Işletme Mühendisliği Iş Alanları

İşletme Mühendisliği, işletmelerin bir bütün olarak tasarımına ve geliştirilmesine odaklanan bir mühendislik disiplinidir. İşletme Mühendisliği, mevcut işletmelerin sahip oldukları sistemlere ilişkin problemlerin çözümü, yeni işletme sistemlerinin (bilişim, insan kaynakları, pazarlama, satış, servis, tedarik, operasyon, sevkiyat vb.) tasarımı ve mevcut sistemlerle entegre edilmesi üzerine uzmanlaşır. İşletme Mühendisliği, başta ABD üniversiteleri olmak üzere dünya çapında mühendislik eğitim programlarına akreditasyon veren Mühendislik ve Teknoloji Akreditasyon Kurulu’na (Accreditation Board for Engineering and Technology – ABET) göre aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır: İşletme Mühendisliği, başta üretim ve hizmet işletmeleri olmak üzere her türlü organizasyondaki insan unsuruyla, temel yönetim fonksiyonlarının mühendislik ilişkilerini anlamayı, işletme sistemlerinin rastlantısal ve değişken yapısını kavrayarak bu sistemleri farklı teknolojik ortamlarla entegre edebilmeyi içerir.  Bu kapsamda temel yönetim fonksiyonları planlama, organize etme, liderlik ve kontrol etmeyi içermektedir.

Dünya’da Standford Üniversitesi, Stevens Teknoloji Enstitüsü, Worcester Politeknik  Enstitüsü, Waterloo Üniversitesi, Danimarka Teknik Üniversitesi, Milano Politeknik gibi pek çok seçkin üniversitede İşletme Mühendisliği eğitimi verilmektedir. Ülkemizde İşletme Mühendisliği eğitimi yılına kadar sadece İstanbul Teknik Üniversitesi, İşletme Mühendisliği Bölümü’nde verilmiştir. Günümüzde Beykent ve Bahçeşehir Üniversiteleri bünyesinde de benzer içerikte bir İşletme Mühendisliği bölümü bulunmaktadır.

Evet. İşletme Mühendisliği bölümünde verilen eğitim, ABET tarafından incelenmiştir ve akreditasyon onayı Ağustos ’de ABET web sitesinde duyurulmuştur.  (bkz: funduszeue.info)

İTÜ İşletme Mühendisliği Bölümü derslerinin tamamı (%) İngilizce olarak verilmektedir. Tercih dönemi sonrası yerleştirilen öğrenciler İngilizce yeterlilik sınavına girmekte ve program başlangıcı itibariyle İngilizcesi yeterli olmayan öğrencilerimiz İTÜ Yabancı Diller Okulu tarafından verilen dil eğitimine yönlendirilmektedir.

İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencilerinden yeterli not ortalamasını tutturan öğrenciler, diledikleri takdirde ilgili bölümün kontenjan kısıtları çerçevesinde istedikleri bölümlerde çift ana dal programlarını (ÇAP) tamamlayabilmektedir. İşletme Mühendisliği öğrencileri şimdiye kadar ÇAP yapmak için Makina Mühendisliği, İmalat Mühendisliği, Matematik Mühendisliği Tekstil Mühendisliği ve Endüstri Mühendisliği bölümlerini tercih etmişlerdir. Aynı şekilde gerekli koşulları sağlamak kaydıyla İTÜ’nün çeşitli bölümlerinde okumakta olan başarılı öğrenciler İşletme Mühendisliği ile çift anadal yapmak için başvurabilirler. Her yıl 80 dolayında öğrenci bu programa başvurmakta ve her fakülteye ayrılan kontenjana göre 10 öğrenci kayıt olmaktadır. Son dört yılda, ortalama olarak, başvuran öğrencilerin ağırlıklı not ortalaması , kabul edilenlerin not ortalaması ise olmuştur. İTÜ içi yatay geçiş işlemleri başvuruda bulunan öğrencilerin not ortalamalarının sıralanması temelinde, Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı tarafından gerçekleştirilmektedir. İşletme Mühendisliği bölümü için yatay geçiş kontenjanları her yıl yeniden belirlenerek ilan edilmektedir. Sadece İTÜ’nün diğer mühendislik bölümleriyle değil İşletme Mühendisliği eğitimi veren %30 ve % İngilizce programları arasında da yatay geçiş yapmak (kontenjanlar ve İTÜ kuralları dahilinde) mümkündür. İTÜ dışından yatay geçiş ise, Türkiye’de İşletme Mühendisliği bölümüne eşdeğer bir bölüm bulunmaması nedeniyle yurt içindeki üniversitelerden mümkün değildir.

