Menenjit Nedir

Menenjit Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Menenjit, beyni ve omuriliği çevreleyen ‘meninks’ olarak bilinen zarın iltihaplanması olarak tanımlanmaktadır. Çoğunlukla görülen semptomları yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı ve ensede sertlik oluşmasıdır. Hastalığa neden olan faktörler arasında virüs, bakteri ve parazitler bulunmaktadır. Birtakım menenjitler kendi kendine iyi olabilecek kadar önemsiz bazıları ise hayati tehlike oluşturabilecek kadar ciddi olabilmektedir. Daha çok bebeklerde, çocuklarda ve genç kişilerde görülmektedir.

Çocukluk dönemlerinde yapılmakta olan karma aşılar hastalığa sebep olabilecek pek çok bakteriye karşı engelleyici faktör olmaktadır. Ancak, anne ve babaların hastalık belirtilerine önem vermesi gerekmektedir. Zaman kaybı yaşamadan ve kalıcı bir hasara sebebiyet vermeden tedavinin başlaması çok önemlidir. Bazı belirtiler erken dönemlerde gribe benzerlik göstermektedir. Belirli bir zaman içerisinde asıl belirtiler kendini belli etmektedir. Sıklıkla görülen menenjit belirtileri şu şekildedir:

• Şiddetli baş ağrısı
• Ani kusmalar
• Yüksek ateş
• Ensenin sertleşmesi
• Boyun ağrıları ve boyun tutulması
• Işığa duyarlı olma ve bakamama
• Havale geçirme ve kasılmalar
• Titreme ve çok hızlı nefes alıp verme
• Eklemlerde ve kaslarda ağrı olması
• Odaklanma sorunu
• Bilinç kaybı veya bilinçte bulanıklık

Yeni doğan bebeklerde menenjit belirtileri ise şu şekildedir:

• Uzun ve sürekli ağlama
• Yüksek ateş
• Sinirlilik ve sürekli uyku halinde olma
• İştahsızlık
• Bıngıldağın kabarması ve şişmesi
• Vücutta ve ensede sertlik
• Uyanmada sorun yaşama
• Hareket etmede sorun yaşama

Menenjitin Nedenleri ve Çeşitleri

Nedenleri hastalığın türüne göre değişiklik göstermektedir. Hastalığa çoğunlukla virüsler neden olmaktadır. Sonrasında ise bakteri ve parazitler neden olabilmektedir. Neden olan virüs, bakteri ve parazitler birçok yol ile bulaşabilmektedir. En başta öksürük, öpme ve hapşırma gelmektedir. Ortak kullanım alanındaki eşyalar da bulaşmaya neden olabilmektedir. Ayrıca iyi temizlenememiş ve ortak kullanılan tabak, kaşık ve çatallardan bulaşabilmektedir. Virüs ve bakteri daha çok ağız sonra burun ve kulak yoluyla vücuda girmektedir. Sonrasında beyne ulaşıp beyin ve omuriliği saran zar üzerinde enfeksiyona sebep olmaktadırlar. Hastalık durumunda kişinin zaman kaybetmeden tedavi olması gerekmektedir. Çeşitleri şu şekilde açıklanabilir:

• Pnömokok: genellikle solumun yolları üzerinde, sinüslerde ya da burun boşluğunda görülür. Pnömoniye (zatürreye) neden olabilen bu bakteri menenjitin de nedenlerinden biridir. Sebep olduğu hastalık pnömokok olarak adlandırılmaktadır. Daha çok orta kulak iltihabı, zatürre ve sinüzit sonucu ile gelişmektedir. 
• Meningokok: Çoğunlukla üst solunum yollarında olan bakterinin, kana geçerek beyin zarlarına ulaşması sonucunda bu hastalığa neden olmaktadır. Bebeklerin bağışıklık sisteminin çok fazla gelişmemesi bu türe neden olmaktadır. yaş aralığında görülme riski artmaktadır. Askeri kışla, öğrencilerin bir arada kaldığı yurtlar ve okullarda salgına sebep olabilmektedir.
• Listeria: Peynir, sandviç veya diğer gıdalar yolu ile bulaşabilir. Hamilelik dönemindeki kadınlar, yaşlı kişiler, bebekler ve bağışıklığı düşük ya da zayıf olan kişilerde enfeksiyona sebep olabilir. Hamilelik döneminde bebek için ölümcül etkilere neden olabilmektedir.

