Guatr En Çok Hangi Bölgede Görülür

Tiroit bezi; boynun alt yarısında, soluk borusunun her iki yanında yer alan, kelebek şeklinde bir salgı bezidir. Tiroit bezi vücutta iki ayrı hormon üretir. Bunlar tiroksin ve triiyodotironin hormonlarıdır. Tiroit bezi, üretmiş olduğu bu hormonları kan dolaşımına göndererek metabolizmayı düzenler ve metabolizmanın hızını kontrol eder. Metabolizmanın düzgün ve verimli bir şekilde çalışması için vücudun bu hormonlara ihtiyacı vardır. Çünkü bu hormonlar; kilo, kolesterol seviyesi, vücut ısısı, mensturasyon düzeni, ruh hali, kalp atış hızı gibi çeşitli vücut işlevlerinde rol oynar. Guatr ise tiroidin fazla büyümesi ile karakterize olmuş bir çeşit tiroit bezi fonksiyon bozukluğudur.

Guatr Nedir?

En yaygın görülen tiroit hastalıklarından biri olan guatr, tiroit bezinin büyümesine veya şişmesine denir. Tiroit bezi büyüdüğünde; çok fazla ya da çok az miktarda hormon üretebilir. Aynı zamanda büyümüş bir tiroit, iyi çalışmaya devam edip yeterli miktarda da hormon üretebilir. Guatr genellikle ciddi sağlık problemlerine neden olmaz. Ancak bazı durumlarda, tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir tiroit rahatsızlığının habercisi olabilir.

Guatrın en sık karşılaşılan sebebi, tiroit hormonlarının olması gerekenden daha az ya da daha fazla üretilmesi, yani tiroit bezinin normalin dışında çalışmaya başlamasıdır. Eğer tiroit bezi normalden daha az çalışıyor ve hormon üretiyorsa buna hipotiroidi; eğer tiroit bezi normalden daha fazla çalışıyor ve hormon üretiyorsa buna hipertiroidi denir.

Guatr Belirtileri

Guatrın belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Genellikle, eğer hormon seviyelerinde bir değişikliğe sebep olmuyorsa, boynun alt kısmında şişlik olması dışında herhangi bir belirti göstermez. Daha ciddi durumlarda ise aşağıdaki belirtilerle karşılaşılır:

• Boğazda gerginlik
• Öksürme
• Ses kısıklığı
• Yutma güçlüğü (disfaji)
• Nefes almada güçlük
• Hırıltı
• Kollar kaldırıldığında baş dönmesi

Bunların dışında, guatrın altında yatan sebebe bağlı olarak farklı semptomlar da görülebilir. Örneğin guatrlı bazı kişilerde hipertiroidi yani aşırı aktif tiroit de olabilir. Bu durumda görülmesi muhtemel belirtiler şunlardır:

• Tez canlılık ve sinirlilik
• İshal, bulantı, kusma
• Sıcağa tahammülsüzlük ve aşırı terleme; titreme
• Artan iştaha rağmen kilo kaybı
• Çarpıntı ve sinüs ritminde (kalbin normal atışı) düzensizlik
• Saç dökülmesi, ince ve kırılgan saçlar; nemli cilt
• Güç kaybı
• Âdet kanamasında düzensizlik; hafif seyrek kanama

Bazı kişilerde ise hipotiroidi yani yetersiz çalışan tiroit de olabilir. Hipotiroidi belirtileri ise şunlardır:

• Depresyon
• Kabızlık
• Soğuğa tahammülsüzlük
• Kilo alımı veya kilo kaybetmede artan zorluk (sağlıklı bir diyete ve egzersize rağmen)
• Yorgunluk/uyku hali
• Zayıf ve kırılgan saçlar ve tırnaklar; kuru cilt
• Eklem veya kas ağrıları
• Âdet döngüsünde düzensizlik veya doğurganlık sorunları

Guatr Riskini Arttıran Faktörler Nelerdir?