İşletme Mühendisliği programının ilk yılında, tüm mühendislik programlarında ortak olan matematik, fizik, kimya gibi temel fen bilimleri dersleri verilir. İkinci ve üçüncü yıllarda ise öğrenciler istatistik, ekonomi, yönetim ve organizasyon, pazarlama, üretim alanlarına ilişkin dersler alırlar. Aynı yıllarda diğer mühendislik dallarına ait konularda aldıkları termodinamik, statik, teknik resim gibi derslerle mühendislik becerilerini kazanırlar. Programın omurgasını ise son iki sınıfta alınan derslerin iş hayatına ilişkin gerçek problemler için doğru çözümler geliştirilmesinde bir arada kullanılmasını hedefleyen tasarım dersleri oluşturur. Bu dersler, İşletme Mühendisliği  Tasarımı-1, İşletme Mühendisliği Tasarımı-2, Bütünleşik Sistem Tasarımı, Mühendislik Proje Yönetimi, Stratejik Yönetim gibi mühendislik tasarımı derslerinden oluşur. Bu derslerin tamamında öğrenciler proje yapıp sunarak kendilerini iş dünyasına hazırlama imkanı bulmaktadır. Ayrıca dersleri tamamlayıcı nitelikte son yarıyılda alınan Bitirme Tasarım Projesi ile İşletme Mühendisliği öğrencileri, bir işletme mühendisliği sorununa çözüm bulma ve bunu projelendirme becerisi kazanmaktadır. İşletme Mühendisliği programında bulunan derslere linkten ulaşılabilir.

ABET akreditasyon kriterleri ve İşletme Mühendisliği Bölümü gelenekleri doğrultusunda derslerimizin tamamı doktoralarını ilgili ders alanlarında yapmış öğretim görevlileri, yardımcı doçentler, doçentler ve profesörler tarafından verilmektedir. Akademik programlarda verilen her bir dersin, dersi veren akademisyenin uzmanlık konusunu gösteren doktora alanlarıyla uyum göstermesi çok önemlidir. İşletme Mühendisliği bölümünde, doktorasını İşletme Mühendisliği, Sayısal Yöntemler, İktisat, Finans, Yönetim ve Organizasyon, İşlemler Yönetimi, Hukuk alanlarında yapmış 40 akademik personel bulunmaktadır. Akademik kadronun tamamına linkten ulaşılabilir.

İşletmelerin problemlerini çözmek ve işletmeler için her alanda sistemler tasarlamak konusunda uzmanlaşmış İşletme Mühendisleri, mesleklerinin tanımı gereği her işletmede çalışabilirler. Bazı mezunlarımızın isimleri ve çalıştıkları pozisyonlardan örnekler aşağıda verilmiştir:  

