Karışımları Ayrıştırma Yöntemleri 4 Sınıf
Saf Madde ve Karışımların Ayrıştırılması Fen Bilimleri 4.Sınıf
SAF MADDE VE KARIŞIM
Yapısında tek tür madde bulunduran maddelere saf madde denir.
Örneğin; altın, alüminyum, bakır&#;
İki ya da daha fazla saf maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşan maddelere karışım denir.
Örneğin; salata, toprak, hava, ayran
KARIŞIMLARIN AYRIŞTIRILMASI
Karışımların ayrıştırılmasında eleme, süzme, mıknatısla ayırma gibi yöntemler kullanılır.
Eleme Yöntemi: Farklı büyüklükteki katı maddelerin oluşturduğu karışımlar bu yöntem ile ayrılabilir.
Süzme Yöntemi: Katı—sıvı karışımlarda çözünmeyen katı maddeler süzme yöntemiyle ayrılabilir. Bu yöntemde süzgeçten yararlanılır.
Örneğin; makarna süzme, çay süzme.
Mıknatısla Ayırma Yöntemi: Karışımı oluşturan maddelerden bir tanesi demir, nikel veya kobalt gibi maddelerden oluşuyorsa karışım bu yöntemle ayrılabilir.
Örneğin; talaş—demir tozu karışımı.
Karışımların Ekonomik Değeri
Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkları çeşitli işlemlerden geçirerek tekrar üretimde veya ham madde temininde kullanmaya geri dönüşüm denir. Karışımların ekonomik değerleri, aile ve ülke ekonomisi için önemlidir. Karışımların ayrılmasıyla kaynakların tasarruflu ve etkili kullanılması sağlanır.
Etkinlik:
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım.
- Geri dönüşüm ülke ekonomisine katkı sağlamaz. ( )
- Bütün maddeler geri dönüşüme uygundur. ( )
- Karışımların ayrılması ile oluşacak atık miktarı azalacağı için çevre kirliliği artar. ( )
- Geri dönüşüm doğal kaynaklarımızın tükenmesini önler. ( )
- Geri dönüşüm sayesinde kesilen ağaçların sayısı azalır. ( )
4. Sınıf Madde ve Karışım Konu Anlatımı
Bu yazıyı okuduğunuzda Beş duyu organımızı kullanarak maddeyi niteleyen temel özellikleri açıklayacak, Maddenin katı, sıvı ve gaz hâllerini tanıyarak bunlara örnekler verecek, Farklı maddelerin kütle ve hacimlerini ölçecek, Madde ve cisim arasındaki farkları açıklayacak, Saf madde ve karışımları tanıyarak karışımları ayırma yöntemlerini keşfedecek, Karışımları ayırmanın ekonomik değeri hakkında bilgi sahibi olacaksınız Sınıf Madde ve Karışım Konu Anlatımı, Madde ve Karışım Konu Anlatımı,4. Sınıf Fen Bilimleri konu anlatımı
Madde ve Karışım
Maddeler bu hâllerine göre saf madde veya karışım olarak sınıflandırılır.
Yapısında kendinden başka madde içermeyen maddelere saf madde adı verilir. maddedir. Saf maddeler tek çeşit madde içerir ve ayrıştırıldığında kendinden farklı bir madde ortaya çıkmaz. Örneğin bir demir ne kadar parçalanırsa parçalansın en küçük parçası yine demir olur. Çünkü demir saf bir maddedir.
İki veya daha fazla saf madde bir araya geldiğinde ise karışımlar meydana gelir.
Karışımları Ayırma Yöntemleri
Maddeler karışımları oluştururken kendi özelliklerini kaybetmez. Bir limon, limonatanın içinde de limon özelliği gösterir. Bunu, limonatayı içtiğimizde limon tadını alarak anlayabiliriz. Karışımı oluşturan maddeler özelliklerini kaybetmedikleri için ayrıştırılabilir.
Karışımları oluşturan maddeler birbirinden farklı özellik gösterebilir. Bunları birbirinden ayırmak için de değişik yöntemler kullanmak gerekir.
Süzme
Örneğin makarna kaynayınca sudan ayırmak için süzgeç kullanılır. Makarna süzgecin üzerinde kalırken su deliklerden akar. Bu şekilde süzgeç yardımıyla makarna ve su birbirinden ayrılır. Buna süzme yöntemi adı verilir.
Süzme yöntemi, genelde katı ve sıvı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Sıvı madde süzgecin altından akarken katı madde gözeneklerden geçemeyip süzgecin üzerinde kalır.
Katı ve gaz maddelerden oluşan karışımları ayırmak için de süzme yöntemi uygulanır. Ağza takılan maskelerin ince gözenekleri havayı içeri alırken toz, sinek gibi katı maddeleri dışarıda bırakır.
Eleme
Eleme, farklı büyüklükte katı maddelerden oluşan karışımları birbirinden ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Eleme yönteminde ayrılacak katıların büyüklüklerinin birbirinden farklı olması gerekmektedir.
Günlük hayatta; unun içindeki yabancı maddeleri ayıklarken, inşaatlarda harç malzemelerini çakıl ve taşlardan ayırırken, karışık bakliyatları birbirinden ayırırken eleme yöntemi kullanılabilir.
Mıknatısla Ayırma
Bir karışımda demir, nikel, kobalt gibi maddeleri içeren cisimler bulunuyorsa mıknatısla ayırma yöntemi tercih edilir. Karışıma mıknatıs yaklaştırıldığında mıknatıs bu maddeleri çeker ve ortamdan uzaklaştırır. Demir tozu, kum ve talaş karışımını da bu yöntemle ayırabiliriz.