Guatr herkeste görülebilir. Kişide doğuştan olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilir. Ancak genel olarak guatr için bazı risk faktörleri şunlardır:

• Kadın olmak
• Yaş (50 yaşın üzerinde daha yaygın görülür)
• Diyabet
• Hamile olmak veya yakın zamanda doğurmuş olmak
• Menopozda olmak
• Ailede guatr öyküsü olması
• Radyasyona maruz kalmak (boyun veya göğüs radyasyon tedavisi görmüş olmak)
• Lityum kullanmak
• İyot bakımından düşük bir diyete sahip olmak
• Bazı ilaçlar

Guatr Teşhisi Nasıl Konur?

Guatr, boyundaki şişliğin elle muayenesi sonucu teşhis edilebilir. Bunun dışında muayene yapan hekim, altta yatan sorunları belirlemek için başka testler de isteyebilir.

Kan (Hormon) Testi

Tiroit bezinin temel fonksiyonu hormon üretmek olduğu için, fiziksel muayenenin yetersiz kaldığı ve teşhis konulamadığı durumlarda ilk yapılması gereken test kan testidir. Kan testi ile kandaki TSH ve T4 hormonlarının seviyelerine bakılır. T4 seviyesinin düşük ve TSH seviyesinin yüksek olması tiroit bezinin normalden daha az çalıştığını, T4 seviyesinin yüksek olması ve TSH seviyesinin yok denecek kadar düşük olması ise tiroit bezinin normalden daha fazla çalıştığını gösterir. TSH ve T4 seviyeleri mevcut enfeksiyon durumuna göre değişiklik gösterebildiği için, ileri görüntüleme teknikleri ile daha kesin teşhis koyulabilir.

Tiroit Sintigrafisi

Tiroit taraması guatrın boyutunu görüntülemeye yarar; tiroit seviyesinin yüksekliği tespit edildikten sonra yapılan bir testtir. Dolaşım sistemine enjekte edilen radyoaktif bir madde, tiroit bezine girdikten sonra bezin görüntülenmesi yapılır. Bu yöntem radyoaktif madde içerdmesi sebebiyle hamileler ve emziren anneler için güvenli değildir.

Ultrason

Guatrın büyüklüğünü ve elle muayenede tespit edilemeyen nodüllerin durumunu görüntülemek için kullanılır.

Biyopsi

Guatrdan bir iğne kullanılarak doku veya sıvı örneği alma işlemidir. Genellikle kanserden şüphelenildiğinde biyopsi yapılır.

Guatr Tedavisi

Guatr tedavilerinde amaçlanan; hormon düzeyini dengelemek, tiroidi küçültmek, hastada var ise rahatsızlıkları hafifletmek ve de en önemlisi tiroit kanseri riskini minimize etmektir. Tiroit bezleri çok büyük değil ve tiroit hormonlarının miktarı normal seviyelerde ise tedaviye başlamak yerine bir süre guatr gözlemlenir.

İlaç Tedavisi

Hormon seviyesini normal seviyeye çekmek için, tiroit bezinde iltihaplanma var ise veya tiroit bezinin boyutunu küçültmek amacıyla bir takım ilaç tedavileri uygulanabilir. Hipotiroidi durumda ilaç olarak tiroit hormonu kullanılır. Hipertiroidi durumunda ise hormon üretimini baskılayacak ilaçlar kullanılarak, hormon düzeyi normale çekilir ve şişkin bez normal boyuta döndürülür.

Radyoaktif İyot

Hipertiroidi tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Radyoaktif iyot ağızdan alınır ve dolaşım sistemi yoluyla tiroit bezine ulaşarak tiroit hücrelerini yok eder. Böylece guatrın küçülmesi hedeflenir. Bazı durumlarda, tedavi sonrası hipotiroidi semptomları ortaya çıkabilir.

Cerrahi Tedavi

Guatr diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermediyse, tiroit bezinin bir kısmının veya tamamının çıkarıldığı bir ameliyatla tedavi yapılması tercih edilebilir. Tiroit bezinde kötü huylu bir doku büyümesi teşhis edilirse, tüm tiroit bezi ameliyatla alınır. Cerrahi tedavide diğer dokuların da korunması ve operasyon bölgesinde iz kalmaması son derece önemlidir. Tiroit bezinin ne kadarının alındığına bağlı olarak hormon ilaçlarının kullanılması gerekebilir.