Menenjit İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Birçok bakteriyel menenjit faktörüne aşı ile önlem alınabilmektedir. Aşı yapılmayan bebekler ciddi risk altında bulunmaktadır. Hastalığın risk faktörleri şu şekildedir;

• Aşısız bebekler kendilerini ve toplumu risk altında bırakmaktadır.
• Hamilelik dönemi
• Yaşlılar
• Yurtlar ve kışlalar gibi toplu yerlerde yaşamak
• Kreşler
• AIDS, diyabet, alkol gibi bağışıklığı düşüren ilaçlar

Bunların dışında bebek ve çocuklar bulaşma ve bulaştırma riski taşımaktadırlar. Hapşırma, öksürme, temas etme, öpme, mutfak malzemeleri ve benzeri ortak kullanılan şeyler risk faktörüdür. Birçok kez hastalığa yakalanma riski bulunmaktadır.

Menenjit Tanısı Nasıl Konur ve Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığın belirlenmesinde doktor tarafından yapılan fiziki muayene, kan testi, beyin tomografisi ve lomber ponksiyon gerebilmektedir. Tedavi süreci hastanede olmalıdır. Bu sürecin ne kadar sürebileceği değişiklik göstermektedir. Genellikle erken tespit edilen vakalar çabuk iyileşme gösterir. Tedavi sonrası etkiler uzun süre devam edebilir ve geçmesi zaman alabilir. Komplikasyon yaşanıldığı durumlarda farklı tedavilere başvurulur. 

Menenjitin Komplikasyonları Nelerdir?

Komplikasyonlar şiddetli olabilmektedir. Anne babada ya da çocukta hastalığın olması durumunda tedavi edilmez ve erteleme ne kadar çok uzarsa, hayati tehlike oluşturabilir ve kişinin hayatını engelleyici ciddi sorunlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar şu şekildedir:

• İşitme sorunları
• Beynin hasar görmesi
• Görme sorunları
• Hafıza ve bellek problemleri
• Yürümede yaşanılan sorunlar
• Böbrek yetmezliği
• Epilepsi 
• Ölüm

Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Kişinin kendisinde, ailesinde veya çevresinde; yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, ani bir kusma, bilinç kaybı ve ensede sertlik varsa vakit kaybetmeden doktora gidip tedavi edilmesi gerekmektedir.

Menenjitten Korunma Yolları Nelerdir?

Ellerin sıklıkla yıkanması ve temizliğine dikkat edilmesi, aşıların atlanmaması ve yapılması, hijyen, öksürme ve aksırma sırasında ağzın kapatılması, hamilelik dönemlerinde tüketilen gıdalara dikkat edilmesi korunma yöntemleri arasındadır.

Menenjit Aşısı Ömür Boyu Korur mu?

Bazı incelemeler ve araştırmalar sonucunda aşının koruyuculuğu yüzde arasında olduğu bilinmektedir. Aşı sonrası kişi bu hastalığa karşı ömür boyu bağışıklık elde eder.

Güncelleme Tarihi: 14 Ekim

Yayınlama Tarihi: 07 Ekim

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Menenjitin bazı nedenlerinde uzun vadeli olarak aşıyla ya da kısa vadeli olarak antibiyotikle önlenme mümkündür. Davranışlardaki ölçü de etkili olabilmektedir.

