bir şehir olarak kaldı. Sonrasında da bir zamanlar sahip olduğu statüsünü asla geri kazanamadı.
Doğunun bir zamanlar parlayan yıldızı, zaman içinde yerini karanlığa bırakırken, elbette bilgi tamamen yok olmadı. Savaşlar ve göçlerle önce Endülüs sonra da Batıya yayılan bu bilgi Avrupa’yı karanlık çağdan kurtardı. Bu da sonucunda aydınlanma fitilini ateşledi. Bilime daha sıkı tutunan Batı medeniyetlerinin ilerleyişlerinde ki önemli faktörlerden birisi de muhtemel Beyt’ül Hikmet’tir. Yazının devamında göz atmak isteyebilirsiniz: İskenderiye Kütüphanesi Hakkında Efsaneler ve Gerçekler
Kaynaklar ve İleri Okumalar.
- Iraq’s Golden Age: The Rise and Fall of the House of Wisdom; Bağlantı: seafoodplus.info
- Padamsee, Hasan; Unifying the universe : the physics of heaven and earth; Cornell University; ISBN
- Long before Silicon Valley, scholars in ancient Iraq created an intellectual hub that revolutionised science. Yayınlanma tarihi: 8 Ocak ; Bağlantı: seafoodplus.info
Matematiksel
Beytü l Hikme nedir kısa bilgi?
İçindekiler:
- Beytü l Hikme nedir kısa bilgi?
- Beytül Hikme nedir din kültürü?
- Beytül Hikme hangi Abbasi döneminde kuruldu?
- Beytül Hikme nedir maddeler halinde?
- Beytül Hikme nin önemi nedir?
- İslam medeniyetinde bilim ve düşünceye önemli katkısı olan Beytü l Hikme nedir?
- Beytül Hikmenin önemi nedir?
- Hizanetül Hikme nedir?
- Beytü l Hikme nedir kim kurmuştur?
- Hizanetü l Hikme nedir?
- Darülhikme verilen şehirlerin hangisinde bulunmaktadır?
- Beytül Hikme yi kim kurdu?
- Beyt&#;ül Hikme neden kurulmuştur?
- Ezher Camii ve Medresesi ile Darül Hikme hangi coğrafyada bulunmaktadır?
- Beytül Hikme nerede kurulmuştur?
- Beytülhikme nerede?
- Beytül Hikme ne amaçla kuruldu?
- Darül Hikme hangi coğrafyada bulunmaktadır?