Sürekli yorgun hissetmek, nefes alırken bile zorlanmak, sabah yataktan kalmak istememek ve en önemlisi de boğazda ele gelen belirgin bir şişlik… Tüm bunlar tiroidin fazla büyümesiyle ortaya çıkan guatr hastalığından kaynaklanıyor olabilir.

Yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bu hastalık hakkında merak edilen birçok soru var. Bu noktada guatrın ne olduğu, neden olduğu, hangi semptomlara yol açtığı ve çok daha fazlasının cevabı blog yazımızda.

1. Guatr nedir?

Tiroit bezinin çok fazla büyümesine bağlı olarak gelişen bir sağlık problemi olan guatr özellikle iyot eksikliği olan kişilerde sıklıkla görülür.

Boynun ön alt kısmında, nefes borusunun etrafında yer alan tiroidin anormal şişmesi ile ortaya çıkan bu durumun Türkiye’de görülme sıklığı oldukça yüksektir. Erkeklere oranla kadınlar 5 kat daha fazla risk altındadır.

1. Guatr neden olur?

Guatrın gelişmesinde en büyük rolü iyot eksikliği üstlenir. Tiroid hormonunun salgılanmasında iyot çok etkili olduğundan eksikliğinde de bu hastalığın ortaya çıkması kaçınılmazdır.

Bunun yanı sıra; graves, Hashimato, tiroid bezinin tek tarafında oluşan nodül ve şişlikler, hamilelik, tiroid kanseri, kistler, ailesinde nodül olan kişilerde ve boyun bölgesi sürekli radyasyona maruz kalan kişilerde guatr oluşabilir.

1. Guatrın belirtileri nelerdir?

Bu hastalık ilk aşamada çok fazla belirti göstermese de ilerleyen zamanlarda en çok boyunda şişlik olarak kendini belli eder.

Erkek hastalar genelde tıraş olurken fark ederken kadınlar ise makyaj esnasında bir şişlik olduğunu farkına varır. Bunun yanı sıra yutkunma zorluğu, nefes almada güçlük ve öksürme en tipik belirtileridir.

1. Kaç çeşit guatr vardır?

Tiroid bezinin büyümesiyle ortaya çıkan bu hastalığın nodüllü ve nodülsüz olmak üzere 2 türü vardır. Eğer tiroid bezi hacim olarak tamamen büyürse nodülsüz ya da diğer bir adıyla diffüz guatr olarak isimlendirilir.

Tiroidde nodül oluşması durumunda ise nodüllü, birden çok fazla nodül varsa multinodüler guatr olarak adlandırılır.

1. Guatr en çok kimlerde görülür?

Gebelik döneminde olan kadınlarda çok sık görülebilen guatr aynı zamanda menopoza girmiş bireylerde de ortaya çıkar.

Bunlara ek olarak 40 yaş sonrası kişilerde, vücutta iyot eksikliği olanlarda, ailesinde tiroid kanseri olanlarda ve boyun bölgesine radyasyon tedavisi uygulanan kişilerde, diyabet hastalarında, bazı ilaçları kullanan kişilerde sık rastlanılır.

1. Guatr teşhisi nasıl konulur?

Boyunda şişlik varsa hekim bu şişliğin sebebini öğrenmek için bazı tetkikler isteyebilir. Bunun için kan testi ile kandaki TSH ve T4 hormonlarının seviyelerine bakılır. Guatrın boyutunu görüntülemek için Tiroit Sintigrafisi uygulanır.

Enjekte edilen radyoaktif bir madde, tiroit bezine girdikten sonra bezin görüntülenmesiyle gerekli incelemeler yapılır. Guatrın yapısı, boyutu, varlığını değerlendirmek için ultrason çekilebilir. Kanserden şüpheleniliyorsa da biyopsi yapılır yani guatrdan bir iğne kullanılarak doku veya sıvı örneği alınır.

1. Nasıl tedavi edilir?

Bu hastalığın tedavisi altta yapan sebebe göre değişiklik gösterir. Eğer hastada hormon eksikliği varsa ilaç tedavisi uygulanır. Hormon fazlalığı var ise tiroit hormonunu baskılayacak ilaçlar ve radyoaktif iyot tedavisi tercih edilir.