• Şirzat Subaşı (Arçelik, Genel Müdür Yardımcısı, İstanbul, )
• Erhan Saylan (Deloitte, CFO , İstanbul, )
• Gökay Erol (Vakko W Collection, Genel Müdür, İstanbul, )
• Tufan Erginbilgiç (BP, Chief Operating Officer, Londra, )
• Nurhan Yentürk (İstanbul Bilgi Üniversitesi, Profesör, İstanbul, )
• Recep Özkale (Türk Pirelli, CFO ve Başkan Yardımcısı, İstanbul, )
• Dinçer Alpman (T-Bank, CEO, İstanbul, )
• Murat Şahin (Grundig, CEO, Almanya, )
• Tarkan Maner (Wyse Technology, Başkan ve CEO, San Jose/California, )
• Buket Besen Kafalı (Vestel, Genel Müdür Yardımcısı, İstanbul, )
• Ali Çiçekli (Deloitte, Partner, İstanbul, )
• Özgür Burçoğlu (Pirelli Group, Formula-1 Lastikleri Kontrolörü, Milano, )
• Umut Orhon (Siemens, Strateji ve İş Geliştirme Danışmanı, İstanbul, )
• Hüseyin Savaş (Google, EMEA Bölgesi Mobil Ürün Uzmanı, İrlanda, )
• Özgür Alaz (Kurucu ortak, PromoQube, Kurucu ve  Chief Innovation Officer, )
• Yunus Taşlıel (SAP HR Bilgi Sistemleri Destek Analisti, Alcatel-Lucent, Kanada, )
• Burak Büyükdemir (Kurucu, Etohum Girişimci – Yatırımcı Ağı, Türkiye, )
• Hülya Erten (Kurucu, Millennium Training, Türkiye, )
• Onur Karcı (İş Geliştirme, Kurucu Ortak, Gamester Sosyal Oyun Stüdyosu, Türkiye, )
• Erdi Yüksel (HRIS Veri Entegrasyon Analisti, Alcatel Lucent, Kanada, )
• Mert Canlı (Online Satış Operasyonları Analisti, Facebook, İrlanda, )
• Yücel Yüksel (İş Zekası Çözümleri Yöneticisi, SAP, Türkiye, )
• Ata Aydemir (Online Pazarlama Yöneticisi, Çiçfunduszeue.info, Türkiye, )
• Harun Ünlüsoy (Performans Bazlı İnternet Pazarlama Uzmanı, iProspect, Türkiye, )
• Yusuf Ceylan (Dijital Pazarlama Yöneticisi, funduszeue.info, Türkiye, )

Profesyonel dünyada iş başarısı büyük ölçüde kişinin sahip olduğu bilgi düzeyine, çalışma disiplinine ve sosyal başarısına bağlıdr. İş hayatında yöneticilik kademelerine belirli bir deneyim ve sektörel uzmanlaşma edindikten sonra ulaşılmaktadır. Türkiye’de, diğer dünya ülkelerinden farklı olarak mühendislerin hemen her sektörde daha fazla yönetici olduklarını görmekteyiz. İşletme Mühendisleri, işletmelerin değer yaratacak şekilde tasarlanması ve yönetilmesinde uzmanlaştıkları ve diğer sistemleri tasarlayan mühendislik hizmetlerinin koordinasyonunu sağladıkları için çalıştıkları işletmelerin yönetim kademelerinde hızla yükselebilirler.  İşletme Mühendisliği eğitimi, öğrencilere yöneticilik kademelerine gelebilmeleri için gerekli her türlü teknik bilgi ve sosyal donanımı sağlamayı hedeflemektedir.

İşletme Mühendisliği ve Endüstri Mühendisliği, konu edindikleri alanların önemli ölçüde kesişmesinden dolayı benzerlikler içeren iki mühendislik disiplinidir. Aralarındaki temel farkı anlamak için bu alanların dünyada genel kabul görmüş tanımlarına bakmak gerekir. Bu amaçla, başta ABD olmak üzere dünyanın önde gelen mühendislik programlarının kalite sistemlerini ve içeriik yeterliliklerini denetleyen Accreditation Board for Engineering and Technology’nin (ABET) bu iki mühendislik dalına ilişkin tanımlarına bakabiliriz. ABET’e göre İşletme Mühendisliği, başta üretim ve hizmet işletmeleri olmak üzere her türlü organizasyondaki insan unsuruyla, temel yönetim fonksiyonlarının mühendislik ilişkilerini anlamayı, işletme sistemlerinin rastlantısal ve değişken yapısını kavrayarak bu sistemleri farklı teknolojik ortamlarla entegre edebilmeyi içerir. Bu kapsamda temel yönetim fonksiyonları planlama, organize etme, liderlik ve kontrol etmeyi içermektedir. İTÜ’de İşletme Mühendisliği eğitimi, bu tanımı da aşarak, mezunlarının işletmeleri entegre bir bütün olarak tasarlayacak şekilde uzmanlaşmasını sağlamaktadır. ABET’e göre Endüstri Mühendisliği, insan, malzeme, bilgi, teçhizat ve enerjiyi içeren üretim ve servis sistemlerini tasarlama, geliştirme, uygulama ve iyileştirmeyi kapsar. Bu kapsamda verilen eğitim uygun analitik, hesaplama temelli ve deneysel yöntemlerin derinlemesine öğretilmesini içermelidir. Yukarıdaki her iki tanımın karşılaştırılmasından hareketle, İşletme Mühendisliği’nin Endüstri Mühendisliği’ne göre daha yönetim ve teknoloji odaklı olduğunu, Endüstri Mühendisliği’nin ise üretim ve servis sistemlerinii tasarlamayla daha fazla odaklandığını söyleyebiliriz.