Davranış[değiştir kaynağı değiştir]

Meningokokmenenjitin demografisi

&#;&#;menenjit kuşağı

&#;&#;salgın alanları

&#;&#;ara sıra görülebilen

Çoğu ülkede menenjit, bildirilmesi gereken zorunlu hastalıklardan olmadığı için tam insidans bilinmemektedir.^[11] itibarıyla ölü sayısı olduğu tahmin edilmektedir.^[51]

Batı ülkelerinde her yıl kişide her 3 kişi bakteriyel menenjite yakalanır. Kapsamlı nüfus araştırmaları viral menenjitin kişide her kişi ile daha yaygın olduğunu ve en çok yazın görüldüğünü gösterdi. Brezilya'da bakteriyel menenjitin oranı her yıl kişide her kişi ile daha yüksektir.^[7]Sahra altı Afrika ülkeleri diğer ülkelerden daha çok meningokok menenjitin geniş çaplı salgınlarıyla rahatsızlık çeker.^[52] Bu nedenle ''menenjit kuşağı'' adıyla etiketlenmiştir. Salgınlar genellikle kurak sezonda gerçekleşir (Aralıktan Hazirana kadar). Sezon yağmurlarının araya girmesi ile salgın bitebilir.^[53] Bu bölgede karşılaşılan saldırı oranı her kişide vakaya varabilir.^[54] Bu vakalar genelde meningokok sebebiyle olur.^[7] Tarihte kaydedilen en geniş salgın yılları arasında bütün bölgeye yayılan ve vakaya, ölüme sebep olandır.^[55]

Salgınlar ilk olarak fazla insanın birlikte yaşadığı yerlerde meydana gelir. Seferberlik zamanı askerî kışlalar, okul kampüsleri^[2] ve yıllık Hac yolculuğu^[41] bu duruma örnek teşkil edebilir. Bununla birlikte Afrika'daki salgın dolaşımı pek iyi anlaşılamamıştır. Menenjit kuşağında salgının ilerlemesi ile ilgili birkaç faktör sıralanabilir: Tıbbî şartlar (halkın bağışıklık durumu hakkındaki şüpheler), demografik şartlar (seyahatler ve geniş çapta nüfus yer değişimleri), sosyoekonomik şartlar (fakir yaşam koşulları ve aşırı kalabalıklaşma), iklim şartları (toz fırtınaları ve kuraklık) ve eşzamanlı enfeksiyonlar (akut solunum enfeksiyonları).^[54]

Bakteriyel menenjitin nedenlerinin lokal dağılımında kayda değer farklılıklar olabilir. Örneğin: N. meningitides grup B ve C, Avrupa'da hastalığa daha çok sebep olurken grup A, Asya'da ve Afrika'da daha çok sebep olan etken olabilir. Büyük salgınların görüldüğü menenjit kuşağında dosyalanmış meningokok menenjit vakalarında % hesaplamasıyla neden bu olabilir.^[54]

Tarih[değiştir

Menenjit Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Özellikle çocuklarda daha sık görüldüğü kanısı hakim olan menenjit en basit tabiriyle beyin zarlarının enfeksiyonu olarak tanımlanabilir. Çeşitli bakteri ve virüsler bu enfeksiyona yol açabilmektedir. Oldukça ciddi bir rahatsızlık olan menenjitten korunma yöntemlerinden en yaygın ve etkili olanı aşı yaptırılmasıdır. Doğru teşhis konulması akabinde tedavide zaman kaybedilmemesi önemlidir. Bu sebeple hastalığın yaygın belirtilerinden olan baş ağrısı, kusma ve ateş gibi belirtilerin dikkate alınarak derhal en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.

Menenjit Nedir?

Beyni çevreleyen meninkslerin -zarların- enfeksiyonu menenjit olarak tanımlanır. Beyini çevreleyen zarlarda oluşan enfeksiyon, çeşitli  virüs, mantar, parazit veya bakteriler kaynaklı olabilir. Virüs kaynaklı menenjit en çok karşılaşılan türdür. Kızamık, kabakulak, uçuk, suçiçeği gibi hastalıklara neden olan virüsler ile genellikle sindirim sisteminde karşılaşılan enterovirüs ailesi en çok bilinenlerdendir.