Nodüler guatr söz konusu ise bu durumda cerrahi operasyonlara başvurulur. Yapılan operasyonda guatrın bir kısmı veya tamamı duruma göre alınabilir.

1. Guatr kanser yapar mı?

Guatr hastalığı tedavisi olan bir sağlık problemidir ve kişiler kendilerinde gözlemledikleri şikayetleri önemseyip erkenden hekime başvurursa kolayca tedavi edilebilir. Eğer ihmal edilirse ise hastalığın ilerleme durumu söz konusudur.

Bu noktada çok yüksek olmamakla birlikte kanser riski söz konusudur. Tüm hasta grubunun yüzde 5’inde kanser riski meydana gelebilir. Dolayısıyla düzenli doktor kontrolü çok önemlidir.

1. Ne zaman doktora gitmeliyim?

Eğer kişiler boyunlarında gözle veya elle fark edilir şekilde şişlik hissediyorsa mutlaka hekime başvurmalıdır. Ayrıca sürekli yorgun hissediyorsa, mutsuz ve depresifse, uykusuzluk veya aşırı uyku hali varsa, nefes almada zorlanıyorsa yine hekimine gitmelidir.

1. Guatr hastaları nasıl beslenmeli?

Guatr hastaları için en önemli unsur tiroid bezinin iyi çalışmasıdır. Bu noktada kişilerin A, C ve E vitaminleri ve yeterince protein almaları, bol sebze ve meyve tüketmeleri, haftada en az 2 gün balık yemeleri ve dışarıdan Omega 3 takviyesi almaları önemlidir.

Sağlıklı günler dileriz.

Kaynakça:

funduszeue.info

Prof. Dr. Gürkan Yetkin

yılında İstanbul’da doğan Prof. Dr. Gürkan Yetkin, orta öğretimini Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. yılında İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun olan Prof. Dr. Gürkan Yetkin, yılında Genel Cerrahi Uzmanı funduszeue.info Dr. Gürkan Yetkin; yılında Genel Cerrahi Doçenti, yılında ise Eğitim Görevlisi oldu.  yılında, Sağlık Bakanlığı’nca verilen Onkolojik Cerrahi Yandal Uzmanlık Belgesi’ni almaya hak kazandı.Meme Cerrahisi, Endokrin (Tiroid ve Guatr) Cerrahisi, Onkolojik Cerrahisi (Kanser Cerrahisi) ve Laparoskopik Cerrahi alanında çalışmalar yürüten Prof. Dr. Gürkan Yetkin; yılının sonuna kadar Genel Cerrahi alanında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Öğretim Üyesi olarak çalıştıktan sonra, yılı itibari ile İstanbul Fulya’da kendi kliniğinde hasta görmekte ve çeşitli hastanelerde ameliyatlar gerçekleştirmektedir.

TEM Hospıtal Genel Cerrahi Uzmanı funduszeue.info Samet Mengüc'e göre; daha çok kadınlarda görülen guatr, yapılan araştırmalarda en çok görüldüğü ülke Türkiye.

Dr. Mengüc Guatra ilişkin tüm bilinmeyenleri Habertürk'den Emine Koç'a anlattı.

funduszeue.infoç: Guatr nedir?

Dr. Mengüç: Tiroid bezinin büyümesine tıp dilinde Guatr denir. Tiroid bezi boyundaki nefes borusunun tam önünde kelebek şeklinde hormon üreten bir organdır. Tiroid bezinin ürettiği hormonlar T3 ve T4 dür. İyot eksikliğine bağlı olarak yada,mikroplarla, virüslerle, kanserle veya allerji ile mücadeleyi sağlayan immün sistem dediğimiz kişinin bağışıklık ve savunma sistemindeki bozukluklar sonucu, tiroid bezine karşı reaksiyon oluşur ve bez tahrip olarak az çalışır hale gelir. Az çalışan tiroid bezi yeterince T3 - T4 hormonu salgılamak için TSH dediğimiz ve beynin hipofiz (iki kaş ortasının arka kısmı) bölgesinden salgılanan bir hormonunda etkisiyle kendini büyüterek cevap verir .İşte tiroid bezinin bu şekilde meydana gelen büyümesine tıp dilinde Guatr denir.

funduszeue.infoç: T3 ve T4 denen Tiroid hormonları ne işe yarar ?

funduszeue.infoüç: Tiroid hormonları insan metabolizmasının hızını, vücudun sıcak veya soğuğa adaptasyonunu(uyumunu ), bebeklerin büyümesini ve gelişmesini, zeka gelişimini, derimizin ve saçımızın kalitesini, ayrıca karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmalarını düzenler.

funduszeue.infoç:Guatr neden ve nasıl oluşur ?