Karışımların Ekonomik Değeri
Plastik, kâğıt, metal gibi bazı maddeler kullanıldıktan sonra fabrikalarda işlenerek tekrar kullanılabilir hâle getirilebilir. Bu işleme geri dönüşüm adı verilir.
Doğadaki kaynakların sınırsız olmadığı düşünüldüğünde karışımları ayırmanın ve ayrıştırılan maddeleri tekrar kullanmanın önemi daha iyi anlaşılmaktadır.
Geri dönüşümde kullanılacak maddeleri diğerlerinden ayırmak için karışımları ayırma yöntemlerinden yararlanılabilir.
4. Sınıf Madde ve Karışım, 4. Sınıf Madde ve Karışım Konu Anlatımı, Madde ve Karışım Konu Anlatımı
4. Sınıf Fen Bilimleri Karışımların Ayrıştırılması konu anlatımı
Karışımları ayırmak için değişik yöntemler ele alınır. Her yöntem birbirine karışmış olan değişik maddeleri yeniden eski haline getirmek için değerlendirilir. Yani kullanılan ayrıştırma yöntemleri karışımları ayırır ve saf madde haline getirir. Şimdi bu konuda farklı ayrıştırma yöntemlerine bakalım.
Karışımların Ayrıştırılması
Maddeler değişik yöntemler üzerinden ele alınarak birbirinden ayrılır. Şimdi karışım olarak nitelendirdiğimiz ve birden fazla maddenin bir araya geldiği durumlarda, hangi ayrıştırma yöntemlerinin kullanıldığını inceleyelim.
Eleme yöntemi: Değişik iriliğe sahip olan katı maddeleri birbirinden ayırabilmek için eleme yöntemi kullanılır.
- Çakıl ve Kum
- Kepek ve un
- Kömür ve kömür tozu
Süzme yöntemi: Kalın tanecikleri ile karışmış olan sıvı maddeleri birbirinden ayırmak için Süzme yöntemi kullanılır. Özellikle evlerimize de çok sık kullandığımız yöntemlerden biridir.
Örnek: Mesela makarnayı süzgeçten geçirmek suretiyle sıvı ile katı maddeyi birbirinden ayırırız. Aynı zamanda yaprak tanecikleri olan çayı ayrıştırmak için de yine bu yöntem kullanılır. Yıkanmış olan pirinci ayıklamak yani ayrıştırma konusunda süzme yöntemi ele alınmaktadır.
Yüzdürme yöntemi: Birbirine karışmış olan tanecikleri ayrıştırmak için yüzdürme yöntemi kullanılır.
- Saman ile karışmış olan buğday
- Sap ile karışmış olan mercimek
- Toprak ile karışmış olan ıspanak
Yukarıdaki bu unsurları birbirinden ayırabilmek için yüzdürme yöntemi ele alınır ve özellikle tarım açısından yoğun olarak değerlendirilen yöntemlerden biridir.
Damıtma yöntemi: Birbirine karışmış olan sıvıları ayrıştırmak için damıtma yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntemde daha çok birbirine karışmış olan maddelerin farklı kaynama noktaları değerlendirilir. Bu konuda kaynama noktası daha düşük olan sıvı madde diğer sıvı maddeye göre hızlı şekilde buharlaşır ve başka bir kapta birikir. Bu sayede iki sıvı birbirinden ayrılmış olur.
Örnek: Özellikle rafinerilerde petrol damıtmak amaçlı ele alınır ve petrol, gaz yağı, benzin, motorin ve makine yağı ile beraber asfalt elde edilir.
Mıknatısla ayrıştırma yöntemi: Mıknatısın çektiği demir gibi maddeler ile karışmış başka maddeleri birbirinden ayırmak için bu yöntem kullanılır.
Örnek: Mesela çöpler içerisinden mıknatıs yardımıyla karışmış olan demir ayrıştırılır. Aynı zamanda demir tozu ile karışmış olan şeker bu yöntem aracılığı ile birbirinden ayrılır.
Buharlaşma: Herhangi bir sıvı madde ile karışmış olan maddeyi ayrıştırmak için kullanılır. Aynı zamanda karışımı daha yoğun hale getirmek için de değerlendirilmektedir.
Örnek: Süt tozu ile beraber sütte bulunan suyun; deniz tuzu ve özel havuzları alınmış olan deniz tuzunu ayrıştırılması konusunda kullanılmaktadır. Buharlaştırma yöntemi ile beraber Maddeler birbirinden ayrılır. Aynı zamanda reçel, salça, pekmez ve benzeri yiyecekler yapılırken de buharlaşma yöntemi kullanılır.
Dinlendirme yöntemi: Bir sıvı içerisinde birbirinden dağılmış olan katı taneciklerin dibe çökmesi için kullanılan bir yöntemdir.
Örnek: Bir su bardak içerisine su koyarak karıştırdığımız zaman bulanık bir görüntü oluşabilir. Daha sonra bir süre bekletildikten sonra suyun içerisindeki toprağın dibe çöktü görülür. İşte bu noktada göllerden ve akarsulardan elde edilen suyun saf hale gelebilmesi için bu yöntem çok fazla değerlendirilir. Taş ve toprak ile karışmış olan su dinlendirme havuzlarına alınır. Böylece su içerisindeki taş ve toprağın dibe çökmesi için dinlendirmeye bırakılır.