Bakteri kaynaklı olan menenjit ise diğer türlere göre daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Streptococcus pneumoniae, Neisseria mengitidis, Haemophilus influenza tip B gibi bakteriler de hastalığa sebebiyet verebilir.  Her yaşta görülebilen hastalığın, yeni doğan ve 1 yaşından küçük bebeklerde görülme riski daha yüksektir. Her yaş grubundan bireyin hastalığa yakalanma ihtimalinin olduğuna değindiğimiz menenjit, ölümle sonuçlanma riski yüksek, aşı ile önlenebilir bir hastalıktır.

Çocuklarda Menenjit Nedir?

Menenjitin, yeni doğan ve 1 yaşından küçük bebeklerde görülme riski yüksektir. Hastaların yaşı küçüldükçe, menenjit semptom ve bulguları özgüllüğünü kaybetmektedir. Süt çocuklarında ateş, emmede azalma, huzursuzluk, çevreyle ilgisizlik gibi silik bulgular gözlenebilir. Daha büyük çocuklarda, baş ağrısı, fotofobi (ışığa duyarlılık), ense sertliği, bilinç değişikliği, fontanel kabarıklığı, mide bulantısı ve kusma gibi klasik menenjit bulguları vardır.

Çocuklarda pnömokok ve son olarak da meningogok konjüge aşıların kullanılmaya başlamasıyla bakteriyel menenjit daha az görülmektedir. Mevcut semptom ve bulgulara dayanarak bakteriyel menenjit olasılığını öngörmek için Bakteriyel Menenjit Skorlaması gibi modeller geliştirilmiştir.
Halen menenjit, çocukluk çağının önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olup, en riskli gruplar süt çocukları ile adolesanlardır.

Menenjit Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın yaygın belirtileri arasında; baş ağrısı, kusma ve ateş gibi belirtiler gelir. Ancak bu belirtiler, başka hastalıklarda da görülebilir. Bir bakıma menenjite özgü değillerdir.  Hastalıkta görülebilecek belirtileri aşağıda maddeler halinde sıraladık;

• Ensede sertlik, boyun tutulması. Muayenede, sırt üstü yatan çocuğun çenesi göğsüne yaklaştırılacak şekilde başı enseden kaldırılacak olursa bacaklarını büker. Bu bulgu, beyin zarlarının tutulumunu gösterir. 
• Bilinç bulanıklığı,
• Şiddetli baş ağrısı,
• Yüksek ateş (38 derece üstü),
• Eklem ve kas ağrıları,
• Hızlı soluk alıp verme, titreme,
• Havale, soğuk el ve ayaklar,
• Uykuya eğilim, konsantrasyon bozukluğu.

Menenjit Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Muayenede; ciltte dökülme olup olmadığı, eklemlerin sertliği ve ense sertliği kontrol edilir.  Laboratuvar tetkiki olarak yapılması gerekenler tam kan sayımı, periferik glukoz, beyin-omurilik sıvısında lökosit, eritrosit, glukoz, protein tayini ve gram boyamadır. Kanda enfeksiyon  göstergeleri ile virüs ve bakteri varlığı incelenir. 

Menenjit şüphesi olan stabil hastalarda, uygun kan testleri yanında kesinlikle lomber ponksiyon (LP) yapılmalıdır. Lomber ponksiyon ile sırt bölgesinden enjektörle girilerek omurilik sıvısı alınır.  Özellikle ön fonteneli kapalı çocuklarda LP işlemi öncesi kafa içerisindeki basınç ve beyin ödemiyle ilgili fikir vermesi açısından göz dibi ve kraniyal görüntüleme yapılmalıdır.

Özellikle hastada akut bilinç değişikliği veya taraf bulgusu varsa LP öncesi kesinlikle kraniyal BT çekilmelidir. Bilgisayarlı tomografi ile beyinde herhangi bir anatomik değişiklik olup olmadığı kontrol edilebilir.

nest...

74000 74001 74002 74003 74004