İşletme programları, üretim ve servis sektöründeki işlerin yerine getirilmesi için üretimden pazarlamaya, insan kaynakları yönetiminden muhasebeye, ekonomiden finansmana birçok işletme fonksiyonları hakkında bilgi birikimine sahip işletmeciler yetiştirir. İşletme Mühendisliği, her türlü işletme sisteminin çeşitli yöntemlerle analizi ve bir bütün olarak tasarımına odaklanan ve böylece işletmeleri geliştiren mühendisler yetiştirir. Bu kapsamıyla İşletme Mühendisliği, mevcut sistemlerin başarıyla işletilmesini amaçlayan İşletme alanından farklılaşır.

İşletme Mühendisliği yeni mezun dönemleri, mezuniyetleri sonrasında ilk altı ay içerisinde, askerlik görevini yapmaya karar veren mezunlarımız hariç, % oranında iş bulmaktadırlar. İşletme Mühendisliği mezunları arasında, kendisi çalışmamayı tercih eden mezunlarımız dışında herhangi bir işsizlik problemi bulunmamaktadır.

İşletme Mühendisliği mezunları, mezuniyetleri sonrasında yapacakları kariyer tercihlerine göre çeşitli yüksek lisans (master) programları tercih edebilmektedirler. Akademik kariyer  yapmaya karar veren mezunlarımız, akademik olarak çalışmak istedikleri dala göre yine İşletme Mühendisliği’nin yanı sıra çeşitli diğer Mühendislik dalları, İktisat, Finans, Pazarlama, Yönetim, Psikoloji, Sosyoloji gibi bilim alanlarında yüksek lisans yapabildikleri gözlenmektedir. İş hayatını tercih eden mezunlarımız ise, çalıştıkları sektöre göre, sektör bazlı uzmanlık ihtiyaçlarını karşılamak üzere Bilişim Sistemleri, İnsan Kaynakları, Finans gibi alanlarda yüksek lisans eğitimi alarak bu alanlardaki mevcut uzmanlıklarını derinleştirbilmektedirler.

İşletme Mühendisliği eğitimi, İstanbul Teknik Üniversitesinde tamamen ücretsiz bir programdır.

İşletme Mühendisliği Bölümü, İTÜ Maçka kampüsündedir. Yerleşim olarak İstanbul’un önemli merkezleri olan Taksim’e, Beşiktaş’a, Nişantaşı’na yürüyüş mesafesindedir. İTÜ Maçka Kampüsü’nde İşletme Fakültesi, Yabancı Diller Okulu, Türk Dili ve İnkilap Tarihi Bölümü, Türk Müziği Konservatuarı, İTÜ Vakfı ofisleri ve İTÜ Sosyal Tesisleri bulunmaktadır. Sosyal tesis, yabancı ve yerli misafirler için otel, lokanta, açık yüzme havuzu ve tenis kortları olanaklarına sahiptir. Bu kampüste Üniversiteye ait bir ana okulu ve kreş de bulunmaktadır. Taşkışla ile Maçka Kampüsleri arasında bağlantıyı sağlayan teleferik servisi, İTÜ öğrencilerine önemli bir ulaşım olanağı sunmaktadır.