Dr. Mengüç:Guatrın en sık sebebi vücuttaki iyot eksikliğidir.

Tiroid bezi İyot maddesi ve aminoasitleri kullanarak T4 ve T3 hormonları üretir. İyotun temel kaynağı su ve topraktır. Eğer yaşanan coğrafi bölgedeki su ve topraktaki iyot oranı az ise Guatr oluşur. Tiroid bezinin sağlıklı çalışması için günde en az mg. iyot besinlerle alınmalıdır. Türkiye'de bazı bölgelerde günlük iyot alımı ortalama mikrogram olup, ihtiyacın altındadır.Türkiye'de %30 oranında guatr görülür. %40 tiroid nodülü görülür,sadece kadın nüfusta bu oran %60'tıfunduszeue.info yüzden Türkiye bir guatr ülkesidir. İyot en fazla deniz suyunda ve başta balık olmak üzere deniz ürünlerinde bulunur. İyottan fakir topraklarda yetişen sebze ve meyvelerde veya burada yetiştirilen hayvanların etinde iyot azdır.

Karadeniz'de yaygın

İyot eksikliğinden başka en büyük guatr nedeni genetik faktörlerdir.

Mutasyon,dediğimiz genetik bilgideki değişiklikler soyaçekimle kuşaklar boyunca aktarılarak bazı ailelerde guatr oluşumuna neden olur. İyot eksikliğinin en önemli etkisi yeni doğan ve bebekler üzerinde olan etkileridir. yot eksikliği olan bölgelerde özellikle Karadeniz'de ölü doğum , düşükler, doğuştan gelen sakatlıklar en önemlisi sağırlık ve zeka geriliği sık görülür. tarihinden itibaren ülkemizde satılan sofra tuzlarında zorunlu iyot takviyesi başlatılmıştır.Çünkü bu bir halk sağlığı mücadelesidir

Bugün dünyada Guatr problemini suya, ekmeğe ve süte iyot katarak çözen tek ülke ABD dir.

funduszeue.infoç: Guatr hastalığını önlemek mümkün mü ? Nasıl ?

funduszeue.infoüç: Guatr hastalığını önlemek için en önemli yaklaşım, iyotlu tuz kullanımı, bol miktarda balık, midye, karides ve deniz mahsüllerini tüketmek, tatillerde deniz kanarlarında yaşamak, kara lahana gibi guatr yapan besinlerden ve troidi bozan ilaçlardan uzak durmaktır.

funduszeue.infoç: Tiroid Nodülü ne demektir ?

funduszeue.infoüç: Nodül bir nohut tanesinden bir ceviz büyüklüğüne kadar olabilen, anormal hücrelerin oluşturduğu tiroid bezi içindeki oluşumlardır.

Görüntü olarak kistik veya solid (sert) olabilir. Fonksiyon olarak da sıcak( hormon yapan ) veya soğuk (hiç hormon yapmayan ) diye ikiye ayrılırlar. Bunların ayrımını , Ultrasonografi ve Tiroid Sintigrafisi ile yapıyoruz. Ayrıca T3 - T4 ve TSH hormonlarına bakılır. Gerektiğinde nodülden biyopsi yapılabilir.

funduszeue.infoç:Sıcak -soğuk nodül ayrımının önemi var mıdır. ?

Dr. Mengüç:Soğuk nodüllerde kanser riski % 5- 15 arasında değişir. Bu nedenle önemlidir. Soğuk nodüller ya ameliyat edilir ya da her yıl biyopsi ile takip edilir. Sıcak nodüllerde kanser riski çok çok azdır.

funduszeue.infoç: Guatr hastalığının belirtileri nelerdir, guatr olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?

funduszeue.infoüç:Tiroid hastalıkları başlıca birbirine zıt 2 grup belirti ve bulgularla seyreder.