İşletme Mühendisliği Bölümü öğrencileri, Erasmus öğrenci değişimi programı ile 1 veya 2 dönem süresince bir Avrupa ülkesindeki yüksek öğretim kurumunda eşdeğer dersleri almak üzere öğrenci olabilirler. İkili anlaşmalar çerçevesinde, örneğin dönemi için İşletme Mühendisliği öğrencileri 26 Avrupa üniversitesine öğrenci değişimine gidebilecektir. Bu üniversiteler aşağıda listelenmiştir: Almanya (Münih Teknik Üniv., Kaiserslautern Teknik Üniv., Berlin Teknik Üniv., Offenburg Yüksekokulu, Niederrhein Yüksekokulu, Bamberg Üniversitesi)

• Avusturya (Viyana Teknik Üniversitesi)
• Belçika (Leuven Katolik Üniversitesi)
• Finlandiya (Tampere Teknoloji Üniversitesi)
• Fransa (Ecole Centrale de Nantes, École Supérieure Des Sciences Commerciales d’Angers-ESSCA, Ecole Centrale Paris, Universite Paris X Nanterre)
• Hollanda (Eindhoven Teknik Üniversitesi, Den Haag Üniversitesi)
• İngiltere (Middlesex Üniversitesi)
• İspanya (Castilla Üniversitesi La Mancha)
• İsveç Dalarna Yüksekokulu)
• İtalya (Torino Politeknik, Firenze Üniversitesi, Della Calabria Üniversitesi, Trento Üniversitesi, Cagliari Üniversitesi)
• Polonya (Poznan Univesity of Technology, The Bronislaw Markiewicz State School of Technology and Economics in Jaroslaw)
• Portekiz (Fernando Pessoa Üniversitesi)

İşletme Mühendisliği Bölümü’nde okuyan öğrenciler, İTÜ öğrencilerine sağlanan tüm sosyal haklardan ve yurt imkanlarından yararlanabilirler. İTÜ kampüslerinde öğrenciler, istedikleri sosyal aktiviteyi yapma fırsatına sahiptir. Üniversitenin geniş spor olanaklarından yararlanabilir veya geniş öğrenci kulübü yelpazesinden bir kulübe üye olup etkinliklerine katılabilirler. İTÜ kampüslerinde öğrenci ve personelin yemek ihtiyacı her fakültede bulunan yeme-içme yerlerinde ve yemekhanelerde karşılanmaktadır. Sağlık hizmetleri ise Ayazağa ve Maçka kampüslerinde bulunan Mediko-sosyal merkezleri tarafından mesai saatleri verilmektedir. Spor yapmanın ve spor etkinliklerinin bir gelenek olduğu İTÜ içerisinde bulunan spor salonları, tenis kortları, kapalı ve açık yüzme havuzları, saha ve alanlar ve fitness merkezleri tüm öğrenci ve personele hizmet sunmaktadır. Kampüslerimizde basketboldan tenise, badmintondan Amerikan futboluna kadar çok çeşitli sporlar yapılmaktadır.

İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencilerinin barınma ihtiyaçları kampüs içerisinde çeşitli bölgelerde bulunan yurtlar ile giderilmektedir. İTÜ kampüslerindeki yurtlar öğrencilerimizin fiziksel anlamda nitelikli mekan ihtiyacını karşılamakta, ayrıca gerekli olan sosyal ve elverişli psikolojik ortamı sağlamaktadır. İşletme Mühendisliği öğrencileri için Maçka Kampüsü yakınlarındaki Gümüşsuyu Kampüsü ve Ayazağa Kampüsü’müzde yurt imkanları bulunmaktadır. Tek, iki ve üç kişilik eşyalı, banyolu odalar, çalışma mekanları, çamaşır ve ütü odaları, TV, telefon, internet, kafeterya, güvenlik ve temizlik olanaklarına sahip İTÜ Yurtları hakkında detaylı ve güncel bilgiler için:  funduszeue.info

İşletme Mühendisliği bölümünün tüm sınıfları, sunum yapmak ve ders anlatımı için projektör cihazları ile donatılmıştır. Ayrıca İşletme Fakültesi içerisinde her birinde 37 tane bilgisayar bulunan 2 genel amaçlı bilgisayar laboratuarı, 20 bilgisayar bulunan yazılım geliştirme laboratuarı ve 23 bilgisayar bulunan genel ve uzaktan eğitim amaçlı bilgisayar laboratuarı bulunmaktadır. İşletme Fakültesi Kütüphanesi kitap, yüksek lisans ve doktora tezi, 76 dergi aboneliği ve işletme ve ekonomi alanında 15 geniş kapsamlı elektronik veri tabanı ile haftada altı gün saatleri arasında, pazar günü saatleri arasında kullanıcılarına hizmet vermektedir. İşletme Fakültesi kütüphanesi, diğer İTÜ kütüphanelerindeki kitapların da diğer lokasyonlardan temini ve ödünç verilmesi işlerinde hizmet vermektedir. Ayrıca kütüphanemize bağlı adetlik görsel ve işitsel materyalden oluşan koleksiyona sahip bir de görsel işitsel merkez bulunmaktadır.

• İşletme Mühendisliği bana detayı kavrama, bütünü görme yeteneği kazandırdı. (Emine Çelik)
• Olaylara derinlemesine ve farklı perspektiflerden bakabilmek iş ve hayat başarısı için en önemli vasıflardan bazıları bana göre. Geriye dönüp baktığımda okulumuzun bana bu açıdan değerli bir bakış açısı kazandırdığını görüyorum. (Deniz Kahraman, ’95)
• İşletme Mühendisliği benim için hangi bilgiyi nerede bulabileceğimi, nasıl ve ne amaçla kullanabileceğimi öğrendiğim yer. (Tayfun Özkan, ’95)
• Hayatımın en güzel günlerini İşletme Fakültesi’nde geçirdim. İşletme Mühendisliği bana en iyi arkadaşlarımı kazandırdı. Dünyaya bir bütün olarak bakabilmeyi burada öğrendim. (Eren İnci, ’02)
• İşletme Mühendisliği benim için kurumlarda her türlü sürecin iyileştirmesi, problemlerin öngörülerek çözümler ve alternatif stratejilerin oluşturulması konusundaki temel demektir. Özge Temizsüt Yamaner, ’02)
• İşletme Mühendisliği benim için bütünü görmek, hayatın her alanında, iş ortamında, özelde her şekilde fikir yürütebilmek, yön gösterebilmek, en önemlisi çözüm üretmek demek. Şirketlerde, toplantılarda benzer özelliklerde, çözümcül yaklaşımda olanlarla farklı senelerden de olsa aynı meslekten olduğumuzu öğrenmem ve buna şaşırmam demek. (Evrim Çoşan, ’02)
• İşletme Mühendisi olana kadar, bitirilen okulun önemli olduğunu düşünürdüm. İşletme Mühendisi olduktan sonra nasıl düşünülmesi gerektiğinin daha önemli olduğunu öğrendim. Okul hayatımda ve sonrasında bana katkısı olduğunu düşündüğüm en önemli şey İşletme Mühendisi gibi düşünmek. (Teoman Akıl, ’02)
• İşletme Mühendisliği benim için çok yönlü düşünmek, hayata farklı yönlerden değerlendirebilmek oldu. İşletme Mühendisliği benim için hem iş dünyasında hem özel yaşamımda fark yarattı. Her ortamda kendini farkettirmek çok heyecan verici bir kazanımdı. (Osman Badur, ’02)
• İşletme Mühendisliği benim için kendini ifade etmek anlamına geliyor. (Anıl Demir, ’07)
• İşletme Mühendislği benim için bir şans ya da şansın adı idi. Okulum bana düşünmeyi, arkadaşlığı öğretti. Ve şanslılığım ortaya çıkmıştır okulum sayesinde. (Murat Tombul)
• İşletme Mühendisliği hayatımın her alanında doğrudan düşünme ve karar verme konusunda destek oldu. (Faketa Yerli)
• İşletme Mühendisliği sektöre eleman yetiştirmez, ekonomiye işletme mühendisi yetiştirir. İşletme Mühendisi olmak bana şartlar ne olursa olsun değer katacak mekanizmalar yaratabilmem ve yönetebilmek için ihtiyaç duyduğum vizyonu ve bilgi edinmek için nereye bakmam gerektiğini bilme yetisini kazandırdı. (Alptegin Albayraktaroğlu, ’11)