1-Bezin yetersiz hormon salgılaması ile seyreden belirtiler ki, tıp dilinde bu duruma Hipotiroidi denir.

Hipotiroidi belirtileri; .

-Kilo artışı,

-Halsizlik,

-Yorgunluk,

-Kadınlarda adet düzensizliği

-Ellerde ve ayaklarda şişmeler,

-Saç dökülmeleri ve kırılmaları,

-Ciltde kuruluk

-Kabızlık

2-Tiroid bezinin normalden fazla hormon salgılamasıyla seyreden belirtiler,bu durumada tıpta Hipertiroidi denir.

Hipertiroidi Belirtileri

-Kalp atım sayısında artış(çarpıntı)

-Kilo kaybı (iştah artışına rağmen)

-Sinirlilik çabuk yorulma

-Terleme sıcağa tahammülsüzlük

-İshal ve sık dışkılama

-Ellerde titreme

-Bakışlarda şaşkınlık ve panik hali

-Göz kürelerinin öne doğru fırlaması

funduszeue.infoç: Guatr Hastalığı olanlar veya Guatr 'dan şüphelenen insanlar hangi uzmanlara müracaat etmelidir?

funduszeue.infoüç: Bugün için tıp bazı hastalıklara multidisipliner yani birden çok uzmanlık alanının işbirliğiyle yaklaşıyor. Tiroid hastalıkları ve Guatr da multidisipliner bir hastalıktır.

Örneğin;

-Genel Cerrahlar Tiroid ameliyatı yaparlar.

-Dahiliye ve Endokrin uzmanları tetkik ve tahlillerle tirod hastalarını takip eder

-Radyoloji uzmanları USG,BT ve MR ile değerlendirir.

-Nükleer tıp uzmanları sintigrafi ile değerlendirir ve gerekirse radyoaktif iyot tedavisi uygular.

-Biyokimya uzmanları T3 -T4- TSH gibi hormon değerlendirmeleri yaparlar.

-Patoloji uzmanı ameliyatla alınan tiroid bezi veya biyopsi yapılan nodülleri inceler.

Görüldüğü üzere Tiroid hastalıkları sadece bir değil birçok branş uzman doktoru ilgilendiriyor. Türkiye'nin bugün mevcut sağlık koşularında en uygunu Üniversite olan yerlerde öncelikle Endokrinoloji uzmanına,diğer yerlerde ise ya bir Dahiliye veya bir Genel Cerrahi uzmanına müracaat etmelidir.

funduszeue.infoç:Guatr tedavisi hakkında neler söyleyebiliriz?

funduszeue.infoüc:Tiroid hastalıklarının başlıca 3 çeşit tedavisi vardır.

1-İlaç tedavisi

2-Radyoaktif İyot Tedavisi 

3-Cerrahi Tedavi

İlaç tedavisi de 2 ye ayrılır. Eğer tiriod bezi yeterince T3 ve T4 salgılayamıyorsa (yani Hipotiroidi de) , dışarıdan T 3 -T4 hormonlarını içeren ilaçlar verilir. Eğer Tiroid Bezi normalden fazla T3 ve T4 salgılıyorsa (yani Hipertirodi de ) bu kez T3-T4 hormonlarını etkisiz hale getiren ilaçlar verilir.

Radyoaktif İyot Tedavisi ; Hipertiroidizm ve Tiroid kanserlerinin cerrahi tedavisinden sonra uygulanabilmektedir. Bu amaçla radyoaktif bir madde olan iyot kullanılır. Radyoaktif İyot Tedavisinde amaç fazla çalışan tiroid bezini tahrip ederek çalışmaz hale getirmektir. Bunun için nükleer tıp merkezlerinde özel olarak hazırlanmış odalarda hastalar gün süre ile tedavi edilir.

Cerrahi Tedavi; Tiroid bezinin tamamen çıkarılması, tek taraflı çıkarılması, kısmen çıkarılması, sadece nodül olan kısmın çıkarılması gibi hastalığın durumuna göre çeşitlilik arzeder. Hangi cerrahi tedavinin uygulanacağına hastanın durumuna göre cerrah karar verir.